Hướng dẫn làm bài văn mẫu Cảm nhận nhân vật Đăm Săn trong đoạn trích Chiến thắng Mtao Mxây lớp 10 hay nhất.
Đăm Săn là một nhân vật trong sử thi anh hùng của người Ê Đê. Đoạn trích Chiến thắng Mtao Mxây đã thể hiện một cách rõ nét nhất hình ảnh của nhân vật Đăm Săn, một người anh hùng dũng cảm, mưu trí, một người tộc trưởng tài ba,… Qua đoạn trích này các em sẽ có nhiều cảm nhận về nhân vật nhưng viết chúng thành một bài văn như thế nào? Hãy cùng chúng tôi tham khảo bài văn mẫu Cảm nhận nhân vật Đăm Săn trong đoạn trích Chiến thắng Mtao Mxây lớp 10 hay nhất dưới đây để nắm được cách làm bài nhé.
Cảm nhận nhân vật Đăm Săn trong đoạn trích Chiến thắng Mtao Mxây lớp 10 – Bài làm 1
Sử thi là một thể loại văn học nổi tiếng trong kho tàng văn học của Việt Nam. Các tác phẩm sử thi như vẽ nên một bức tranh khổng lồ chứa đựng cuộc sống của người dân. Trong đó, nhân vật trung tâm của các sử thi phần lớn là các vị anh hùng, tù trưởng. Sử thi Đăm Săn của người Ê Đê là một trong những sử thi được nhiều người biết đến nhất. Chiến thắng Mtao Mxây là đoạn trích nằm trong sử thi Ê Đê. Đoạn trích kể lại chiến công của người anh hùng Đăm Săn khi đánh thắng được tù trưởng Mtao Mxây để cứu vợ mình. Không chỉ khắc họa được vẻ ngoài của Đăm Săn, đoạn trích còn cho thấy được phẩm chất cao quý của nhân vật này.
Sử thi Đăm San thuộc thể loại sử thi anh hùng. Nội dung của Sử thi tái hiện lại toàn bộ đời sống đầy biến động của người dân Ê Đê thời cổ đại. Trong số rất nhiều chiến công của Đăm Săn phải kể đến việc chàng dám chống lại tục nối dây , chặt cây thần smuk, chiến thắng các tù trưởng thù địch và giúp cho buôn làng ngày càng hùng mạnh hơn. Mặc dù chàng chết khi đi cầu hôn Nữ thần Mặt Trời nhưng qua hình ảnh này ta lại thấy Đăm Săn là người có khát vọng to lớn. Những thế hệ sau của Đăm Săn mà gần nhất là người cháu sẽ là những người kế cận bước tiếp con đường mà Đăm Săn đã đi. Nằm ở đoạn giữa của sử thi, đoạn trích Chiến thắng Mtao Mxây kể lại chiến công oanh liệt của Đăm Săn, chàng vừa cứu được vợ lại vừa giúp buôn làng của mình phát triển giàu mạnh.
Trước tiên, nhân vật Đăm Săn có vẻ ngoài đậm chất anh hùng với giọng nói hào sảng, vang rộn khi ra lệnh cho tôi tớ chuẩn bị lễ vật cúng thần. Chỉ với một lời nói của Đăm Săn, tất cả buôn làng đều lắng nghe và làm theo. Âm thanh của lời chàng vang vọng khắp núi rừng. Ngoài giọng nói đầy uy lực, Đăm Săn còn có thân hình vạm vỡ, phi thường “Bắp chân chàng to bằng cây xà ngang, bắp đùi to bằng ống bễ, sức chàng ngang sức voi đực, hơi thở chàng ầm ầm, tựa sấm dạy, chàng nằm sấp thì gẫy rầm rầm, chàng nằm ngửa thì gãy xà dọc. Chàng ăn không biết no, uống không biết say, trò chuyện không biết chán”. Chỉ với vài lời miêu tả như vậy cũng đủ hiện lên trong đầu người đọc một hình ảnh người anh hùng Đăm Săn uy lực, dũng mãnh. Sức mạnh uy quyền của Đăm Săn càng được tôn lên thông qua bộ trang phục mà chàng mặc: “mình quấn chéo một tấm mềm chiến, tai đeo nụ, sát bên mình nghênh ngang đủ giáo gươm, đôi mắt long lanh như mắt chim ghếch ăn hoa tre”. Của cải của Đăm Săn thì nhiều không kể xiết khiến cả thần linh cũng biết đến tiếng tăm của chàng.
Bên cạnh vẻ đẹp uy nghiêm là vẻ đẹp đậm chất lãng mạn. Trên đầu chàng đội một chiếc khăn nhiễu, vai mang nải hoa trên võng, tóc thả trên sàn và hứng tóc của chàng là một cái nong hoa. Khi miêu tả Đăm Săn, người Ê Đê sử dụng những mĩ từ với giọng điệu sùng kính và thái độ ngưỡng mộ, tự hào. Cùng với đó là các biện pháp nghệ thuật như phóng đại, so sánh. Từ một người anh hùng tù trưởng, người dân Tây Nguyên đã miêu tả Đăm Săn như một vị thần có sức mạnh phi thường.
Thông qua cuộc chiến với Mtao Mxây vẻ đẹp của Đăm Săn hiện lên thật oai hùng. Cuộc chiến của Đăm Săn là cuộc chiến để bảo vệ danh dự, bảo vệ cộng đồng. Khi biết Mtao Mxây bắt vợ mình, chàng không hề run sợ mà lập tức tìm đến nơi ở của hắn. Mặc dù ở trong địa bàn của một người tù trưởng khác nhưng Đăm Săn không hề run sợ mà ngược lại chàng tràn đầy sự tự tin. Chàng đã dùng những lời lẽ khôn ngoan vừa đe dọa vừa khích tướng buộc kẻ thù phải rời khỏi hang ổ. Khi kẻ địch run sợ, Đăm Săn lại bình tĩnh, kiên cường. Vẻ đẹp của chàng một lần nữa hiện lên thông qua việc múa khiên: “một lần xốc tới chàng vượt mội đồi tranh, một lần xốc tới nữa chàng vượt một đồi lồ ô, chàng chạy vun vút qua phía đông, vun vút qua phía tây”. Sức mạnh của chàng tăng lên sau mỗi lần múa khiên. Trong sức mạnh có chứa sự trừng phạt nên càng trở nên ghê gớm hơn. Và vì đứng về phía chính nghĩa nên Đăm Săn nhận được sự giúp đỡ của thần linh. Ở chàng có sự kết tinh của sức mạnh và vẻ đẹp của cả cộng đồng.
Sau khi chiến thắng Mtao Mxây, Đăm Săn đối xử đầy lòng vị tha với tôi tớ của hắn. Họ theo chàng về với buôn làng của chàng, trở thành cộng đồng trong buôn làng ấy. Thông qua hình ảnh này ta thấy được lý tưởng thống nhất cả buôn làng, khát vọng hòa bình của người Tây Nguyên. Tại buổi lễ ăn mừng, Đăm Săn không quên thể hiện sự tôn kính với thần linh và với tổ tiên.
Thông qua những ngôn từ trong sáng, trang trọng và đầy chất thơ nhàn điệu, hình ảnh người anh hùng Đăm Săn hiện lên một cách đậm nét. Chàng không chỉ bảo vệ được hạnh phúc gia đình mình mà còn bảo vệ được sự sống cho cả bộ tộc. Hình tượng nhân vật Đăm Săn là hình mẫu lý tưởng của cộng đồng người Ê Đê.
Bài văn hay Cảm nhận nhân vật Đăm Săn trong đoạn trích Chiến thắng Mtao Mxây lớp 10
Cảm nhận nhân vật Đăm Săn trong đoạn trích Chiến thắng Mtao Mxây lớp 10 – Bài làm 2
Với kho tàng văn học đồ sộ của dân gian Việt Nam, sử thi là một thể loại văn học nổi tiếng nhất. Sử thi là những tác phẩm văn học được viết theo lối tự sự, mang nội dung những bức tranh rộng và hoàn chỉnh về đời sống nhân dân trong đó nhân vật trung tâm là các vị anh hùng, tù trưởng. Một số sử thi nổi tiếng như sử thi Xinh Nhã, sử thi Đăm Săn,… Trong số các tác phẩm nổi tiếng, tác phẩm được biết đến nhiều và rộng rãi nhất là sử thi Đăm Săn của dân tộc Ê -đê ở Tây Nguyên. Đoạn trích “Chiến thắng Mtao Mxây” kể lại chiến công oanh liệt của vị anh hùng Đăm Săn khi đánh thắng tù trưởng sắt để cứu vợ. Đoạn trích đã rất thành công khi khắc họa được hình tượng anh hùng Đăm Săn vẻ đẹp ngoại hình lẫn phẩm chất.
Sử thi là thể loại tự sự dân gian có quy mô lớn, ngôn ngữ có vần, nhịp, hình tượng hào hùng, hoành tráng kể về những biến cố trọng đại của cộng đồng. Về thể loại, sử thi có hai loại là sử thi thần thoại và sử thi anh hùng. Với sử thi Đăm Săn, đây là loại sử thi anh hùng tiêu biểu nhất của dân tộc Ê – để vùng Tây Nguyên. Sử thi đã tái hiện lại toàn bộ đời sống đầy biến động của người dân Ê – đê thời cổ đại qua hàng loạt những chiến công của người anh hùng Đăm Săn]. Chiến công chính của chàng là dám chống lại cả tục “nối dây”, chặt cả cây thần smuk, chiến thắng các tù trưởng thù địch, làm cho buôn làng ngày càng giàu mạnh. Cuối cùng, chàng đã chết trong rừng Sáp Đen vì đi cầu hôn Nữ thần Mặt Trời, thể hiện khát vọng phóng túng của một tù trưởng anh hùng. Đam San chết nhưng đã có cháu của chàng nối tiếp con đường của cậu mình. Đoạn trích “Chiến thắng Mtao Mxây” nằm ở đoạn giữa của sử thi, kể lại chiến công oanh liệt của Đăm Săn khi đánh thắng tù trưởng sắt để cứu vợ, bảo vệ thành công sự ấm no, hòa bình cho dân làng.
Đầu tiên là vẻ đẹp bên ngoài của nhân vật Đăm Săn. Anh hùng Đăm Săn có giọng nói hào sảng, vang rộn khi ra lệnh cho tôi tớ chuẩn bị lễ vật cũng thần, mời tất cả buôn làng, ra lệnh đánh chiêng trong khắp buôn làng. Lời kêu gọi của Đăm Săn có sức mạnh hiệu triệu như một tiếng tuyên bố mở hội dõng dạc, vang vọng khiến cho cả núi rừng âm vang. Bên cạnh giọng nói uy lực, Đăm Săn còn sở hữu thân hình phi thường, vạm vỡ, đậm chất tự nhiên của vùng Tây Nguyên: “Bắp chân chàng to bằng cây xà ngang, bắp đùi to bằng ống bễ, sức chàng ngang sức voi đực, hơi thở chàng ầm ầm, tựa sấm dạy, chàng nằm sấp thì gẫy rầm rầm, chầng nằm ngửa thì gãy xà dọc. Chàng ăn không biết no, uống không biết say, trò chuyện không biết chán”. Anh hùng Đăm Săn còn khoác trên mình bộ trang phục oai nghiêm thể hiện được sức mạnh uy quyền: “mình quấn chéo một tấm mềm chiến, tai đeo nụ, sát bên mình nghênh ngang đủ giáo gươm, đôi mắt long lanh như mắt chim ghếch ăn hoa tre”. Chàng Đăm Săn sở hữu nhiều của cải như chiêng đống, voi bầy, la nhiều, bạn bè như nêm, như xếp. các tù trưởng khác khiêng lễ vật kết thân, cả thần linh cũng biết tiếng tăm của chàng, đâu đâu cũng nghe danh Đăm Săn. Đâu chỉ mang vẻ đẹp oai phong, uy nghiêm mà Đăm Săn còn mang vẻ đẹp đậm chất lãng mạn. Đầu đội khăn nhiễu, vai mang nải hoa trên võng, tóc thả trên sàn, hứng tóc của chàng là một cái nong hoa. Qua vẻ đẹp bên ngoài Đăm Săn hiện lên vẻ đẹp tuyệt hảo. Vẻ đẹp được miêu tả bằng những mĩ từ giọng điệu sùng kính, thái độ ngưỡng mộ, tự hào kết hợp với các biện pháp nghệ thuật như so sánh, phóng đại. Người dân Tây Nguyên đã biến người anh hùng của họ thành một vị thần với tất cả sức mạnh hội tụ từ núi rừng và vũ trụ.
