Phong cách lãnh đạo độc đoán ứng dụng trongkinh doanhI.Khái niệm và phân loại1. Khái niệm phong cách lãnh đạoPhong cách lãnh đạo cá nhân là dạng hành vi người đó thực hiện khi thựchiện các nổ lực ảnh hưởng của những người khác theo nhận thức của đốitượng.Phong cách lãnh đạo được coi như một nhân tố quan trọng trong quản lý, nókhông chỉ thể hiện tính khoa học và tổ chức mà còn thể hiện tài năng, chíhướng và nghệ thuật chỉ huy của người lãnh đạo. Trong lãnh đạo kết quảcông việc phụ thuộc vào phương thức, phương pháp và cách thức làm việc.Nghệ thuật của người lãnh đạo được thể hiện ở chỗ họ biết lựa chọn chomình phương thức, phương pháp và cách thức làm việc tối ưu. Phong cáchlãnh đạo khoa học sẽ góp phần thực hiện có hiệu quả các mục tiêu và nhiệmvụ đặt ra, và ngược lại nó sẽ cản trở quá trình đạt đến mục tiêu và hiệu quảhoàn thành nhiệm vụ.Trong thực tế cuộc sống, người ta thường nói tính hơn là phong cách. Nhưvậy, người ta đã bỏ ra tình huống và môi trường, mà phong cách thể hiện sựkết hợp hài hòa giữa các tính và môi trường.Cá tính là cái khó thay đổi, nhất là ở độ tuổi chín mùi, còn môi trường vàtình huống là cái có thể biến đổi do tác động của con người. Môi trườngtrước hết là khung cảnh hiện tại của doanh nghiệp, tập hợp các thói quen vàtruyền thống tạo nên cái đặc trưng riêng, phân biệt các doanh nghiệp này vớidoanh nghiệp khác.Khi nghiên cứu về lãnh đạo, ngoài những nét đặc trưng riêng biệt còn rút ranhững nét chung, điển hình trong phong cách lãnh đạo, phản ánh những yếutố chủ quan và khách quan trong hoạt động. ở mỗi người lãnh đạo chúng tacó thể tìm thấy cả những chung cho người lãnh đạo và những nét riêng biệtcủa từng người. Vì thế khi nghiên cứu các nhà lãnh đạo của họ, tâm lý học xãhội đã tập trung làm sáng tỏ những nét điển hình và các kiểu người lãnh đạo.2. Phân loại các phong cách lãnh đạoCác nhà tâm lý học đã dựa trên những nét đặc trưng chung của từng nhómngười lãnh đạo-phong cách lãnh đạo để chia ra 3 kiểu người lãnh đạo:• Phong cách lãnh đạo độc đoán chuyên quyền• Phong cách lãnh đạo dân chủ• Phong cách lãnh đạo tự doMỗi phong cách lãnh đạo trên đều có những điểm tích cực và hạn chếnhất định, chúng khác nhau ở một số điểm cơ bản như: cách truyền đạtmệnh lệnh, cách thiết lập mục tiêu, ra quyết định, quá trình kiểm soát.II.Đặc điểm phong cách lãnh đạo độc đoán, chuyên quyền1. Khái niệm:Phong cách lãnh đạo độc đoán, chuyên quyền là phong cách mà theo đónhà quản trị triệt để sử dụng quyền lực hay uy tín chức vụ của mình đểtác động đến người dưới quyền.2. Các đặc điểm cơ bản:• Thiên về sử dụng mệnh lệnh• Luôn đòi hỏi cấp dưới sự phục tùng tuyệt đối• Thường dựa vào năng lực, kinh nghiệm, uy tín chức vụ của mình để tự đềra các quyết định rồi buộc họ phải làm theo ý muốn hay quyết định củanhà quản trị.• Nhà quản trị chú trọng đến hình thức tác động chính thức thông qua hệthống tổ chức chính thức.3. Ưu nhược điểm• Ưu điểmƯu điểm của phong cách độc đoán là nó cho phép giải quyết một cáchnhanh chóng các nhiệm vụ.