Soạn giáo án Ngữ văn lớp 11 theo chuẩn cấu trúc 2018, giáo án bài thao tác lập luận so sánh theo định hướng phát triển năng lực học sinh. [Có link tải Full ở cuối bài viết]
Tiết 29: THAO TÁC LẬP LUẬN SO SÁNH
MỤC TIÊU
– Mục đích, tác dụng của thao tác lập luận so sánh.
– Yêu cầu về một số cách so sánh.
– Nhận diện và chỉ ra sự hợp lí, nét đặc sắc của các cách so sánh trong văn bản. – Viết bài văn bàn về một vấn đề xã hội hoặc văn học có sử dụng thao tác chính là so sánh.
– Định hướng và phát triển năng lực cho học sinh.
Nghiêm túc lắng nghe và sử dụng đạt hiệu quả khi vận dụng thao tác lập luận so sánh khi viết bài nghị luận.
Năng lực tiếp nhận văn bản, giải quyết vấn đề, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác, sáng tạo và sử dụng ngôn ngữ.
Tự lập, tự tin, tự chủ, có trách nhiệm với bản thân, cộng đồng và đất nước.
PHƯƠNG TIỆN
– GV: SGK, SGV, thiết kế bài dạy.
– HS: SGK, vở soạn, vở ghi bài.
PHƯƠNG PHÁP
– Phương pháp dạy học nhóm, phương pháp giải quyết vấn đề. – Kĩ thuật chia nhóm, kĩ thuật giao nhiệm vụ, kĩ thuật đặt câu hỏi, kĩ thuật động não, kĩ thuật hỏi và trả lời.TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
* Định hướng: – Đối với lớp 11A2 dạy các hoạt động 1, 2, 3, 4.
– Đối với lớp 11A6 dạy các hoạt động 1, 2, 3.
Ổn định lớp
Kiểm tra bài cũ
GV kiểm tra việc chuẩn bị bài của học sinh [kiểm tra vợ soạn của 5 HS].
Bài mới
So sánh là một thao tác tư duy của con người nhằm làm rõ hơn, cụ thể hơn thông tin mà mình muốn đem đến cho người khác. Trong văn nghị luận, người ta cũng dùng so sánh để làm nổi bật, sáng rõ, vững chắc thêm luận điểm của mình. Đó là cách so sánh trong lập luận, gọi là lập luận so sánh. Bài học hôm nay sẽ giúp các em hiểu rõ vai trò của lập luận so sánh và cách vận dụng thao tác này để viết văn nghị luận.
- Hoạt động hình thành kiến thức mới
| Hoạt động của GV và HS | Nội dung cần đạt | Năng lực |
| Hướng dẫn học sinh tìm hiểu mục đích, yêu cầu của thao tác lập luận so sánh * Bước 1: Giao nhiệm vụ cho học sinh GV yêu cầu HS đọc kĩ đoạn ngữ liệu ở mục I và trả lời các câu hỏi sau: – Câu 1: Xác định đối tượng được so sánh và đối tượng so sánh? – Câu 2: Phân tích những điểm giống và khác nhau giữa hai đối tượng? – Câu 3: Phân tích mục đích so sánh trong đoạn trích? – Câu 4: Từ việc phân tích ngữ liệu trên em hãy cho biết mục đích, yêu cầu của thao tác lập luận so sánh? * Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ * Bước 3: Thảo luận, nhận xét Giáo viên cho học sinh thảo luận theo nhóm sau đó nhận xét.* Bước 4: Kết luận và hình thành kiến thức. Hướng dẫn học sinh tìm hiểu cách so sánh * Bước 1: Giao nhiệm vụ cho học sinh GV yêu cầu HS đọc ngữ liệu ở mục II và trả lời câu hỏi. – Câu 1: Nguyễn Tuân đã so sánh quan niệm “soi đường” của Ngô Tất Tố trong “Tắt đèn” với những quan niệm nào? – Câu 2: Căn cứ để so sánh những quan niệm “soi đường” trên là gì? – Câu 3: Mục đích của sự so sánh đó? – Câu 4: Có những cách so sánh nào? * Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ – Nhóm 1: Trả lời câu hỏi số 1 – Nhóm 2: Trả lời câu hỏi số 2 – Nhóm 3: Trả lời câu hỏi số 3 – Nhóm 4: Trả lời câu hỏi số 4* Bước 3: Thảo luận, nhận xét Giáo viên cho học sinh thảo luận theo nhóm sau đó nhận xét.* Bước 4: Kết luận và hình thành kiến thức. Hướng dẫn luyện tập. – GV hướng dẫn HS thực hiện các bài tập trong SGK/ Tr. 81. – HS đọc bài tập, trao đổi nhanh và trình bày |
