Tiền là thứ không thể thiếu trong cuộc sống con người, ở xã hội hiện đại, có thể thấy con người dùng tiền xu, tiền giấy, tiền polymer... để trao đổi, mua bán. Vậy hiểu chi tiết về tiền thế nào?
- Tiền là gì?
- Dòng tiền là gì?
- Bản chất của tiền là gì?
- Chức năng của tiền là gì?
Tiền là gì?
Từ thời xa xưa, con người đã biết dùng vỏ ốc để trao đổi hàng hoá qua lại. Nhiều nơi trên thế giới đã tìm thấy những di chỉ khảo cổ khẳng định người xưa dùng vỏ ốc làm tiền. Nhiều nhà nghiên cứu cũng đã thống nhất rằng, loại tiền được sử dụng sớm nhất của loài người chính là tiền vỏ ốc.
Còn theo định nghĩa của Wikipedia thì:
Tiền là vật ngang giá chung dùng để trao đổi hàng hóa, dịch vụ.
Tiền được mọi người cùng thừa nhận sử dụng, được Nhà nước phát hành, bảo đảm giá trị kinh tế.
Tiền có nguồn gốc dưới dạng hàng hóa, có thuộc tính vật chất và được những người tham gia thị trường sử dụng như 1 phương tiện trao đổi.
Tiền là một chuẩn mực chung để so sánh giá trị của các hàng hóa, dịch vụ.
Ngoài ra còn có các khái niệm về loại tiền:
- Tiền mặt: Tiền ở dưới dạng tiền giấy, cũng có thể là tiền bằng kim loại. Nước ta hiện nay chỉ còn thịnh hành tiền giấy.
- Tiền gửi ngân hàng: Tền mà cá nhân hoặc doanh nghiệp gửi vào ngân hàng thương mại nhằm phục vụ các thanh toán không dùng tiền mặt. Nếu muốn, cá nhân và doanh nghiệp cũng có thể chuyển tiền gửi ngân hàng thành tiền mặt một cách đơn giản.
Như vậy, có thể hiểu tiền là thứ có thể dùng để trao đổi hàng hóa dịch vụ. Đó có thể là tiền mặt, số dư trong tài khoản ngân hàng, cũng có thể là số vàng bạn có…
Ví dụ: một người có thể mua một mảnh đất bằng tiền mặt, họ cũng có thể thanh toán qua thẻ ngân hàng, cũng có thể mua bằng vàng…
Mỗi nước trên thế giới quy định đơn vị tiền tệ khác nhau. [Ảnh minh họa]
Dòng tiền là gì?
Dòng tiền có tên gọi trong tiếng Anh là cash flow, ký hiệu là CF và là sự vận chuyển liên tục của dòng tiền thu - chi của cửa hàng, doanh nghiệp trong khoảng thời gian xác định.
- Dòng tiền vào: là nguồn thu từ hoạt động kinh doanh.
- Dòng tiền ra: khoản đầu tư để phát triển hoạt động kinh doanh đó.
Ví dụ: Một người mở cửa hàng quần áo, số tiền họ phải bỏ ra để thuê mặt bằng, nhập quần áo được gọi là dòng tiền ra, còn tiền khách đến mua quần áo và trả cho người bán được gọi là dòng tiền vào.
Trong kinh doanh để thu được lợi nhuận thì dòng tiền vào phải lớn hơn dòng tiền ra, đồng nghĩa với số tiền thu về nhiều hơn số tiền chi ra. Tuy nhiên, đây là vấn đề không đơn giản với nhiều cá nhân, tổ chức.
Bên cạnh đó, thực tế có nhiều cá nhân, doanh nghiệp nhất là trong giai đoạn đầu kinh doanh còn tạo ra dòng tiền âm [số tiền chi ra nhiều hơn số thu vào].
Bản chất của tiền là gì?
Như nội dung trên, chúng đã đã biết tiền là bất cứ thứ gì được chấp nhận chung trong thanh toán để đổi lấy hàng hoá, dịch vụ.
Về bản chất, thì tiền là vật trung gian trong trao đổi hàng hoá, dịch vụ, đồng thời cũng là phương tiện giúp cho quá trình trao đổi được thực hiện dễ dàng hơn.
Bản chất của tiền tệ được thể hiện qua:
- Giá trị sử dụng của tiền là khả năng thoả mãn nhu cầu trao đổi của xã hội, nhu cầu sử dụng làm vật trung gian trong trao đổi.
Như vậy người ta sẽ dùng đến tiền khi có nhu cầu trao đổi, mua bán hàng hóa, dịch vị.
Giá trị sử dụng của một loại tiền là do xã hội quy định, có nghĩa xã hội còn thừa nhận loại tiền này còn thực hiện tốt vai trò tiền tệ thì loại tiền đó còn giá trị sử dụng và còn tồn tại. Trên thế giới, bên cạnh việc xuất hiện các đồng tiền mới thì có những loại tiền cũng biến mất khi không còn giá trị sử dụng.