• Nhược điểmNgười lãnh đạo theo phong cách này có thái độ ứng xử lạnh nhạt, quancách, hay can thiệp vào công việc của người khác nên không tận dụngđược sức sáng tạo của những người dưới quyền.Những người lãnh đạo độc đoán chuyên quyền dễ gây ra tình trạng bất ổncủa doanh nghiệp, tạo cơ sở để phát sinh bè phái, ảnh hưởng đến công việc chung.Phong cách lãnh đạo độc đoán, chuyên quyền nhà quản trị là người có tính quyếtđoán cao và dứt khoát khi đưa ra các quyết định quản trị, họ nắm bắt được thời cơ,cơ hội kinh doanh... Tuy vậy với phong cách này triệt tiêu tính sáng tạo của nhânviên cấp dưới, làm cho nhân viên cấp dưới có tâm lý lo sợ, có thể mang đến sựchống đối của cấp dưới.III. Ứng dụng phong cách lãnh đạo độc đoán, chuyên quyền trong quảntrị kinh doanh:Kiểu quản lý mệnh lệnh độc đoán được đặc trừng bằng việc tập trung mọiquyền lực vào tay một mình người quản lý, người lãnh đạo-quản lý bằngý chí của mình, trấn áp ý trí và sáng kiến của mọi thành viên trong tậpthể.Phong cách lãnh đạo này xuất hiện khi các nhà lãnh đạo nói với các nhânviên chính xác những gì họ muốn các nhân viên làm và làm sao màkhông kèm theo bất kì lời khuyên hay hướng dẫn nào cả.Nhà lãnh đạo sẽ là các huấn luyện viên tốt và đầy đủ các năng lực vàtrình độ. Nhờ đó, nhân viên sẽ được động viên để học hỏi những kĩ năngmới. Đây sẽ là môi trường hoàn toàn mới cho các nhân viên.Ngoài ra, trong trường hợp tập thể đang trong giai đoạn bắt đầu hìnhthành là giai đoạn tập thể chưa ổn định, mọi thành viên thường chỉ thựchiện công việc được giao theo nhiệm vụ, nhà lãnh đạo nên sử dụng phongcách độc đoán.Cũng cần độc đoán với: những người ưa chống đối; không có tính tự chủ;thiếu nghị lực, kém sáng tạo.Với một số tình huống đòi hỏi ta phải hành động khẩn trương và kịp thời,chẳng hạn như hỏa hoạn. Mỗi nổ lực phải dốc hết vào xử lý tình huống.Những lúc này doanh nghiệp cần một sự lãnh đạo cứng rắn và uy quyền nhưphong cách lãnh đạo độc đoán.Hay khi có sự bất đồng trong tập thể, trước sự thù địch, chia rẽ nội bộ, nhàquản trị cần phải áp dụng kiểu lãnh đạo độc đoán, sử dụng tối đa quyền lựccủa mình...Sau đây là ví dụ điển hình về người lãnh đạo thành công theo phongcách lãnh đạo độc đoán:Steve Jobs – một nhà lãnh đạo đã gặt hái vô số thành công, đưa Apple từ mộtcông ty không tên tuổi trở thành một đế chế hùng mạnh, một đại gia tên tuổitrong lĩnh vực công nghệ thông tin và công nghiệp giải trí. Thông thường,khi nhắc đến phong cách lãnh đạo độc đoán, người ta thường có những thànhkiến không hay đối với nhà lãnh đạo sử dụng phong cách lãnh đạo đó. Họnghĩ rằng những nhà lãnh đạo ấy thường lạm dụng quyền lực để buộc cấpdưới phục tùng theo mệnh lệnh của mình. Như có người đã từng nói:” Dânchủ không tạo nên những sản phẩm tuyệt vời. Để làm được điều đó, các anhcần một nhà độc tài thông thái “. Với Steve Jobs dường như ông đã đồng tìnhvới câu nói này và ông lựa chọn cho mình một phong cách lãnh đạo duynhất, đó là phong cách lãnh đạo độc đoán. Thực tế cho thấy, qua 12 năm ởApple với cương vị là giám đốc điều hành, dưới sự lãnh đạo tài tình của ông,Apple đã tạo ra những sản phẩm vô cùng tuyệt vời có thể kể đến như Ipod,Iphone, Imac, Macbook Air,... Tuy nhiên, không chỉ mang lại những thànhcông vang dội, phong cách lãnh đạo độc đoán của ông cũng tạo ra những hệquả tiêu cực.