Lý thuyết Cách mạng Tư sản Pháp cuối thế kỉ XVIII
I. Nước Pháp trước Cách mạng
1. Tình hình kinh tế:
- Giữa thế kỉ XVIII, nền nông nghiệp Pháp vẫn lạc hậu, công cụ canh tác rất thô sơ [chủ yếu dùng cày, cuốc] nên năng suất thấp. Nạn mất mùa, đói kém thường xuyên xảy ra, đời sống nhân dân rất khổ cực.
- Trong lĩnh vực công thương nghiệp, kinh tế TBCN đã phát triển nhưng bị chế độ phong kiến cản trở, kìm hãm. Nước Pháp bấy giờ chưa có sự thống nhất về đơn vị đo lường và tiền tệ.
2. Tình hình chính trị, xã hội
- Pháp vẫn là nước quân chủ chuyên chế do vua Lu-i XVI đứng đầu.
Chế độ quân chủ chuyên chế: Chế độ chính trị của một nước, có triều đình phong kiến do vua đứng đầu và mọi quyền lực tập trung trong tay nhà vua. Chế độ quân chủ lập hiến: Chế độ chính trị của một nước, trong đó quyền lực của vua bị hạn chế bằng một Hiến pháp do Quốc hội tư sản định ra... Nhà vua tuy ở ngôi [trị vì] nhưng không nắm thực quyền cai trị.
- Xã hội tồn tại ba đẳng cấp là Tăng lữ, Quý tộc và Đẳng cấp thứ ba.
+ Đẳng cấp Tăng lữ, Quý tộc có trong tay mọi quyền lợi, không phải đóng thuế.
+ Đẳng cấp thứ ba [tư sản, nông dân và dân nghèo thành thị]:
/ Không có quyền lợi gì.
/ Phải đóng nhiều thứ thuế.
/ Nông dân chiếm 90% dân số, là giai cấp nghèo khổ nhất.
Đẳng cấp: Là những tầng lớp xã hội được hình thành dưới chế độ phong kiến, do luật pháp hoặc tập tục quy định về vị trí xã hội, quyền lợi và nghĩa vụ phác nhau.
=> Mâu thuẫn giữa Đẳng cấp thứ ba với các Đẳng cấp Tăng lữ, Quý tộc ngày càng gay gắt.
=> Dưới sự lãnh đạo của giai cấp tư sản, nông dân Pháp hăng hái tham gia cách mạng để lật đổ chế độ phong kiến.
3. Cuộc đấu tranh trên mặt trận tư tưởng:
- Đại diện cho trào lưu triết học Ánh sáng Pháp là: Mông-te-xki-ơ, Vôn-te, Giăng Giắc Rút-xô đã:
+ Ủng hộ những tư tưởng tiến bộ của giai cấp tư sản.
+ Kịch liệt tố cáo và lên án chế độ quân chủ chuyên chế của Lu-i XVI.
- Cuộc đấu tranh trên mặt trận tư tưởng đã thúc đẩy cách mạng sớm bùng nổ.
II. Cách mạng bùng nổ
Sự phát triển của Cách mạng tư sản Pháp diễn ra qua ba giai đoạn chính:
1. Nền quân chủ lập hiến
- Thời gian: 14/7/1789 - 10/8/1792.
- Lực lượng cầm quyền: phái lập hiến [đại tư sản].
Phái Lập hiến, phái Gi-rông-đanh, phái Gia-cô-banh: Phái Lập hiến gồm tầng lớp đại tư sản để phân biệt với phái Gi-rông-đanh gồm tầng lớp tư sản công thương và phái Gia-cô-banh gồm những người dân chủ cách mạng được quần chúng ủng hộ.
- Sự kiện chính:
+ Tháng 8/1789, thông qua “Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền”.
+ Tháng 9/1791, Hiến pháp được thông qua, chế độ quân chủ lập hiến được thiết lập.
+ Ngày 10/8/1792, nền quân chủ lập hiến sụp đổ.
2. Bước đầu của nền công hòa
- Thời gian: 21/9/1792 – 2/6/1793.
- Lực lượng cầm quyền: phái Gi-rông-đanh [Tư sản công thương].
- Sự kiện:
+ Tháng 9/1792, Quốc hội thông qua Hiến pháp, thành lập nền Cộng hòa.
+ Ngày 21/1/1793, vua Luis XVI bị xử tử.
+ Tháng 6/1793, nhân dân đứng lên lật đổ phái Gi-rông-đanh.
3. Nền chuyên chính dân chủ cách mạng Gia-cô-banh
- Thời gian: 2/6/1793 – 27/7/1794
- Lực lượng cầm quyền: pháp Gia-cô-banh.
