Chắc hẳn nhiều bạn chưa bao giờ nghe đến tên loại quả quách dùng để làm nước uống rất ngon ở miền Tây. Cây quách thuộc dạng thân gỗ to cao khoảng 7 - 8m, tán rộng, lá nhỏ và các nhánh có gai mọc đầy. Loại cây này ban đầu được người dân trồng để che mát bởi tán lá của nó khá rộng nhưng sau đó họ phát hiện rằng trái quách ăn rất ngon nên dần dần trở thành đặc sản nơi đây.
Nguồn ảnh: Baoangiang.
Mặc dù cũng có mặt rải rác ở nhiều nơi trên đồng bằng sông Cửu Long nhưng trái quách có nhiều nhất là ở Trà Vinh, kế đến là Sóc Trăng và An Giang, những tỉnh có đồng bào dân tộc Khmer sinh sống. Cây quách trồng khoảng 4 năm mới bắt đầu ra trái và mùa trái rộ nhất là vào khoảng tháng 10 âm lịch kéo dài cho đến đầu năm sau. Do đó, nếu đến Trà Vinh đúng dịp trái quách rộ mùa thì bạn sẽ dễ dàng bắt gặp khung cảnh người dân bán loại quả này dọc theo các con lộ, các tuyến đường đi.
Nguồn ảnh: Baoangiang.
Đặc điểm của loại quả này là khi chín sẽ tự rụng chứ người dân không cần phải tốn công leo trèo để hái xuống. Trái quách có phần vỏ nhám, xù xì và rất cứng nên cho dù rụng từ độ cao 7 - 8m vẫn không hề hấn gì. Tuy nhiên, sau khi nhặt trái quách rụng vào nhà thì cần phải đợi thêm vài ngày nữa để cho quách chín hẳn thì ăn mới ngon và ngọt hơn. Nếu ăn liền ngay khi quách vừa rụng xuống thì có thể vị sẽ hơi chua và kèm vị chát.
Nguồn ảnh: Baoangiang.
Khi trái quách chín, mùi thơm từ phần ruột bên trong tỏa ra ngào ngạt. Một cái mùi rất lạ khó tìm được ở các loại trái cây khác. Có một chút vị chua, có một chút vị hăng nồng, thêm một ít mùi kẹo ngọt hòa quyện vào nhau. Và khi ngửi được mùi thơm nồng của trái quách thì nên bổ ra ăn ngay vì lúc này quách đã chín rất vừa ăn. Ngoài ra, khi quách đã chín thì phần vỏ bên ngoài bắt đầu chuyển màu mốc trắng và mềm hơn nên cũng không khó để nhận biết.
Để bổ trái quách ra thì người ta dùng dao hoặc có khi chỉ cần đập trái quách vào nền đá cứng thì trái sẽ tự vỡ đôi ra. Trái quách tròn và có độ to gần bằng trái bưởi, phần thịt bên trong có màu nâu đen sậm như màu trái me chín và chứa rất nhiều hạt nhỏ bằng đầu đũa bên trong. Ngay cả phần hình dáng bên ngoài lẫn phần ruột bên trong đúng là không có gì hấp dẫn. Thế nhưng, khi được thưởng thức loại quả này sẽ khiến bạn đi từ ngạc nhiên này đến ngạc nhiên khác cho xem.
Nguồn ảnh: Baoangiang.
Phần thịt bên trong trái quách có vị chua chua ngọt ngọt cộng thêm vị bùi bùi béo béo rất lạ miệng. Để chế biến thức uống từ trái quách rất đơn giản, nếu muốn làm nhanh thì bạn chỉ cần múc vài muỗng thịt quách cho vào ly rồi cho thêm đường, sữa trộn đều. Sau đó cho thêm đá lạnh vào và thưởng thức là ngon hết ý.
Tuy nhiên, nếu làm nhanh theo cách này thì bạn phải vừa ăn vừa nhả hạt nhỏ lẫn bên trong phần thịt. Thế nên, nếu siêng hơn thì bạn có thể dùng ray lọc bỏ hạt trước khi cho vào ly sẽ dễ ăn và ăn nhanh hơn. Vậy nhưng, đối với người sành ăn quả quách thì việc vừa thưởng thức ly nước quách vừa phải lừa nhả hạt ra lại là một thú vui thi vị, nhất là những lúc đang rảnh rỗi, thanh nhàn.
Nguồn ảnh: Internet
Giá trái quách không quá đắt, đặc biệt là khi rộ mùa. Giá trung mình mỗi trái khoảng 10k, có khi người dân bán 15k/cặp tức là 2 trái. Và mỗi trái quách thế này có thể làm ra được vài ly sinh tố quách ngon miệng mát lành, nếu thưởng thức vào lúc trời đang nắng, cổ đang khát thì không còn gì tuyệt hơn.
Ngoài làm thức uống giải nhiệt trong mùa nóng, trái quách [có ở một số tỉnh miền Tây và là đặc sản của Trà Vinh] còn được chứng minh có lợi cho sức khỏe tim và não bộ, giúp kiểm soát bệnh tiểu đường và điều trị nhiều vấn đề sức khỏe khác.
Ảnh: vovworld
Theo nghiên cứu đăng trên Tạp chí Khoa học Môi trường, Độc chất và Công nghệ Thực phẩm IOSR, tất cả các bộ phận của cây quách đều hữu ích và có giá trị dược liệu cao, đặc biệt phần quả khi chín. Ngoài mùi thơm, thịt trái quách chứa nước, đường, đạm, chất xơ, chất béo, các khoáng chất [canxi, phốt pho, kali, sắt], vitamin thiết yếu [A, B, B2, C] cùng nhiều hoạt chất như tannin, flavonoid và coumarin có tác dụng kháng viêm. Đặc biệt, tiêu thụ trái quách còn giúp ngăn ngừa và điều trị hiệu quả bệnh scurvy - hội chứng thiếu vitamin C trong thời gian dài.
Trái quách sống hoặc vừa chín tới rất có lợi cho hệ tiêu hóa nên thường được dùng làm dược liệu trị táo bón, tiêu chảy, thậm chí đẩy lùi bệnh dịch tả nhờ hàm lượng tannin cao có trong vỏ lẫn thịt. Loại quả này còn có công dụng loại bỏ ký sinh trùng bên trong cơ thể nhờ đặc tính chống nấm.
Một số nghiên cứu cho thấy uống nước hoặc trà làm từ trái quách giúp hình thành màng phủ trên niêm mạc dạ dày, không chỉ chữa lành vết loét mà về lâu dài còn tăng cường và cải thiện chức năng dạ dày. Nước ép trái quách cũng hỗ trợ kiểm soát hàm lượng lipid và triglyceride, từ đó làm giảm nồng độ mỡ trong máu [cholesterol]. Ngoài ra, loại trái được cho là “xấu từ trong ra ngoài” này còn chứa thành phần nhuận tràng và hỗ trợ kiểm soát đường huyết, có lợi cho người bị bệnh tiểu đường.
ĐƯỜNG THẤT [Theo Times of India]