Cần kiêng gì sau sinh mổ để vết thương nhanh lành và không để lại di chứng là câu hỏi mà rất nhiều sản phụ quan tâm bởi sinh mổ tạo xâm lấn lớn trên cơ thể mẹ, nếu để nhiễm trùng sẽ rất nguy hiểm.
Người ta thường ví quá trình đau đẻ đau như bẻ gãy 20 cái xương sườn cùng lúc. Với phụ nữ mổ đẻ, vết mổ rất dài và sâu nên sau khi hết thuốc mê, mẹ sẽ cảm thấy đau đớn vô cùng. Nếu không kiêng khem cẩn thận, vết mổ không chỉ lâu hồi phục mà còn có thể bị nhiễm trùng và để lại những hậu quả về lâu về dài nên mẹ bầu cần đặc biệt lưu ý.
Thông thường, các bác sĩ sản khoa hay khuyên mẹ bầu nên kiêng cữ trong khoảng 42 ngày sau khi sinh mổ là tốt nhất. Tuy nhiên, nếu càng kiêng cữ được lâu thì sau này mẹ sẽ không cảm thấy đau nhức mỗi khi trái gió trở trời và thời gian kiêng cữ sau sinh mổ sẽ phải lâu hơn so với những mẹ bầu sinh thường được.
Sau sinh mổ, mẹ cần kiêng khem một số vấn đề dưới đây để vết mổ nhanh hồi phục, mẹ nhanh khỏe lại để có thể chăm sóc bé yêu tốt nhất.
Không nên nằm ngửa trên mặt phẳng
Tư thế nằm sau sinh đối với sản phụ sinh mổ là rất quan trọng, không phải mẹ muốn nằm như thế nào cũng tốt cả. Ngay sau khi sinh, mẹ nên nằm ngửa để ổn định vết mổ. Khi hết thuốc tê, mẹ hãy trở mình nằm nghiêng bởi nếu nằm ngửa lâu trên mặt phẳng sẽ khiến tử cung co thắt mạnh hơn và mẹ cảm thấy đau đớn vô cùng. Khi nằm, mẹ nên kê gối mỏng sau lưng để cảm thấy dễ chịu hơn.
Sinh mổ khiến mẹ mất sức nhiểu nên cần kiêng khem cẩn thận để nhanh hồi phục
Không nằm một chỗ quá lâu
Sau khi sinh mổ, các sản phụ thường được khuyên nằm nghỉ ngơi để không ảnh hưởng đến vết mổ. Tuy nhiên, mẹ không nên nằm một chỗ quá lâu. Sau khi sinh khoảng 24 giờ, mẹ hãy cố gắng đứng dậy đi lại và vận động nhẹ nhàng để kích hoạt hệ tiêu hóa hoạt động trở lại, đồng thời giúp phòng ngừa tắc nghẽn tĩnh mạch và chứng dính ruột rất nguy hiểm.
Nếu mẹ chưa thể đứng dậy đi lại thì thỉnh thoảng hãy thay đổi tư thế nằm, và massage cổ tay, lòng bàn chân để máu được lưu thông tốt hơn.
Không nên ăn quá no sau mổ
Ca sinh mổ lấy đi rất nhiều sức lực của mẹ nên thông thường sau khi sinh mẹ rất dễ bị đói và muốn ăn nhiều để hồi phục. Tuy nhiên, không phải cứ ăn thật no là tốt vì khi mổ, ruột và thành dạ dày của mẹ đều bị tác động khiến cho việc tiêu hóa thức ăn kém hiệu quả hơn. Vì vậy, nếu ăn quá no sẽ khiến thức ăn bị tích tụ lại và gây nên tình trạng táo bón, đầy hơi.
Ngoài ra, ăn quá no cũng ảnh hưởng đến vết mổ do dạ dày phình to gây áp lực lên da bụng và vết mổ vì thế mà căng ra, gây đau, lâu lành, thậm chí gây rỉ máu ở vết mổ.
