Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng quý giá với con. Việc dự trữ hoặc vắt sữa sau mỗi lần cho bé bú xong là điều cần thiết không chỉ giúp mẹ tăng số lượng sữa mà còn giúp mẹ hạn chế tình trạng tắc sữa, ít sữa xuất hiện. Nhưng sữa mẹ vắt ra để ngoài được bao lâu, mẹ đã biết? Cùng đi tìm câu trả lời trong bài viết sau đây các mẹ nhé!
Theo các nghiên cứu khoa học, sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tốt nhất cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, chúng ta có thể cho bé bú mẹ hoàn toàn trong vòng 6 tháng đầu đời mà không cần ăn dặm, thậm chí không cần uống thêm nước.
Cho con bú trực tiếp dòng sữa thơm ngon chảy ra từ bầu ngực của mẹ luôn được khuyến khích, song trong một số trường hợp, chẳng hạn như mẹ đi vắng hoặc con bú không hết thì mẹ buộc phải vắt sữa vào bình hoặc túi để tích trữ. Một điều quan trọng là sữa mẹ cũng có thời hạn sử dụng, nhưng thời hạn đó sẽ kéo dài bao lâu?
Khi nào thì nên vắt sữa?
Có nhiều lý do khác nhau để mẹ phải vắt sữa, có thể mẹ đang không ở gần bé, mẹ muốn duy trì nguồn sữa cho bé yêu hoặc cũng có thể lượng sữa của mẹ quá nhiều, cần phải vắt bớt sau mỗi cữ bú….
Hoặc, mẹ cũng cần phải vắt sữa bởi:
– Muốn kích thích quá trình sản xuất sữa để tăng lượng sữa cho bé yêu bú.
– Vắt sữa cho bé bú khi con chưa thể ngậm vú.
– Vắt sữa khi bị tắc tia sữa, bầu ngực cương cứng.
– Vắt sữa trong thời gian mẹ ngừng cho con bú khi phải điều trị thuốc kháng sinh hoặc ốm…
Hiện nay, việc vắt sữa có thể thực hiện bằng tay hoặc bằng máy. Dù là phương pháp nào đi chăng nữa, điều quan trọng vẫn là cần thực hiện đúng phương pháp và đảm bảo yếu tố an toàn vệ sinh để không ảnh hưởng tới chất lượng sữa mẹ.
Sữa mẹ vắt ra để được bao lâu ở nhiệt độ thường?
Đối với các loại sữa tươi trên thị trường, sau khi mở nắp cần sử dụng hết trong 1 giờ, tuy nhiên sữa mẹ có sức mạnh phi thường hơn khi có thể giữ được sự thơm ngon và an toàn trong vòng 4 giờ. Ở một số nước ôn đới, thời gian này có thể lên tới 6 giờ.
Ở Việt Nam, sữa mẹ vắt ra sau 4 giờ nếu không được sử dụng buộc phải đổ bỏ vì khi đó sữa đã bị vi khuẩn xâm nhập, con bú vào dễ bị đi ngoài.
Sữa mẹ trong ngăn đá để được bao lâu?
Bảo quản trong ngăn đá tủ lạnh sẽ giúp sữa mẹ tránh được vi khuẩn và sử dụng được lâu hơn, chúng ta vẫn gọi là trữ đông sữa.
Đối với tủ lạnh mini chỉ có một cửa chung cho cả ngăn đá và ngăn mát, vì hoạt động đóng mở làm nhiệt độ trong ngăn đá thay đổi liên tục nên chỉ có thể bảo quản được trong 2 – 3 tuần.
Đối với loại tủ lạnh 2 cánh, có cánh riêng cho ngăn đá và ngăn mát, sữa mẹ vắt ra có thể để được 3 – 6 tháng.
Đặc biệt nếu mẹ nào bảo quản sữa trong tủ kem, loại tủ đông chuyên dụng thì có thể giữ sữa trong 6 tháng đến 1 năm. Tuy nhiên, sử dụng càng sớm sẽ càng tốt.
