Khái niệm tác phẩm văn học, nghệ thuật dân gian? Tác phẩm văn học, nghệ thuật dân gian là sáng tác nghệ thuật của các tầng lớp dân chúng, sản phẩm của quá trình sáng tạo tập thể nhằm mục đích phục vụ trực tiếp cho các sinh hoạt khác nhau trong đời sống cộng đồng, phát sinh từ thời công xã nguyên thủy, phát triển qua các thời kỳ lịch sử cho tới ngày nay.
Tác phẩm văn học, nghệ thuật dân gian gồm nhiều thể loại: truyền thuyết, sử thi, thần thoại, các lần điệu dân ca, các điệu múa cổ truyền,..Những ví dụ hết sức gần gũi với mỗi chúng ta như sử thi Đam San, truyện cổ tích Tấm Cám, Ca trù,..
Tác phẩm văn học, nghệ thuật dân gian có 4 đặc trưng cơ bản: Tính nguyên hợp, tính tập thể, tính truyền miệng và tính dị bản.Tính nguyên hợp của văn học dân gian biểu hiện ở sự hòa lẫn những hình thức khác nhau của ý thức xã hội trong các thể loại. Văn học, nghệ thuật dân gian không chỉ là nghệ thuật ngôn từ thuần túy mà là sự kết hợp của nhiều phương tiện nghệ thuật khác nhau, tồn taị dưới ba dạng: ẩn [tồn tại trong trí nhớ của tác giả dân gian], cố định [tồn tại bằng văn tự] và hiện [tồn tại thông qua diễn xướng].Tính tập thể của tác phẩm văn học, nghệ thuật dân gian thể hiện ở chỗ chúng là kết quả của sáng tác tập thể[ một người khởi xướng và tác phẩm hình thành, sau đó tập thể tiếp nhận và người khác lưu truyền và sáng tạo] .Tính truyền miệng của tác phẩm văn học, nghệ thuật dân gian do chúng được lưu truyền từ đời này qua đời khác thông qua hình thức truyền miệng [kể chuyện].Tính dị bản của tác phẩm văn học, nghệ thuật dân gian là do sáng tác tập thể và nó không được cố định trong một văn bản nên khi lưu truyền sang các vùng không gian khác nhau thì nó dần dà thay đổi. Các đặc trưng trên có liên quan chặt chẽ với nhau tạo ra nét đặc trưng của tác phẩm văn học, nghệ thuật dân gian.
Tác phẩm văn học, nghệ thuật dân gian mang trong mình những giá trị to lớn đối với con người: Giá trị thẩm mĩ, giá trị nhận thức và giá trị giáo dục. Mỗi tác phẩm văn học, nghệ thuật dân gian được hình thành dựa trên kho mĩ từ của các dân tộc trên thế giới, câu chữ đơn giản và dễ nhớ, rất nhiều các tác phẩm văn học hiện đại đã sáng tác dựa trên các thể loại của tác phẩm văn học dân gian, thể thơ Lục bát là một điển hình. Tác phẩm văn học, nghệ thuật dân gian hình thành là nơi quy tụ những bài học kinh nghiệm sống của các dân tộc, những bài học rất gần gũi về tình cảm gia đình, tình yêu quê hương đất nước, tình yêu giữa người với người,..do đó, nó chứa đựng một giá trị giáo dục và giá trị nhận thức vô cùng sâu sắc, mỗi tác phẩm là một bài học, một giá trị văn hóa tinh túy của con người.
Nhìn chung, tác phẩm văn học, nghệ thuật dân gian là những sáng tạo tập thể của các tầng lớp dân chúng trong các xã hội, thể hiện đời sống văn hóa, tinh thần của các cộng đồng dân tộc trên thế giới. Chúng mang những đặc trưng khác biệt và những giá trị to lớn như giá trị nhận thức, giá trị nghệ thuật và giá trị giáo dục. Mỗi một cá nhân trong cộng đồng cần chung tay để bảo vệ những tinh hoa văn hóa nhân loại.