Không tắm nước lạnh
Đây là kiêng cữ sau sinh mổ mẹ nhất định phải tuân thủ. Sau khi sinh, cơ thể sản phụ rất yếu nên rất dễ bị nhiễm lạnh, nhiễm trùng. Vì vậy, mẹ tuyệt đối không nên tắm nước lạnh, nhất là tắm về đêm hoặc uống nước lạnh vì sẽ gây tổn thương cho cơ thể. Tốt nhất, mẹ nên tắm và uống nước ấm để đảm bảo an toàn.
Mẹ nên tắm sau sinh bằng vòi hoa sen, hạn chế ngâm mình trong bồn tắm. Tắm xong, mẹ cần lau khô cơ thể bằng khăn mềm. Cần chú ý đến vết mổ để tránh nhiễm trùng.
Kiêng đồ ăn tanh, dầu mỡ
Sau khi sinh, toàn bộ cơ thể của mẹ đều suy yếu, trong đó có hệ tiêu hóa. Vì vậy, nếu mẹ ăn đồ ăn tanh, nhiều dầu mỡ sẽ tạo gánh nặng cho dạ dày, dễ gây tiêu chảy, đau bụng, đầy hơi. Khi bị đau bụng sẽ gây co thắt dạ dày và cơ bụng và tác động đến vết mổ, gây đau. Tốt nhất, sau khi sinh mẹ nên ăn đồ ăn dễ tiêu hóa.
Sau sinh mổ, sản phụ nên kiêng ăn đồ ăn nhiều dầu mỡ, cay nóng
Ngoài ra, đồ ăn tanh, nhiều dầu mỡ còn làm giảm chất lượng sữa và gián tiếp gây hại lên hệ tiêu hóa của em bé, khiến trẻ bị tiêu chảy, táo bón. Hệ tiêu hóa của bé lúc này hết sức non yếu nên mẹ cần đặc biệt lưu ý.
Sau khi sinh mổ, mẹ nên kiêng những thực phẩm như cá, cua, ốc, trái cây chua như chanh, cam chua, các loại gia vị có tính chất cay nóng như tiêu, ớt…
Không làm việc quá sớm
Sau khi sinh, mẹ nên gạt hết công việc sang một bên, tập trung nghỉ ngơi, hồi phục cơ thể để có sức chăm sóc con yêu. Vì thế, mẹ không nên làm việc sớm, hạn chế vận động vì vận động sớm khiến vết thương lâu lành, áp lực của công việc khiến mẹ bị stress, gây mất sữa…
Vệ sinh sạch sẽ vùng kín
Không chỉ sau sinh mà bất cứ thời điểm nào phụ nữ cũng cần vệ sinh sạch sẽ vùng kín để tránh viêm nhiễm. Mẹ nên rửa âm hộ mỗi ngày 3 lần bằng dung dịch vệ sinh do bác sĩ chỉ định, không nên tự ý dùng những loại dung dịch có nồng độ pH quá cao gây mất cân bằng môi trường tự nhiên của âm đạo, dễ dẫn đến tổn thương và vi khuẩn xâm nhập.
Mẹ nên mặc những chiếc quần lót bằng chất liệu 100% cotton dễ thấm hút để giữ cho âm hộ luôn khô thoáng. Không nên mặc quần lót quá chật. Nếu thấy âm đạo sưng hay có dấu hiệu bất thường cần đi khám ngay.
Quan hệ tình dục sớm
Dù sinh mổ không ảnh hưởng gì nhiều đến bộ phận sinh dục nhưng mẹ cũng không nên quan hệ tình dục quá sớm. Nguyên nhân là do vết mổ và cơ thể của mẹ cần nhiều thời gian để phục hồi. Nếu quan hệ sớm sẽ gây cọ sát và cơ thể cũng phải gồng mình gây giãn vết thương và khiến quá trình hồi phục lâu hơn.
Ngoài ra, quan hệ tình dục còn tăng nguy cơ bị lây nhiễm vi khuẩn khiến mẹ bị nhiễm trùng âm đạo. Theo các chuyên gia thì sau khi sinh mổ khoảng 6 tuần mới quan hệ là tốt nhất.