Trường hợp mẹ không để sữa trong ngăn đá mà chỉ để trong ngăn mát, thời gian bảo quản sữa là 2 – 3 ngày.
Làm gì khi vắt sữa ra, cách bảo quản hiệu quả
Mặc dù vấn đề sữa mẹ vắt ra để được bao lâu đã được giải quyết, nhưng mẹ vẫn cần lưu ý những điều sau khi vắt và bảo quản sữa mẹ:
– Vệ sinh thật sạch chân tay, dụng cụ vắt hút và trữ sữa trước khi tiến hành vắt sữa, tích sữa.
– Tốt nhất là nên để sữa vào ngăn mát hoặc ngăn đá tủ lạnh ngay sau khi vắt, đừng đợi vài tiếng đồng hồ rồi mới bỏ vào tủ.
– Để sữa sâu vào bên trong tủ thay vì để ngoài cánh tủ vì nó sẽ khiến sữa mau hỏng hơn.
– Nếu trữ đông sữa trong ngăn đá, hãy trữ theo từng túi nhỏ theo cữ bú của bé.
– Ghi ngày vắt sữa lên từng túi sữa để biết hạn sử dụng.
– Trường hợp trữ đông sữa trong tủ đá nhưng bị mất điện trong thời gian dài, mẹ cần bỏ sữa vào tủi giữ nhiệt có chứa đầy đá lạnh rồi đóng kín lại để bảo quản.
– Lưu ý đến cách rã đông sữa mẹ để giữ được lượng dinh dưỡng cao nhất cho con.
Tham khảo cách vắt và bảo quản sữa mẹ:
MẸ LƯU Ý:
Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tốt nhất cho sự phát triển của trẻ. Mẹ nên cho bé bú sữa mẹ ít nhất trong 6 tháng đầu đời để trẻ có thể hoàn thiện sức đề kháng, hệ tiêu hóa và trí thông minh. Tuy nhiên trong một số trường hợp, vì cơ chế hấp thu, chuyển hóa kém nên dù ăn nhiều, sản phụ vẫn không đạt được lượng sữa như mong muốn.
Bản chất của việc tiết sữa không chỉ phụ thuộc vào chế độ dinh dưỡng, mà còn chịu ảnh hưởng rất nhiều từ hoocmon Prolactin – Đây cũng chính là hoocmon quyết định số lượng và chất lượng sữa mẹ. Vậy làm sao để mẹ tăng được lượng hoocmon Prolactin trong cơ thể? VIÊN UỐNG LỢI SỮA MABIO là giải pháp hoàn hảo cho mẹ.
Cơ chế 4 tác động có trong Mabio giúp mẹ tăng số lượng, chất lượng sữa mẹ, phục hồi sức khỏe nhanh chóng và thon gọn vóc dáng sau sinh. Sản phẩm được bào chế từ 100% thảo dược thiên nhiên, an toàn cho sức khỏe mẹ và bé. Đã được kiểm chứng an toàn bởi Viện kiểm nghiệm thuốc Trung Ương, chứng nhận bởi cục ATTP [số cấp phép 5553/2020/ĐKSP].
💮 Cơ chế 1: Tăng số lượng sữa
Mabio kích thích cơ thể tiết hoocmon Prolactin giúp sữa mẹ tràn trề, sữa đặc và thơm mát. Lượng sữa về nhiều giúp thông tuyến sữa, hỗ trợ điều trị mất sữa ở mẹ sau sinh.
✅ Sau 5 – 7 ngày: ngực căng tức nhiều hơn, cảm giác sữa về, số lượng sữa tiết ra bắt đầu nhiều hơn hoặc sữa đặc [hoặc đục] sánh hơn.
✅ Sau 10 – 15 ngày: Lượng sữa về nhiều, thơm.