Nghệ thuật và văn học là hai khái niệm đôi khi có thể gây nhầm lẫn. Ví dụ, mặc dù chúng tôi coi một cuốn tiểu thuyết là một tác phẩm văn học, đây cũng được coi là một tác phẩm nghệ thuật. Thông qua bài viết này cho chúng tôi hiểu sự khác biệt giữa nghệ thuật và văn học. Nghệ thuật có thể được định nghĩa là sự thể hiện kỹ năng sáng tạo trong một hình thức trực quan. Mặt khác, Văn học đề cập đến các tác phẩm viết được coi là có giá trị nghệ thuật. Các sự khác biệt chính giữa nghệ thuật và văn học là trong khi nghệ thuật nói chung có xu hướng thị giác và thính giác, văn học thì không. Nó dựa trên văn bản.
Nghệ thuật là gì?
Theo Từ điển tiếng Anh Oxford, nghệ thuật có thể được định nghĩa là sự thể hiện kỹ năng sáng tạo trong một hình thức trực quan. Điều này bao gồm tất cả các hình thức nghệ thuật như tranh vẽ, hình vẽ, điêu khắc, nhiếp ảnh, vv Tuy nhiên, nghệ thuật cũng nắm bắt các hình thức thính giác là tốt. Điều này cho thấy nghệ thuật nắm bắt một loạt các hoạt động của con người. Nghệ thuật có thể được phân loại dưới nhiều hình thức, thể loại và kỹ thuật. Chẳng hạn, khi kiểm tra nghệ thuật, một trong những bộ phận cơ bản nhất là nghệ thuật truyền thống và nghệ thuật hiện đại. Trong nghệ thuật truyền thống, có sự cứng nhắc về hình thức, điều không thể thấy trong nghệ thuật đương đại.
Nghệ thuật có một lịch sử rất dài. Vào thời cổ đại, nghệ thuật được nhìn thấy dưới dạng các bức tranh trong hang động. Trong thời gian này, mọi người sử dụng nghệ thuật để giao tiếp. Một số nhà xã hội học nhấn mạnh rằng những cộng đồng săn bắn và hái lượm này tin rằng nghệ thuật có những đặc tính kỳ diệu. Nghệ thuật cũng có chức năng tôn giáo. Điều này được miêu tả rất rõ trong các bức tranh bên trong các tòa nhà tôn giáo như nhà thờ và đền thờ. Nghệ thuật được mọi người trên khắp thế giới đón nhận. Nó cho phép họ giao tiếp và thể hiện sự sáng tạo của họ. Ngày nay phạm vi nghệ thuật đã trở nên rộng hơn nhiều so với quá khứ, nơi nó được sử dụng cho các mục đích chính trị, tâm lý, chủ nghĩa thương mại và các nguyên nhân xã hội.
Văn học là gì?
Văn học có thể được định nghĩa là tác phẩm viết được coi là có giá trị nghệ thuật. Đây là sự khác biệt giữa nghệ thuật và văn học. Mặc dù điều quan trọng là phải nhấn mạnh rằng một cuốn tiểu thuyết, bài thơ, kịch có thể được coi là một tác phẩm nghệ thuật. Văn học nắm bắt một loạt các tác phẩm bao gồm tiểu thuyết, phi hư cấu, thơ, kịch, báo chí, v.v. Chủ yếu, văn học có thể được phân loại thành thơ, văn xuôi và kịch. Văn học được coi là một thành phần quan trọng của một xã hội cụ thể. Điều này là do văn học thường phản ánh văn hóa, truyền thống, ngôn ngữ, tín ngưỡng của một xã hội cụ thể và con người của nó.
Hãy để chúng tôi lấy một ví dụ đơn giản. Bạn có thể đã đọc các tiểu thuyết như Pride and Prejudice, Sense and Sensibility, Mansfield Part, v.v. của Jane Austen. Chúng thuộc thể loại tiểu thuyết của văn học Anh. Mặc dù các cuốn sách là hư cấu, nhưng chúng có thể nhấn mạnh văn hóa và truyền thống của người Anh trong thời đại Victoria. Tuy nhiên, nếu chúng ta lấy một tiểu thuyết khác từ châu Phi, hương vị văn hóa của cuốn sách hoàn toàn khác. Do đó, văn học cho phép người đọc đắm mình trong một bối cảnh cụ thể và có được sự hiểu biết sâu sắc về nó.
