Hướng dẫn trả lời các câu hỏi trang 78, 79 Ngữ văn 6 tập 1 Cánh Diều: Thực hành Tiếng Việt
Câu 1. Giải thích nghĩa của các thành ngữ[ in đậm] trong những câu dưới đây:
a. Gióng lớn nhanh như thổi ” cơm ăn mấy cũng không nó” áp vừa mặc đã căng đứt chỉ”. [ Bùi Mạnh Nhi]
b. Chú mày hôi như cú mèo thế này ta nào chịu được [ Tô Hoài]
c. Hai đứa trẻ kia bắt tôi mang về làm miếng mồi méo cho con gà chọi, con họa mi, con sáo mở ngà của chúng xơi ngon, Bọn cá chậu chim lồng ấy ấy với được món ăn mỡ mạng như thằng tôi thế này thì phải biết là thích
d.
Mai sau bể cạn non mòn
À ơi tau mẹ vẫn còn hát ru
[ Bình Nguyên]
e. Ngòi bút của ông dẫn ta đi vào những xóm lao động nghèo đói, lam lũ nhất ngày trước, nơi sống chen chúc những thợ thuyền phu phen, những người buôn thúng bán bưng…[ Nguyễn Đăng Mạnh]
Trả lời:
a. Lớn nhanh như thổi: nghĩa người hoặc sự việc lớn rất nhanh
b. Hôi như cú: chỉ cơ thể có mùi hôi khó chịu
c. Cá chậu chim lồng: chỉ tình cảnh bị giam giữ, tù túng, mất tự do.
d. Bể cạn non mòn: chỉ nói về sự thay đổi của thiên nhiên, của trời đất
e. Buôn thúng bán bưng: chỉ nhưng người nghèo khổ, có ít vốn liếng buôn bán vặt vãnh, tần tảo.
Câu 2. Thành ngữ ở các câu a, b trong bài tập 1 đều gồm hai yếu tổ có quan hệ so sánh với nhau [được biểu thị bởi từ như chỉ sự so sánh]. Hãy tìm thêm một số thành ngữ được câu tạo theo kiểu như vậy và giải thích nghĩa của chúng.
Trả lời:
| VD | Nội dung |
| Mặt tươi như hoa | Mặt mày tươi tỉnh, tỏ vẻ vui vẻ, thân thiện |
| Lia lia láu láu như quạ dòm chuồng lợn | Cử chỉ lén lút, không đường hoàng |
| Êm ả như ru | Nhẹ nhàng, êm ái đem lại cảm giác dễ chịu |
| Lúng túng như gà mắc tóc | Chê người thiếu bình tĩnh, bối rối. |
Câu 3. Thành ngữ ở các câu c, d trong bài tập 1 đều gồm hai về tương ứng với nhau [trong đó có sự đan xen giữa các từ ở môi về]. Ví dụ: cá – chữn, chậu – lông; bê – non, cạn – mòn. Hãy tìm thêm một số thành ngữ được cấu tạo theo kiểu như vậy và giải thích nghĩa của chúng.
Trả lời:
| VD | Đối xứng | Ý nghĩa |
| Chân cứng đá mềm | Cứng- mềm | Rắn rỏi có thể vượt qua mọi khó khăn gian khổ |
| Có mới nới cũ | Mới- cũ | Phụ bạc không chung thủy, có cái mới thường coi thường rẻ rúng cái cũ, người cũ |
| Lên thác xuống ghềnh | Lên-xuống | Trải qua nhiều gian nan |
| Ma cũ bắt nạt ma mới | Cũ- mới | Người cũ cậy quen biết nhiều nên ra oai, bắt nạt người mới đến chưa hiểu biết gì |
Câu 4. Ghép thành ngữ ở cột bên trái với nghĩa tương ứng ở cột bên phải. Cho biết các thành ngữ ấy sử dụng biện pháp tu từ nào?
Quảng cáo| Thành ngữ | Nghĩa | |
| 1] Thả con săn sắt bắt con cá sộp | a] làm ra ít tiêu pha nhiều | |
| 2] Thả mồi bắt bóng | b] may mắn rơi vào hoàn cảnh sung túc | |
| 3] Chuột sa chỉnh gạo | c] may mắn có được cái đang cần tìm | |
| 4] Buồn ngủ gặp chiếu manh | d] bỏ cái có thực chạy theo cái hư ảo | |
| 5] Bóc ngắn cắn dài | e] bổ mối lợi nhỏ để thu mối lợi lớn |
Ghép
1. e.