✅ Sau 30 ngày: Sữa về nhanh, về đều, mỗi cữ bé bú no nê, lượng sữa ổn định.
💮 Cơ chế 2: Tăng chất lượng sữa mẹ: Cơ thể mẹ sẽ hấp thụ dinh dưỡng và tăng cường chuyển hóa trong cơ thể, giúp cơ thể tổng hợp chất dinh dưỡng vào sữa, làm tăng chất lượng sữa mẹ. Sữa mẹ sẽ sánh đặc, thơm hơn và mát hơn. Mẹ có thể chủ động bổ sung các vitamin [C, D,…] cho con qua dinh dưỡng hàng ngày giúp bé hấp thu, phát triển tốt hơn.
💮 Cơ chế 3: Rút ngắn thời gian phục hồi sức khỏe sau sinh, hạn chế các bệnh hậu sản: Cao biển súc, cao tàu bay, cao ích mẫu giúp điều hòa khí huyết, đẩy hết sản dịch ra ngoài và hạn chế tối đa viêm nhiễm sau sinh.
Cao hương phụ giúp mẹ ăn ngủ ngon hơn, giảm căng thẳng stress trong những ngày đầu nuôi con [lo lắng, stress trong việc nuôi nấng, chăm bẵm bé].
💮 Cơ chế 4: Thon gọn vóc dáng sau sinh: Thành phần cao chè vằng với hàm lượng thích hợp không chỉ kích thích tăng tiết sữa mà còn giúp mẹ giảm cân hiệu quả.
Phụ nữ đang nuôi con bằng sữa mẹ, người chăm sóc trẻ nên tìm hiểu và tuân thủ việc bảo quản sữa mẹ khoa học và đúng cách để duy trì chất lượng của sữa mẹ sau khi vắt ra và đảm bảo an toàn cho sức khỏe của trẻ.
Dụng cụ trữ sữa là một trong những yếu tố ảnh hưởng tới các bảo quản sữa mẹ tốt nhất. Mẹ bỉm chỉ nên đựng sữa vào những dụng cụ trữ sữa dưới đây:
Để trữ sữa, mẹ có thể sử dụng bình nhựa hoặc bình thủy tinh. Trước khi sử dụng, nên vệ sinh bình sữa bằng nước ấm và để ráo. Khi cho sữa vào bình không nên đổ đầy mà hãy để lại một khoảng trống, không trữ sữa trong bình mẻ, nứt.
Các mẹ có thể mua túi trữ sữa chuyên dụng của các thương hiệu uy tín với dung tích khoảng 60 – 120ml để bảo quản sữa mẹ. Khi đổ sữa vào túi tránh đổ quá đầy, nên để lại không gian vì sữa là chất lỏng nên sẽ giãn nở khi đông lại.
Bảo quản sữa mẹ trong túi hoặc bình trữ sữa chuyên dụng
Cơ thể có cơ chế sản xuất sữa mẹ theo cách tự điều chỉnh hàm lượng bốn hormone estrogen, progesterone, prolactin và oxytocin để sinh sữa. Sự kích thích từ hành động mút của trẻ khi bú mẹ sẽ giúp cơ thể mẹ giải phóng một lượng lớn hormone prolactin để sản xuất sữa nhiều hơn, nên mẹ luôn đủ sữa cho trẻ bú vào cữ bú tiếp theo.
Nhằm giúp mẹ đảm bảo nguồn dinh dưỡng cho trẻ, biện pháp được áp dụng thường là vắt sữa để kích sữa hoặc trữ sữa cho trẻ dùng dần. Trên thực tế, còn có nhiều trường hợp trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ không thể bú mẹ trực tiếp được nên mẹ phải vắt sữa ra. Do đó, vấn đề bảo quản sữa mẹ ở nhiệt độ phòng, sữa mẹ vắt ra để ngoài được mấy tiếng? luôn là mối quan tâm của nhiều phụ nữ nuôi con bằng sữa mẹ.
