Ở độ tuổi mầm non, trẻ đã đạt được một số mốc phát triển quan trọng giúp con sẵn sàng cho môi trường học tập nghiêm túc đầu tiên của đời mình. Chúng bao gồm:
1.1. Khả năng nói chuyện lưu loát, rõ ràng
Để trẻ có thể phát triển tốt ở môi trường mầm non, chúng cần phải có khả năng nói chuyện lưu loát rõ ràng [hoặc một hình thức giao tiếp khác như ngôn ngữ ký hiệu]. Đây không chỉ là về phát âm mà còn là diễn đạt suy nghĩ và mong muốn của mình.
Nếu trẻ có thể giao tiếp hiệu quả, chúng sẽ thấy tự tin hơn khi nói chuyện cũng như giúp giáo viên biết được khi nào mình đã hiểu rõ một khái niệm hay khi nào cần được hướng dẫn nhiều hơn.
Kỹ năng giao tiếp cũng giúp trẻ hòa đồng và kết nối mạnh mẽ hơn với bạn bè đồng trang lứa và giúp con trở thành một phần của cộng đồng ở môi trường học tập.
Nếu trẻ đang đi học mẫu giáo mà gặp khó khăn trong việc hình thành âm thanh hoặc lời nói, có vẻ bối rối khi được chỉ dẫn, không đặt câu hỏi như những trẻ khác hoặc chậm hơn trẻ khác cùng độ tuổi, thì bạn cũng đừng hoảng sợ. Theo Hiệp hội Ngôn ngữ-Nghe-Nói Hoa Kỳ thì rối loạn ngôn ngữ ở tuổi mầm non là khá phổ biến. Nếu bạn thấy trẻ có những biểu hiện này, hãy trao đổi với một chuyên gia trị liệu ngôn ngữ để được tư vấn về cách giúp trẻ phát triển một cách bình thường.
1.2. Khả năng hiểu câu hỏi
Các câu hỏi tạo thành xương sống của việc giảng dạy trong quá trình học tập dựa trên yêu cầu. Chúng có vai trò rất quan trọng trong việc thúc đẩy khả năng sáng tạo của trẻ. Do đó, điều quan trọng là trẻ hiểu được cách trả lời câu hỏi và có thể tự đặt câu hỏi trước khi học mẫu giáo.
Bạn hãy bắt đầu dạy trẻ cách hỏi và trả lời ở độ tuổi 2-4 tuổi. Ban đầu, hãy hỏi trẻ những câu hỏi cơ bản gây tò mò cho trẻ về thế giới xung quanh. Trẻ cũng nên được học cách trả lời câu hỏi của bạn và những người lớn khác [như thầy cô giáo] và hiểu ý nghĩa của các từ nghi vấn như ai, cái gì, khi nào, ở đâu, tại sao và làm thế nào.
Trong khi nhiều trẻ em trong độ tuổi mầm non thích đặt câu hỏi “Tại sao?” cho tất cả mọi thứ, một số trẻ khác lại ít làm như vậy hơn. Nếu trẻ nhà bạn thuộc nhóm thứ hai, hãy nhẹ nhàng khuyến khích trẻ đặt câu hỏi. Ví dụ bạn có thể hỏi trẻ “Con có muốn hỏi gì về việc này không?” hay “Con có câu hỏi nào không?”. Đôi khi trẻ có hàng núi câu hỏi trong đầu và đơn giản chỉ cần một lời khuyến khích để thể hiện chúng ra ngoài.
1.3. Khả năng kể một câu chuyện
Khi trẻ đến tuổi học mẫu giáo, con đã có thể kể một câu chuyện đơn giản với đầy đủ ba phần mở đầu, nội dung và kết thúc. Những câu chuyện mà trẻ kể không nhất thiết phải là chuyện dài hoặc phức tạp mà quan trọng là chúng có một khởi đầu dễ nhận biết, một nội dung và kết thúc đặc trưng. Khả năng kể lại giai thoại đơn giản chính là cột mốc về sự phát triển ngôn ngữ của trẻ. Bạn có thể giúp trẻ phát triển kỹ năng này bằng cách khuyến khích con kể cho bạn nghe về ngày của mình.
Hầu hết trẻ em sẽ bắt đầu câu chuyện với câu “Hôm nay con…”, “Hôm qua chúng ta đã…”, hay “Mẹ thử đoán xem ông ngoại đã làm gì?” hoặc bất cứ một câu mở đầu nào mà trẻ đã từng nghe cha mẹ và những người lớn khác nói chuyện. Sau đó, trẻ sẽ giải thích chuyện gì đã xảy ra, ví dụ như “Ông ngoại đã cưỡi tàu lượn siêu tốc!”. Bạn có thể không hoàn toàn hiểu chính xác những gì đã xảy ra, nhưng ý chính mà trẻ muốn kể nên nằm ở đoạn này. Cuối cùng, trẻ nên kết thúc câu chuyện theo cách riêng của mình như “Con đã chơi rất vui”, hay “Con rất muốn thử lại lần nữa.”
1.4. Khả năng điều khiển sự vận động của cơ bắp
Mặc dù khả năng cầm bút chì và viết chưa thực sự cần thiết khi trẻ bước vào mẫu giáo. Nhưng trẻ cần học cách phối hợp và điều khiển cơ bắp để có thể tập viết một cách dễ dàng.