Trong cuộc chiến đấu, vẻ đẹp của Đăm Săn cũng hiện lên thật oai hùng. Đăm Săn chiến đấu với Mtao Mxây để cứu vợ,bảo vệ danh dự cá nhân và cả cộng đồng. Khi khiêu chiến với Mtao Mxây, chàng vô cùng tự tin, đến tận chân cầu thang nhà nó để khiêu chiến. Với tính cách khôn ngoan, tỉnh táo dùng lời khích dụ, đe dọa, buộc kẻ thù phải rời hang ổ và nói những lời khích tướng tràn đầy sự tự tin. Trong khi giao chiến, Đăm Săn chủ động, bình tĩnh với những hành động dứt khoát, kiên cường. Chàng múa khiên rất khỏe, đẹp: “một lần xốc tới chàng vượt một đồi tranh, một lần xốc tới nữa chàng vượt một đồi lồ ô, chàng chạy vun vút qua phía đông, vun vút qua phía tây”. Qua lần múa khiên đầu tiên, chàng càng thể hiện sức mạnh của bản thân với lần múa khiên thứ hai. Chàng càng ghê gớm hơn bởi sức mạnh dồn chứa sự trừng phạt: “chàng múa trên cao gió như bão, chàng múa dưới thấp gió như lốc, chòi lẫm đổ lăn lóc, cây cối chết rụi, quả núi ba lần rạn nứt, ba đồi tranh bật rễ bay tung”. Đăm Săn luôn nhận được sự giúp đỡ từ thần linh và con người. Trái với vẻ anh dũng Đăm Săn thì Mtao Mxây thể hiện rất kém cỏi, hèn nhát. Trong suốt quá trình diễn ra trận giao chiến, anh hùng Đăm Săn hiện lên ngày một tài tài giỏi, tinh thần thượng võ. Đăm Săn chính là sự kết tinh của sức mạnh, vẻ đẹp, khát vọng cộng đồng.
Đối với tôi, tớ của Mtao Mxây, Đăm Săn đối xử đầy lòng vị tha, nhân ái. Sau khi giết chết Mtao Mxây, Đăm Săn không hề giết luôn tôi tớ của nó mà chàng thuyết phục, kêu gọi họ đi theo mình. Qua lời kêu gọi tôi tớ, hình ảnh Đăm Săn còn hiện lên lí tưởng thống nhất cả buôn làng, khát vọng hòa bình, sự phồn vinh và giàu mạnh.Trước sự nhiệt tình và lòng cao thượng của Đăm Săn, tôi tớ của Mtao Mxây đã đi theo chàng với lòng cảm kích vô cùng. Trong lễ ăn mừng Đăm Săn cũng thể hiện hình ảnh của mình qua cách tôn kính với thần linh, tổ tiên. Sau chiến thắng oanh liệt, Đăm Săn không hề quên sai tôi tớ đi làm lễ cúng tạ tổ tiên đã giúp sức cho chàng thắng được trong trận chiến này.
Với đoạn trích “Chiến thắng Mtao Mxây”, hình ảnh anh hùng Đăm Săn thể hiện đậm nét qua những ngôn từ trong sáng, trang trọng, đầy chất thơ nhàn điệu. Qua đoạn trích đó là vẻ đẹp của một vị anh hùng dân tộc, một tù trưởng vì cả dân tộc đánh thắng những kẻ thù bảo vệ hạnh phúc cho gia đình cũng như bảo vệ sự sống cho cả bộ tộc khỏi những áp bức. Đăm Săn quả là hình mẫu lý tưởng của cộng đồng người Ê – đê.
Cảm nhận nhân vật Đăm Săn trong đoạn trích Chiến thắng Mtao Mxây lớp 10 – Bài làm 3
Sử thi là thể loại văn học dân gian lâu đời của các dân tộc thiểu số, là đời sống tinh thần, nội dung thể hiện niềm khao khát ước ao về một cuộc sống tốt đẹp, tôn thờ chủ nghĩa anh hùng. Có nhiều bộ sử thi nổi tiếng được truyền từ đời này sang đời khác của các dân tộc Mường, Thái, Tày và của một số các dân tộc Tây Nguyên, nơi mảnh đất đầy nắng và gió. Một trong số những bộ sử thi ấy có bộ sử thi Đăm Săn của dân tộc Ê-đê là được biết đến nhiều hơn cả, với nhân vật chính là chàng Đăm Săn anh hùng, dũng mãnh. Sự dũng mãnh, anh hùng ấy được thể hiện khá rõ ràng trong đoạn trích Chiến thắng Mtao Mxây, đây được coi là một trong những chiến công lẫy lừng nhằm khẳng định sức mạnh của Đăm Săn.
Đoạn trích Chiến thắng Mtao Mxây kể lại hành trình giành lại vợ và đánh thắng tù trưởng Sắt Mtao Mxây, là người vốn ganh ghét với chàng từ lâu. Sau khi chiến thắng, Đăm Săn không những đón được vợ của mình về mà còn chiếm được cả tôi tớ, ruộng vườn trâu bò của tù trưởng Sắt. Nhờ vậy, chàng càng trở nên giàu mạnh hơn nữa. Hình ảnh Đăm Săn hiện lên đầu tiên trong cuộc thách đấu với Mtao Mxây, tại nhà của hắn. Có cuộc thách đấu này là do Đăm Săn sau khi trở về nhà thì nghe tin vợ mình là nàng Hơ Nhị dã bị tên tù trưởng Sắt lừa bắt đi, điều này đã chạm đến lòng tự tôn to lớn của Đăm Săn, khiến chàng vô cùng nổi giận lập tức tìm đến nhà Mtao Mxây để giành lại vợ.
Nếu như lẽ thông thường, bước đến địa phận của người khác thường phải nhún nhường và có phần e ngại. Thế nhưng Đăm Săn thì không, chàng đến tận trước hiên nhà Mtao Mxây, ngay dưới chân cầu thang để đòi hắn ra tiếp chuyện mà không một chút e dè, sợ sệt, điều đó đã bước đầu thể hiện sự anh dũng, can đảm của Đăm Săn. Không nhiều lời, ngay câu đầu tiên Đăm Săn đã chứng tỏ sự anh dũng thiện chiến của mình bằng câu thách đấu: “Ơ diêng, ơ diêng, mau xuống đây, ta thách nhà ngươi đọ dao với ta đấy”. Lúc này đây Mtao Mxây còn chưa xuống ngay mà chọc tức chàng bằng câu: “Tay ta đang còn bận ôm vợ hai chúng ta ở trên nhà này cơ mà”. Điều này càng làm Đăm Săn thêm tức giận, nhất quyết phải gọi cho được tù trưởng Sắt xuống, nếu không sẽ phá nhà của hắn. Mtao Mxây bắt đầu run sợ, dè chừng tuy đi xuống nhưng luôn miệng bắt Đăm Săn cam đoan không được đâm hắn.
Đăm Săn là người thẳng thắn, có phong thái anh hùng nên dĩ nhiên chẳng làm chuyện hèn hạ ấy, chàng đáp lại mà còn mỉa mai: “Sao ta lại đâm ngươi khi ngươi đang đi xuống nhỉ? Ngươi xem đến con lợn nái của nhà ngươi ở dưới đất ta cũng không thèm đâm nữa là”, “đến con trâu của nhà ngươi ở trong chuồng ta cũng không thèm đâm nữa là”. Đọc đến đây, ta có thể thấy nhân vật Đăm Săn còn rất nhanh nhạy trong lời ăn tiếng nói, sẵn sàng mỉa mai hạ thấp nhuệ khí của kẻ thù, từ lời của chàng hóa ra Mtao Mxây còn chẳng bằng con lợn, con trâu ư? Thật hài hước!
Trận quyết đấu gồm 4 hiệp, ở hiệp đầu Đăm Săn đã rất khảng khái nhường cho Mtao Mxây múa trước. Mtao Mxây múa may một cách yếu ớt, khiên “kêu lạch xạch như quả mướp khô, điệu bộ hết sức hài hước, khác hẳn cái vẻ huênh hoang thường ngày. Đăm Săn chỉ đứng yên quan sát, không hề có ý ra tay. Chàng tiếp tục mỉa mai, tỏ ý khinh thường và không thể tin vào màn múa của Mtao Mxây, “Miếng múa ấy ngươi học ai vậy? Ngươi múa chơi đó phải không?”
Hiệp hai đến lượt Đăm Săn múa, múa ra bao nhiêu dũng mãnh, phong độ của người anh hùng. Chàng vượt qua cả đồi tranh, đồi lồ ô, sức chạy vun vút hết đông lại tây, Mtao Mxây nhảy vào đuổi theo nhưng đều không kịp, hắn ra tay chém chàng nhưng lại hụt, chỉ chém trúng cái chão cột trâu. Đăm Săn thấy thế lại càng được dịp hả hê, khích bác. Mtao Mxây bảo Hơ Nhị ném cho miếng trầu để ăn lấy sức, cũng để trêu tức Đăm Săn nhưng không ngờ miếng trầu lại bị Đăm Săn bắt được, chàng ăn rồi sức mạnh tăng gấp bội.
Hiệp ba tiếp tục diễn ra, sức mạnh phi thường của người anh hùng Đăm Săn sánh ngang gió bão, nhát chém nào cũng mạnh mẽ uy lực nhưng lại không đâm thủng được giáp sắt của Mtao Mxây. Khi đã thấm mệt, chàng vừa chạy vừa ngủ thể hiện cái kỳ tài của bậc anh hùng, chàng mơ thấy trời và được chỉ cho cách hạ gục Mtao Mxây. Chàng bừng tỉnh vào chiến đấu tiếp.
Tại hiệp cuối, chàng nhằm trúng vành tai tù trưởng Sắt mà phóng chày tới, cuối cùng sau hồi lâu chiến đấu chàng cũng hạ gục được kẻ thù. Mặc cho Mtao Mxây ra sức van xin thề thốt để được chàng tha chết, nhưng khí khái của người anh hùng xưa trong sử thi, đã không cho phép kẻ thù của mình được sống, bởi tên này là kẻ nhỏ nhen lỡ mai sau hắn quay lại trả thù.