Có rất nhiều đường [cả đường đơn và đường đôi] và đạm [đa dạng các loại acid amin] trong thành phần sữa mẹ. Đường đạm đều giúp cho trẻ phát triển toàn diện, dễ hấp thu nhưng khi ở ngoài môi trường dễ lên men, nhanh biến chất, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn sinh sôi. Khi trẻ uống vào sẽ bị nhiễm khuẩn tiêu hóa, dẫn đến tiêu chảy.
Vậy sữa mẹ để được mấy tiếng? WHO, UNICEF, Viện Dinh dưỡng Quốc gia Việt Nam đã đưa ra khuyến cáo để giải đáp thắc mắc sữa mẹ bảo quản bao lâu như sau:
- Ở nhiệt độ phòng 25 độ C đến 35 độ C, sữa mẹ sau khi vắt giữ được từ 6 giờ đến 8 giờ.
- Ở nhiệt độ từ 4 độ C trong ngăn mát tủ lạnh, sữa mẹ để ngăn mát sẽ giữ được từ 3 đến 5 ngày.
- Ở ngăn đá tủ lạnh, sữa mẹ giữ được 3 tháng.
- Ở tủ đông chuyên biệt có nhiệt độ thấp hơn -18 độ C, trữ đông sữa mẹ sẽ dùng được tốt nhất trong 6 tháng.
Bảo quản sữa mẹ đúng cách sẽ giữ sữa mẹ được lâu, không gây hại cho sức khỏe của trẻ.
Sau khi vắt sữa, mẹ cần lưu ý thời gian bảo quản và cho trẻ sử dụng kịp thời
Sau khi vắt sữa, việc trữ đông sữa mẹ như thế nào vô cùng quan trọng nhằm duy trì chất lượng sữa mẹ và đảm bảo an toàn cho sức khỏe của trẻ.
Để trữ sữa mẹ trong tủ lạnh đúng cách, cần tuân thủ theo những nguyên tắc dưới đây:
- Cần rửa tay bằng nước và xà phòng hoặc dung dịch rửa tay sát khuẩn trước khi vắt sữa. Mẹ bỉm có thể vắt sữa bằng tay hoặc máy. Nếu mẹ vắt sữa bằng máy, cần đảm bảo độ sạch sẽ của bộ dụng cụ bơm, ống dẫn, các nút bấm và công tắc máy.
- Cho ngay sữa mẹ vào túi đựng sữa chuyên dụng với dung tích từ 80 – 120ml sau khi vắt rồi dán nhãn ghi ngày, giờ vắt, ghi tên của trẻ [nếu trẻ đi trường mầm non] bên ngoài túi trữ sữa. Việc chia nhỏ các túi sữa giúp giảm thiểu thời gian làm lạnh, tránh lãng phí, rút ngắn thời gian rã đông sữa.
- Cho sữa đã vắt ngay vào tủ lạnh khi có thể, nếu chưa thể để vào tủ lạnh được thì hãy để sữa ở phòng có nhiệt độ khoảng 26 độ C trong tối thiểu 6 giờ, tránh nơi có bức xạ, ánh nắng mặt trời, nguồn nhiệt khác. Hoặc có thể làm lạnh nhanh sữa mẹ trong 30 phút và trữ đông sữa mẹ ngay sau đó.
- Sữa sẽ tinh khiết ở trạng thái đông, sữa mẹ trữ đông duy trì ở mức nhiệt thấp hơn -18 độ C sẽ sử dụng được tối thiểu 6 tháng..
- Trường hợp bị cúp điện kéo dài, hãy dùng thùng cách nhiệt có đá viên để trữ đông sữa mẹ. Sau đó lại chuyển sữa trở lại vào ngăn đá khi có điện.
Sữa mẹ trữ đông ở nhiệt độ -18 độ C sẽ sử dụng được trong vòng 6 tháng
- Sữa mẹ trữ đông có tốt không?