Sau sinh mổ 6 tuần thì sản phụ mới nên quan hệ tình dục trở lại
Không nịt bụng ngay sau khi sinh
Nhiều sản phụ vì sợ bụng béo, bụng phệ sau khi sinh, gây mất thẩm mỹ nên đã dùng nịt bụng để lấy lại vóc dáng một cách nhanh nhất. Tuy nhiên, dùng nịt bụng quá sớm sẽ ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của mẹ.
Nịt bụng tác động trực tiếp lên vết mổ, khiến vết mổ bị bí hơi, gây mũi, tạo điều kiện cho vi khuẩn sinh sôi, phát triển và dễ bị nhiễm trùng. Ngoài ra, nịt bụng còn khiến máu khó lưu thông nên sẽ ảnh hưởng đến các cơ quan khác bên trong ổ bụng.
Do đó, nếu muốn dùng nịt bụng như một cách lấy lại vóc dáng sau sinh, mẹ chỉ nên dùng sau khi vết mổ đã hoàn toàn hồi phục và cơ thể mẹ hoàn toàn khỏe mạnh.
Sau sinh mổ, cơ thể mẹ có thể có một vài phản ứng như bị sốt hay ra sản dịch. Mẹ cần quan sát kỹ triệu chứng để có thể xử trí kịp thời và chính xác.
Sốt: Sốt có thể là phản ứng của cơ thể khi bị nhiễm trùng nhưng cũng có thể do mẹ mặc quá ấm, cơ thể thiếu nước, hoặc do mẹ nằm than. Lúc này mẹ nên uống nhiều nước và quan sát. Nếu đã mặc thoáng mát hơn mà vẫn không cải thiện thì nên đi khám để phòng ngừa tình trạng nhiễm trùng vết mổ.
Sản dịch: Bị ra sản dịch trong vài ngày sau sinh mổ là dấu hiệu hết sức bình thường cho thấy tử cung của mẹ đang hồi phục tốt. Mẹ không cần quá lo lắng về dấu hiệu này. Trong khoảng 3 – 4 ngày đầu sau sinh mổ, sản dịch có màu đỏ tươi, dần dần lượng máu bớt đi và chuyển sang màu nâu, màu hồng. Đến ngày thứ 10 sau sinh thì sản dịch có màu hơi vàng hoặc không màu.
Trường hợp sản dịch có mùi hôi hoặc đã chuyển sang không màu bỗng nhiên lại quay về màu đỏ tươi thì mẹ cần đi khám ngay vì có nguy cơ mẹ bị nhiễm trùng hậu sản hoặc bị băng huyết.
Vết mổ sưng, đau hoặc tiết dịch: Sau mổ, sản phụ nên chú ý giữ vết mổ được khô và sạch để tránh nhiễm trùng. Nếu vết mổ sưng tấy và tiết dịch vàng thì mẹ nên đi khám ngay vì đây là những dấu hiệu bất thường.
**Lưu ý: Những thông tin cung cấp trong bài viết của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Người bệnh không được tự ý mua thuốc để điều trị. Để biết chính xác tình trạng bệnh lý, người bệnh cần tới các bệnh viện để được bác sĩ thăm khám trực tiếp, chẩn đoán và tư vấn phác đồ điều trị hợp lý.
Theo dõi fanpage của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc để biết thêm thông tin bổ ích khác: //www.facebook.com/BenhvienHongNgoc/
Sau sinh, cơ thể người mẹ rất yếu cả về thể chất và tinh thần. Nếu không được chăm sóc đầy đủ thì rất dễ bị các bệnh hậu sản. Ăn uống khoa học, nghỉ ngơi hợp lý là biện pháp duy nhất giúp mẹ tránh bệnh hậu sản.
Hậu sản là giai đoạn sau sinh mà người mẹ cần có sự chăm sóc tốt nhất về thể chất và tinh thần để hồi phục đồng thời tích lũy năng lượng nuôi con.