2. d.
3. b
4. c
5. a.
Câu 5. Tìm các dấu chấm phẩy được dùng trong những câu dưới đây và chỉ ra tác dụng của chúng trong câu:
a] Ai từng tiếp xúc với Nguyên Hồng đều thấy rõ điều này: ông rất dễ xúc động, rất dễ khóc. Khóc khi nhớ đến bạn bè, đông chí từng chia bùi sẻ ngọt; khóc khi nghĩ đên đời sống khổ cực của nhân dân mình ngày trước; khóc khi nói đến công ơn của Tổ quốc, quê hương đã sinh ra mình, đền công ơn của Đáng, của Bác Hồ đã đem đến cho mình lí tưởng cao đẹp của thời đại. [Nguyên Đăng Mạnh]
b] Chẳng hạn, truyện dân gian kể, lúc Lê Lợi sinh ra có ánh sáng đô đầy nhà, mùi hương lạ khắp xóm; còn Nguyễn Huệ, khi ra đời, có hai con hổ chầu hai bên. [Bùi Mạnh Nhị]
Trả lời:
a] Ai từng tiếp xúc với Nguyên Hồng đều thấy rõ điều này: ông rất dễ xúc động,1 rất dễ khóc. Khóc khi nhớ đến bạn bè,2 đồng chí từng chia bùi sẻ ngọt; khóc khi nghĩ đến đời sống khổ cực của nhân dân mình ngày trước; khóc khi nói đến công ơn của Tổ quốc,3 quê hương đã sinh ra mình,4 đền công ơn của Đáng,5 của Bác Hồ đã đem đến cho mình lí tưởng cao đẹp của thời đại. [Nguyên Đăng Mạnh]
Tác dụng: ngăn cách các bộ phận cùng làm vị ngữ trong câu
b] Chẳng hạn,1 truyện dân gian kể,2 lúc Lê Lợi sinh ra có ánh sáng đô đầy nhà,3 mùi hương lạ khắp xóm; còn Nguyễn Huệ,4 khi ra đời,5 có hai con hổ chầu hai bên. [Bùi Mạnh Nhị]
Dấu phẩy 1,2: ngăn cách trạng ngữ với bộ phận chính của câu
Dấu phẩy 3: ngăn cách các bộ phận cùng làm vị ngữ trong câu
Dấu phẩy 4,5: ngăn cách các bộ phận cùng làm chủ ngữ trong câu
Câu 6. Hãy viết một đoạn văn ngắn [khoảng 5 — 7 dòng] về một tác phẩm, tác giả hoặc nhân vật trong những tác phẩm văn học em đã học; trong đoạn văn có sử dụng biện pháp tu từ so sánh như trong câu sau:
Có thể nói mỗi dòng chữ ông viết ra là một dòng nước mắt nóng bông tình xót thương ép thăng ra từ trái từm vô cùng nhạy cảm của mình.
[Nguyên Đăng Mạnh]
Trả lời: Hồng là một cậu bé sống trong một hoàn cảnh vô cùng bất hạnh. Em sinh ra bởi một cuộc hôn nhân không hạnh phúc, rồi cha qua đời vì nghiện ngập, mẹ em phải tha hương cầu thực, xa quê, xa gia đình, em sống với người họ hàng giàu có nhưng cay nghiệt. Dù cho bà cô luôn nói những lời cay nghiệt, không ngừng gieo rắc vào tâm hồn ngây thơ của cậu những hoài nghi, khinh miệt mẹ nhưng em không hề để tâm và luôn nhớ về mẹ với những kí ức đẹp đẽ nhất. Tình yêu thương mẹ khiến cậu có những suy nghĩ mạnh mẽ, dứt khoát, muốn hết lòng bảo vệ mẹ. Cậu ước những cổ tục giống như hòn đá hay cục thủy tinh, cậu sẽ nhai, sẽ nghiến cho vụn nát mới thôi. Đoạn trích đã thể hiện được những cung bậc cảm xúc của cậu bé Hồng, một tâm hồn trẻ thơ đầy những tổn thương nhưng tình yêu dành cho mẹ vẫn dạt dào, mãnh liệt, thể hiện tình mẫu tử thiêng liêng và cao đẹp.
Lớp 7
Ngữ văn
Ngữ văn - Lớp 7
Ngữ văn có nghĩa là: - Khoa học nghiên cứu một ngôn ngữ qua việc phân tích có phê phán những văn bản lưu truyền lại bằng thứ tiếng ấy.
