Theo Bác sĩ Nguyễn Thị Thanh - Trưởng khoa Nội 1, Bệnh viện Nhi đồng 2, sốt không phải bệnh mà chỉ là triệu chứng của nhiều nguyên nhân, phần lớn là do nhiễm trùng.
Trẻ em rất hay bị sốt nhưng không phải tất cả đều là bệnh nặng gây nguy hiểm. Đôi khi, đó là một dấu hiệu tốt. Bởi về mặt y học, sốt giúp chống lại sự nhiễm trùng bằng cách khởi động hệ miễn dịch của cơ thể. Vì thế cha mẹ không nên quá lo lắng, chỉ cần xác định rõ căn nguyên để chăm sóc trẻ đúng cách và hiệu quả.
Cách nhận biết trẻ đang bị sốt
- Bằng mắt thường, bố mẹ có thể nhận ra trẻ đang bị sốt bằng cách sờ ở bụng, nách thấy nóng, môi và má ửng đỏ hơn bình thường. Tuy nhiên, nên đo thân nhiệt của trẻ để xác định tình trạng sốt nhẹ hay cao, từ đó có hướng xử trí thích hợp.
- Trẻ được xem là ốm khi nhiệt độ đo ở hậu môn hoặc miệng là trên 38,5 độ C, đo ở nách trên 37,5 độ C, nhiệt độ bằng hoặc trên 39 độ C được xem là sốt cao. Trên 41 độ C, trẻ có nguy cơ bị co giật và tổn thương não.
“Thông thường, việc xác định bệnh nặng hay nhẹ không chỉ phụ thuộc vào nhiệt độ khi sốt mà còn dựa vào hành vi của trẻ. Như mắt không còn linh hoạt, cử chỉ lừ đừ, cơ thể lạnh run, tăng tiết mồ hôi, cứng gáy, chóng mặt, khó thở, nổi hồng ban hoặc không chịu uống nước…”, bác sĩ Thanh cho biết.
Khi trẻ sốt cao, tắm nhanh hoặc cho con ngâm mình trong nước ấm là một cách hạ sốt hiệu quả.
Cách sử dụng thuốc hạ sốt cho trẻ
Cách dùng thuốc hạ sốt tuy đơn giản nhưng phải tuân theo các quy tắc chặt chẽ dưới đây:
- Không tự ý cho trẻ dưới 3 tháng tuổi dùng thuốc mà không có ý kiến bác sĩ.
- Thuốc hạ sốt phải còn hạn sử dụng.
- Chỉ cho trẻ uống đúng liều lượng, không nên sốt ruột mà tự ý tăng liều. Cụ thể, trẻ uống đúng liều theo chỉ định là 10mg-15 mg/kg mỗi lần khi sốt trên 38,5 độ C. Ví dụ, trẻ nặng 10kg sẽ dùng mỗi lần 100-150mg thuốc.
- Tuân thủ khoảng cách an toàn giữa 2 lần sử dụng thuốc để tránh tình trạng quá liều, có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe. Chỉ lặp lại liều tiếp theo sau 4 giờ nếu trẻ còn sốt, thường dùng 3-4 lần một ngày. Tổng liều tối đa không quá 60mg/kg trong 24h.
Thuốc hạ sốt có hương cam, vị ngọt dễ “dụ” bé uống hơn.
Theo bác sĩ Thanh, trong tủ thuốc gia đình, phụ huynh cần dự trữ 2 loại thuốc hạ sốt khác nhau là dạng gói bột và dạng viên đạn. Dạng gói bột thường có vị ngọt, mùi thơm của trái cây, hợp với sở thích trẻ, hiệu quả hạ sốt nhanh, chỉ khoảng 15-30 phút sau khi uống.
Dạng gói bột bào chế dưới hàm lượng thông thường là 80mg, 150mg và 250mg. Tùy theo cân nặng, chúng ta sẽ tính được liều lượng cần dùng cho trẻ. Ví dụ, trẻ cân nặng 10kg sẽ uống một gói thuốc bột hạ sốt hàm lượng paracetamol 150mg.
