Khoa Học Ngân hà

Giáo trình quản trị ngân hàng thương mại nguyên Văn Tiến pdf

BÀI 2 QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG KINH DOANH NGÂN HÀNG 1 //nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/
1. KHÁI QUÁT RRTD 1.1. Khái niệm: Rủi ro tín dụng trong HĐ ngân hàng là khả năng xảy ra tổn thất do khách hàng không thực hiện hoặc không có khả năng thực hiện nghĩa vụ của mình theo cam kết. 1.2. Đặc điểm: - Đây là loại RR đặc thù nhất, lớn nhất và thường xuyên nhất trong KD ngân hàng [vì HĐ TD của NH là trọng tâm]. - Luôn tiềm ẩn trong suốt quá trình trước, trong và sau khi cho vay. - Biểu hiện ra bên ngoài bằng nợ quá hạn, nợ xấu, nợ khó thu hồi [gốc và lãi], mất vốn... 2 //nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/
- Dư nợ cho vay chiếm tới 70 - 90% tổng TSC của NH. - Dơ nợ cho vay có tính lỏng thấp hơn các TSC có khác, vì chúng rất khó chuyển hóa thành tiền trước khi đến hạn. - Nhóm khách hành vay rất đa dạng, phức tạp, khó kiểm soát, sẵn sàng chấp nhận RR cao bằng tiền đi vay. Câu hỏi: Tại sao RRTD đối với NH lại nghiêm trọng? 1.3. Tác động của RRTD đến NH: Căn cứ mức độ vi phạm cam kết của KH, nếu: a/ Người vay không hoàn trả nợ vay đúng hạn: Câu hỏi: Đến hạn, KH không trả đc nợ gốc đúng hạn, nhưng vẫn trả lãi đúng hạn và hứa cam kết trả nợ gốc đầy đủ. Hỏi NH phải chịu những RR gì? 3 //nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/
- Kế hoạch sử dụng vốn bị ảnh hưởng [cam kết hạn mức tín dụng, cam kết cho vay...]. Có thể phải tăng chi phí đi vay hay phải huy động vốn bổ sung với lãi suất cao. - Bị động trong khâu lập kế hoạch sử dụng vốn. Có thể dẫn đến bị đọng vốn. - Cản trở việc hoàn trả người gửi tiền. b/ Người vay không có khả năng hoàn trả nợ vay [một phần hay toàn bộ]: - Giảm kết quả KD của NH. - Nếu ở mức cao sẽ làm giảm VTC của NH. - Nếu nghiêm trọng, dẫn đến mất khả năng thanh toán. 4 //nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/
1.4. Nguyễn nhân dẫn đến RRTD: Nguyên nhân khách quan từ môi trường bên ngoài Nguyên nhân Nguyên nhân từ phía khách hàng RRTD Nguyên nhân từ phía ngân hàng 5 //nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/
A/ Nguyên nhân khách quan từ môi trường bên ngoài: 1. Nguyên nhân bất khả kháng: - Thiên tai [bão, lụt, hạn hán, hỏa hoạn, động đất]. - Tập quán người tiêu dùng thay đổi [ví dụ, mọi người chuyển từ đi xe đạp sang đi máy]. - Thay đổi về công nghệ, kỹ thuật đối với một ngành nghề nào đó. - Chiến tranh, biểu tình, đình công, dân biến... 2. Thông tin bất cân xứng: Thông tin bất cân xứng [asymmetric information] là tình huống PS khi một bên không nhận biết đầy đủ về đối tác, dẫn đến những QĐ không CX trong quá trình giao dịch. 6 //nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/
Ví dụ, KH là những người biết được rõ ràng là họ có trung thực khi đi vay hay không, hay họ có được những thông tin đầy đủ hơn về dự án so với NH. Sự tồn tại thông tin bất cân xứng dẫn đến sự lựa chọn đối nghịch và rủi ro đạo đức. Lựa chọn đối nghịch [adverse selection] là tình huống thông tin không cân xứng xuất hiện trước khi giao dịch được thực hiện: Những người đi vay tiềm ẩn rủi ro cao lại là những người tích cực trong việc tìm kiếm khoản vay. Như vậy, những KH có nhiều khả năng đem lại RR cho NH lại là những KH mong muốn trở thành người vay được tiền. 7 //nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/