Sau khi giết được tù trưởng Sắt, Đăm Săn không hề làm hại đến những tôi tớ trong nhà kẻ thù, mà tìm cách thu phục họ về phía mình, làm việc cho chàng. Điều đó thể hiện tấm lòng độ lượng của một người anh hùng, một người thủ lĩnh có tầm nhìn xa trông rộng, bởi có giết nhiều người hơn nữa chàng chỉ được cái mang tiếng ác muôn đời, lạm sát người vô tội mà thôi, chi bằng thu nạp về để họ làm việc cho mình, gia tăng nhân lực, sức mạnh cho buôn làng của mình. Đó mới là cách nhìn xa trông rộng của bậc trí nhân. Không những thế tấm lòng rộng rãi của chàng còn thể hiện ở cảnh ăn mừng chiến thắng, chàng mổ trâu, bò, lợn, gà, đãi không biết bao nhiêu là khách khứa, chật cả nhà. Điều đó chứng tỏ Đăm Săn rất được người dân, bạn bè yêu quý, cũng thể hiện tinh thần hiếu khách, khả năng ngoại giao của người anh hùng này.
Xem thêm: Top 10 bài văn mẫu Cảm nhận bài thơ Sang thu của Hữu Thỉnh lớp 9 chọn lọc
Chiến thắng Mtao Mxây kể lại một trong những chiến công lừng lẫy của Đăm Săn, xây dựng hình tượng người anh hùng mạnh mẽ, toàn tài, thẳng thắn có lòng tự tôn quyết không để kẻ nào khinh thường, bôi nhọ danh dự. Đây cũng là biểu tượng cho sức mạnh, niềm tin và khao khát của các dân tộc về một cuộc sống yên bình, làng mạc trù phú, ấm no và yên vui.
Cảm nhận nhân vật Đăm Săn trong đoạn trích Chiến thắng Mtao Mxây lớp 10 – Bài làm 4
Từ bao đời nay, người Ê-đê đã cùng quây quần bên bếp lửa, nghe không biết chán từ đêm này sang đêm khác khen Đăm Săn bài ca về người tù trưởng anh hùng của dân tộc mình với những chiến công hiển hách trong xây dựng phát triển buôn làng và bảo vệ cộng đồng chống lại bao kẻ thù hung hãn. Trong những chiến công lẫy lừng ấy, ngất ngây lòng người vẫn là đoạn Đánh thắng Mtao Mxây, chứng tỏ tài năng, bản lĩnh, lòng dũng cảm phi thường và sức mạnh vô địch của Đăm Săn.
Sở dĩ xảy ra cuộc chiến này là do Mtao Mxây [tù trưởng sắt] đã cướp Hơ-Nhị – vợ của Đăm Săn. Đối với người Ê-đê theo chế độ mẫu hệ, việc bị kẻ thù cướp mất vợ là một nỗi sỉ nhục của cả cộng đồng. Đánh thắng Mtao Mxây là lần thứ hai Đăm Săn phải chiến đấu với kẻ thù để giành lại người vợ chứng tỏ sự hùng mạnh của Đăm Săn. Chàng phải đối mặt với kẻ thù hung bạo và cũng có sức mạnh phi thường không kém. Hàng loạt những hình ảnh so sánh trong đoạn trích cho thấy rõ sự tương phản giữa Đăm Săn với kẻ thù, làm nổi bật lên sự hào hùng của chàng và sự thảm hại của Mtao Mxây. Đó chính là nét đặc sắc trong nghệ thuật đoạn trích này, tôn vinh vẻ đẹp người anh hùng Đăm Săn.
Vẻ đẹp Đăm Săn hiện rõ ngay từ khi chàng bước chân vào lãnh địa của Mtao Mxây. Tù trưởng sắt hung bạo dù kiêu căng ngạo mạn cũng luôn phải dè chừng sự hiện diện của chàng. Hình ảnh Đăm Săn cùng những bạn bè đồng minh của chàng hiện lên dưới mắt kẻ thù thật dũng mãnh với khố màu sặc sỡ, đầu đội khăn đẹp cùng khí thế hừng hực: Gươm sáng như mặt trời. Thân mình ở trần như quả dưa, ở thế chờ sẵn như con sócằ Mắt sáng gấp đôi gấp ba mắt thường. Hình ảnh so sánh thật đặc trưng đã làm đậm nét phi thường của người anh hùng. Tư thế ấy lại gắn liền hành động thách thức chặt ống tre thành ba khúc, xô đổ hàng rào hàm chứa sức mạnh tuyệt luân của chàng. Khi giáp chiến cùng Đăm Săn, dù ngôn ngữ sử thi miêu tả Mtao Mxây cũng rất đẹp, rất dũng mãnh nhưng vẫn lộ ra sự khiếp nhược trước Đăm Săn. Lời nói của hắn với chàng lộ ra sự hèn nhát: Đừng đâm ta lúc ta đang xuống nhé. Đáp lại, Đăm Săn đã bộc lộ sự khinh bỉ kẻ thù tư thế đàng hoàng của mình: Sao ta lại đâm ngươi khi ngươi đang đi xuống nhỉ. Ngươi xem, đến con lợn nái của nhà ngươi dưới đất, ta cũng không thèm đâm nữa là.
Cuộc đối đầu của Đăm Săn với Mtao Mxây là cuộc chiến đấu giữa, hai tù trưởng dũng mãnh. Phẩm chất anh hùng theo cách nhìn sử thi là ở sự chiến thắng bằng sức mạnh và sự can đảm. Cuộc đối đầu sinh tử ấy không có chỗ dung thân cho kẻ nào hèn nhát. Trong tình cảm tôn vinh người anh hùng cùa buôn làng, mọi cử chỉ, ngôn ngữ, hành động của Đăm Săn đều nổi bật, vượt trội hơn kẻ thù. Chúng ta cùng được chứng kiến màn thi tài múa khiên thú vị: Mtao Mxây thể hiện rõ sự khoác lác khi lời nói của hắn được minh chứng bằng tiếng khiên kêu lộc cộc, lộp cộp như tiếng những quả mướp đập vào nhau, còn Đăm Săn đã dập tắt nhuệ khí của hắn bằng sức mạnh phi thường trong màn múa khiên độc đáo. Ngôn ngữ sử thi khoa trương sức mạnh ấy ngang sức mạnh tự nhiên: Một bước nhảy, chàng vượt qua mây đồi tranh. Một bước lùi, vượt qua mấy đồi mía. Tiếng gió khiên rít vù vù như dông bão, cây cối nhà cửa ở xung quanh cũng nghiêng ngả. Lần múa khiên thứ hai của chàng còn ghê gớm hơn bởi dồn chứa sức mạnh trừng phạt Mtao Mxây. Sức mạnh Đăm Săn có được còn nhờ sự trợ lực của người vợ Hơ Nhị khi nàng ném trầu và thuốc cho chàng để sức lực tăng lên gấp bội.
Đăm Săn không hề đơn độc trong cuộc chiến vì danh dự này. Chính nghĩa thuộc về chàng khi các tù trưởng bạn hùng mạnh giúp chàng giành lại người vợ yêu quí. Đồng thời, chàng còn được sự trợ giúp của ông Trời. Người anh hùng sử thi luôn có mối quan hệ với lực lượng siêu nhiên. Trời đã giúp chàng đánh rơi áo giáp của Mtao Mxây. Khi không còn áo sắt, hắn thật thảm hại và hèn nhát, hắn lần lượt chạy trốn vào chuồng heo, chuồng trâu, khi sắp chết lại buông ra những lời hèn nhát. Ông trời chỉ đóng vai trò hỗ trợ Đăm Săn, còn chính chàng mới là người kết liễu kẻ thù, đòi lại danh dự, cướp lại người vợ được Trời tác thành. Giết Mtao Mxây, chính nghĩa thuộc về Đăm Săn. Chiến thắng được tôn vinh cùng với việc Đăm Sàn được sở hữu tất cả tài sản, dân làng, tôi tớ của hắn. Quyền sở hữu này là đặc trưng gắn với thời kì chuyển từ công xã thị tộc sang chiếm hữu nô lệ, làm nên vinh quang của người anh hùng. Bởi thế hình ảnh trong sử thi được mô tả với qui mô hoành tráng, mọi người tình nguyện theo Đăm Săn đông như bầy hươu nai, lố nhố như đàn kiến cánh, như bầy kiên đen, như đàn mối trắng. Chàng thêm quyền uy, thêm nhiều chiêng núm, chiêng bằng – của cải trở thành biểu tượng sức mạnh tuyệt đối của người anh hùng.
Chính vì thế, để xứng đáng với chiến công cũng phải có một lễ ăn mừng chiến thắng thật kì vĩ. Lời kêu gọi của Đăm Săn có sức mạnh hiệu triệu muôn người như một, bởi chàng đem lại niềm vinh quang chiến thắng, đem lại sự bình yên cho bến nước buôn làng. Lễ cúng mừng chiến thắng hào phóng cũng là để tôn vinh xứng đáng: Hãy lấy bảy chum rượu, bảy con trâu đực, bảy con heo thiến đế cúng cho Đăm Săn này đã chiến thắng Mtao Mxây, để ta được như cây cổ thụ cao vút. Dấu ấn tâm linh sau chiến thắng cho thấy Trời đứng về phía Đăm Săn. Không khí hội còn náo nức tưng bừng với chiêng trỏng vang lừng khiến vỡ cả sàn nhà, làm bay mái tranh lợp nhà, con khỉ con vượn mãi nghe mà quên đi hái trái cây, những con voi và con tê giác cũng phải lắng nghe mà quên cả cho con bú. Nổi bật giữa đám đông hoan hỉ ấy tất yếu phải là người anh hùng Đàm Săn – tù trưởng hùng mạnh ít ai sánh kịp. Ngay cả trong không khí yên bình của cộng đồng, vẻ đẹp ấy vẫn nổi bật từ ngoại hình đến hành dộng: mái tóc dài cuồn cuộn thả xuống một cái chiêng, uồng rượu không bao giờ say, ăn uống không bao giờ thây no. Hơn thế nữa, ngôn ngữ phóng đại của sử thi đã so sánh chàng ngang sức mạnh thần linh: Oai linh vang đến tận thần núi phía Đông, đến tận thần núi phía Tây. Hình ảnh Đăm Săn sau chiến công này được mô tả phóng đại và như một điệp khúc vang vọng niềm tự hào về người anh hùng tiêu biểu của cộng đồng: Và người ta bàn tán không cùng, rằng Đăm Săn quả thật là một tù trưởng dũng cảm, không bao giờ chịu lùi bước. Chàng ta mang chăn choàng trên vai, tay đeo vòng, cầm gươm chạm trỗ sắc bén… Đăm Săn hùng cường ngay từ trong lòng mẹ, vẻ đẹp ấy chỉ có thể xuất hiện trong sử thi anh hùng, chỉ có ngôn ngữ sử thi mới đem lại những vẻ đẹp độc đáo đến thế.
Đoạn trích đã đem lại cho ta những cách nhìn độc đáo về người anh hùng Đăm Săn trong chiến công bảo vệ buôn làng, đem lại bình yên cho bến nước. Lời kể chuyện hấp dẫn cùng ngôn ngữ miêu tả khoa trương tạo được dấu ấn đặc sắc, chứa đựng những giá trị nhân văn đặc trưng của sử thi. Sử thi anh hùng Đăm Săn quả thật đã hình thành ý thức và tình cảm cộng đồng vững bền của dân tộc Ê-đê, thành di sản quý báu của Tây Nguyên và dân tộc Việt Nam, đánh dấu thời đại sử thi rực rỡ với vẻ đẹp một đi không trở lại.