Trong trường hợp trẻ sốt li bì, không uống được, nôn ói nhiều, cha mẹ có thể dùng viên đạn nhét hậu môn. Theo đó, trẻ 1-5 tháng tuổi có cân nặng từ 4-6kg sử dụng dạng 80mg. Trẻ 6-12 tháng nặng 7-12kg dùng dạng 150mg. Trẻ 2-9 tuổi nặng 12-24kg đặt dạng viên đạn 300mg.
“Các trường hợp cần phải cho đi viện là trẻ sốt kéo dài quá 3 ngày, dùng thuốc hạ sốt không có tác dụng, hoặc bị dị ứng với thuốc. Nếu trẻ sốt 40-41 độ C thì vừa phải cho dùng thuốc vừa cho đi viện ngay. Đặc biệt, người bị viêm gan, trẻ em bị viêm gan, vàng da do tắc mật cấm dùng thuốc tại nhà. Nếu bị sốt phải đưa người bệnh đi viện và điều trị theo sự hướng dẫn của bác sĩ”, bác sĩ Thanh khuyến cáo.
Thế Đan
Hapacol 250 với hoạt chất chính là paracetamol có mùi cam, vị ngọt giúp bé giảm nhanh cơn sốt.
Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trước khi dùng. Sản phẩm được sản xuất và phân phối bởi Công ty Cổ phần Dươc Hậu Giang. Địa chỉ: Công ty Cổ phần Dược Hậu Giang, 288 Bis Nguyễn Văn Cừ, phường An Hoà, quận Ninh Kiều, thành phố Cần Thơ. Thông tin liên hệ: 07 1038 91433 – 08 389 1434.
Bạn phải dùng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ, không được dùng nhiều hơn hoặc ít hơn so với liều chỉ định, không được tự ý ngưng thuốc nếu không có sự cho phép của bác sĩ.
Lưu ý: bạn không nên tự ý kéo dài việc sử dụng thuốc cho trẻ mà cần có ý kiến bác sĩ khi:
- Có triệu chứng mới xuất hiện.
- Sốt cao [từ 39,5°C trở lên] và kéo dài hơn 3 ngày hoặc tái phát.
- Đau nhiều và kéo dài hơn 5 ngày.
Bạn nên làm gì trong trường hợp dùng quá liều?
Quá liều paracetamol do dùng một liều duy nhất hoặc do uống lặp lại liều lớn paracetamol [7,5–10g mỗi ngày, trong 1–2 ngày] hoặc do uống thuốc dài ngày. Hoại tử gan phụ thuộc liều là tác dụng độc cấp tính nghiêm trọng nhất do quá liều và có thể gây tử vong.
Biểu hiện của quá liều paracetamol gồm buồn nôn, nôn, đau bụng, triệu chứng xanh tím da, niêm mạc và móng tay.
Biểu hiện của ngộ độc nặng paracetamol: ban đầu kích thích nhẹ, kích động và mê sảng. Tiếp theo là ức chế hệ thần kinh trung ương: sững sờ, hạ thân nhiệt, mệt lả người, thở nhanh và nông; mạch nhanh, yếu, không đều, huyết áp thấp và suy tuần hoàn.
Trong trường hợp khẩn cấp hoặc quá liều, gọi ngay cho Trung tâm cấp cứu 115 hoặc đến trạm Y tế địa phương gần nhất.
Ngoài ra, bạn cần ghi lại và mang theo danh sách những loại thuốc bạn đã dùng, bao gồm cả thuốc kê toa và thuốc không kê toa.
Khi nhiễm độc paracetamol nặng, bạn cần điều trị hỗ trợ tích cực. Cần rửa dạ dày trong mọi trường hợp, tốt nhất trong vòng 4 giờ sau khi uống. Liệu pháp giải độc chính là dùng những hợp chất Sulfhydryl. N-acetylcystein có tác dụng khi uống hoặc tiêm tĩnh mạch. Ngoài ra, có thể dùng Methionin, than hoạt hoặc thuốc tẩy muối.
Bạn nên làm gì nếu quên một liều?
Nếu bạn quên dùng một liều thuốc, hãy dùng ngay khi nhớ ra, sau đó đợi đủ 6 tiếng mới dùng liều tiếp theo [nếu cần]. Không dùng gấp đôi liều đã quy định.
Tác dụng phụ
Thuốc Hapacol 250 có thể gây tác dụng phụ gì?
