Thay vì bắt đầu kỳ nghỉ Tết Nguyên đán vào ngày 29 hoặc 30 âm lịch như các năm trước, nhiều chuyên gia cho rằng nên xây dựng lịch nghỉ Tết năm 2023 sớm hơn để giảm áp lực giao thông và để người lao động làm ăn xa có thể kịp về quê ăn Tết.
Hai phương án nghỉ Tết Nguyên đán
Mới đây, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội lấy ý kiến bộ ngành về 2 phương án nghỉ Tết Nguyên đán năm 2023. Trong đó, phương án một kỳ nghỉ lễ kéo dài 7 ngày bắt đầu từ 29 tháng chạp đến hết mùng 6 tháng giêng, tức 20 - 26/1/2023 dương lịch. Phương án hai kỳ nghỉ lễ kéo dài 9 ngày, bắt đầu từ 30 tháng chạp đến hết mùng 8 tháng giêng, tức 21 - 29/1/2023 dương lịch.
Với hai phương án nghỉ trên, Bộ này đề xuất lựa chọn phương án nghỉ 7 ngày gồm 2 ngày trước và 3 ngày sau Tết, 2 ngày nghỉ bù hằng tuần theo quy định tại khoản 3 Điều 111 Bộ luật Lao động. Nếu phương án này được lựa chọn, công chức, viên chức sẽ đi làm lại vào ngày mùng 6 Tết Nguyên đán, rồi lại nghỉ tiếp vào thứ bảy, chủ nhật.
Mặc dù vậy, cả hai phương án này số ngày nghỉ chính thức vẫn là 5 ngày theo quy định của Luật Lao động 2019 [Điều 112], những ngày nghỉ còn lại là nghỉ hàng tuần hoặc nghỉ bù.
Đánh giá hai phương án nghỉ Tết Nguyên đán năm 2023, PGS Nguyễn Đức Lộc, Viện trưởng Nghiên cứu đời sống xã hội cho biết, bên cạnh ưu điểm thì các phương án này có nhược điểm là thời gian nghỉ trước Tết quá ngắn vì chỉ nghỉ trước Tết 1 hoặc 2 ngày. Do đó ông đề nghị nếu nghỉ 7 ngày thì nên bắt đầu nghỉ từ ngày 28 tháng chạp và đi làm trở lại vào ngày mùng 5 tháng giêng. Việc nghỉ trước Tết 3 ngày, người dân sẽ đủ thời gian để tận hưởng không khí giáp Tết, mua sắm chuẩn bị cho ngày lễ quan trọng nhất trong năm. Đồng thời có thời gian sắp xếp công việc để về nhà trước Tết, đặc biệt là những người làm ăn xa quê, điều đó giúp giảm áp lực giao thông vào những ngày cuối năm. Sau 3 ngày Tết chính, người dân có thể chuẩn bị rục rịch trở lại các thành phố lớn để bắt đầu công việc cho một năm mới.
Lý do để PGS Lộc đưa ra đề nghị trên là do đặc điểm lao động của Việt Nam hiện nay khi phần lớn người dân di cư từ nông thôn lên các thành phố lớn, nhưng trong tâm thức vẫn tìm về cội nguồn vào dịp Tết Nguyên đán. Sau đại dịch nhu cầu gắn kết gia đình, họ hàng càng lớn hơn nữa. Có thể thấy rõ nhất qua kỳ nghỉ lễ 30/4 - 1/5 vừa qua dù chỉ nghỉ 3 - 4 ngày nhưng lượng lớn người lao động lựa chọn trở về quê thăm gia đình.
Người trẻ lựa chọn di cư ra thành phố để làm việc nên những ngày lễ, đặc biệt là Tết âm lịch là thời điểm để những người con đi làm ăn xa trở về nhà, cùng gia đình chuẩn bị đón Tết tươm tất.
Ông Lộc nói: "Người Việt luôn coi trọng thời gian trước giao thừa hơn là sau Tết. Càng
sát ngày 30 tháng chạp, lòng người sẽ càng xốn xang, mong ngóng khi chưa thể về nhà".