Cảm nhận nhân vật Đăm Săn trong đoạn trích Chiến thắng Mtao Mxây lớp 10 – Bài làm 5
Trong quá trình lao động sản xuất nhân dân ta đã sáng tác được ra những câu chuyện những tác phẩm tuyệt vời kể về cuộc đời, số phận chiến công của các tù trưởng anh hùng như Đam San, Đăm Di, Xinh Nhã, … được đánh giá cao và có tầm ảnh hưởng lớn đối với người đọc. Truyện Đăm Săn là một tác phẩm như thế và đây cũng là một trong những tác phẩm sử thi của dân tộc Ê đê Tây Nguyên và là một trong những tác phẩm hay nhất trong kho tàng dân tộc Việt Nam. Tác phẩm nói về người tù trưởng mang tên Đăm Săn cũng chính là câu chuyện về cộng đồng thị tộc Ê đê trong buổi đầu lịch sử. Đoạn trích “Chiến thắng Mtao Mxây” đã xây dựng thành công hình tượng người anh hùng Đam San có vẻ đẹp toàn diện từ ngoại hình, lời nói, hành động đến nhân cách và lí tưởng sống.
Sử thi là thể loại thuộc loại hình tự sự dân gian, có quy mô lớn, ngôn ngữ có vần nhịp, hình tượng hào hùng hoành tráng, kể về những biến cố trọng đại của cộng đồng, lưu truyền bằng phương thức hát – kể khan. Sử thi có hai loại là sử thi thần thoại và sử thi anh hùng. Sử thi Đam San là sử thi anh hùng tiêu biểu nhất của các dân tộc Tây Nguyên. Tác phẩm đã tái dựng lại đời sống đầy biến động của cộng đồng người Ê đê cổ đại qua hàng loạt những chiến công của người anh hùng Đam San: đánh thắng các tù trưởng Sắt, Kên Kên, mở mang buôn làng, chặt cây Sơmuk, bắt ông Trời phải làm theo mình, chinh phục nữ thần mặt trời, … Đoạn trích Chiến thắng Mtao Mxây [SGK Ngữ văn 10 ] nằm ở giữa tác phẩm, kể về chiến công Đam San đánh thắng tù trưởng Sắt cứu vợ, bảo vệ thành công sự ấm no, hòa bình của buôn làng. Trong Đoạn trích, Đăm Săn đã tỏ rõ mình là người anh hùng qua việc khiêu chiến, giao chiến trong bốn hiệp, chiến thắng Mtao Mxây, thuyết phục tôi tớ Mtao Mxây theo mình và ăn mừng chiến thắng.
Trước hết, Đăm săn là người có vẻ đẹp ngoại hình hoàn mĩ theo quan niệm của người Ê đê cổ đại. Vẻ đẹp của chàng được miêu tả bằng những mĩ từ trang trọng, giọng điệu sùng kính, thái dộ ngưỡng mộ, tự hào. Đam San có giọng nói hào sảng, vang dộng khi ra lệnh cho tôi tớ chuẩn bị lễ vật cúng thần, mời tất cả buôn làng, ra lệnh đánh chiêng trong khắp buôn. Chàng có hình dáng phi thường, vạm vỡ, khẻo đẹp, đậm chất tự nhiên Tây Nguyên. Tóc chàng dài thả xuống đầy cái nong hoa; bắp chân to bằng cây xà ngang, bắp đùi to bằng ống bễ, sức ngang sức voi đực, hơi thở ầm ầm tựa sấm, mắt long lanh như chim ghếch ăn hoa tre. Trang phục của chàng oai nghiêm, thể hiện sức mạnh, uy quyền và sự giàu có: ngực quán chéo một tấm mền chiến, khoác tấm áo chiến, có đủ gươm giáo. Chàng nhiều của cải, sung túc, có chiêng đống, voi bầy, la nhiều, bạn bè như nêm như xếp, các tù trưởng khác khiêng lễ vật đến kết thân, cả thần linh cũng biết tiếng tăm của chàng. Chàng là niềm tự hào của cả bộ tộc. Vẻ đẹp của chàng hoang dã, gần tự nhiên. Sự giàu có, phồn vinh của chàng cũng là sự hùng mạnh của buôn làng.
Trong cuộc giao chiến, tài năng, phẩm chất anh hùng của Đam San thể hiện rõ nhất trong cuộc giao chiến với Mtao Mxây, trong tư thế đối lập hoàn toàn với kẻ thù. Đam San chiến dấu với Mtao Mxây nhằm mục đích chính đáng là cứu vợ bảo vệ hạnh phúc gia đình, bảo vệ danh dự cá nhân và cộng đồng, bảo vệ giữ gìn sự bình yên, phồn thịnh của buôn làng, đều là lẽ đúng, đứng ở bên chính nghĩa.
Khi giao chiến, Đăm Săn được miêu tả trong thế so sánh với Mtao Mxây. Tác giả dân gian thường miêu tả Mtao Mxây trước để làm nền tôn vinh tài năng, sức mạnh của Đam San. Cuộc chiến diễn ra trong bốn hiệp. Hiệp 1, Đăm Săn nhường kẻ thù múa khiên trước; hiệp 2: cả hai cùng múa khiên, Mtao Mxây chém trượt Đam San; hiệp 3 Đam San đớp được miếng trầu của vợ, đâm trúng Mtao Mxây nhưng hắn không chết; hiệp 4: ông Trời mách nước Đam San giết được kẻ thù. Vẻ đẹp Đam Săn hiện rõ ngay từ khi chàng bước chân vào lãnh địa của Mtao Mxây. Đam San chủ động tự tin khiêu chiến, đến tận chân cầu thang nhà Mtao Mxây thách đấu mặc dù kẻ thù có lợi thế đất nhà, giàu có, được trang bị vũ khí tinh xảo, có bề ngoài uy nghi đáng sợ. Tù trưởng Sắt hung bạo dù kiêu căng ngạo mạn cũng luôn phải dè chừng sự hiện diện của chàng. Hình ảnh Đam Săn cùng những bạn bè đồng minh của chàng hiện lên dưới mắt kẻ thù thật dũng mãnh với khố màu sặc sỡ, đầu đội khăn đẹp cùng khí thế hừng hực “Gươm sáng như mặt trời. Thân mình ở trần như quả dưa, ở thế chờ sẵn như con sóc. Mắt sáng gấp đôi gấp ba mắt thường”. Hình ảnh so sánh thật đặc trưng đã làm đậm nét phi thường của người anh hùng. Tư thế ấy lại gắn liền hành động thách thức chặt ống tre thành ba khúc, xô đổ hàng rào hàm chứa sức mạnh tuyệt luân của chàng. Khi giáp chiến cùng Đam Săn, dù ngôn ngữ sử thi miêu tả Mtao Mxây cũng rất đẹp, rất dũng mãnh nhưng vẫn lộ ra sự khiếp nhược trước Đam Săn. Lời nói của hắn với chàng lộ ra sự hèn nhát “đừng đâm ta lúc ta đang xuống nhé”. Đáp lại, Đam Săn đã bộc lộ sự khinh bỉ kẻ thù bằng tư thế đàng hoàng của mình: “Tao không thèm đâm mày trước lúc mày xuống! Ngay con heo nái nhà mày tao cũng có thèm chém đâu!”.
Trong cuộc giao chiến, bất cứ lúc nào Đăm Săn cũng tỏ ra chủ động, tự tin, bình tĩnh, dũng mãnh, chiến đấu kiên cường, hành động kiên quyết. Chàng múa khiên rất khỏe, đẹp, nhanh: một lần xốc tới vượt một đồi tranh, một lần xốc tới vượt một đồi lồ ô, vun vút qua phía đông, phía tây; múa khiên như gió bão gió lốc, khiến chòi lẫm đổ lăn lóc, cây cối chết rụi, khiến ba lần quả núi rạn nứt, ba đồi tranh bật rễ bay tung. Nghệ thuật cường điệu đã cho thấy sức mạnh và tài năng phi thường của Đăm Săn.
Đăm không hề đơn độc trong cuộc chiến vì danh dự này. Chính nghĩa thuộc về chàng khi các tù trưởng bạn hùng mạnh giúp chàng giành lại người vợ yêu quí. Đồng thời, chàng còn được sự trợ giúp của ông Trời. Người anh hùng sử thi luôn có mối quan hệ với lực lượng siêu nhiên. Sang hiệp thứ hai hắn đã đuối sức và cầu cứa Hơ Nhị ném cho hắn một miếng trầu nhưng cô đã không ném cho hắn mà ngược lại là dành cho chồng. Nhận được miếng trầu từ tay vợ sức mạnh của Đăm Săn càng tăng lên gấp bội chàng múa khiên như gió bão như lốc “núi ba lần rạn nứt ba đồi tranh bật rễ” cây giáo thần của Đăm Săn nhằm vào đùi, vào người Mtao Mxây mà phóng tới, mà đâm vào nhưng không thủng. Trận chiến đã lên đến đỉnh điểm khiến Đăm Săn thấm mệt. Bước sang hiệp giao đấu thứ hai, Đăm Săn vừa chạy, vừa mộng thấy ông trời, rồi được ông trời chỉ dẫn. Sáng tạo nên chi tiết kì ảo thú vị này, tác giả dân gian đã huyền thoại hóa người anh hùng sử thi để ca ngợi của chàng. Việc Đăm Săn được ông trời giúp đỡ không hạ thấp tài năng của chàng mà trái lại càng tăng thêm thanh thế uy danh của Đăm Săn. Nó chứng tỏ cuộc chiến của chàng là cuộc chiến chính nghĩa nên được thần linh trợ giúp. Tuy nhiên, ông trời cũng chỉ là người mách nước còn quyết định vẫn phụ thuộc hoàn toàn vào hành động trực tiếp của Đăm Săn. Bừng tỉnh sau lời “cố vấn” của ông trời, Đăm Săn càng nhanh nhẹn, quyết liệt và dứt khoát. Nhanh như chớp chàng “chộp ngay… kẻ địch” khiến cho “cái giáp của Mtao Mxây… loảng xoảng”. Hắn thảm bại, chạy trốn cầu xin Đăm Săn nhưng Đăm Săn không hề khoan nhượng. Chàng kể tội, kết án kẻ thù rồi “đâm phập… ngoài đường”. Hành động đó của chàng không hề thể hiện Đăm Săn là một kẻ dã man, khát máu, nó là lối hành xử quen thuộc, thường thấy ở các thủ lĩnh anh hùng thời cổ đại khi kẻ thù xúc phạm tới danh dự, điều thiêng liêng, cao quý nhất của họ.
Trái hẳn với Đăm Săn, Mtao Mxây rất kém cói, hèn nhát. Lúc đầu hắn huyênh hoang tự nhận mình là học trò của thần Rồng, là tướng quen đi xéo nát đất thiên hạ nhưng khi giao chiến thì hắn múa khiên lạch xạch như quả mướp khô, được nhường đánh trước thì đâm trượt Đam San, khi yếu thế thì chạy trốn quanh chuồng lợn, chuồng trâu, khi bị thua thì cầu xin giữ lại tính mạng.
Trong đoạn giao chiến, Đam San hiện lên là người anh hùng tài giỏi, quả cảm, giàu tinh thần thượng võ, Đăm Săn chính là kết tinh sức mạnh, vể đẹp, y chí, khát vọng của cả cộng đồng. Ngôn ngữ tả hành động chiến đấu của Đam San giàu nhịp điệu, hình ảnh, chất thơ, sử dụng nhiều phép so sánh cường điệu, liệt kê trùng điệp dày đặc.