- Những việc làm:
+ Lập Ủy ban cứu quốc, Rô-pe-spie đứng đầu.
+ Tịch thu ruộng đất của thế lực phong kiến đem chia cho dân.
+ Trưng thu lúa mì bán cho dân.
+ Ban hành luật giá tối đa, luật tương tối đa.
- Ngày 27/7/1794, phái Gia-cô-banh bị lật đổ.
=> Cách mạng Pháp kết thúc.
4. Kết quả và ý nghĩa lịch sử
a. Đối với nước Pháp
- Lật đổ chế độ quân chủ chuyên chế, xóa bỏ những tàn tích phong kiến.
=> Mở đường cho kinh tế tư bản chủ nghĩa phát triển.
- Đáp ứng được nhiều yêu cầu của quần chúng nhân dân.
- Quần chúng nhân dân là động lực chính của cách mạng.
=> Cách mạng Pháp là cuộc cách mạng dân chủ điển hình nhất.
b. Đối với thế giới
- Ảnh hưởng to lớn phong trào dân tộc, dân chủ ở các nước châu Âu.
*Hạn chế: tiếp tục duy trì chế độ tư hữu, không xóa bỏ triệt để áp bức…
Ý nghĩa lịch sử của các cuộc CÁCH MẠNG TƯ SẢN ĐẦU TIÊN
- Xác lập sự thắng lợi của Chủ nghĩa tư bản đối với chế độ phong kiến:
- Tạo điều kiện mở đường cho nền sản xuất mới Tư bản chủ nghĩa phát triển [dẫn chứng].
- Thể hiện vai trò của quần chúng nhân dân
- Là những cuộc cách mạng không triệt để, thể hiện Chủ nghĩa tư bản có mặt tiến bộ nhưng cũng có những hạn chế:
+ Chưa đáp ứng đầy đủ quyền lợi của quần chúng nhân dân
+ Không hoàn toàn xoá bỏ chế độ bóc lột phong kiến, mà chỉ thay thế hình thức bóc lột này bằng hình thức bóc lột khác
+ Thậm chí giai cấp tư sản ở một số nước còn thể hiện sự thoả hiệp với phong kiến
Luyện Bài Tập Trắc nghiệm Lịch sử lớp 8 - Xem ngay
Câu 1: Ý nào không đúng về thành phần của tầng lớp đại tư sản tài chính ở Pháp cuối thế kỉ XVIII?
- A. Chủ ngân hàng
- B. Chủ thuyền buôn
- C. Tư sản công nghiệp lớn
Câu 2: Ngục Ba-xti là biểu tượng của chế độ nào ở Pháp?
- A. Chế độ phong kiến và Giáo hội.
- C. Chế độ cộng hòa.
- D. Chế độ nhà tù ở Pháp.
Câu 3: Chế độ chính trị ở nước Pháp trước khi bùng nổ cách mạng là
- A. Quân chủ lập hiến
- B. Phong kiến phân tán
- D. Tiền phong kiến
Câu 4: Ý không phản ánh đúng nội dung cơ bản của Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền là
- B. Thừa nhận quyền tự do, bình đẳng của con người
- C. Khẳng định chủ quyền của nhân dân
- D. Tuyên bố quyền sở hữu là quyền thiêng liêng, bất khả xâm phạm
Câu 5: Ngày 2 – 6 – 1793 đánh dấu sự kiện
- A. Vua Lui XVI bị xử tử
- B. Cách mạng tư sản Pháp đã đạt tới đỉnh cao
- D. Hiến pháp mới được thông qua, tuyên bố Pháp là nước cộng hòa
Câu 6: Trào lưu tư tưởng 7riếí học Ảnh sáng ở Pháp đã phê phán sự thối nát của:
- A. chế độ ba đẳng cấp.
- B. chế độ phong kiến thối nát.
- D. chế độ quân chủ chuyên chế.
Câu 7: Những quan điểm tiến bộ của Triết học Ánh sáng đã tấn công vào hệ tư tưởng của chế độ phong kiến, dọn đường cho:
- B. cuộc cách mạng tư sản bùng nổ.
- C. nước Pháp phát triển.
- D. tất cả đều đúng.
Câu 8: Thắng lợi của cuộc cách mạng ngày 14 - 7 - 1789, đưa đại tư sản lên nắm chính quyền, gọi là:
- A. phái Gia-cô-banh
- B. phái Gi-rông-đanh.
- D. phái cộng hòa.
Câu 9: Khẩu hiệu nổi tiếng: "Tự do - Bình đắng - Bác ái" ở Pháp được thông qua trong văn kiện nào?
- A. Hiến pháp 1791.
- C. Tuyên ngôn Độc lập.
- D. Hiến pháp 1793.
