Trẻ bước vào lớp 1, không nhiều thì ít, đều gặp những hụt hẫng và khó khăn nhất định, phần nhiều do sự khác biệt về môi trường và yêu cầu học tập. Hiểu được điều này, phụ huynh có thể giúp con thích nghi nhanh và tìm được niềm vui khi đến trường cũng như có kết quả học tập tốt.
| |
| Đang quen được thoải mái đùa nghịch ở mẫu giáo, nhiều bé khó thích nghi khi mới bước vào môi trường học tập nghiêm túc. Ảnh minh họa: MT. |
Dưới đây là phân tích của Thạc sĩ Nguyễn Đức Chuẩn, trung tâm nghiên cứu tâm lý trẻ em NT [Hà Nội] về những khác biệt giữa môi trường mẫu giáo, trong gia đình, với môi trường tiểu học mà các bé lớp 1 bước vào.
| Khi trẻ ở mẫu giáo | Khi trẻ bước vào lớp 1 |
| - Hoạt động chủ yếu là chơi - Được phép đi lại, nhảy múa - Tùy hứng chơi đồ chơi - Chơi đồ vật cụ thể - Được nô đùa, tranh giành, tùy ý tưởng tượng - Vụng về, vẽ sai, cắt sai, làm không đúng không hề gì Quảng cáo - Muốn nói hay làm gì đều được - Không phải thuộc những gì người lớn dặn dò - Không bị ai kiểm tra - Được chiều chuộng, làm nũng, khen thưởng nhiều hơn trách phạt - Thoải mái, ít phải gò theo khuôn phép. | - Hoạt động chủ yếu là học tập - Phải ngồi yên suốt giờ học, nghe giảng Quảng cáo - Phải tuân theo giờ giấc, tiết học - Học những điều trừu tượng - Cấm nói chuyện đùa nghịch với bạn trong giờ học - Phải viết đúng theo mẫu, thẳng hàng - Phải xin phép nói đúng theo chủ đề bài học - Phải thuộc bài - Thầy cô bố mẹ thường xuyên kiểm tra bài vở, kết quả học tập - Phải tập trung học tập, phải trật tự im lặng mới ngoan, nếu không sẽ bị phạt - Kỷ luật nghiêm khắc, bị nhiều cái "phải" ràng buộc. |
Theo nhà tâm lý Đức Chuẩn, có lẽ ít phụ huynh hiểu, thông cảm hết những nuối tiếc cũng như sự chịu đựng của học sinh lớp 1. Để thích nghi là những nỗ lực, cố gắng vượt bậc của trẻ: phải ngồi yên, không được cựa quậy, không được bộc lộ cảm xúc, phải từ bỏ sự thoải mái.
Khi trẻ sắp vào lớp 1, nhiều bố mẹ rất lo lắng và ráo riết chuẩn bị nhưng lại không đúng cách, như bắt con học tô chữ, tập viết, làm toán... cho thành thạo. Nhiều trẻ vì biết chữ trước, đến lúc đi học chủ quan, không chú ý. Việc học trước cũng gây vất vả cho bé. Chẳng hạn, nếu khi 4-5 tuổi trẻ có khi phải học một tuần trẻ mới viết được một chữ, thì khi 6 tuổi, bé chỉ cần 1 buổi đã có thể làm được điều này.
Ông Chuẩn cho rằng, thay vào đó, đáng lẽ phải cho trẻ tập ngồi quen để sau này khi phải ngồi yên trong 45 phút các bé không thấy quá khó chịu, tránh tình trạng vẫn theo thói quen ở mẫu giáo, có thể chạy ra chạy vào giữa giờ. Nên cho trẻ tập tô, lắp ghép hình, tự đi giày dép để rèn đôi tay khéo. Điều này sẽ rất có ích cho việc sau này trẻ tập viết chữ thẳng hàng, đúng ô ly.
Trẻ vào lớp 1 không nhiều thì ít đều gặp những khó khăn nhất định. Có cháu vượt nhanh, có cháu không vượt được thì tìm cách phá đám, nghịch ngợm, học kém. Khi bé chán học, bố mẹ càng lo lắng, sốt ruột, thúc ép, thuê gia sư về rèn, tăng thời gian cho con học ở nhà, tìm chỗ cho con học thêm... Khi trẻ ở lớp đã mệt mỏi, về nhà cần được vui chơi, chia sẻ... để cân bằng thì lại bị nhồi nhét, thúc ép thêm... khiến các bé đã chán càng thêm nản.