Theo các nghiên cứu của y học phương tây thì thời gian tối thiểu để mẹ hồi phục là 6 tuần. Còn trong y học phương đông cũng như truyền miệng qua nhiều thế hệ thì phải cần đến 3 tháng để người mẹ hoàn toàn hồi phục.
Nếu trong thời kỳ hậu sản mà người mẹ không được chăm sóc đầy đủ thì rất dễ mắc các bệnh hậu sản. Điển hình của các bệnh đó là:
- Lên máu hậu sản [cao huyết áp sau sinh]
- Nhiễm khuẩn [nhiễm khuẩn âm đạo, cổ tử cung, vết mổ, đường tiết niệu…]
- Băng huyết
- Sản giật
- Bế sản dịch
- Những cơn đau [tầng sinh môn, vết mổ, cơn gò tử cung…]
- Táo bón – trĩ
- Xuất huyết muộn
- Trầm cảm
Những bệnh hậu sản này nếu không được chữa trị kịp thời có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, làm suy sụp tinh thần thậm chí nguy hiểm đến tính mạng bản thân người mẹ và em bé.
Vì vậy, bên cạnh các liệu pháp hỗ trợ về tinh thần, người mẹ cần được bổ sung dinh dưỡng đúng cách để luôn khỏe mạnh, tránh bệnh hậu sản sau sinh.
Đau bụng sau sinh
Sau khi sinh, người mẹ không nên ăn những thức ăn có hại cho sức khỏe của mẹ và bé:
Tránh thực phẩm cay
Thực phẩm cay không có lợi cho đường ruột của mẹ đặc biệt là làm giảm cảm giác ngon của sữa khiến trẻ bỏ bú. Nó cũng có thể có hại cho đường ruột non nớt của trẻ.
Ăn đồ cay làm mẹ dễ bị táo bón và bệnh trĩ sau khi sinh.
Xem thêm: Thai sản trọn gói
Tránh đồ uống có cồn, caffein
Caffeine có thể làm cho em bé trở nên cáu kỉnh và dẫn đến mất ngủ. Caffeine được tìm thấy trong trà, cà phê, sô cô la, nhiều loại nước ngọt và thuốc không kê đơn. Trong điều kiện thường xuyên phải thức đêm chăm con mà mẹ nạp nhiều caffein sẽ càng dẫn đến thiếu ngủ, có hại cho sức khỏe.
Đồ uống có cồn như rượu, bia cũng ảnh hưởng đến khả năng sản xuất sữa của người mẹ, làm gia tăng cảm giác buồn ngủ, uể oải và đặc biệt không có lợi cho sự phát triển bình thường của trẻ nếu đang bú mẹ.
Tránh đồ ăn có hàm lượng thủy ngân cao
Cá kiếm, cá mập, cá thu vua và cá ngói có hàm lượng độc tố cao gọi là thủy ngân. Thủy ngân có hại cho sự phát triển não bộ của bé.
Tránh đồ ăn lạnh
Các loại đồ ăn, đồ uống lạnh có hại cho răng và tiêu hóa của mẹ sau sinh. Mẹ rất dễ bị buốt răng về lâu dài và rối loạn tiêu hóa nếu tiêu thụ đồ lạnh ngay sau khi sinh. Nó cũng là một nguyên nhân làm cho các cơn đau của mẹ kéo dài hơn.
Tránh các loại đồ ăn chưa chín
Các loại thực phẩm chưa chín làm tăng nguy cơ ngộ độc, rối loạn tiêu hóa của mẹ thậm chí có thể ảnh hưởng đến đường ruột của trẻ bú sữa mẹ.
Thức ăn nên tránh sau sinh
Tránh các loại đồ ăn, uống có vị chua
Các loại trái cây, đồ uống có vị chua từ cam, quýt, chanh bình thường là nguồn cung cấp vitamin C rất tốt. Tuy nhiên, đối với bà mẹ vừa sinh thì các trái cây này lại không có lợi.