Sau khi chiến thắng, Đam San không tiến hành giết chóc đẫm máu mà thuyết phục, kêu goi tôi tớ của Mtao Mxây theo chàng. Thái độ kêu gọi của chàng rất nhiệt thành, tận tình, vồn vã, thuyết phục ba lần, chàng trực tiếp đến gõ cửa từng nhà để kêu gọi. Lời kêu gọi thể hiện lý tưởng anh hùng của Đăm Săn: thống nhất các buôn làng, khát vọng hòa bình, phồn vinh, giàu mạnh, thống nhất lợi ích cá nhân chàng và lợi ích của cả buôn làng. Đáp lại lời kêu gọi của Đăm San, tôi tớ của Mtao Mxây nô nức đem theo của cải về với chàng. Điều đó thể hiện uy tín của Đam San với cộng đồng, khát vọng hòa bình, giàu mạnh của chàng phù hợp với nguyện vọng chung của dân làng cũng như người Ê đê cổ đại.
Xem thêm: Top 9 bài văn mẫu Thuyết minh về đồ dùng trong gia đình: cái phích và cái bàn lớp 9 chọn lọc
Kết thúc trân đấu chàng về bản tổ chức ăn mừng. Lễ ăn mừng chiến thắng là một chuỗi những ngày hội dài “kéo dài hết mùa khô” và được tổ chức: linh đình và sang trọng; đông vui, nhộn nhịp; với đầy đủ phong tục tập quán của đồng bào Ê đê Tây Nguyên. Nổi bật giữa đám đông hoan hỉ ấy tất yếu phải là người anh hùng Đăm Săn – tù trưởng hùng mạnh ít ai sánh kịp. Ngay cả trong không khí yên bình của cộng đồng, vẻ đẹp ấy vẫn nổi bật từ ngoại hình đến hành động: mái tóc dài cuồn cuộn thả xuống một cái chiêng, uống rượu không bao giờ say, ăn uống không bao giờ thấy no. Hơn thế nữa, ngôn ngữ phóng đại của sử thi đã so sánh chàng ngang sức mạnh thần linh: “Oai linh vang đến tận thần núi phía Đông, đến tận thần núi phía Tây”.
Hình ảnh Đăm Săn sau chiến công này được mô tả phóng đại và như một điệp khúc vang vọng niềm tự hào về người anh hùng tiêu biểu của cộng đồng: “Và người ta bàn tán không cùng, rằng Đam Săn quả thật là một tù trưởng dũng cảm, không bao giờ chịu lùi bước. Chàng ta mang chăn choàng trên vai, tay đeo vòng, cầm gươm chạm trổ sắc bén…Đăm Săn hùng cường ngay từ trong lòng mẹ”. Vẻ đẹp ấy chỉ có thể xuất hiện trong sử thi anh hùng, chỉ có ngôn ngữ sử thi mới đem lại những vẻ đẹp độc đáo đến thế! Và lần ăn mừng bấy giờ cũng là khúc khải hoàn ca của bộ tộc Đăm Săn cho ta thấy sự phát triển, giàu có, hùng mạnh của bộ tộc Đăm Săn sau khi chàng giành chiến thắng. tô đậm và khắc sâu ý nghĩa thời đại của chiến tranh bộ tộc trong sự phát triển của cộng đồng.Với ngôn ngữ trang trọng giàu hình ảnh giàu nhạc điệu cùng phép so sánh và cường điệu độc đáo, ngôn ngữ trang trọng, giàu hình ảnh, chất thơ, nhạc điệu, lời kể hấp dẫn qua chiến công của Đăm Săn tác phẩm đề cao hình tượng oai phong dũng mãnh đề cao tài năng đề cao hạnh phúc gia đình tha thiết với cuộc sống phồn vinh bình yên của cộng đồng của người anh hùng Đăm Săn qua đó làm nổi bật phẩm chất khát vọng cao đẹp của người xưa.
Đoạn trích đã đem lại cho ta những cách nhìn độc đáo về người anh hùng Đam Săn trong chiến công bảo vệ buôn làng, đem lại bình yên cho bến nước. Lời kể chuyện hấp dẫn cùng ngôn ngữ miêu tả khoa trương tạo được dấu ấn đặc sắc, chứa đựng những giá trị nhân văn đặc trưng của sử thi. Sử thi anh hùng Đăm Săn quả thật đã hình thành ý thức và tình cảm cộng đồng vững bền của dân tộc Ê Đê, thành di sản quí báu của Tây Nguyên và dân tộc Việt Nam, đánh dấu thời đại sử thi rực rỡ với vẻ đẹp “một đi không trở lại”.
Bài văn mẫu Cảm nhận nhân vật Đăm Săn trong đoạn trích Chiến thắng Mtao Mxây lớp 10
Cảm nhận nhân vật Đăm Săn trong đoạn trích Chiến thắng Mtao Mxây lớp 10 – Bài làm 6
Đoạn trích “Chiến thắng Mtao-Mxây” không khép lại bằng cái chết mà là sự tưng bừng của chiến thắng, sự lớn mạnh của một cộng đồng và uy danh vang dội của người anh hùng Đăm Săn. Người anh hùng sử thi là trọng tâm miêu tả của bức tranh hoành tráng. Tầm vóc lẫn chiến công của chàng trùm lên toàn bộ chiến công, toàn bộ thiên nhiên và xã hội Ê đê.
Trong quan niệm của người dân tộc Ê đê, cuộc chiến từng đóng vai trò là “bà đỡ lịch sử” khiến cho cộng đồng ngày càng phát triển, ngày càng có cuộc sống ấm no, thịnh vượng. Trong sự phát triển ấy, người anh hùng có vị trí hết sức lớn lao tầm cỡ. Sau mỗi chiến công của người anh hùng là một lễ ăn mừng hoành tráng của cộng đồng để suy tôn, ca ngợi cũng như thể hiện niềm vui về sự no đủ, đông đúc mỗi ngày.
Sau chiến thắng oanh liệt trước tù trưởng Mtao-Mxây, Đăm Săn đã trở thành người anh hùng giàu có, hùng mạnh nhất. Tôi tớ theo về “đặc như bầy cà tong”, của cải đưa về “nhiều như ong đi chuyển nước”. Tràn ngập trong niềm vui, Đăm Săn đã cho toàn bộ tộc ăn mừng chiến thắng. Tiếng tuyên bố mở hội dõng dạc vang vọng của chàng khiến cho khắp rừng núi âm vang trong không khí háo hức. Cả cộng đồng người Ê-đê và ngừơi Ê-ga được tái hiện sinh động đầy sức sống. Và sừng sững trong xã hội ấy, là nét đẹp vừa hoành tráng, vừa lãng mạn của người anh hùng Đăm Săn.
Nét đẹp được ghi nhận trước tiệc của Đăm Săn trong lễ ăn mừng chính kà nét đẹp về ngoại hình và sức mạnh.
Chàng được miêu tả với vẻ đẹp và sức mạnh của một vị thần. Người Ê-đê, Ê-ga ca ngợi Đăm Săn là một dũng tướng chắc chết mười mươi cũng không lùi bước. “Mình quấn chéo một tấm mền chiến, tai đeo nụ, sát bên mình nghêng ngang đủ giáo gươm, đôi mắt long lanh như chim, bắp chân chàng to bằng cây xà ngang, bắp đùi chàng to bằng ống bễ, sức chàng ngang sức voi đực, hơi thở chàng ầm ầm tựa sấm dậy, chàng nằm sấp thì gãy rầm sàn, chàng nằm ngửa thì gãy xà dọc”. Bằng nghệ thuật miêu tả, so sánh gần gũi, cụ thể với nhiều chi tiết hết sức sinh động, kết hợp với nghệ thuật ttì hoãn sử thi và cách nói phóng đại sử thi, người dân Tây Nguyên đã biến người anh hùng của họ thành một vị thần với tất cả sức mạnh hội tụ từ núi rừng, vũ trụ. Sức mạnh của chàng được so sánh với những gì mạnh nhất, đẹp nhất của thiên nhiên. Vốn ngang tàng từ trong bụng mẹ, trải qua bao cuộc chiến, Đăm Săn đã lớn lên và trở thành chiến thần. Chàng có tất cả vẻ đẹp cũng như sức mạnh của thần linh qua trí tưởng tượng bay bổng kì diệu và lòng mến yêu vô hạn của người Tây Nguyên. Không chỉ có sức mạnh dũng mãnh chàng còn có vẻ đẹp lãng mạn: “chàng nằm trên võng, tóc thả trên sàn, hứng tóc chàng ở dưới đất là một cái nong hoa, đầu đội khăn nhiễu, vai mang mũ hoa, chàng ăn không biết no, uống không biết say, trò chuyện không biết chán”. Toát lên từ câu chữ một chàng Đăm Săn hoà đồng vui vẻ. Không hề phân biệt địa vị cao thấp giàu hèn. Đăm Săn là biểu tượng cho hài hoà giữa cái đẹp dữ dội của núi rừng, vũ trụ với cái đẹp êm ả lãng mạn của tâm hồn người Tây Nguyên. Cái đẹp ấy vừa có sự cao cả, kì vĩ của người anh hùng lại vừa có nét kì diệu, đậm đà bản sắc Tây Nguyên.
Không chỉ hiện lên với vẻ đẹp của sức mạnh và hình thể, Đăm Săn còn hiện lên trong lễ ăn mừng, ở vẻ đẹp của lòng tôn kính tổ tiên, thần linh, lòng hiếu khách, một tâm hồn thuỷ chung, phóng khoáng rộng rãi.
Sau chiến thắng, Đăm Săn không quên sai tôi tớ làm lễ cảm tạ tổ tiên và thần linh đã giúp cho chàng chiến thắng, đã giúp bộ tộc của chàng ngày một vững mạnh giàu có. “Ơ các con, ơ các con, hãy đi lấy rượu bắt trâu, rượu năm ché, trâu bảy con để dâng thần, rượu bảy ché, lợn thiến bảy con cầu cho ta được bình yên vô sự, nạn khỏi tai qua, lớn lên như sông nước, cao lên như cây rừng, không còn ai bì kịp”. Cách Đăm Săn sai tôi tớ sắm đồ lễ cúng tế chứng tỏ lòng thành kính sâu sắc với thần linh, tổ tiên của chàng. Nó cũng chính là tiếng nói tín ngưỡng của cả cộng đồng dân tộc Ê đê.
Sau khi làm lễ tạ khấn thần linh, tổ tiên Đăm Săn đã mời tất cả anh em, bạn bè, tôi tớ ăn uống: “hỡi anh em trong nhà, hỡi bà con trong làng, xin mời tất cả đến với ta, chúng ta sẽ mở tiệc ăn mừng năm mới…”. Tiếng mời chào sang sảng như chính tấm lòng hào hiệp của chàng Đăm Săn. Chàng đã thiết đãi bạn bè, dân làng bằng những vật chất đầy đủ sang trọng, bằng niềm vui thân ái, khiến cho “cả một vùng nhão ra như nước” vui tới mức “lươn trong hang, giun trong bùn, rắn hổ, rắn mai đều chui lên nằm trên cao sưởi nắng, ếch nhái dưới gầm nhà, kì nhông ngoài bãi thì kêu inh ỏi suốt ngày đêm”. Bạn bè của chàng đông đúc: “Các cô gái đi lại vú đụng vú, các chàng trai đi lại ngực đụng ngực”. Không khí ăn mừng như thế này bây giờ mới có. Bởi bây giờ người Ê đê mới có người thủ lĩnh anh hùng dũng cảm, hào hiệp đến thế. Đó chính là niềm tự hào sâu sắc của người dân Ê đê về vị tù trưởng Đăm Săn.
Cách xây dựng hình tượng đẹp đẽ lớn lao của người anh hùng trong không khí đông vui nhộn nhịp, lớn mạnh của cộng đồng là một đặc điểm nổi bật của sử thi Tây Nguyên. Người anh hùng sử thi được toàn thể cộng đồng suy tôn tuyệt đối. Qua người anh hùng ta thấy được sự phát triển, ý chí thống nhất của toàn thể cộng đồng Ê đê – một biểu hiện quan trọng của ý thức dân tộc.