I. Mục đích, yêu cầu của thao tác lập luận so sánh * Ngữ liệu 1: 1. Xác định các đối tượng: – Đối tượng được so sánh: Văn chiêu hồn. – Đối tượng so sánh: Chinh phụ ngâm, Cung oán ngâm, Truyện Kiều. 2. Phân tích những điểm: a. Giống nhau: Lòng yêu thương con người. b. Khác nhau: – Chinh phụ ngâm, Cung oán ngâm nói về một lớp người. – Truyện Kiều đã nói đến cả xã hội người. – Văn chiêu hồn: Thấy cả loài người lúc sống và lúc chết. 3. Mục đích: Làm sáng rõ, nổi bật giá trị nhân đạo mới mẻ, sâu sắc và cũng rất độc đáo của Văn chiêu hồn. * Mục đích: Làm sáng rõ đối tượng đang nghiên cứu trong tương quan với đối tượng khác. So sánh đúng làm cho bài văn nghị luận sáng rõ, cụ thể, sinh động và có sức thuyết phục. * Yêu cầu: – Đối tượng đưa ra so sánh phải có mối liên quan với nhau về một mặt, một phương diện nào đó. – So sánh phải dựa trên tiêu chí rõ ràng. – Kết luận rút ra từ sự so sánh phải cụ thể, chân thực. II. Cách so sánh * Ngữ liệu 2: 1. So sánh quan niệm soi đường của Ngô Tất Tố với quan niệm của các nhà văn khác [loại chủ trương cải lương hương ẩm và loại hoài cổ]. 2. Căn cứ để so sánh: Cách viết, hướng viết của hai đối tượng: – Ngô Tất Tố: “Lụi hụi thắp bó hương mà tự mình soi đường cho nhân vật mình đi, xui người nông dân nổi loạn”. – Các nhà văn khác: “Bàn cải lương hương ẩm, xoa xoa mà ngư ngư, tiều tiều canh canh mục mục”. 3. Mục đích của sự so sánh: Chỉ ra ảo tưởng của hai loại người trên, Nguyễn Tuân đã làm nổi bật cái đúng của Ngô Tất Tố. 4. So sánh hai [hay nhiều] đối tượng để thấy những nét giống nhau là so sánh tương đồng, để thấy những nét khác nhau là so sánh tương phản. Nhưng dù kiểu nào cũng phải dựa trên cùng một bình diện, một tiêu chí và nêu rõ ý kiến, quan điểm của người viết . III. Luyện tập Cách lập luận so sánh của Nguyễn Trãi trong đoạn trích: 1. Tác giả đã lập luận so sánh trên các mặt: Văn hóa: Lãnh thổ: Phong tục: Các triều đại độc lập, có chủ quyền: Anh hùng, hào kiệt: 2. Từ sự so sánh đó, có thể kết luận: về mọi mặt, nước Đại Việt ta đều có từ trước, đủ tư cách là một nước độc lập có chủ quyền, bình đẳng và không hề phụ thuộc Trung Quốc. 3. Đoạn văn có sức thuyết phục mạnh mẽ, đem đến cho người đọc niềm tự hào dân tộc cao cả. |
Năng lực tiếp nhận và cảm thụ văn bản Năng lực tiếp nhận và cảm thụ văn bản, năng lực tự học Năng lực tự học và thực hành ứng dụng |
- Hoạt động luyện tập [đã thực hiện ở trên]
- Hoạt động vận dụng
– Viết đoạn văn có sử dụng thao tác lập luận so sánh [Các tác phẩm đã học].
- Hoạt động tìm tòi, sáng tạo
So sánh sự giống và khác nhau giữa thao tác lập luận so sánh và thao tác lập luận phân tích? Trong quá trình làm bài nghị luận có nên kết hợp vận dụng 2 thao tác trên không? Vì sao?