Sự khác biệt giữa nghệ thuật và văn học là gì?
Định nghĩa của nghệ thuật và văn học:
Nghệ thuật: Nghệ thuật là sự thể hiện kỹ năng sáng tạo ở dạng thị giác hoặc thính giác.
Văn chương: Văn học đề cập đến các tác phẩm viết được coi là có giá trị nghệ thuật.
Đặc điểm của nghệ thuật và văn học:
Thiên nhiên:
Nghệ thuật: Nghệ thuật là thị giác và thính giác.
Văn chương: Văn học là văn bản.
Diễn dịch:
Nghệ thuật: Nghệ thuật thường được giải thích theo cách kỳ dị.
Văn chương: Văn học có thể có nhiều cách hiểu khác nhau.
Chốc lát:
Nghệ thuật: Nghệ thuật thường ghi lại một khoảnh khắc cụ thể.
Văn chương: Văn học nắm bắt một khoảng thời gian.
Hình ảnh lịch sự:
1. Đường hầm Graffiti của Tony Webster từ Portland, Oregon, Hoa Kỳ - Đường hầm Graffiti, [CC BY 2.0], qua Wikimedia Commons
2. Sách khoa học viễn tưởng Ba Lan của Piotrus - Tự chụp ảnh, [CC BY-SA 3.0], qua Wikimedia Commons
Có những biện pháp nghệ thuật nào? Tác dụng trong văn học?
Trong văn học chúng ta thấy rằng nhờ có các biện pháp nghệ thuật nên văn học trở nên thú vị và đa dạng hơn về các kiểu nghĩa của câu của từ. Có rất nhiều các loại biện pháp nghệ thuật khác nhau, mỗi biện pháp nghệ thuật sẽ có tác dụng khác nhau trong câu, tùy vào mục đích sử dụng của người viết mà sử dụng. Vậy dể hiểu thêm về các biện pháp nghệ thuật và tác dụng trong văn học? Hãy theo dõi ngay dưới đây nhé.
Tư vấn pháp luật trực tuyến miễn phí qua tổng đài: 1900.6568
1. Có những biện pháp nghệ thuật nào?
Chắc hẳn chúng ta đã nghe rất nhiều tới các loại biện pháp nghệ thuật đây là những nguyên tắc thi pháp trong việc tổ chức một phát ngôn nghệ thuật [nguyên tắc xây dựng cốt truyện, quy tắc thể loại, nguyên tắc phong cách, thể thức câu thơ]. Tuy nhiên trong nghiên cứu văn học, người ta thường nói đến biện pháp nghệ thuật khi xác định những hình thức mới hoặc khi nói đến việc sử dụng các biện pháp nghệ thuật đã ổn định, cố định vào mục đích mới.
Như vậy, biện pháp nghệ thuật nào nổi bật sẽ có ý nghĩa và đóng vai trò trong câu cho câu thêm phong phú và đúng nghĩa cũng như mục đích sử dụng hơn ví dụ: việc đưa các yếu tố kì ảo và nghịch dị vào cốt truyện “giống như thật” của tác phẩm hiện thực chủ nghĩa, toàn bộ các biện pháp nghệ thuật đặc thù của văn học “dòng ý thức”, việc sử dụng một cách khác thường các hình thức cú pháp và nhịp điệu trong thơ vào văn xuôi [ví dụ: cách dùng từ độc đáo, “lệch chuẩn” trong tùy bút Nguyễn Tuân],… Cụ thể các biện pháp nghệ thuật:
+ So sánh
+ Ẩn dụ
+ Nhân Hóa
+ Hoán dụ
+ Nói quá
Xem thêm: Quản lý, sử dụng nhà ở có giá trị nghệ thuật, văn hóa, lịch sử
+ Nói giảm nói tránh
+ Điệp từ
+ Chơi chữ
2. Tác dụng của các biện pháp nghệ thuật trong văn học?
Chúng ta đã nghe rất nhiều qua chương trình học môn ngư văn về cụm từ “biện pháp nghệ thuật “ những lại chưa rõ về nó, cụ thể thì đây là những nguyên tắc thi pháp trong việc tổ chức một phát ngôn nghệ thuật [ nguyên tắc xây dựng cốt truyện, quy tắc phân chia thể loại, nguyên tắc phong cách, thể thức câu thơ…] việc đưa các biện pháp nghệ thuật là đã có sự dự tính sẵn của tác giả, khi đã xác định được những mục đích, do đó nếu lựa chọn được một biện pháp nghệ thuật thích hợp sẽ là tác phẩm trở nên đắt giá.
Nếu chúng ta nhìn trên những tác phẩm trong văn học vừa có việc cải biến một cách có ý thức các biện pháp nghệ thuật truyền thống, lại vừa có việc kế thừa chúng cả ở cấp độ phong cách cá nhân, cả ở cấp độ “phong cách lớn” của một thời đại. Ví dụ: ở chủ nghĩa cổ điển việc bắt chước các mẫu mực được coi là tất yếu, làm khác đi sẽ bị coi là sai trái. Sự ổn định của các biện pháp nghệ thuật – nét đặc thù của một thời đại văn học – dẫn đến việc tạo nên các khuôn mẫu sẽ đưa tới thói học đòi. Các biện pháp nghệ thuật khuôn mẫu vốn có chức năng đặc biệt, đáng kể về mặt thẩm mĩ trong sáng tác dân gian.
Các loại chúng ta thường gặp:
1. So sánh
– Là đối chiếu sự vật hiện tượng này với sự vật hiện tượng khác, đặc biệt là có nét tương đồng
Xem thêm: Nghệ thuật là gì? Sự khác biệt giữa nghệ thuật và thủ công?
Cấu tạo của biện pháp so sánh:
– A là B:
“Người ta là hoa đất”
[tục ngữ]
“Quê hương là chùm khế ngọt”
[Quê hương – Đỗ Trung Quân]
– A như B:
“Nước biếc trông như làn khói phủ
Xem thêm: Công văn số 5714/VPCP-KGVX về việc chế độ, chính sách đối với lao động biểu diễn nghệ thuật nghỉ việc được hưởng chế độ nghỉ hưu trước tuổi tại các đơn vị nghệ thuật công lập do Văn phòng Chính phủ ban hành
Song thưa để mặc bóng trăng vào”
[Thu vịnh – Nguyễn Khuyến]
– Bao nhiêu…. bấy nhiêu….
“Qua đình ngả nón trông đình
Đình bao nhiêu ngói thương mình bấy nhiêu”
[ca dao]
Trong đó:
+ A – sự vật, sự việc được so sánh
Xem thêm: Công văn 3391/BNN-VP phối hợp tổ chức xét tặng các tác phẩm văn học nghệ thuật do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ban hành
+ B – sự vật, sự việc dùng để so sánh
+ “Là” “Như” “Bao nhiêu…bấy nhiêu” là từ ngữ so sánh, cũng có khi bị ẩn đi.
=> Tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt
Ví dụ: Trẻ em như búp trên cành
2. Nhân hóa
– Là dùng những từ ngữ vốn miêu tả hành động bản chất của con người để gán vào sự vật hiện tượng
=>Làm cho sự vật hiện tương trở nên gần gũi với con người hơn
Ví dụ: Heo hút cồn mây súng ngửi trời
Xem thêm: Công văn 9525/VPCP-KGVX năm 2013 chủ trương thực hiện dự án đầu tư xây dựng công trình trung tâm triển lãm văn hóa, nghệ thuật và nhà hát Cao Văn Lầu, tỉnh Bạc Liêu do Văn phòng Chính phủ ban hành
Các kiểu nhân hóa:
– Dùng những từ vốn gọi người để gọi sự vật: Chị ong nâu, Ông mặt trời, Bác giun, Chị gió,…
– Dùng những từ vốn chỉ hoạt động, tính chất của người để chỉ hoạt động tính chất của vật:
“Heo hút cồn mây súng ngửi trời”
[Tây Tiến – Quang Dũng]
3. Ẩn dụ
– Là gọi tên sự vật hiện tượng này bằng tên sự vật hiện tượng khác, chúng có nét tương đồng với nhau
=> Làm tăng sức gợi hình gợi cảm cho sự diễn đạt
Xem thêm: Công văn 357/VPCP-KGVX năm 2014 tổ chức Lễ đón Bằng vinh danh Nghệ thuật đờn ca tài tử Nam Bộ là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại do Văn phòng Chính phủ ban hành
Ví dụ: Mặt trời của Mẹ thì nằm trên lưng
Cách nhận biết giữa so sánh và ẩn dụ:
+ So sánh: có dấu hiệu nhận biết qua các từ như sau: là, như, bao nhiêu…. bấy nhiêu.