Có rất nhiều bà mẹ đang cho con bú lựa chọn phương pháp trữ đông sữa mẹ để góp phần kích thích tiết sữa nhiều hơn và thuận tiện cho trẻ bú khi mẹ không ở gần trẻ.
Sữa mẹ trữ đông dù được vắt từ bầu vú của mẹ nhưng không tốt bằng sữa bú trực tiếp vì khi trữ đông sẽ làm mất đi men lipase để tiêu hóa chất béo, giảm đáng kể số lượng các thành phần khác có khả năng chống lại những bệnh lý nhiễm khuẩn. Bên cạnh đó, tùy theo tháng tuổi của trẻ mà thành phần sữa mẹ cũng sẽ thay đổi để phù hợp với nhu cầu phát triển của trẻ nên trẻ dùng sữa trữ đông vài tháng có thể không còn phù hợp với nhu cầu độ tuổi.
Tuy nhiên việc sử dụng sữa mẹ trữ đông cho trẻ ăn có thể ảnh hưởng tới sức khỏe của trẻ, điển hình là nhiễm khuẩn đường tiêu hóa nếu trữ đông sữa mẹ không đúng cách.
- Sữa trữ đông có bị đổi màu không?
Sữa trữ đông sẽ có màu hơi khác so với sữa tươi mới vắt, thông thường sữa mẹ trữ đông sẽ chuyển màu hơi xanh, vàng hoặc nâu khi bảo quản tủ lạnh. Nhưng mẹ hãy yên tâm vì đây không phải là điều xấu. Sữa mẹ để ngăn mát hay ngăn đông đều sẽ bị tách lớp, trước khi cho trẻ sử dụng, mẹ chỉ cần lắc nhẹ để trộn chúng lại với nhau.
- Có thể cho thêm sữa mẹ mới vắt vào trong sữa mẹ đã trữ đông không?
Hoàn toàn có thể thêm sữa mẹ mới vắt vào sữa đã trữ đông hoặc sữa mẹ để ngăn mát. Nhưng trước khi thêm vào sữa cũ, cần làm lạnh sữa mới vắt trong tủ lạnh hoặc làm lạnh nhanh bằng đá ít nhất một tiếng đồng hồ.
Tuyệt đối không được cho sữa mới vắt còn ấm vào sữa đông lạnh vì sẽ làm sữa trữ đông tan ra và hãy để sữa từng ngày riêng biệt.
- Sữa trữ đông có mùi do đâu?
Quá trình enzyme lipase ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn có hại sẽ dẫn đến các phản ứng phân hủy chất béo và giải phóng axit béo đôi khi làm biến đổi mùi hương của sữa mẹ, khiến sữa trữ đông có mùi khác lạ. Nhưng mẹ yên tâm vì trẻ vẫn có thể sử dụng được bình thường sữa trữ đông có mùi mà không gây hại nếu mẹ trữ đông sữa đúng cách.
Chia sữa thành từng túi nhỏ ghi rõ ngày vắt sữa
- Trước khi cho trẻ sử dụng, mẹ hãy lấy sữa từ ngăn mát tủ lạnh ra và ngâm trong nước ấm 40 độ cho tới khi đạt nhiệt độ phù hợp để trẻ ăn.
- Không được sử dụng nước quá nóng để ngâm sữa vì sẽ làm mất vitamin và khoáng chất có trong sữa mẹ.
- Không nên cấp đông lại sữa mẹ đã lấy ra khỏi tủ lạnh nên mẹ chỉ lấy đúng lượng sữa đủ dùng cho trẻ ở mỗi cữ bú.
- Mẹ nên cho sữa trữ đông xuống ngăn mát trước khi sử dụng 1 ngày để rã đông sữa mẹ nhưng vẫn giữ nhiệt độ lạnh. Hoặc mẹ sử dụng một chậu nước đá lạnh để rã đông sữa đã được trữ đông.