Câu 10: Trong Cuộc cách mạng tư sản Pháp 1789, lực lượng nào đóng vai trò quyết định đưa cách mạng đến thành công?
- A. Lực lượng công nhân.
- B. Lực lượng nông dân.
- C. Lực lượng tư sản
Câu 11: Cuối thế kỉ XVIII, ở Pháp diễn ra mâu thuẫn giữa đăng cấp thứ ba với đẳng cấp tăng lữ và quý tộc về:
- A. quyền lực.
- C. địa vị xã hội.
- D. vai trò lãnh đạo xã hội.
Câu 12: Đến cuối thế kỉ XVIII, nước Pháp duy trì chế độ nào?
- B. Chế độ quân chủ lập hiến.
- C. Chế độ cộng hoà.
- D. Chế độ quân chủ chuyên chế xen với quân chủ lập hiến.
Câu 13: Ý nào không phản ánh đúng đặc điểm của các đẳng cấp Quý tộc và tăng lữ?
- B. Được hưởng được mọi đặc quyền, đặc lợi không phải nộp thuế
- C. Giữ chức vụ cao trong chính quyền, quân đội và Giáo hội
- D. Muốn duy trì quyền lực cũng như củng cố chế độ phong kiến
Câu 14: Động lực đưa Cách mạng Pháp phát triển tới đỉnh cao là
- A. Giai cấp tư sản
- C. Phái Giacôbanh
- D. Lực lượng quân đội cách mạng
Câu 15: Trong ba đăng cấp: tăng lữ, quý tộc và đẳng cấp thứ ba, đẳng cấp nào được hưởng đặc quyền, đặc lợi, không phải nộp thuế?
- A. Tăng lữ.
- B. Quý tộc.
- C. Đẳng cấp thứ ba.
Câu 16: Đối tượng của Cách mạng tư sản 1789 ở Pháp là:
- A. chế độ quân chủ lập hiến.
- C. phái Gi-rông-đanh.
- D. Giáo hội và nhà thờ.
Câu 17: Hiến pháp năm 1793 của nước Pháp tuyên bố xoá bỏ điều gì?
- B. Mọi đặc quyền của chế độ phong kiến.
- C. Chế độ tư hữu.
- D. Mọi quyền tự do dân chủ.
Câu 18: Cho các sự kiện:
1. Thông qua Hiến pháp, xác lập quyền thống trị của giai cấp tư sản dưới hình thức quân chủ lập hiến,
2. quần chúng phá ngục Ba-xti, mở đầu cho cách mạng Pháp.
3. Quốc hội lập hiến thông qua Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền.
Hãy sắp xếp các sự kiện trên theo trình tự thời gian:
- B. 2, 1, 3.
- C. 3, 1, 2.
- D. 3, 2, 1.
Câu 19: Từ 2 - 6 - 1793 đến 27 - 7 - 1794, Cách mạng tư sản Pháp đã:
- B. cách mạng tiếp tục phát triển.
- C. thoái trào cách mạng.
- D. cách mạng bùng nổ và phát triển.
Câu 20: Trong Cách mạng tư sản Pháp, phái Gi-rông-đanh đại diện cho thành phần nào? .
- A. Quần chúng nhân dân lao động.
- B. Quân chủ lập hiến.
- D. Tư sản công nghiệp.
Câu 21: Ý nào không phản ánh đúng tình trạng của nền nông nghiệp Pháp trước cách mạng
- B. Công cụ, kĩ thuật canh tác còn thô sơ, năng suất thu hoạch rất thấp
- C. Nông dân phải nộp địa tô rất nặng nền và làm mọi nghĩa vụ phong kiến
- D. Nạn đói xảy ra thường xuyên
Câu 22: Đẳng cấp thứ ba gồm những giai cấp và tầng lớp:
- A. tư sản, thợ thủ công và bình dân.
- C. tư sản, vô sản, nông dân.
- D. tư sản, nông dân, thợ thủ công và dân nghèo thành thị.
Câu 23: Trong Cách mạng tư sản Pháp, ai là người quyết định tiến trình phát triển của cách mạng?
- A. Giai cấp tư sản.
- C. Nền cộng hòa.
- D. Nền quân chủ lập hiến.
Câu 24: Cách mạng tư sản Pháp thế ki XVIII phát triển theo đường đi lên, mà đỉnh cao là:
- A. nền chuyên chính dân chủ Gi-rông-đanh.
- B. nền cộng hòa lập hiến.
- D. nền cộng hoà Gi-rông-đanh.
Câu 25: Một trong những điểm tích cực của Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền là ở Pháp là:
- B. thừa nhận chế độ tư hữu.
- C. bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người lao động.
- D. chống đặc quyền của chế độ phong kiến.