Một câu "thần chú" với bố mẹ các bé lớp 1 là "Từ từ - dần dần - từng chút một" hãy kiên nhẫn với con, càng thúc trẻ càng chán, càng chậm.
"Trẻ con thật ra như một cỗ máy, nếu hiểu đúng thì việc vận hành không khó. Tâm lý của trẻ là thích gì làm nấy. Những gì không thích trẻ sẽ tìm mọi cách để ì trệ, thoái thác. Hiểu được điều này, bố mẹ bắt đầu dạy từ những cái con thích, dần dần uốn nắn thì không khó", ông Chuẩn nói.
Vương Linh
Hiểu được sự khác biệt cơ bản này, cha mẹ sẽ có những định hướng giáo dục trẻ tốt hơn và chuẩn bị tâm thế cho trẻ sẵn sàng bước vào lớp 1.
Sự khác nhau giữa hai giai đoạn
1. Hoạt động
Trẻ mẫu giáo được vui chơi thỏa thích
- Trẻ mẫu giáo: Hoạt động ở đây chủ yếu là vui chơi. Trẻ có thể thỏa thích nô đùa, đi lại thoải mái mà không lo lắng bất kỳ điều gì. Chưa kể, trẻ còn được các cô cho tiếp xúc với nhiều đồ chơi sáng tạo khác nhau, thoải mái trong việc tranh giành đồ chơi và tùy ý tưởng tượng.
- Trẻ học lớp 1: Khác với trẻ mẫu giáo, trẻ lớp một hoạt động chủ yếu là học tập. Trẻ bị gò bó về thời gian, tính kỷ luật như: buộc phải ngồi yên suốt giờ học và tập trung nghe giảng; tuân theo các quy định giờ, tiết học do nhà trường đề ra. Các bài học của trẻ đều khá trìu tượng trái ngược hoàn toàn với những đồ chơi xanh đỏ khi trẻ còn học mẫu giáo.
2. Kỹ năng trong học tập
- Trẻ mẫu giáo: Hầu hết các trẻ mẫu giáo đều không bị yêu cầu về kỹ năng trong học tập. Chúng khá vụng về khi học các bài học về cắt, vẽ.
- Trẻ lớp 1: Trẻ buộc phải viết chữ thẳng hàng, chuẩn theo mẫu, một số trường còn rèn cho trẻ viết chữ đẹp và giữ vở luôn sạch sẽ.
3. Tính kỷ luật
- Trẻ mẫu giáo: Môi trường giáo dục nào cũng đều phải có tính kỷ luật để việc học tập đi vào khuôn khổ. Tuy nhiên, ở mẫu giáo, tính kỷ luật không được áp dụng triệt để và chỉ áp dụng trong một số trường hợp thật cần thiết. Vì vậy, trẻ có thể thoải mái nói chuyện, nô đùa, cắt vẽ sai, làm không đúng đều được. Trẻ cũng không có trách nhiệm phải thuộc bài, thuộc lời dặn dò của thầy cô.
Trẻ tiểu học phải tập trung vào việc học
- Trẻ học lớp 1: Ngược lại với môi trường mẫu giáo, bậc tiểu học luôn đề cao tính kỷ luật, vì vậy, trẻ buộc phải thuộc bài khi tới trường; không tự do nói chuyện trong lớp; phát biểu theo đúng chủ đề bài học; luôn bị thầy cô, cha mẹ kiểm tra kết quả học tập.
4. Tình cảm
- Trẻ mẫu giáo: Chúng thường được cha mẹ, thầy cô chiều chuộng, khen thưởng nhiều hơn là trách mắng. Vì vậy, trẻ mẫu giáo có xu hướng làm nũng với mọi người.
- Trẻ học lớp 1: Trẻ chỉ được khen thưởng khi ngoan, đạt điểm cao, ngược lại sẽ bị trách phạt. Cha mẹ sẽ không chiều chuộng như khi trẻ học mẫu giáo, thay vào đó là rèn luyện trẻ rất nghiêm khắc.
Giúp con vượt qua nỗi sợ tiểu học
Không phải cha mẹ nào cũng hiểu được nỗi sợ vào lớp 1 của con cũng như thông cảm cho những tiếc nuối của trẻ như không được vui chơi thỏa thích, không được chiều chuộng, khen thưởng.