+ Ẩn dụ: có dấu hiệu nhận biết qua các nét tương đồng của 2 sự vật hiện tượng.
Có bốn kiểu ẩn dụ thường gặp:
+ Ẩn dụ hình thức – tương đồng về hình thức
“Đầu tường lửa lựu lập lòe đơm bông”
[Truyện Kiều – Nguyễn Du]
Xem thêm: Công văn 1820/VPCP-KGVX năm 2014 đề nghị của Bộ Thông tin và Truyền thông về xây dựng văn bản hướng dẫn đơn vị phát thanh, truyền hình tuyên truyền về văn học, nghệ thuật do Văn phòng Chính phủ ban hành
[hoa lựu màu đỏ như lửa]
+ Ẩn dụ cách thức – tương đồng về cách thức
“Ăn quả nhớ kẻ trồng cây”
[ca dao]
+ Ẩn dụ phẩm chất – tương đồng về phẩm chất
“Thuyền về có nhớ bến chăng
Bến thì một dạ khăng khăng đợi thuyền”
[ca dao]
Xem thêm: Công văn 690/BXD-VLXD năm 2015 về xuất khẩu cát màu làm tranh cát nghệ thuật do Bộ Xây dựng ban hành
[thuyền – người con trai; bến – người con gái]
+ Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác – chuyển từ cảm giác này sang cảm giác khác, cảm nhận bằng giác quan khác.
“Ngoài thêm rơi chiếc lá đa
Tiếng rơi rất mỏng như là rơi nghiêng”
[Đêm Côn Sơn – Trần Đăng Khoa]
Lưu ý:
– Phân biệt ẩn dụ tu từ và ẩn dụ từ vựng:
+ Ẩn dụ tu từ: có tính lâm thời, tính cá thể, phải đặt trong từng văn cảnh cụ thể để khám phá ý nghĩa.
Xem thêm: Công văn 4724/CT-TTHT năm 2017 về chính sách thuế đối với hợp đồng xây dựng chương trình biểu diễn nghệ thuật múa rối nước do Cục Thuế thành phố Hà Nội ban hành
“Lặn lội thân cò khi quãng vắng”
[Thương vợ – Tú Xương]
+ Ẩn dụ từ vựng: cách nói quen thuộc, phổ biến, không có/ ít có giá trị tu từ: cổ chai, mũi đất, tay ghế, tay bí, tay bầu,…
4. Hoán dụ
– Là biện pháp tu từ gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vât, hiện tượng khác có nét tương đồng gần gũi
=> Làm tăng sức gợi hình gợi cảm cho cách thức diễn đạt
Có bốn kiểu hoán dụ thường gặp:
+ Lấy một bộ phận để chỉ toàn thể:
Xem thêm: Công văn 324/TTg-KGVX năm 2019 về gửi Hồ sơ quốc gia: “Nghệ thuật Xòe Thái” và “Nghệ thuật làm gốm của người Chăm” trình UNESCO do Thủ tướng Chính phủ ban hành
“Đầu xanh có tội tình gì
Má hồng đến quá nửa thì chưa thôi”
[Truyện Kiều – Nguyễn Du]
+ Lấy vật chứa đựng chỉ vật bị chứa đựng:
“Vì sao trái đất nặng ân tình,
Nhắc mãi tên người Hồ Chí Minh”
[Tố Hữu]
+ Lấy dấu hiệu của sự vật để chỉ sự vật:
“Áo chàm đưa buổi phân li
Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay”
[Việt Bắc – Tố Hữu]
+ Lấy cái cụ thể để gọi cái trừu tượng
“Một cây làm chẳng nên non
Ba cây chụm lại nên hòn núi cao”
5. Nói quá
– Là biện pháp dùng để phóng đại qui mô,tính chất của sự vật hiện tượng
=> Tăng sức biểu cảm, gây ấn tượng mạnh với người đọc
Nói quá là phép tu từ phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của sự vật, hiện tượng được miêu tả để nhấn mạnh, gây ấn tượng, tăng sức biểu cảm.