Nguồn : TỪ ĐIỂN TIẾNG VIỆT
Lớp 7 - Năm thứ hai ở cấp trung học cơ sở, một cuồng quay mới lại đến vẫn bước tiếp trên đường đời học sinh. Học tập vẫn là nhiệm vụ chính!
Nguồn : ADMIN :]]
Copyright © 2021 HOCTAPSGK
Soạn bài Liệt kê trang 104 SGK Ngữ văn 7 tập 2. Câu 3. Hãy đặt câu có sử dụng phép liệt kê để: a] Tả một số hoạt động trên sân trường em trong giờ ra chơi.
Phần I
THẾ NÀO LÀ PHÉP LIỆT KÊ?
Trả lời câu 1 [trang 104 SGK Ngữ Văn 7 Tập 2]
Cấu tạo và ý nghĩa của các bộ phận trong câu [in đậm] dưới đây có gì giống nhau?
Bên cạnh ngài, mé tay trái, bát yến hấp đường phèn, để trong khay khảm, khói bay nghi ngút; tráp đồi mồi chữ nhật để mở, trong ngăn bạc đầy những trầu vàng, cau đậu, rễ tía, hai bên nào ống thuốc bạc, nào đồng hồ vàng, nào dao chuôi ngà, nào ống vôi chạm, ngoáy tai, ví thuốc, quản bút, tăm bông trông mà thích mắt. [...] Ngoài kia, tuy mưa gió ầm ầm, dân phu rối rít, nhưng trong này xem chừng tĩnh mịch, nghiêm trang lắm [...].
[Phạm Duy Tốn]
Trả lời:
- Cấu tạo: Các bộ phận in đậm đều có kết cấu giống nhau.
- Ý nghĩa: đều chỉ các vật dụng quý
Trả lời câu 2 [trang 104 SGK Ngữ Văn 7 Tập 2]
Việc tác giả nêu ra hàng loạt sự việc tương tự bằng những kết cấu tương tự như trên có tác dụng gì?
Trả lời:
Việc tác giả nêu ra hàng loạt sự việc tương tự bằng những kết cấu tương tự như trên để cho thấy sự bộn bề của không gian trong đình, nơi “quan phụ mẫu” đang mải mê hưởng thụ sự êm ấm và đánh bài trong lúc ngoài kia “mưa gió ầm ầm, dân phu rối rít".
Phần II
CÁC KIỂU LIỆT KÊ
Trả lời câu 1 [trang 105 SGK Ngữ Văn 7 Tập 2]
Xét về cấu tạo, các phép liệt kê dưới đây có gì khác nhau?
a] Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần, lực lượng, tính mạng, của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập.
b] Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy.
[Hồ Chí Minh]
Trả lời:
Phép liệt kê ở:
- câu b, cấu tạo theo từng cặp.
- câu a, cấu tạo không theo từng cặp
Trả lời câu 2 [trang 105 SGK Ngữ Văn 7 Tập 2]
Thử đảo thứ tự các bộ phận trong những phép liệt kê dưới đây rồi rút ra kết luận: Xét về ý nghĩa, các phép liệt kê ấy có gì khác nhau?
a] Tre, nứa, trúc, mai, vầu mấy chục loại khác nhau, nhưng cùng một mầm non măng mọc thẳng.
[Thép Mới]
b] Tiếng Việt của chúng ta phản ánh sự hình thành và trưởng thành của xã hội Việt Nam và của cả dân tộc Việt Nam, của tập thể nhỏ là gia đình, họ hàng, làng xóm và của tập thể lớn là dân tộc, quốc gia.
[Phạm Văn Đồng]
Trả lời:
a] Nếu đảo thứ tự của "tre, nứa, trúc, mai, vầu” thì các loài nhà tre từ xa lạ đến gần gũi thân thuộc. Nếu giữ nguyên thì nòi giống nhà tre sẽ được người đọc cảm nhận từ những cây quen thuộc đến những cây chưa quen biết nhiều, còn xa lạ.
b] Nếu đảo ngược hai đoạn in đậm thì đây là kiểu liệt kê không tăng tiến. Nếu giữ nguyên bản thì nó là liệt kê tăng tiến.
Trả lời câu 3 [trang 105 SGK Ngữ Văn 7 Tập 2]
Từ việc giải bài tập trên, hãy trình bày kết quả phân loại phép liệt kê bằng sơ đồ hoặc bảng phân loại.