Cảm nhận nhân vật Đăm Săn trong đoạn trích Chiến thắng Mtao Mxây lớp 10 – Bài làm 7
Sử thi là một thể loại hay trong văn học Việt Nam, nó đã bộc lộ rõ những hình ảnh thể hiện những chi tiết hào hùng và mạnh mẽ nhất trong dân tộc, những anh hùng dân tộc nổi bật và làm nên những trang lịch sử vẻ vang đó là người anh hùng Đăm Săn.
Đăm Săn là người anh hùng của dân tộc sử thi, những hình ảnh của người anh hùng này đã hiện lên mạnh mẽ trong tác phẩm, các hình ảnh đó không chỉ đem lại cho con người nhiều những hình ảnh mạnh mẽ nhất cho dân tộc của mình. Người anh hùng của dân tộc đã hiện lên mạnh mẽ và nó tác động mạnh mẽ đến cuộc sống của những người dân ở đây, những hình ảnh trong dân tộc không chỉ để lại những hình ảnh sâu sắc nhất. Chi tiết ở đầu câu chuyện dẫn đến làm nổi bật người anh hùng này đó là Hơ Nhị bị bắt cóc, những hình ảnh đi cứu Hơ Nhị của Đăm Săn và sự thách thức của Đăm Săn và Mtao Mxay đã làm rõ lên hình ảnh và bóng dáng của dân tộc mình.
Hình ảnh của người anh hùng này nổi bật lên trong chi tiết đó là cuộc chiến đấu để cứu Hơ Nhị những trận đấu diễn ra mạnh mẽ và nó đã làm cho hình ảnh của vị anh hùng này nổi bật hơn, hình ảnh đó đã làm cho nhân vật này hiện lên trong những khoảnh khắc tuyệt vời nhất. Các hình ảnh về vị anh hùng này đã hiện lên trong những lần múa kiếm với Mtao Mxay, những cuộc chiến đấu mạnh mẽ và hình ảnh của Đăm Săn hiện lên trong từng khoảnh khắc, ở hiệp 1, Mtao Mxay tỏ ra kiểu ngạo và là người múa kiếm trước, nhưng trước những hình ảnh đó Đăm Săn vẫn rất bình tĩnh và ôn tồn, ở chi tiết đó cho chúng ta thấy về tính cách của vị anh hùng này, một người luôn bình tĩnh và lý trí trước kẻ thù, sự ôn tồn và bình tĩnh sẽ để cho vị anh hùng này giải quyết công việc tốt nhất, những hình ảnh kiêu ngạo và những cuộc múa kiếm của kẻ thù không làm cho lý trí của Đăm Săn lung lay.
Dùng lý trí để giải quyết công tốt công việc của mình cũng chính là giải quyết tốt công việc của toàn dân tộc, niềm tự hào về truyền thống dân tộc vẻ vang đã mang lại nhiều những ý nghĩa nhất định và những ảnh hưởng sâu sắc. Tiếp theo cuộc chiến đấu vẫn diễn ra sôi nổi và hàng loạt những hình ảnh thể hiện tài năng và phẩm chất của Đăm Săn đã hiện lên mạnh mẽ và nó tác động sâu sắc đến con người này, hình ảnh của vị anh hùng dân tộc nổi lên qua những bước múa kiếm mạnh mẽ và nó tác động sâu sắc đến hình ảnh của anh hùng này.
Khi múa kiếm những hình ảnh múa kiếm oai vệ và nó tác động sâu sắc đến hình ảnh của vị anh hùng này, những hình ảnh đó làm cho chân dung của vị anh hùng này nổi bật và hiện hữu mạnh mẽ nó không chỉ đem lại những hình ảnh đó cho cả dân tộc của mình. Những hình ảnh của dân tộc và nó đã tác động đến hình tượng của người anh hùng dân tộc, những hình dáng vẻ vang và nó đã hiện hữu lên thêm cho hình ảnh cuộc sống của cuộc sống những người anh hùng này, hình ảnh của dân tộc đã hiện hữu lên trên con người của Đăm Săn, Đăm Săn là một vị anh hùng anh dũng và lẫm liệt hình ảnh đó đã dựa trên những hình ảnh mạnh mẽ và tác động mạnh mẽ và nó trở nên vẻ vang và hùng vĩ lên trên con người của mình.
Đăm săn có nhiều hình ảnh đẹp thông qua cuộc thách đấu với Mtao Mxay Đăm săn là một anh hùng dũng cảm , mạnh mẽ trước những gì mà Mtao Mxay nói , không có một đắn đo gì Đăm săn đã nói ra những gì mà mình mong muốn, những hình ảnh đó đã tạo nên một người hùng dũng và tạo nên nhiều những ấn tượng sâu sắc trong long người đọc, hình ảnh người anh hùng này hiện hữu lên trên trong nhiều chi tiết và hình ảnh đó không chỉ mang lại cho con người những suy nghĩ nhất định, trước hình ảnh chiến đấu mạnh mẽ người anh hùng này đã làm nổi bật lên trong con người những hình ảnh hiện hữu sinh động và mạnh mẽ nhất, hàng loạt những hình ảnh đã thể hiện được điều đó đó là cuộc chiến một mất một còn giữa vị tù trưởng những hình ảnh mang những đặc trưng sâu sắc trong cuộc chiến đấu giữa các anh hùng của dân tộc sử thi.
Hình ảnh về người anh hùng Đăm Săn với dân làng, với chiến thắng trở về Đăm Săn trong lòng dân chúng đã thể hiện mạnh mẽ trong mỗi người dân trong làng, hình ảnh đó không chỉ đem lại sự tin tưởng tuyệt đối đối với Đăm Săn, niềm vui chiến thắng khi trở về và những cuộc chiến đã giành được nhiều thắng lợi vẻ vang, những cuộc chiến đấu đó không chỉ mang lại nhiều những điều vẻ vang và hạnh phúc đối với cuộc sống của mình, những hình ảnh đó đã tạo nên nhiều những hình ảnh mang đặc trưng nhất định đối với truyền thống của dân tộc sử thi. Những hình ảnh trên không chỉ làm nổi bật lên vị anh hùng của dân tộc ta mà đó là niềm tự hào vô bờ bến đối với những vị anh hùng của đất nước, truyền thống dân ta, và những chiến thắng đó đã đem lại nhiều thắng lợi và tự hào về truyền thống của dân tộc mình.
Đăm Săn là một niềm tự hào đối với sử thi, vị anh hùng này đã hiện lên trên trang văn của dân tộc những hình ảnh mang nhiều đặc trưng nhất, các hình ảnh đó đã tạo dựng nhiều những con người anh hùng thắng lợi của cuộc chiến đấu của dân tộc ta. Đăm Săn là một người có sức ảnh hưởng mạnh mẽ đối với dân tộc sử thi, nhờ chiến thắng được kẻ thù chính vì vậy Đăm Săn là một vị anh hùng dũng cảm và hết lòng vì dân chúng, tất cả những hình ảnh đó đã tác động mạnh mẽ đến truyền thống của dân tộc Việt Nam. Sự đoàn kết và tin tưởng vào vị tù trưởng đó đã đem lại những hình ảnh vẻ vang và có ý nghĩa nhất. Hình ảnh của những người anh hùng này không chỉ dừng lại ở cuộc chiến đấu với Mtao Mxây mà nó còn hiện hữu trong những giây phút vẻ vang trước dân làng, những đối thoại đó đã làm cho hình dáng và phẩm chất của anh hùng này được nâng cao.
Các hình ảnh tiếp theo của câu chuyện đã làm nổi bật được cuộc sống của vị anh hùng này đối với truyền thống của dân tộc ta, mỗi chúng ta rất tự hào về truyền thống của dân tộc. Trước thắng lợi của Đăm Săn các tù trưởng của dân tộc đã hội họp về đây để ăn mừng, và chung vui cùng cả dân tộc này. Nhờ chiến thắng đó mà Đăm Săn xây dựng được nhiều những tiếng vang trong cuộc đời, Đăm Săn thu hút được nhiều người tham gia và cùng vào đội của Đăm Săn, tinh đến thời điểm đó thì Đăm Săn đã thống lĩnh một số lượng người rất lớn và tạo dựng niềm tin mạnh mẽ cho con người.
Cuộc chiến đấu đó không chỉ đem lại cho mỗi người khi đọc câu chuyện này hiểu rõ được nhân vật Đăm Săn một người luôn luôn vì đất nước và có những ước muốn vẻ vang đối với dân tộc của chúng ta. Mỗi người khi đọc tác phẩm này có lẽ sẽ ấn tượng nhất đối với vị anh hùng Đăm Săn và nó mang lại nhiều những ý nghĩa quan trọng và tác động lớn mạnh nhất tới con người và hình ảnh của dân tộc đã hiện lên mạnh mẽ và nó mang nhiều ảnh hưởng to lớn đối với dân tộc Việt Nam. Hình ảnh của Đăm Săn đã làm nổi bật lên truyền thống vẻ vang của dân tộc và niềm tự hào về truyền thống của dân tộc sử thi, hàng loạt những chi tiết của bài đã thể hiện được điều đó và chúng ta nên tự hào về truyền thống của dân tộc ta.
Cảm nhận nhân vật Đăm Săn trong đoạn trích Chiến thắng Mtao Mxây lớp 10 – Bài làm 8
Văn học dân gian Việt Nam, bên cạnh những bài ca dao trữ tình sâu lắng, bên cạnh những làn điệu chèo mượt mà làm mê đắm lòng người… còn có những áng sử thi hào hùng thể hiện sức mạnh và trí tưởng tượng tuyệt vời của con người. Người anh hùng Đăm Săn trong sử thi Đăm Săn qua đoạn trích Chiến thắng Mtao Mxây đã để lại trong lòng người đọc lòng yêu mến, khâm phục xen lẫn niềm tự hào về vẻ đẹp của sức mạnh thể chất, trí tuệ và tâm hồn cha ông tiên tổ của mình.
Đăm Săn là một tù trưởng giàu có và đầy sức mạnh. Bị Mtao Mxây cướp mất vợ, lòng tự trọng của một người con núi rừng, lòng tự trọng của một người tù trưởng đã cho chàng sức mạnh để đến nhà Mtao Mxây thách chiến. Trong cuộc chiến gay cấn và khốc liệt ấy, lòng dũng cảm, sự mưu trí và sức mạnh thể chất phi thường của người anh hùng Đăm Săn khiến bất cứ ai cũng cảm thấy khâm phục.
Mtao Mxây cũng là một tù trưởng giàu có và mạnh mẽ. Chính Đăm Săn cũng cũng thừa nhận Ngôi nhà của lão tù trưởng nhà giàu này trông quả thật là đẹp và trông hắn dữ tợn như một vị thần. Với một tù trưởng như vậy, giao chiến với hắn ngoài chiến trường đã là một khó khăn, giao chiến tại nhà của hắn lại là một thử thách lớn hơn. Nhưng Đăm Săn đã dám “vào hang cọp” để đòi lại người vợ, đòi lại danh dự của mình. Chàng đến nhà Mtao Mxây thách thức “ta thách nhà ngươi đọ dao với ta đấy”, rồi hết lời khinh bỉ, mỉa mai cốt dụ hắn ra khỏi nhà để giao chiến. Sự can đảm đó thật hiếm có.