Các tác dụng phụ ít gặp gồm: ban da; buồn nôn, nôn; bệnh thận, độc tính thận khi lạm dụng dài ngày; giảm bạch cầu trung tính, giảm toàn thể huyết cầu, thiếu máu.
Tác dụng phụ hiếm gặp gồm phản ứng quá mẫn.
Đây không phải là danh mục đầy đủ tất cả các tác dụng phụ và có thể xảy ra những tác dụng phụ khác. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về tác dụng phụ, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ.
Thận trọng
Trước khi dùng thuốc Hapacol 250, bạn nên lưu ý những gì?
Một số lưu ý trước khi dùng thuốc Hapacol 250
- Đối với người bị phenylceton – niệu và người phải hạn chế lượng phenylalanin đưa vào cơ thể nên tránh dùng paracetamol với thuốc hoặc thực phẩm có chứa aspartam.
- Người quá mẫn [bệnh hen] nên tránh dùng paracetamol với thuốc hoặc thực phẩm có chứa sulfit.
- Phải dùng thận trọng ở người bị thiếu máu từ trước, suy giảm chức năng gan và thận.
- Uống nhiều rượu có thể gây tăng độc tính với gan của paracetamol, vì vậy bạn nên tránh hoặc hạn chế uống rượu.
Bác sĩ sẽ cảnh báo người bệnh về các dấu hiệu của phản ứng trên da nghiêm trọng như hội chứng Steven-Johnson [SJS], hội chứng hoại tử da nhiễm độc [TEN] hay hội chứng Lyell, hội chứng ngoại ban mụn mủ toàn thân cấp tính [AGEP].
Phụ nữ có thai và cho con bú
Chưa xác định được tính an toàn của paracetamol đối với thai nhi khi dùng thuốc cho phụ nữ có thai. Do đó, chỉ nên dùng thuốc ở người mang thai khi thật cần thiết.
Nghiên cứu ở phụ nữ cho con bú cho thấy dùng paracetamol không có tác dụng không mong muốn ở trẻ bú mẹ.
Tuy nhiên, phụ nữ có thai và cho con bú thường dùng paracetamol dưới dạng viên uống, hiếm khi dùng Hapacol 250mg dạng bột sủi.
Tương tác thuốc
Thuốc Hapacol 250 có thể tương tác với thuốc nào?
Thuốc này có thể làm thay đổi khả năng hoạt động của thuốc khác mà bạn đang dùng hoặc gia tăng ảnh hưởng của các tác dụng phụ. Để tránh tình trạng tương tác thuốc, tốt nhất là bạn viết một danh sách những thuốc bạn đang dùng [bao gồm thuốc được kê toa, không kê toa, thảo dược và thực phẩm chức năng] và cho bác sĩ hoặc dược sĩ xem. Để đảm bảo an toàn khi dùng thuốc, bạn không tự ý dùng thuốc, ngưng hoặc thay đổi liều lượng của thuốc mà không có sự cho phép của bác sĩ.
Uống liều cao paracetamol trong thời gian dài sẽ làm tăng nhẹ tác dụng chống đông của coumarin và dẫn chất indandion.
Cần chú ý đến khả năng gây hạ sốt nghiêm trọng ở người bệnh dùng đồng thời phenothiazin với paracetamol.
Các thuốc chống co giật [phenytoin, barbiturat, carbamazepin], isoniazid và các thuốc chống lao có thể làm tăng độc tính đối với gan của paracetamol.
Thuốc Hapacol 250 có thể tương tác với thực phẩm, đồ uống nào?
Bạn không nên uống rượu trong thời gian dùng thuốc. Uống rượu quá nhiều và dài ngày có thể làm tăng nguy cơ paracetamol gây độc cho gan.
Tình trạng sức khỏe nào ảnh hưởng đến thuốc Hapacol 250?
Tình trạng sức khỏe của bạn có thể ảnh hưởng đến việc sử dụng thuốc này. Báo cho bác sĩ biết nếu bạn có bất kỳ vấn đề sức khỏe nào.
Bảo quản thuốc Hapacol 250
Bạn nên bảo quản thuốc Hapacol 250 như thế nào?
Bạn nên bảo quản thuốc ở nhiệt độ phòng, tránh ẩm, tránh ánh sáng. Bạn hãy giữ thuốc tránh xa tầm tay trẻ em và thú nuôi.