- Bản chất của tiền là: là loại hàng hóa đặc biệt, được tách ra từ các hàng hóa nói chung và tiền làm vật ngang giá chung dùng để trao đổi hàng hóa.
Chức năng của tiền là gì?
Tiền có nhiều chức năng và mỗi chức năng đều có vai trò đối với sự vận hành của thị trường.
1. Tiền là thước đo giá trị
Tiền được dùng để biểu hiện, đo lường giá trị của hàng hoá.
Muốn đo lường giá trị của hàng hoá, bản thân tiền tệ cũng phải có giá trị.
Tiền tệ muốn là thước đo giá trị thì phải được quy định một đơn vị. Ở mỗi nước, đơn vị tiền tệ có những tên gọi khác nhau.
2. Tiền là phương tiện lưu thông
Tiền là vật trung gian môi giới trong trao đổi hàng hoá.
Ở mỗi thời kỳ nhất định, lưu thông hàng hoá bao giờ cũng đòi hỏi một lượng tiền cần thiết cho sự lưu thông.
3. Tiền là phương tiện cất trữ
Có nghĩa là tiền được rút khỏi lưu thông đi vào cất trữ. Và cất trữ tiền cũng là một hình thức cất trữ của cải.
4. Tiền là phương tiện thanh toán
Tiền được dùng làm phương tiện thanh toán, để trả nợ, nộp thuế, trả tiền mua chịu hàng… Có thể thanh toán bằng tiền mặt, séc, chuyển khoản, thẻ tín dụng…
5. Là tiền tệ thế giới
Khi xuất hiện quan hệ buôn bán giữa các quốc gia với nhau thì tiền làm chức năng tiền tệ thế giới, thanh toán quốc tế giữa các nước với nhau. Việc đổi tiền của một quốc gia này thành tiền của một quốc gia khác dựa trên tỷ giá hối đoái.
Vừa rồi là các thông tin giải đáp tiền là gì? Nếu còn thắc mắc, vui lòng liên hệ
Tiền tệ là đồng tiền được luật pháp quy định có các chức năng hợp pháp cho nền kinh tế tại quốc gia đó. Các quốc gia khác nhau có những đồng tiền pháp quy khác nhau và được liên kết bằng tỉ giá quy đổi. Lưu thông tiền tệ là một hoạt động cần thiết để kết nối các thị trường. Tiền tệ sẽ được lưu thông theo một quy luật lưu thông tiền tệ thống nhất giữa các quốc gia với mục đích giao dịch chung.
Các chức năng của tiền tệ bao gồm làm thước đo giá trị, làm phương tiện lưu thông, phương tiện cất giữ, phương tiện thanh toán và là tiền tệ thế giới. Với mỗi chức năng, tiền tệ đều giữ vai trò quan trọng đối với sự vận hành của nền kinh tế.
Chức năng đầu tiên thường thấy nhất của tiền tệ là được dùng để biểu thị và làm thước đo giá trị của hàng hóa. Hàng hóa sẽ được đo lường giá trị bằng tiền tệ giống như cách chúng được cân đo bằng các đơn bị đo lường khối lượng. Giá trị hàng hóa được đo lường bằng tiền tệ được gọi là giá cả. Giá cả của hàng hóa chịu ảnh hưởng bởi các yếu tố: giá trị hàng hóa, giá trị tiền tệ và quan hệ cung – cầu hàng.
Tiền tệ có chức năng đo lường giá trị
>>> Xem thêm: Quy luật kinh tế là gì? Các quy luật cơ bản, tính chất và ý nghĩa
Trong quá trình trao đổi hàng hóa, tiền tệ đóng vai trò như phương tiện giúp lưu thông hàng hóa. Chức năng lưu thông của tiền tệ được diễn ra theo cấu trúc hàng – tiền – hàng. Tức là hàng hóa sẽ được chuyển hóa thành tiền tệ, và tiền tệ lại được lưu thông thành hàng hóa. Ở mỗi thời kỳ nhất định, lượng tiền cần thiết để đảm bảo lưu thông hàng hóa sẽ thay đổi theo quy luật lưu thông tiền tệ của thị trường.
Theo Các Mác, trong cùng thời gian và không gian, lượng tiền cần thiết cho lưu thông được tính bằng thương của tổng giá cả hàng hóa chia số vòng lưu thông của tiền tệ. Tổng giá cả hàng hóa được tính theo công thức giá trung bình của hàng hóa nhân với tổng số lượng hàng hóa được lưu thông. Mức độ tiền tệ hóa trên thị trường càng cao thì chức năng và quy luật lưu thông tiền tệ càng được thể hiện rõ.