Xem thêm: Top 10 bài văn mẫu Cảm nhận về bài thơ Cảnh ngày hè Nguyễn Trãi lớp 10 chọn lọc
Con người chàng cũng thượng võ vô cùng. Kẻ thù không dám xuống thang bởi lẽ hắn sợ chàng đâm khi đang đi xuống. Khi Mtao Mxây đi xuống thang chính là lúc hắn sơ hở nhiều nhất. Những kẻ cơ hội, hèn hạ thường lợi dụng lúc ấy để tấn công kẻ thù [bản thân Mtao Mxây có lẽ cũng là một kẻ như vậy, nếu không tại sao hắn nghĩ đến việc Đăm Săn sẽ làm như vậy với hắn]. Nhưng Đăm Săn thì khác. Chàng nói: “đến con lợn nái của nhà ngươi dưới đất, ta cũng không thèm đâm nữa là, đến con trâu của nhà ngươi trong chuồng ta cũng không thèm đâm nữa là”. Tinh thần ấy chỉ có thể có ở một tâm hồn cao thượng và một sức mạnh vững vàng.
Bước vào trận chiến, người đọc lại càng thêm khâm phục tài năng và sức mạnh của vị tù trưởng đầu đội khăn kép, vai mang túi da này. Trong khi Mtao Mxây múa khiên lạch xạch như quả mướp, hắn lại được cậu, được bác, được Thần Rồng dạy múa khiên đánh võ thì Đăm Săn tự học tất cả. Vậy mà chàng đã tự rèn cho mình một sức mạnh và tài năng làm trời long núi lở. Đăm Săn múa khiên một lần xốc tới, chàng vượt một đồi tranh… vượt một đồi lồ ô, chàng chạy vun vút… Chàng không chỉ mạnh mẽ về thể chất mà còn nhanh trí vô cùng. Mtao Mxây bảo Hơ Nhị quăng cho miếng trầu, hắn chưa kịp đớp lấy Đăm Săn đã nhanh hơn đón được từ đó sức mạnh của chàng tăng lên gấp bội. Người anh hùng toàn tài toàn trí không khỏi khiến lòng ta trầm trồ thán phục.
Sự tài giỏi, trí lực của Đăm Săn đâu chỉ được người người yêu mến. Con người ấy còn được thần linh hết lòng giúp đỡ. Sự thần thánh hoá chi tiết Đăm Săn được Trời giúp diệt Mtao Mxây cũng chỉ là một cách để bày tỏ lòng yêu mến con người phi phàm này.
Giết chết Mtao Mxây, Đăm Săn không giết chóc thêm ai. Chàng thể hiện sự đôn hậu, nhân ái trong tiếng gọi tôi tớ kẻ thù về với mình. Kẻ mạnh thường khiến người khác phải sợ nhưng ở đây, trong đoạn trích này, sức mạnh của Đăm Săn lại được yêu mến. Bởi ở Đăm Săn không chỉ có sức mạnh của thể chất mà còn ánh lên vẻ đẹp của sức mạnh trong tâm hồn.
Ở những người anh hùng ngoài chiến trận, sa trường thường toát lên vẻ gân guốc, khô khan và cứng nhắc. Nhưng đến với Đăm Săn ta không khỏi ngạc nhiên, thích thú với vẻ ngoài vừa mạnh mẽ vừa dẹp đẽ của chàng. Mình chàng quấn tấm mền chiến, khoác áo chiến. Chân chàng bắp bằng xà ngang, đùi bằng ống bễ. Mắt chàng sáng long lanh – ánh sáng của trí tuệ, của sức mạnh, của lòng dũng cảm. Và có một chi tiết rất ấn tượng tóc [chàng] thả dài trên sàn, hứng tóc chàng ở dưới đất là một cái nong hoa’. Bên cạnh cái đẹp của sự gan góc, can trường ở Đăm Săn vẫn có những nét thật mềm mại, đáng mến.
Yêu mến, khâm phục vẻ đẹp của người anh hùng Đăm Săn khiến ta thấy tự hào, trân trọng hơn về cha ông, về quá khứ của tổ tiên người Ê đê. Hình ảnh của những Đăm Săn, Xinh Nhã… đã dựng dậy một thời kì xa xưa âm vang tiếng cồng chiêng, vang vọng tiếng voi gầm… và vang dội tiếng những con người anh hùng đi mở đất cho cộng đồng, dân tộc.
Cảm nhận nhân vật Đăm Săn trong đoạn trích Chiến thắng Mtao Mxây lớp 10 – Bài làm 9
Một nhà nghiên cứu người Nga nhận xét: “Trong sử thi, con người biến thành những nhân vật trác việt, lập được nhiều chiến công vĩ đại mà con người trong đời thường không thể lập được. Vì vậy k thể thuật lại mà chỉ có thể ca hát về những chiến công đó”. Đăm Săn là một trong những tác phẩm sử thi tiêu biểu nhất trong kho tàng văn học dân gian Việt Nam, được sáng tạo từ trí tưởng tượng phong phú, bay bổng, lãng mạn của đồng bào Ê- đê Tây Nguyên thời cổ đại. Đoạn trích “Chiến thắng Mtao Mxây” đã dựng lên một bức chân dung khá trọn vẹn về người anh hùng sử thi Đăm Săn với sức mạnh, tài năng và vẻ đẹp phi thường, tiêu biểu cho tinh thần, ý chí, khát vọng của cả cộng đồng.
Nguyên nhân xảy ra cuộc chiến là do Mtao Mxây đã cướp Hơ Nhị, vợ của Đăm Săn. Đối với người Ê-đê theo chế độ mẫu hệ, việc bị kẻ thù cướp mất vợ là một nỗi sỉ nhục lớn đối với cả cộng đồng. Đoạn trích “Chiến thắng Mtao Mxây” là lần thứ hai Đăm Săn phải chiến đấu để giành lại vợ, chứng tỏ bản lĩnh của mình. Vẻ đẹp của Đăm Săn được thể hiện rõ ngay từ khi chàng bước chân vào lãnh địa của Mtao Mxây. Chàng gọi hắn xuống thách đấu, hành động lộc lộ rõ sự quả cảm của chàng. Khi nghe lời khiêu khích của Mtao Mxây, Đăm Săn rất mạnh mẽ đáp trả lại: “Ngươi không xuống ư? Ta sẽ lấy cái sàn hiên nhà người ta bẻ đôi,ta lấy cái cầu thang nhà ngươi chẻ ra kéo lửa, ta hun cái nhà của ngươi cho mà xem”. Trước thái độ đó, Mtao Mxây tỏ vẻ ngần ngại, lo sợ, thấy thế Đăm Săn tỏ ra khinh miệt, coi hắn không bằng con lợn nái: “Đến con lợn nái của nhà ngươi dưới đất ta cũng không thèm đâm nữa là. Đến con trâu của nhà ngươi trong chuồng ta cũng không thèm đâm nữa là”. Ở đây ta thấy Đăm Săn tỏ rõ tinh thần thượng võ, không đánh kẻ thù khi hắn chưa chuẩn bị tinh thần giao chiến. Tuy chưa vào cuộc chiến nhưng Đăm Săn đã để lại ấn tượng là một người anh hùng tự tin, bản lĩnh, dũng cảm, chủ động từ trong suy nghĩ đến hành động, một phẩm chất đẹp đẽ hơn hẳn kẻ thù.
Trong tình cảm tôn vinh người anh hùng của buôn làng, mọi cử chỉ, ngôn ngữ, hành động của Đăm Săn đều nổi bật, vượt trội hơn kẻ thù. Dù hừng hực khí thế nhưng Đăm Săn vẫn nhường Mtao Mxây múa khiên trước. Khi Mtao Mxây múa khiên, Đăm Săn không hề nhúc nhích mà vẫn bình tĩnh, thản nhiên, thậm chí chế giễu hắn. Bằng cách ấy, tác giả dân gian đã làm nổi bật vẻ đẹp oai hùng của người anh hùng sử thi. Và thế là Đăm Săn đã dập tắt nhuệ khí của kẻ thù bằng màn múa khiên độc đáo: “Một lần xốc tới, chàng vượt một đồi tranh. Một lần xốc tới nữa, chàng vượt một đồi lồ ô”. Biện pháp nghệ thuật trùng điệp, phóng đại, tác giả dân gian đã khắc họa một màn múa khiên thật đẹp, thật hào hùng. Không gian như mở ra đến vô cùng càng nhân lên kích thước của người anh hùng. Khi được Hơ Nhị ném cho miếng trầu, sức mạnh của Đăm Săn càng tăng lên gấp bội: “Chàng múa trên cao, gió như bão. Chàng múa dưới thấp, gió như lốc. Chòi lẫm đổ lăn lóc. Cây cối chết rụi. Khi chàng múa dưới thấp, vang lên tiếng đĩa khiên đồng. Khi chàng múa trên cao, vang lên tiếng đĩa khiên kênh. Khi chàng múa chạy nước kiệu, quả núi ba lần rạn nứt, ba đồi tranh bật rễ bay tung”. Đồng thời, chàng còn được sự trợ giúp của ông trời. Trời đã giúp chàng đánh rơi áo giáp của Mtao Mxây. Tuy nhiên, ông Trời chỉ đóng vai trò hỗ trợ Đăm Săn, còn chính chàng mới là người kết liễu kẻ thù, đòi lại danh dự, cướp lại người vợ. Giết Mtao Mxây, chính nghĩa thuộc về Đăm Săn. Chiến thắng được tôn vinh cùng với việc Đăm Săn được sở hữu tất cả tài sản, dân làng, tôi tớ của hắn. Quyền sở hữu này là đặc trưng gắn với thời kì chuyển từ công xã thị tộc sang chiếm hữu nô lệ, làm nên vinh quang của người anh hùng. Bởi thế hình ảnh trong sử thi được mô tả với quy mô hoành tráng: mọi người tình nguyện theo Đăm Săn đông như bầy hươu nai, lố nhố như đàn kiến cánh, như bầy kiến đen, như đàn mối trắng. Chàng thêm quyền uy, thêm nhiều chiêng núm, chiêng bằng – của cải trở thành biểu tượng sức mạnh tuyệt đối của người anh hùng.
Sau chiến thắng, Đăm Săn không quên sai tôi tớ làm lễ cảm tạ tổ tiên và thần linh đã giúp đỡ chàng, thể hiện nếp sống văn hóa “Uống nước nhớ nguồn” của đồng bào Ê-đê, cũng là của cộng đồng người Việt Nam. “Ơ các con, ơ các con, hãy đi lấy rượu bắt trâu! Rượu năm ché, trâu dâng một con để cúng thần, cáo tổ tiên, cầu sức khỏe cho ta mới đi đánh kẻ thù, bắt tù binh, xéo nát đất đai một tù trưởng nhà giàu về. Rượu bảy ché, trâu bảy con để dâng thần, rượu bảy ché, lợn thiến bảy con để dâng thần, cầu cho ta được bình yên vô sự, tai qua nạn khỏi, lớn lên như sông nước, cao lên như cây rừng, không ai bì kịp”. Đến sự lễ ăn mừng của chàng có đầy đủ chàng trai, cô gái, các tù trưởng cũng từ nơi khác đến và cả sự góp mặt của thiên nhiên Tây Nguyên. Nổi bật giữa đám đông hoan hỉ ấy tất yếu phải là người anh hùng Đăm Săn – tù trưởng hùng mạnh ít ai sánh kịp: “Ngực quấn chéo một tấm mềm chiến, tai đeo nụ, sát bên mình nghênh ngang đủ giáo gươm, đôi mắt long lanh như mắt chim ghếch ăn hoa tre. Bắp chân chàng to bằng cây xà ngang, bắp đùi chàng to bừng ống bễ, sức chàng ngang sức voi, hơi thở của hàng ầm ầm tựa sấm dậy”. Sức mạnh của chàng được so sánh với những gì đẹp nhất, mạnh nhất của thiên nhiên. Vốn ngang tàn từ trong bụng mẹ, trải qua bao cuộc chiến, chàng lớn lên trở thành chiến thần. Không chỉ có sức mạnh phi thường, chàng còn có vẻ đẹp lãng mạn: “Chàng nằm trên võng, tóc thả trên sàn, hứng tóc chàng ở dưới đất là một cái nan hoa”. Đăm Săn là biểu tượng cho sự hài hòa giữa cái đẹp dữ dội của núi rừng, vũ trụ với cái đẹp êm ả, lãng mạn của tâm hồn người Tây Nguyên.