Trong những năm qua việc nghỉ Tết quá sát khiến nhiều người lao động phải xin nghỉ thêm trước một vài ngày để kịp về quê. Phía doanh nghiệp cũng không thể cản để tránh tranh chấp và tránh tình trạng người lao động không trở lại nhà máy sau Tết.
THAM KHẢO THÊM:
- 1000+ Mẫu ảnh nhà cấp 4 đẹp: [HOT 2022] được lấy từ thực tế
Nghỉ Tết sớm giảm áp lực giao thông
Theo đại diện Vụ Vận tải [Bộ Giao thông Vận tải] cũng có đề nghị nghỉ thêm một ngày trước Tết, tức từ ngày 28 tháng chạp để thời gian về quê của người dân giãn ra. Như vậy, nhà xe, bến tàu, cảng hàng không không bị áp lực về tăng chuyến.
Nhưng đơn vị này lại ủng hộ phương án nghỉ Tết Nguyên đán năm 2023 kéo dài 9 ngày để người dân xếp lịch về quê, đi chơi, du lịch, góp phần kích cầu du lịch và phát triển kinh tế. "Nếu nghỉ 7 ngày, đi làm một ngày rồi lại nghỉ hai ngày cuối tuần sẽ khiến năng suất công việc của ngày đi làm không cao do mọi người còn tâm lý nghỉ Tết", vị đại diện nói.
Đồng quan điểm, ông Nguyễn Văn Quyền, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ôtô Việt Nam cũng đề nghị lựa chọn phương án nghỉ Tết 9 ngày và nghỉ sớm hơn để người dân có thời gian mua sắm, người đi làm ăn xe kịp di chuyển về nhà, người muốn đi chơi xa, đi du lịch nước ngoài có thời gian sắp xếp.
Ông Quyến cho biết: "Chúng ta không nên hạn chế đi lại của người dân trong dịp lễ Tết. Ý kiến cho rằng nguy cơ gia tăng tai nạn giao thông nếu nghỉ dài là không đúng mà tai nạn gia tăng do các nguyên nhân khác".
Theo quan điểm của Phó ban Chính sách pháp luật [Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam] Lê Đình Quảng, lịch nghỉ Tết do Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đề xuất áp dụng cho công chức, viên chức nhưng trên thực tế gần như cả nước đều áp dụng lịch nghỉ Tết này, gồm các lao động làm việc ở doanh nghiệp tư nhân. Vì vậy, kỳ nghỉ Tết kéo dài 9 ngày giúp người lao động, công nhân có thêm thời gian quây quần với gia đình. Thời gian nghỉ sau Tết cũng dài hơn khiến người dân có thời gian quay trở lại thành phố, không còn vất vả tàu xe.
Trong nhiều năm qua, Tổng liên đoàn lao động ghi nhận một bộ phận lớn công nhân trở lại thành phố làm việc sau Tết muộn hơn dù doanh nghiệp đã huy động đi làm từ ngày mùng 5 hoặc mùng 6. Các công đoàn cơ sở liên tục kêu gọi người lao động đi làm để thực hiện công việc đầu năm. "Không thể nói nghỉ nhiều là giảm năng suất lao động, bởi số ngày nghỉ của Việt Nam còn ít hơn các nước. Ngược lại, nghỉ dài thì kích cầu du lịch, mua sắm", ông Quảng nói.
Đại diện Cục An toàn lao động cho hay các phương án nghỉ Tết đã được tính toán kỹ dựa trên quy định cứng nghỉ Tết m lịch 5 ngày. Bộ Lao động Thương binh và Xã hội đang tập hợp các góp ý, lựa chọn phương án có lợi nhất cho người dân cả nước trước khi trình Thủ tướng quyết định.
Có thể thấy, việc nghỉ Tết sớm hơn sẽ có nhiều mặt lợi hơn cho người lao động, đặc biệt là những người lao động làm việc xa quê bởi đây là dịp lễ quan trọng nhất trong năm trong tâm thức của người Việt Nam. Bên cạnh đó, việc nghỉ dài ngày còn là