Trả lời:
Phân loại phép liệt kê:
+ Phân loại theo cấu tạo: Liệt kê theo cặp, liệt kê không theo cặp
+ Phân loại theo ý nghĩa: Liệt kê tăng tiến, liệt kê không tăng tiến
Câu 2
Trả lời câu 2 [trang 106 SGK Ngữ Văn 7 Tập 2]
Tìm phép liệt kê trong các đọa trích sau đây:
a] Và đó cũng là lần đầu tiên trong đời mình, hai con mắt của ông Va-ren được thấy hiển hiện cái huyền diệu của một thành phố Đông Dương, dưới lòng đường, trên vỉa hè, trong cửa tiệm. Những cu li xe kéo tay phóng cật lực, đôi bàn chân trần giẫm lạch bạch trên mặt đường nóng bỏng; những quả dưa hấu bổ phanh đỏ lòm lòm; những xâu lạp xường lủng lẳng dưới mái hiên các hiệu cơm; cái rốn một chú khách trưng ra giữa trời; một viên quan uể oải bước qua, tay phe phẩy cái quạt, ngực đeo tấm Bắc Đẩu bội tinh hình chữ thập. Thật là lộn xộn! Thật là nhốn nháo!
[Nguyễn Ái Quốc]
b] Tỉnh lại em ơi, qua rồi cơn ác mộng
Em đã sống lại rồi, em đã sống!
Điện giật, dùi đâm, dao cắt, lửa nung
Không giết được em, người con gái anh hùng!
[Tố Hữu]
Lời giải chi tiết:
a] Trong đoạn này lác giả dùng hai lần phép liệt kê.
- Lần 1: dưới lòng đường, trên vỉa hè, trong cửa tiệm.
- Lần 2:
+ Những cu li xe kéo tay phóng cật lực, đôi bàn chân trần giẫm lạch bạch trên mặt đường nóng bỏng.
+ Những quả dưa hấu bổ phanh đỏ lòm lòm.
+ Những xâu lạp xưởng lủng lẳng dưới mái hiên các hiệu cơm.
+ Cái rốn của một chú khách trưng ra giữa trời.
+ Một viên quan uể oải bước qua, tay phe phẩy cái quạt, ngực đeo tấm Bắc Đẩu bội tinh hình chữ thập.
b] Phép liệt kê gồm:
Dòng thơ 3: Điện giật, dùi đâm, dao cắt, lửa nung.
Câu 3
Trả lời câu 3 [trang 106 SGK Ngữ Văn 7 Tập 2]
Hãy đặt câu có sử dụng phép liệt kê để:
a] Tả một số hoạt động trên sân trường em trong giờ ra chơi.
b] Trình bày nội dung truyện ngắn Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu mà em vừa học.
c] Nói lên những cảm xúc của em về hình tượng nhà cách mạng Phan Bội Châu trong truyện ngắn Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu.
Lời giải chi tiết:
Đặt câu có sử dụng phép liệt kê.
a] Tiếng chuông báo hết tiết thứ hai vừa reo lên thì ở các cổng lớp túa ra sân trường những đàn ong vỡ lổ. Nơi này tụm năm tụm ba những bạn gái nhảy dây, nơi kia những bạn trai đang thi nhau sút phạt vào gôn nơi giới hạn của hai hòn gạch, và đằng xa có một cuộc bịt mắt bắt dê thật huyên náo...
b] Va-ren nói sẽ đem đến tự do cho Phan Bội Châu và tay nâng cái gông trên cổ Phan; hắn yêu cầu Phan phải trung thành và bán rẻ mình làm tay sai cho nước Pháp; hắn bày tỏ sự trân trọng Phan và muốn cùng Phan hợp tác để mị dân Việt Nam; hắn yêu cầu cụ Phan bỏ ý nghĩ phục thù để cộng tác với người Pháp... Hàng loạt những lời nói của Va-ren, bị cái im lặng của cụ Phan khinh bỉ. Đó là những trò lố bịch đáng kinh tởm.
c] Hình tượng nhà cách mạng Phan Bội Châu trong truyện ngắn Những trò lố hay là Va-ren và Phan Bội Châu của Nguyễn Ái Quốc đã hiện lên là một nhà cách mạng vĩ đại; một trái tim yêu nước nồng nàn; một đấng thiên sứ xả thân cho độc lập, tự do của dân tộc; một con người dùng sự im lặng để khinh bỉ những lời ngon ngọt từ một tên phản hội nay đã là toàn quyền Va-ren.
Loigiaihay.com