Ông thường xuyên áp đặt những suy nghĩ khác người của mình lên ngườikhác. Ông hay đưa ra những quyết định một cách độc đoán trong chóp mắt,khiến không ít lần Jobs làm mọi người phải ngạc nhiên sững sờ. Sự ra đờicủa chiếc máy Imac năm 1997 chính là minh chứng cho sự độc đoán củaông. Với ý tưởng kỳ lạ về thiết kế như quả cầu trong phim khoa học viễntưởng, Jobs đã nhận được 38 lý do từ chối từ bộ phận kỹ sư, họ cho rằng ýtưởng này là không thể thực hiện được. Nhưng Jobs đã gạt phất đi và khẳngđịnh “Tôi là tổng giám đốc và tôi nghĩ rằng ta làm được” . Tuy nhiên, khôngphải lúc nào Jobs cũng đúng. Việc ra những quyết định mang tính độc đoánmà không bàn bạc kỹ lưỡng và tham khảo ý kiến của mọi người đã đưa Jobsđối mặt với những sai lầm chết người. Một ví dụ điển hình là vào trước 1985,trong khi các hãng máy tính sản xuất phần cứng khác ứng dụng phần mềmđiều hành của Microsoft, thì Jobs lại khăng khăng tự nghiên cứu và sản xuấtphần mềm điều hành riêng cho máy của mình. Tuy nhiên, khi sản xuất ra thìphần mềm đã lỗi thời so với các đối thủ cạnh tranh khác.Trước khi Jobs tiếp quản, khu công sở có một bầu không khí cho thoải mái.Các nhân viên thích đi loanh quanh hút thuốc và tán gẫu trong sân khu liênhiệp R&D. Vài nhân viên có vẻ tiêu phí hầu hết thời gian để ném thức ăn chochó của họ. Jobs bắt buộc phải có những quy tắc mới. Ông ra lệnh là khôngcho hút thuốc tại bất cứ nơi nào trong tổ chức. Rồi ông cấm chó vào công sở,lấy cớ vì chó bẩn thiểu và vài người dị ứng với chó. Các nhân viên đã rất bấtbình và cho rằng Jobs không hiểu họ. Mọi người đang nhận thức rằng Jobscó thể khẳng định uy quyền của mình ở bất cứ mặt nào trong công ty. Mọiviệc trong Apple đã, đang và sẽ đi theo tầm nhìn của nhà giám đốc độc đoánnày, từ quy định cấm hút thuốc, cách nấu nướng có lợi cho sức khỏe đến việcbiên tập những mẫu quảng cáo trên truyền hình.Steve Jobs có thái đọ rất khắc khe đối với nhân viên của mình, ông luôn hỏisự hoàn hảo đến từng chi tiết và không chấp nhận một sai sót nào dù là nhỏnhất. Ông còn nổi tiếng với tính lạm quyền cá nhân, bởi ông có thể sa thảibất cứ một nhân viên nào trong cơn nóng giận. Nhân viên cấp cao của ông tạiApple đã làm việc với Jobs nhiều năm liền, trong số đó một số người đã phảingậm ngùi ra đi, họ cho rằng, tuy Jobs tàn bạo, nhưng khi ở bên ông, họ chưabao giờ làm việc tốt hơn thế. Ông cũng khét tiếng trong việc la hét các giámđốc và các nhân viên của công ty một cách không thương tiếc. Bên cạnh đó,Jobs còn là người nổi tiếng quá khắt khe với công đoàn, ông đã áp dụngnhiều biện pháp để đàm phán với đại diện công đoàn như: dọa phá sản, thuêngoài,...