“Độc ác thay, trúc Nam sơn không ghi hết tội
Dơ bẩn thay, nước Đông hải không rửa sạch mùi”
[Bình NGô đại cáo – Nguyễn Trãi]
“Dân công đỏ đuốc từng đoàn
Bước chân nát đá muôn tàn lửa bay”
[Việt Bắc – Tố Hữu]
6. Nói giảm nói tránh
– Là biện pháp nhằm diễn đạt các ý văn thơ một cách tế nhị, uyển chuyển
=> Tránh gây cảm giác đau thương, mất mát, tránh cách nói một cách thô tục và thiếu lịch sự
Ví dụ: Gục lên súng mũ bỏ quên đời
7. Điệp từ, điệp ngữ
– Là biện pháp được tác giả nhắc đi nhắc lại nhiều lần một từ hay một cụm từ
=> Tăng sức diễn đạt, gây ấn tượng với người đọc
“Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín”
[Cây tre Việt Nam – Thép Mới]
– Điệp ngữ có nhiều dạng:
+ Điệp ngữ cách quãng:
“Buồn trông cửa bể chiều hôm,
Thuyền ai thấp thoáng cánh buồm xa xa?
Buồn trông ngọn nước mới sa,
Hoa trôi man mác biết là về đâu ?
Buồn trông nội cỏ dàu dàu,
Chân mây mặt đất một màu xanh xanh.
Buồn trông gió cuốn mặt duềnh,
Ầm ầm tiếng sóng kêu quanh ghế ngồi”
[Truyện Kiều – Nguyễn Du]
+ Điệp nối tiếp:
“Mai sau
Mai sau
Mai sau
Đất xanh, tre mãi xanh màu tre xanh”
[Tre Việt Nam – Nguyễn Duy]
+ Điệp vòng tròn:
“Cùng trông lại mà cùng chẳng thấy
Thấy xanh xanh những mấy ngàn dâu
Ngàn dâu xanh ngắt một màu
Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai?”
[Chinh phụ ngâm – Đoàn Thị Điểm]
8. Chơi chữ
– Là biện pháp được sử dụng đặc sắc về âm sắc, về nghĩa của từ
=> Tạo thanh âm cho câu thơ trở nên vui tươi, nhộn nhịp hơn
Ví dụ: Trời cho = Trò chơi
– Đó là những biện pháp nghệ thuật thông dụng trong chương trình văn học các học sinh thường gặp mà chúng tôi tổng hợp. Chúng tôi hi vọng rằng bài viết này đã tóm tắt một cách ngắn gọn và dễ hiểu nhất để giúp các em trong quá trình học
– Các lối chơi chữ thường gặp:
+ Dùng từ ngữ đồng âm
+ Dùng lối nói trại âm [gần âm]
+ Dùng cách điệp âm
+ Dùng lối nói lái.
+ Dùng từ ngữ trái nghĩa, đồng nghĩa, gần nghĩa.
– Chơi chữ được sử dụng trong cuộc sống hàng ngày, thường trong văn thơ, đặc biệt là trong văn thơ trào phúng, trong câu đối, câu đố,….
Như vậy thông qua đó chúng ta thấy được vai trò hết sức to lớn của các biện pháp nghệ thuật đối với sử dụng câu và làm cho câu văn trở nên phong phú và đúng mục đích của người viết muốn diễn đạt.