– Chuẩn bị bài: Khái quát văn học việt nam từ đầu TK XX đến CMT8 – 1945
Rút kinh nghiệm:
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
[Tài liệu sưu tầm ]
Xem thêm : Các thao tác lập luận
Trọn bộ giáo án Ngữ văn soạn theo hướng đổi mới phương pháp dạy học, đổi mới kiểm tra đánh giáGiáo án ngữ văn 10
Giáo án ngữ văn 11
Giáo án ngữ văn 12
Giáo án Ngữ văn 11THAO TÁC LẬP LUẬN SO SÁNHA. Mục tiêu bài học: giúp hs:- Nắm vai trò của lập luận so sánh trong bài văn nghị luận nói riêng và tronggiao tiếp hàng ngày nói chung.- Rèn luyện kĩ năng vận dụng lập luận so sánh vào việc viết văn nghị luận vàtranh luận giao tiếp hàng ngày.B. Phương pháp thực hiện: Thảo luận, thực hànhD. Các bước tiến hành:1. Ổn định lớp2. KTBC3. Bài mới:Hoạt động của thầy và tròNội dung cần đạtI. So sánh và lập luận so sánhHoạt động 1: GV gợi dẫnTìm hiểu mục i và trả lờicâu hỏi SGK?1. Tìm hiểu tư liệu:* SS là pp luận, pp nhận thức mà còn giúp conngười "định vị " mình trong thời gian, không gian.- Đối tượng được so sánh là chiêu hồn- Đối tượng so sánh là chinh phụ ngâm, truyệnKiều, Cung oán ngâm khúc.Thao tác lập luận so sánhPage 1Giáo án Ngữ văn 11Luận điểm chính. Yêu nước là truyền thống củavăn học nhưng mỗi tác phẩm có cách thể hiệnkhác nhau.- Điểm giống nhau: bàn về con người . đều sosánh lòng thương người của Nguyễn Du trongTkiều, Chinh phụ ngâm, Cung oán ngâm khúc…- Điểm khác nhau: Chiêu hồn bàn về con ngườiở cõi chết. Các tác phẩm khác bàn về con người ởcõi sống.Chinh phụ ngâm, Cung oán ngâm khúc: bàn vềmột hạng ngườiTK, Chiêu hồn: bàn cả loài người.- Mục đích so sánh nhằm làm sáng tỏ, làmchắc hơn lập luận của mình.2. Kết luận:- Mục đích và yêu cầu lập luận là làm sáng tỏlàm vững hơn luận điểm của người viết.=> Khái niệm.Lập luận so sánh là thao tác nhằm làm sáng rõđối tượng đang nghiên cứu trong tương quan vớiđối tượng khác. So sánh đúng làm cho bài vănnghị luận sáng rõ, cụ thể, sinh động và có sứcthuyết phục.II/ Cách so sánh1 . Đoạn trích : SGKThao tác lập luận so sánhPage 2Giáo án Ngữ văn 11-NTuân đã so sánh quan niệm của Ngô Tất Tốvới những quan niệm khác cũng viết về nông thônHoạt động 2 Tìm hiểu cáchnhưng “nói năng khác ông”:lập luận so sánh.:+ Quan niệm của người chủ trương " cảiHs tìm hiểu mục II vàlương hương ẩm" cho rằng chỉ bài trừ hủ tục làthảo luận 4 câu hỏi SGKđời sống nd sẽ được nâng cao.+ Qn của người hoài cổ cho rằng chỉ cần trởvề với đ/s thuần phác, trong sạch như ngày xưa làđ/s nd được cải thiện.Người ta bàn về: Ngư, tiều, canh, mục.Ngô Tất Tố “ xui người dân nổi loạn”[ Mâu thuẫn giữa nông dân với địa chủ, giữadân tộc với thực dân- đế quốc. Ngô Tất Tố đã tốkhổ cho người nông dân, vạch trần bộ mặt tànbạo của bọn phong kiến tay sai] .- Căn cứ để so sánh: dựa trên sự phát triển tínhcách nhân vật trong Tắt đèn- Mđ của so sánh là để chỉ ra ảo tưởng của 2 qnnày, từ đó làm nổi bật cái đúng của NTT:Người nd phải đứng lên chống lại những kẻ ápbức bóc lột mình . Đây là mâu thuẫn không thểđiều hoà. Đó là sự so sánh khác nhau.2. Kết luận cách so sánh.Đọc ghi nhớ SGKIII. Luyện tậpĐoạn trích "Bình Ngô đại cáo":Thao tác lập luận so sánhPage 3Giáo án Ngữ văn 11- So sánh dựa vào nền văn hiến, lãnh thổ, phongtục, chính quyền, hào kiệt…Giống nhau: Nước Nam có tất cả những gì màTrung Quốc có.* Khác nhau.Hoạt động 3: Hướng dẫnVăn hoá: có từ lâu.luyện tậpLãnh thổ: đã chia.Hào kiệt: đời nào cũng có.….- Từ những điểm khác nhau đó rút ra kl: ĐạiViệt là 1 nước độc lập, tự chủ. Nừu chúng xâmlược là trái với đạo lí, không thể chấp nhận được.Đoạn văn có sức thuyết phục lớn, mẫu mực.IV. Hướng dẫn học bài:-Nắm chắc lí thuyết.- Làm các bài tập trong SBT-Tìm 1 đoạn trích và tự phân tích thao tác lập luậnso sắnh trong đó?Thao tác lập luận so sánhPage 4