Đồ ăn uống có vị chua rất dễ lên men không có lợi cho tiêu hóa của mẹ mới sinh. Mặt khác, trẻ bú sữa mẹ rất dễ bị trào ngược dạ dày, tiêu chảy hoặc bị hăm tã nếu mẹ tiêu thụ các chất này. Mẹ nên tránh các loại đồ chua sau sinh.
Tránh các loại đồ uống có ga
Pepsi, Coke, bia và rất nhiều đồ uống có ga ngọt khác khá hấp dẫn vị giác nhưng tốt nhất là không nên uống chúng trong thời gian sau khi sinh. Nó gia tăng sự đầy hơi, chướng bụng, cản trợ tiêu hóa của mẹ.
Nên ăn thăm dò các loại hạt
Trong thời kỳ mang thai, người mẹ được khuyên ăn các loại hạt như óc chó, hạnh nhân, đậu phộng…để giúp não bộ của bé phát triển tốt.
Tuy nhiên, sau khi sinh, mẹ không được khuyên cho việc này. Rất có thể em bé bị dị ứng với thành phần của hạt [đặc biệt là đậu phộng] khi bú sữa mẹ. Mẹ nên ăn thăm dò bằng một lượng rất nhỏ [1-2 hạt] và quan sát phản ứng của trẻ. Nếu bé có biểu hiện bình thường, bạn có thể ăn tăng lên từng chút một và quan sát kỹ. Nhưng tốt nhất, mẹ nên lựa chọn các món ăn nhẹ khác cho đến khi trẻ cai sữa.
Thực phẩm chiên rán bằng dầu
Những thực phẩm như khoai tây chiên, gà rán giòn, hành tây chiên….thực phẩm chiên rán bằng dầu có nhiều cholesterol không tốt cho tiêu hóa, có thể gây buồn nôn, tiêu chảy đồng thời cũng không có lợi cho quá trinh hồi phục của mẹ.
Tránh xa các loại thực phẩm chức năng giảm cân, làm đẹp
Nhu cầu lấy lại vóc dáng, làm đẹp sau sinh rất phổ biến. Nhiều bà mẹ tìm đến các loại trà giảm cân, thực phẩm chức năng…nhưng điều này hoàn toàn không nên. Các thành phần khác nhau chưa được nghiên cứu đầy đủ trong các loại trà và thực phẩm đó không được khuyến cáo cho bà mẹ đang mang thai và cho con bú.
Mẹ nên thực hiện làm đẹp bằng các phương pháp tự nhiên tại nhà một cách kiên trì để đạt được hiệu quả bền vững.
Sau Sinh Thường, Mẹ Cần Chăm Sóc Như Thế Nào Cho Đúng?
Nguyên tắc ăn uống lành mạnh của phụ nữ sau sinh
Cố gắng ăn một chế độ ăn cân bằng trái cây, rau, ngũ cốc, thực phẩm protein và nhật ký mỗi ngày.
Cơ thể bạn cần rất nhiều chất lỏng [khoảng 6-10 ly mỗi ngày] đặc biệt nếu bạn đang cho con bú. Uống chủ yếu là nước, sữa và nước trái cây.
Thực phẩm như sữa, phô mai, sữa chua, thịt, cá và đậu. Thực phẩm giàu protein rất quan trọng để giúp bạn phục hồi sau khi sinh con và giữ cho cơ thể khỏe mạnh.
Cố gắng làm một nửa đĩa trái cây và rau quả. Trái cây và rau quả có vitamin và khoáng chất giúp bạn khỏe mạnh. Chúng cũng có chất xơ, giúp ngăn ngừa táo bón.
- Uống vitamin trước khi sinh.
Nếu bạn đang cho con bú, tốt hơn là nên tiếp tục dùng vitamin trước khi sinh.
Soda pop, bánh quy, bánh rán, khoai tây chiên và khoai tây chiên đôi khi không sao, nhưng đừng để chúng thay thế thực phẩm lành mạnh.
- Tránh các loại thực phẩm được khuyến cáo tại phần trên.