Đoạn trích đã đem lại cho ta những cách nhìn độc đáo về người anh hùng Đăm Săn trong chiến công bảo vệ buôn làng, đem lại bình yên cho bộ tộc. Lời kể chuyện hấp dẫn cùng ngôn ngữ miêu tả khoa trương tạo được dấu ấn đặc sắc, chứa đựng những giá trị nhân văn đặc trưng của sử thi. Sử thi anh hùng Đăm Săn quả thật đã hình thành ý thức và tình cảm cộng đồng vững bền của dân tộc Ê-Đê, thành di sản quý báu của Tây Nguyên và dân tộc Việt Nam, đánh dấu thời đại sử thi rực rỡ với vẻ đẹp “một đi không trở lại”.
Những bài văn mẫu Cảm nhận nhân vật Đăm Săn trong đoạn trích Chiến thắng Mtao Mxây lớp 10
Cảm nhận nhân vật Đăm Săn trong đoạn trích Chiến thắng Mtao Mxây lớp 10 – Bài làm 10
Ta đón nhận văn học không đơn thuần chỉ như đón nhận một vật trao tay. Bởi văn học thực sự là một quá trình tìm tòi, phát hiện, tiếp thu và sáng tạo đầy lí thú. Sau mỗi tác phẩm, ta nhận ra một lời nhắn nhủ của mỗi nhà văn. Sử thi “Đăm Săn” là một tác phẩm tiêu biểu như thế. Trong đoạn trích “Chiến thắng Mtao Mxây” đã xây dựng thành công hình tượng Đăm Săn với vẻ đẹp cả về tài năng, sức mạnh và phẩm chất.
Sử thi ra đời trong xã hội thị tộc khi cá nhân và cộng đồng thị tộc có mối quan hệ chặt chẽ. Từ bối cảnh đó, nội dung của sử thi là những sự kiện có ý nghĩa quan trọng với toàn thể cộng đồng. Sử thi “Đăm Săn” là bộ sử thi nổi tiếng của Tây Nguyên. “Chiến thắng Mtao Mxây” thuộc khúc ca thứ tư, phần giữa của tác phẩm: tù trưởng Mtao Mxây lừa lúc Đăm Săn cùng dân làng làm rẫy đã cướp phá buôn làng, bắt Hơ Nhị về làm vợ. Qua đó, đoạn trích khắc họa thành công hình tượng anh hùng Đăm Săn với vẻ đẹp tầm vóc, trí tuệ phi thường.
Trước hết, hình tượng Đăm Săn hiện lên với vẻ đẹp cả về tài năng, phẩm chất – một tù trưởng dũng cảm, phi thường. Khi vợ bị Mtao Mxây cướp đi, Đăm Săn xông thẳng vào nhà Mtao Mxây thách đấu để giành lại vợ. Trong chế độ xã hội mẫu hệ xưa, việc bị cướp vợ giống như một sự sỉ nhục đối với cả cả cộng đồng. Vì thế Đăm Săn đã quyết tâm đòi lại vợ từ tay Mtao Mxây. Chàng thúc giục Mtao Mxây xuống dưới nhà: “Xuống, diêng! Xuống, diên! Khi Mtao Mxây sợ sệt: “Ta không xuống đâu. Ta sợ ngươi đâm ta khi ta đang đi xuống lắm” thì Đăm Săn đầy tinh thần thượng võ: “Sao ta lại đâm người khi người đang đi xuống nhỉ?”. Khi kẻ thù chưa chuẩn bị sẵn sàng thì Đăm Săn Không hề đánh trước. Chàng chế giễu Mtao Mxây một cách đầy khinh bỉ: “Người xem đến con lợn nái nhà ngươi ta còn không đâm nữa là? Ngươi xem đến con trâu nhà người ta còn không đâm nữa là?”. Rõ ràng là Mtao Mxây hèn nhát, trái ngược hoàn toàn với Đăm Săn mạnh mẽ, phi thường. Chàng lên tiếng thách thức: “Ta thách nhà ngươi đánh nhau với ta đấy”. Dường như Đăm săn đang hừng hực khí thế với một quyết tâm mãnh liệt. Chàng để Mtao Mxây múa trước. Khiên hắn kêu lạch xạch như quả mướp khô. “Miếng múa ấy ngươi học ở đâu vậy?”. Rồi chỉ chờ có thế, Đăm Săn rung khiên múa, lời nói mà như thách thức, đe dọa: “Ngươi hãy xem ta đây”.
Đoạn văn miêu tả Đăm Săn múa, sức mạnh chàng phi thường. “Đăm Săn rung khiên múa. Một lần xốc tới, chàng vượt một đồi tranh, một lần xốc tới nữa, chàng vượt một đồi lồ-ô. Chàng chạy vun vút qua phía tây, vun vút qua phía đông. Còn Mtao Mxây thì bước thấp bước cao, chạy hết bãi này sang bãi khác. nhưng mua lấy người. Hắn vung dao chém phập một cái nhưng chỉ vừa trúng cái chão côm trâu.” “Đăm Săn lại múa. Chàng múa trên cao, gió như bão, chàng múa dưới thấp, gió như lốc. Chòi lẫm đổ lăn lóc. Cây cối bật rễ tung bay”. Những hành động của Đăm Săn mạnh, nhanh, dứt khoát. Lấy hình ảnh thiên nhiên đề cao tầm vóc người anh hùng sánh ngang tầm với vũ trụ. Miêu tả Mtao Mxây để từ đó các tác giả dân gian làm nổi bật sức mạnh phi thường của Đăm Săn. Trong cuộc chiến đấu này có sự giúp đỡ của ông Trời song ông Trời chỉ đóng vai trò là người hướng dẫn, còn kết quả trận đấu vẫn thuộc về người anh hùng quyết định. Từ đó càng làm nổi bật hơn hình ảnh Đăm Săn với tầm vóc và trí tuệ to lớn.
Sau khi cắt đầu Mtao Mxây đem ra ngoài đường, Đăm Săn gõ vào nhà một người dân, gõ vào tất cả các nhà trong làng, gõ vào từng nhà một: “Ơ ngàn chim sẻ, ơ vạn chim ngói, các ngươi có đi với ta không?”. Ba lần hỏi và ba lần được dân chúng đáp lại: “Không đi sao được!”. Số ba tượng trưng cho số nhiều. Như vậy cả dân làng đều nghe theo Đăm Săn. Tôi tớ của Mtao Mxây, tôi tớ của kẻ thù song Đăm Săn vẫn coi những người dân làng mình. “Đoàn người đông như bầy ca tong, đặc như bầy thiêu thân, ùn ùn như kiến, như mối”. Một khung cảnh đông vui như lễ hội. Ta có thể tưởng tượng tất cả dân làng Mtao Mxây đồng lòng đi theo Đăm Săn, ấy là mối quan hệ giữa cá nhân với tập thể cộng đồng gắn kết bền chặt, hai như một. Đăm Săn chiến đấu với mục đích giành lại vợ – đó là do cá nhân song lại có ý nghĩa với cả cộng đồng. Chiến đấu giao tranh kết thúc nhưng không phải là cảnh máu chảy đầu rơi, tan tác kẻ khóc người cười mà đó là một không khí đông vui nhộn nhịp. Đó cũng là khát khao về sự đông đúc, phồn vinh của cả một cộng đồng được nhân dân gửi gắm thông qua hình tượng.
Hình tượng nhân vật Đăm Săn trong cảnh ăn mừng chiến chiến thắng hiện lên là trung tâm với vẻ đẹp hùng tráng – ước mơ được nhân dân gửi gắm và nhân vật. Danh tiếng của Đăm Săn lừng lẫy bốn phương, các tù trưởng gần xa đến chúc tụng. Trong buổi ăn mừng chiến thắng ấy, thiên nhiên cũng như hòa vui cùng con người: “voi đi lại hiên nhà không ngớt, rắn hổ, rắn mai đều bò ra ngoài,…” Tiếng khèn, tiếng trống tưng bừng, nhộn nhịp. Trung tâm của bức tranh tuyệt đẹp ấy là hình ảnh Đăm Săn – một tướng sĩ anh hùng từ trong bụng mẹ. Đăm Săn đầu đội mũ chiến, mặc áo giáp chiến, tay đeo nụ,gương sáng lấp lánh,… Rõ ràng Đăm Săn đang giàu lên, chiêng lắm la nhiều,… Người tù trưởng hùng mạnh là kết tinh vẻ đẹp của toàn thể cộng đồng Ê-đê. Đăm Săn hiện lên như một vị thần, đường hoàng giữa bức tranh nhộn nhịp của cảnh ăn mừng chiến thắng. Đăm Săn – một tù trường chắc chết mười mươi cũng không bại trận – là ước mơ khát vọng của nhân dân gửi gắm về hình tượng nhân vật này. Đăm Sănn mang vẻ đẹp toàn diện từ hình thể hiện tài năng, trí tuệ.
Tác giả dân gian đã lý tưởng hóa vẻ đẹp người anh hùng Đăm Săn để từ đó gửi gắm ước mơ, khát vọng của chính mình bằng cách sử dụng các biện pháp điệp cấu trúc, so sánh – so sánh tương đồng, so sánh tương phản, nghệ thuật phóng đại tạo nên những hình ảnh độc đáo giàu sức gợi, sức cảm. Ngôn ngữ nhân vật kết hợp với ngôn ngữ người kể chuyện. Trong ngôn ngữ kể chuyện có cả ngôn ngữ đối thoại tạo sự gần gũi, thể hiện được sự ngưỡng mộ, suy tôn của tác giả đối với người anh hùng. Giọng điệu hùng tráng, mạnh mẽ tạo nên sức hấp dẫn cho thể loại sử thi. Hình tượng Đăm Săn là đại diện cho vẻ đẹp của cả một cộng đồng. Bởi trong xã hội thị tộc mẫu hệ, khi Nhà nước chưa ra đời thì cá nhân tập thể dường như thống nhất hòa hợp với nhau. Chính vì vậy xây dựng hình tượng Đăm Săn chính là gửi gắm một thông điệp mang khát khao của cả một cộng đồng.
Xây dựng thành công hình tượng anh hùng Đăm Săn với vẻ đẹp tầm vóc, trí tuệ, người đọc có cơ hội hiểu hơn về sử thi. Độc giả muôn đời thêm trân trọng và ngưỡng mộ những giá trị của sử thi Việt Nam nói chung và sử thi Tây Nguyên nói riêng, một thời đại “một đi không trở lại bao giờ”.
Thông qua những bài văn mẫu Cảm nhận nhân vật Đăm Săn trong đoạn trích Chiến thắng Mtao Mxây lớp 10 hay nhất trên đây hi vọng các em đã biết cách làm đề văn này. Chúc các em làm tốt và có điểm số cao.
Thu Thủy