Giúp con sẵn sàng vào lớp 1
Để giúp con sẵn sàng bước vào bậc tiểu học một cách thoải mái, tự tin nhất, cha mẹ cần lưu ý:
- Nên tập cho trẻ tính tự lập ở bậc mẫu giáo như trẻ tự ăn, tự mặc quần áo, tự đi giày dép. Điều này sẽ giúp trẻ trách nhiệm hơn với bản thân mình khi vào tiểu học mà không “bám” cha mẹ.
- Tập cho trẻ ngồi yên trong một thời gian dài khi học ở các lớp mẫu giáo để trẻ không cảm thấy khó chịu với 45 phút của tiết học bậc tiểu học.
- Rèn luyện cho trẻ đôi tay khéo léo với các trò chơi vẽ hình, tập tô, lắp ghép, nặn đồ vật… để trẻ viết chữ đẹp hơn sau này.
- Chia sẻ những khó khăn về tâm lý mà trẻ đang trải qua để hiểu con hơn và có phương pháp giáo dục phù hợp. Bởi con trẻ thường làm theo những gì chúng thích, ngược lại nếu không thích, chúng sẽ phá đám, chán nản, học kém.
- Cha mẹ cũng lưu ý, khi con vào lớp 1, đừng quá nóng vội trong việc thúc ép con học, tuân theo kỷ luật quá nghiêm khắc. Hãy từ từ và kiên trì hướng dẫn, giáo dục con để con hợp tác vui vẻ cùng cha mẹ, thầy cô.
Yeutre.vn [Tổng hợp]
Rất nhiều thay đổi từ bậc Mầm non lên cấp Tiểu học có thể khiến trẻ gặp khó khăn nhất định để làm quen và thích nghi. Bố mẹ cần nắm được những khác biệt trong giai đoạn chuyển tiếp này để đồng hành và giúp trẻ có sự chuẩn bị cho khởi đầu tự tin vào lớp 1.
1. Hoạt động chủ yếu
Ở mẫu giáo, hoạt động chủ yếu của trẻ là chơi, tự do làm những thứ mình thích như vẽ tranh, tô màu… Nhưng khi lên tiểu học, hoạt động chủ yếu của con là học trong suốt cả ngày. Thậm chí, nhiều em phải đi học thêm vào buổi tối, cuối tuần.
2. Trong giờ học
Trẻ mẫu giáo được phép đi lại, nhảy múa, đùa nghịch trong lớp. Trong khi đó, ngay khi bước vào lớp 1, các em phải tuân thủ quy tắc ngồi im nghe giảng, đi học đúng giờ giấc, bị kiểm tra bài vở và bị nhắc nhở nếu không tuân thủ nội quy của nhà trường.
3. Hoạt động thể chất ở trường
Thay vì tập trung chơi đồ chơi, chạy nhảy, chơi cầu trượt nhẹ nhàng như các bé mầm non, trẻ bậc Tiểu học sẽ hướng đến vận động mạnh, tăng cường sức khỏe hơn, chơi các môn thể thao như bóng đá, bơi lội…
Buổi tối là thời gian trẻ mầm non được thư giãn, nghỉ ngơi, chơi đùa với gia đình. Trong khi đó, trẻ tiểu học có thể phải hoàn thành bài tập về nhà và chuẩn bị bài cho ngày hôm sau.
5. Chăm sóc bản thân
Môi trường học tập khác nhau đã giúp các bạn nhỏ trưởng thành hơn. Có thể, học mẫu giáo các bé vẫn làm nũng cha mẹ, được bố mẹ cưng chiều, mặc quần áo, đeo giày dép cho con. Nhưng khi bước vào tiểu học, con chắc chắn sẽ tự lập hơn rất nhiều.
6. Thời gian cuối tuần
Vào thời gian cuối tuần, trẻ mầm non có thể được bố mẹ đưa đi chơi, về quê thăm họ hàng. Nhưng đối với trẻ tiểu học, các bé không có nhiều thời gian để đi chơi vì có thể phải đi học thêm, ngoại khóa.
7. Lượng calo cần thiết
Hầu hết trẻ em tiểu học dành trung bình 70% thời gian học tập trên lớp và ngoại khóa. Vì vậy, nhu cầu dinh dưỡng của trẻ cần phải cao hơn nhiều so với khi còn học ở mầm non.