Thức uống phụ nữ sau sinh nên tránh
Thực phẩm và những dưỡng chất cần thiết cho phụ nữ sau sinh
Lúa mì, gạo, yến mạch, bột ngô, lúa mạch và các loại ngũ cốc khác thuộc danh mục này. Bánh mì nguyên chất rất giàu axit folic – một chất dinh dưỡng mà bé cần trong vài tháng đầu. Ngoài ra, nó cũng có chất sắt bảo vệ chống thiếu máu và chất xơ đảm bảo hệ tiêu hóa của bạn vẫn khỏe mạnh.
Xen kẽ giữa các loại rau có màu đỏ, xanh đậm và cam cũng như các loại đậu như đậu. Bạn có thể thêm hạt cây hồ đào vào công thức nấu ăn để tăng dinh dưỡng một cách lành mạnh với hương vị hấp dẫn. Các loại rau lá xanh như bông cải xanh và rau bina chứa vitamin A, canxi, chống oxy hóa, tốt cho cả mẹ và em bé.
Bạn có thể lựa chọn trái cây tươi, đóng hộp hoặc khô. Trái cây giúp mẹ tăng sức đề kháng. Mẹ nên có hai hoặc nhiều khẩu phần trái cây hoặc nước trái cây mỗi ngày. Quả việt quất chứa đầy các vitamin, khoáng chất và carbohydrate thiết yếu.
Các sản phẩm sữa là một phần không thể thiếu trong chế độ ăn uống sau sinh hàng ngày. Hãy dùng các sản phẩm không béo và ít béo như bơ sữa và sữa chua.
Đây là một thực phẩm giàu dinh dưỡng cho các bà mẹ mới sinh. Cá hồi có chứa DHA – một chất dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển hệ thần kinh của bé. Cá hồi cũng có thể giúp giải tỏa tâm trạng của mẹ tránh âu lo, trầm cảm sau sinh.
Cá, các loại hạt, hạt, đậu Hà Lan và đậu là nguồn protein phong phú nên được xuất hiện hàng ngày trong bữa ăn của mẹ. Thịt nạc và thịt gia cầm cũng là lựa chọn tốt. Các loại đậu như đậu đen và đậu thận rất tốt cho người ăn chay vì chúng giàu protein thực vật.
Điều quan trọng nữa là tiêu thụ nhiều nước để ngăn ngừa mất nước và sản xuất nguồn sữa mẹ dồi dào. Có thể thay thế nước lọc bằng nước ép trái cây và sữa.
Uống nhiều nước rất tốt cho phụ nữ sau sinh tránh bệnh hậu sản
Một số phương pháp dân gian tránh hậu sản sau sinh
Nguyên tắc tránh hậu sản sau sinh trong đông y
- Hoạt huyết: làm cho khí huyết lưu thông
- Sinh huyết: giúp cơ thể tăng sinh
- Dưỡng huyết: Bồi bổ dòng máu cho cơ thể
- Phá ứ, thông huyết mạch: làm sạch huyết hôi sau sinh, chống hậu sản sau sinh
Một số phương pháp hồi phục sức khỏe, tránh hậu sản theo dân gian
- Chườm bụng bằng hỗn hợp gừng – muối – ngải cứu
- Lau cơ thể hàng ngày bằng rượu gừng nghệ được hạ thổ ít nhất 3 tháng
- Ăn thức ăn ấm: cơm, canh nóng
- Một số món ăn như canh hà hầm, móng giò hầm đu đủ, canh rau ngót, thịt nạc rang nghệ…nếu ăn vừa phải rất có lợi, mẹ khỏe, sữa dồi dào sau sinh./.
**Lưu ý: Những thông tin cung cấp trong bài viết của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Người bệnh không được tự ý mua thuốc để điều trị. Để biết chính xác tình trạng bệnh lý, người bệnh cần tới các bệnh viện để được bác sĩ thăm khám trực tiếp, chẩn đoán và tư vấn phác đồ điều trị hợp lý.
Theo dõi fanpage của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc để biết thêm thông tin bổ ích khác: //www.facebook.com/BenhvienHongNgoc/