Để giúp trẻ trong vấn đề này, Hiệp hội Giáo dục trẻ em Quốc gia [National Association for the Education of Young Children hay NAEYC] khuyên bạn nên khuyến khích trẻ rèn luyện cơ bắp thông qua những công việc và trò chơi hàng ngày như ăn bằng muỗng, nĩa hay vẽ bằng cọ. Hoạt động rót nước trái cây có thể giúp trẻ luyện tập giữ tay ổn định. Trong khi Play-Doh [một hợp chất gồm bột, nước, muối, borax và dầu khoáng để trẻ sử dụng trong việc tạo mô hình hoặc thực hiện các môn thủ công hay nghệ thuật] và đất sét hay cát sẽ giúp trẻ tăng cường cơ bắp tay.
Rèn luyện giúp trẻ tăng cường cơ bắp tay và tập giữ tay ổn định là một phần quan trọng trong việc dạy trẻ độ tuổi mầm non.
2. Sự phát triển thể chất của trẻ mầm non
2.1. Các hoạt động thể chất trẻ mầm non có thể thành thạo
Đối với hoạt động thể chất mà trẻ mầm non có khả năng đã thành thạo, mặc dù có một số hoạt động tiêu biểu với độ tuổi nhưng bạn cần lưu ý là mỗi trẻ là duy nhất và có thể khác biệt so với trẻ khác. Vì vậy nếu thể chất của trẻ chưa đáp ứng được một hoạt động, không có nghĩa là sự phát triển của con gặp vấn đề mà con có thể đạt được vào một thời điểm khác.
Những hoạt động thể chất cụ thể mà đa số trẻ mầm non đã đạt được:
Trẻ 3 tuổi có thể:
- Leo trèo tốt
- Chạy vững
- Đạp được xe ba bánh
- Đi lên và xuống cầu thang với mỗi bước là một chân đặt ở một bậc thang
- Rửa và lau khô tay
Trẻ 3 tuổi có thể đạp được xe ba bánh. Ảnh Internet
Trẻ 4 tuổi có thể:
- Nhảy lò cò và đứng trên một chân được đến 2 giây
- Đổ [chất lỏng] và cắt [rau củ, thức ăn] dưới sự giám sát của người lớn; nghiền thức ăn
- Bắt được quả bóng trong hầu hết các lần chúng nảy
- Vẽ người có 2-4 phần cơ thể
- Sử dụng kéo
Trẻ 5 tuổi có thể:
- Đứng trên 1 chân trong 10 giây hoặc hơn
- Nhảy chân sáo
- Lộn nhào
- Sử dụng thành thạo muỗng, nĩa thậm chí là dao ăn
- Ngồi xích đu và leo trèo
Trẻ 5 tuổi đã có thể thực hiện nhiều hoạt động khó.
2.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự tăng trưởng thể chất của trẻ
Sự tăng trưởng và phát triển thể chất ở trẻ đòi hỏi nhiều hơn là chỉ trở nên cao hơn, khỏe hơn hay to hơn. Nó liên quan đến một loạt các thay đổi về kích thước cơ thể, thành phần và tỷ lệ. Các yếu tố sinh học và môi trường cũng ảnh hưởng đến sự tăng trưởng và phát triển thể chất của trẻ.
3. Đặc điểm tâm sinh lý trẻ mầm non
Ngoài sự phát triển về thể chất và kỹ năng, tâm lý của trẻ mầm non cũng có nhiều đặc điểm rất đáng quan tâm, cụ thể gồm:
- Trẻ đang học cách hiểu nhu cầu và cảm xúc của người khác. Chúng có thể rất thông cảm với bạn bè, chia sẻ đồ chơi và chờ đến lượt ít nhất một số lần.
- Trẻ đôi khi có thể cảm thấy ghen tỵ về mối quan hệ giữa bạn và người khác [kể cả với bố/mẹ chúng.]
- Trẻ có thể thích những trò chơi đóng vai người lớn như bố và mẹ hay siêu nhân.
- Trẻ có thể thấy thế giới xung quanh thật đáng sợ. Để giúp trấn an con, bạn hãy cung cấp cho con thông tin về lịch trình hoạt động hàng ngày. Ví dụ như ăn gì vào bữa sáng, làm gì vào ban ngày và có chuyện gì đặc biệt vào bữa tối hay giờ đi ngủ hay không. Bạn cũng nên đưa ra giới hạn cho những hoạt động và hành vi của trẻ. Vì mặc dù trẻ có vẻ tự tin nhưng chúng sẽ thấy sợ hãi nếu cha mẹ không thể quản lý chúng.
- Trẻ có thể xa bạn mà không thấy buồn.
- Trẻ bắt đầu hình thành khiếu hài hước và có thể cười trong những tình huống vui nhộn.
- Trẻ có thể nhận biết được đâu là thật và đâu là tưởng tượng nên có thể “bịa” chuyện để làm bạn hài lòng.
- Trẻ có thể có một người bạn tưởng tượng, đặc biệt là khi chúng không có bạn chơi cùng. Đây là tình trạng phổ biến và bạn không cần phải lo lắng.
Trẻ độ tuổi mầm non thường chơi với người bạn tưởng tượng của mình khi trẻ không có bạn chơi cùng.
4. Mẫu tiểu luận sinh lí học trẻ em
Các bạn có thể tham khảo mẫu tiểu luận sinh lí học trẻ em tại đây.
Trên đây là toàn bộ nội dung của ACC về tiểu luận sinh lí học trẻ em. Cảm ơn quý bạn đọc đã dành thời gian theo dõi bài viết dưới đây của chúng tôi.