- Khi sữa đã chuyển từ dạng cứng sang dạng lỏng, chảy mềm hoàn toàn thì mẹ nhẹ nhàng lắc sữa để hòa trộn phần lớp váng sữa nhiều chất béo và phần nước sữa lại với nhau. Sau đó mới tiếp tục thay nước ấm nóng để ngâm sữa cho đến nhiệt độ thích hợp cho trẻ ăn.
Sau khi rã đông sữa mẹ bằng cách chuyển từ ngăn đông xuống ngăn mát, nếu thấy có hiện tượng kết tủa đám mây trắng đục thì sữa đã hỏng không dùng được. Còn nếu xuất hiện một lớp váng mỏng nổi trên mặt bình thì sữa vẫn sử dụng được, lớp váng mỏng này là chất béo cần thiết trong sữa mẹ, mẹ chỉ cần lắc nhẹ lớp màng đó sẽ hòa tan đều trong sữa trước khi cho trẻ ăn.
Cho sữa mẹ trữ đông xuống ngăn mát tủ lạnh trước 1 ngày để làm tan sữa từ từ
- Không làm tan sữa mẹ trữ đông ở nhiệt độ phòng
Vi khuẩn có thể xâm nhập nếu làm tan sữa mẹ ở nhiệt động phòng, chỉ nên rã đông sữa ở ngăn mát tủ lạnh.
- Không rã đông sữa mẹ bằng cách đun sữa hoặc sử dụng lò vi sóng
Nhiệt độ cao, sống microwave, sóng điện từ sẽ phá hủy vitamin và kháng thể thiết yếu, làm sữa mẹ mất một phần chất đạm và các dinh dưỡng quý khác.
- Không lắc mạnh bình sữa rã đông hoặc thay đổi nhiệt độ đột ngột
Sữa mẹ sẽ mất đi tính năng của kháng thể, protein bảo vệ cơ thể bé, mất đi một phần dinh dưỡng trong sữa nếu bị lắc mạnh hoặc bị thay đổi nhiệt độ đột ngột.
Chỉ để sữa mẹ sau khi rã đông tối đa 4 giờ ở nhiệt độ phòng hoặc 24 giờ ở trong tủ lạnh. Nếu trẻ không sử dụng hết sữa rã đông trong 24h, mẹ có thể vứt bỏ sữa thừa.
Bảo quản sữa mẹ đúng cách tưởng đơn giản nhưng nếu mẹ không tìm hiểu kỹ sẽ rất dễ phạm sai lầm gây ảnh hưởng tới chất lượng sữa và sức khỏe của trẻ. Vì vậy, mỗi mẹ bỉm cần trang bị kiến thức đúng về các bảo quản sữa để đảm bảo nguồn dinh dưỡng dồi dào và an toàn nhất cho trẻ.
** Hiện nay, Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc là một trong những bệnh viện tiên phong tại miền Bắc áp dụng triệt để phương pháp da kề da sau sinh và khuyến khích sản phụ nuôi con bằng sữa mẹ hoàn toàn ngay từ khi trẻ chào đời. 100% ca sinh tại Hồng Ngọc bao gồm cả sinh thường và sinh mổ sẽ được thực hiện da kề da theo đúng quy trình chuẩn của Bộ Y tế và khuyến cáo của WHO, đảm bảo an toàn và khoa học. Việc được da kề da ngay sau sinh đúng cách cũng góp phần “gọi sữa về” nhanh hơn, để trẻ sớm được đón nhận những giọt sữa non quý giá của mẹ.
**Lưu ý: Những thông tin cung cấp trong bài viết của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Người bệnh không được tự ý mua thuốc để điều trị. Để biết chính xác tình trạng bệnh lý, người bệnh cần tới các bệnh viện để được bác sĩ thăm khám trực tiếp, chẩn đoán và tư vấn phác đồ điều trị hợp lý.
Theo dõi fanpage của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc để biết thêm thông tin bổ ích khác: //www.facebook.com/BenhvienHongNgoc/