để có thể đạt được những thỏa thuận có lợi cho Apple. Chính vì vậy,không khí làm việc luôn căng thẳng và nghẹt thở dưới áp lực của công việcvà đòi hỏi nghiêm khắc từ vị giám đốc.Cách thức điều hành của Jobs trong công việc: Là cha đẻ của 103 bản quyềncủa Apple, mọi thứ từ giao diện của iPod đến hệ thống hỗ trợ cho bộ thangmáy được dùng trong các cửa hàng bán lẻ của Apple, ông luôn có sự thamgia và giám sát đến từng chi tiết nhỏ nhất. Ông không thể yên tâm mọi thứ sẽhoàn hảo khi không có sự giám sát chặt chẽ trong mọi khâu.Biện pháp trừng phạt của Apple là hết sức nghiêm khắc: với bất khì ai viphạm nguyên tắc im lặng, dù là vô tình hay chỉ là sự vi phạm” chút xíu” đếuphải nhận án phạt thường là sa thải ngay lập tức. Điển hình là EdwardEigerman – một người đã có từng 4 năm kinh nghiệm làm kỹ sư cho Aplleđã bị đuổi khỏi hãng hồi năm 2005 khi đồng nghiệp của anh dính líu vào vụtiếc lộ một vài phác thảo về phần mềm mới cho khách hàng. Mặc dù khôngliên quan nhưng Eigerman bị đuổi vì là bạn của thủ phạm.Nhìn chung, tuy đôi lúc phong cách lãnh đạo của Steve có dấy lên không ítdư luận nhưng có thể thấy dưới sự lãnh đạo của Steve, Apple đã lấy lại vị thếthủ lĩnh của mình bằng những đột phá trong công nghệ số. Năm 1997, Jobsquay trở lại với “Qủa táo” đã tạo nên cơn sốt lớn trên thị trường, nhanhchóng đưa Apple sánh vai với các đối thủ như Dell, Hewlett – Packard. Nhờtài cầm quân của Steve Jobs, Apple phát triển mạnh mẽ, liên tục vương tớinhững “lãnh địa” vốn không phải là thế mạnh của họ với những phát minhđộc đáo. Trên thị trường máy tính: phải kể đến là sự trở lại “ đường đua” trênthị trường máy tính của Apple khi Steve Jobs tiếp quản lại vào những năm1997-1998 với các dòng máy tính được thay đổi kiểu dáng và sản xuất vớinhiều màu sắc khác nhau. Hệ điều hành OSX của Apple cũng được hoànthiện không ngừng với giao diện người sử dụng còn ấn tượng hơn cảWindow.Với những cách tân liên tục, các dòng máy tính của Apple ngày càng đượctiêu thụ nhiều, như máy tính xách tay Powerbook, máy để bàn iMax G5.Với dòng máy iMax, ngành máy tính thế giới lại phải sững sờ trước óc sángtạo và ý tưởng táo bạo của Steve Jobs. Máy với kiểu dáng ấn tượng và mộthệ điều hành có khả năng hỗ trợ tất cả các ứng dụng quan trọng. Loại máynày còn có màn hình phẳng mỏng với bàn phím và con chuột điều khôngdây. Màn hình chứa luôn cả đầu đọc DVD, cả loa âm thanh, cả CPU, ổ đĩa vàchỉ cần 1 dây duy nhất để lấy nguồn điện.Trong năm 2007 Apple cũng cho ra mắt hệ điều hành Leopard và được đánhgiá là đối thủ xứng tầm với Window Vista.Mục tiêu của Steve Jobs và Apple là tập trung sản xuất ra những sản phẩmtốt nhất thế giới chứ không phải trở thành công ty lớn mạnh nhất thế giới.Và không chỉ hoạt động trên lĩnh vực máy tính đơn thuần, Steve Jobs còn láiApple sang lĩnh vực giải trí và ở đây ông đã đạt được những thành công vangdội nhât.IV.Kết luận- Những người quá độc đoán, cố chấp thường ít có ai thân cận và trung thành- Lãnh đạo tốt không chỉ là giải quyết vấn đề nhanh chóng và hiệu quả- Tùy vào trường hợp mà sử dụng phong cách độc đoán- Hitler nhờ lãnh đạo độc đoán mà tạo được những thành công vang dội,nhưng cũng vì quá độc đoán, chuyên chuyền nên thất bại.