Khi được rút khỏi thị trường và được lưu trữ, lúc này tiền tệ đang thực hiện chức năng làm phương tiện cất giữ. Bản chất của tiền tệ là phương tiện đại biểu cho của cải của xã hội với hình thái giá trị. Vì vậy, cất giữ tiền tệ cũng đồng nghĩa với việc cất giữ của cải. Việc cất giữ giúp tiền tệ duy trì sự thích nghi linh hoạt với nhu cầu tiền tệ của thị trường.
Chức năng cất giữ của tiền tệ
>>> Xem thêm: Quy luật cung cầu là gì? Những điều cơ bản cần biết
Phương tiện thanh toán là chức năng dễ thấy nhất của tiền tệ với các biểu hiện được diễn ra trong cuộc sống hàng ngày. Khi thực hiện chức năng thanh toán, tiền tệ không còn là môi giới của lưu thông mà trở thành một bộ phận bổ sung. Quá trình lưu thông của tiền tệ được diễn ra độc lập với sự vận hành của hàng hóa. Tiền tệ phải có một sức mua ổn định mới có thể thực hiện chức năng thanh toán này.
Khi thực hiện các chức năng trên ở phạm vị thị trường bên ngoài quốc gia, tiền tệ sẽ thực hiện chức năng trở thành tiền tệ thế giới. Tiền tệ được sử dụng làm tiền tệ thế giới là tiền vàng hoặc các đồng tiền được công nhận giá trị trên nhiều quốc gia. Các đồng tiền như Đô la Mỹ, Bảng Anh hoặc đồng Euro là các đồng tiền thực hiện chức năng tiền tệ thế giới rõ rệt trên thị trường kinh tế hiện nay.
Tiền tệ thế giới
Lưu thông tiền tệ là tính chất lưu thông trên thị trường nhằm định giá cho hàng hóa và dịch vụ. Việc lưu thông của tiền tệ được thực hiện tự do theo nhu cầu của các chủ thể tham gia việc trao đổi hàng hóa trong nền kinh tế. Các dòng lưu thông trước đây được thực hiện thông qua tiền mặt. Hiện nay, với sự phát triển của khoa học kỹ thuật, các dòng lưu thông không sử dụng tiền mặt dần trở nên phổ biến.
Lưu thông tiền tệ
Quy luật lưu thông tiền tệ là những quy luật được xây dựng và thực hiện nhằm kiểm soát sự lưu thông của tiền tệ trên thị trường. Nội dung của quy luật này tập trung vào quy định lượng tiền cần thiết cho việc lưu thông hàng hóa. Quy luật lưu thông tiền tệ là nhân tố chủ yếu chi phối quá trình vận động và phát triển của nền kinh tế.
Công thức của quy luật lưu thông tiền tệ được tính bằng mối quan hệ tỉ lệ thuận giữa lượng tiền cần thiết để thực hiện chức năng lưu thông và tổng giá cả trong lưu thông. Mối quan hệ tỉ lệ nghịch giữa lượng tiền cần thiết này với tốc độ lưu thông bình quân của tiền tệ cũng là nội dung của quy luật lưu thông tiền tệ. Theo đó, quy luật lưu thông tiền tệ có thể được biểu diễn theo công thức: MD= P.Q/V, trong đó:
- MD là số lượng tiền cần thiết để thực hiện chức năng phương tiện lưu thông của tiền tệ.
- P là mức giá cả một hàng hóa.
- Q là tổng số lượng hàng hóa được sử dụng trong lưu thông.
- V là trung bình số vòng lưu thông của tiền tệ.
Lạm phát là sự tăng mức giá của hàng hóa và hiện tượng mất giá của đồng tiền pháp quy. Khi lượng cung trong thị trường không kịp sản xuất để đáp ứng với lượng cầu của người tiêu dùng, đây là xuất phát điểm của lạm phát. Khi sự chênh lệch này ngày càng rõ rệt, giá cả của hàng hóa sẽ tăng cao, dẫn đến tình trạng mất giá của đồng tiền.
Quy luật lưu thông tiền tệ sẽ bị ảnh hưởng bởi lạm phát. Nội dung của quy luật lưu thông tiền tệ là quy định lượng tiền cần thiết để đảm bảo lưu thông trong thị trường. Khi đồng tiền pháp quy mất giá, thị trường sẽ cần nhiều lượng tiền hơn để duy trì lưu thông hàng hóa. Quy luật trước đó của thị trường sẽ bị phá vỡ và được thay thế bằng một quy luật mới phù hợp với tình hình đương thời của nền kinh tế.
Lưu thông tiền tệ là một hoạt động cần thiết cho quá trình trao đổi hàng hóa trong thị trường. Sự lưu thông của tiền tệ sẽ tuân thủ một quy luật lưu thông tiền tệ nhất định. Quy luật này sẽ bị phá vỡ và thay bằng một quy luật lưu thông tiền tệ khác khi thị trường xảy ra tình trạng lạm phát. Trên đây, bài viết được chia sẻ bởi công ty chứng khoán Yuanta Việt Nam.