Ví dụ, những người liều lĩnh hay có động cơ lừa đảo thường là những người hăm hở chấp nhận khoản vay, bởi vì họ biết rõ rằng khả năng trả lại khoản vay là không hoặc khó xảy ra. Do đó, sự lựa chọn đối nghịch có thể làm tăng khả năng khoản tín dụng sẽ được cấp cho người có rủi ro cao, ngược lại, người cho vay có thể từ chối bất kỳ khoản tín dụng nào cho những người đáng tin cậy trên thị trường. 8 //nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/
Rủi ro đạo đức [moral hazard] phát sinh sau khi giao dịch được thực hiện: NH có thể gặp rủi ro nếu KH sử dụng vốn vào các HĐ khác không được mong đợi, bởi vì các HĐ này có thể khiến cho khoản vay không hoàn trả được. Ví dụ, sau khi nhận được khoản vay, KH có thể sẵn sàng chấp nhận một rủi ro lớn [với kỳ vọng thu được nhiều lãi, nhưng rủi ro vỡ nợ cũng cao], bởi vì anh ta đang kinh doanh bằng tiền của người khác. Chính vì rủi ro đạo đức có thể làm cho khoản vay không được hoàn trả, do đó, những người cho vay có thể quyết định hạn chế cho vay ngay cả với những người nghiêm túc. 9 //nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/
3. Môi trường kinh tế: - Kinh tế hưng thịnh có ảnh hưởng như thế nào đến khả năng trả nợ của người vay? - Kinh tế suy thoái có ảnh hưởng như thế nào đến khả năng trả nợ của người vay? - Sự liên thông giữa thị trưiờng trong nước với tghị trường quốc tế. Câu hỏi: Nếu kinh tế thế giới phục hội và tăng trưởng thì tác động như thế nào đến chất lượng TD của các NHTM VN? Câu hỏi: Thiểu phát hay lạm phát ảnh hưởng như thế nào đến HĐ tín dụng của NH? 10 //nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/
4. Chính sách của nhà nước: Câu hỏi: Năm 2011, VN đột ngột thực hiện chính sách tiền tệ thắt chặt hà khắc, hỏi tác động như thế nào đến chất lượng TD của các NHTM VN? Câu hỏi: VN phá giá VND 9,3% tác động như thế nào đến hoạt động TD của NH? Câu hỏi: Việc hạn chế cho vay phi SX tác động như thế nào đến hoạt động TD của NH? Câu hỏi: Việc quy định trần LS huy động 14% tác động như thế nào đến hoạt động TD của NH? 5. Môi trường pháp lý và thực thi pháp luật Chủ yếu liên quan đến xử lý TS bảo đảm tiền vay. 11 //nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/
B. Nguyên nhân từ phía KH: Đây được xem là nguyên nhân gây RR chính cho NH. Đối với KH cá nhân: Do nguồn trả nợ chủ yếu là từ thu nhập của người vay, nên bất kỳ một nguyên nhân nào gây nên sự mất ổn định về thu nhập của người vay đều có thể dẫn tới khả năng không trả được nợ. Ví dụ, - Thất nghiệp. - Sự cố bất thường: Chết, ốm đau, tai nạn, bị người khác lừa, li dị, thua cuộc... - Xác định sai thu nhập. - Chủ tâm lừa đảo, chiếm đoạt tiền của NH. 12 //nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/
Đối với khách hàng là DN: - Giả cả thị trường biến động. - Thay đổi thị hiếu của người tiêu dùng. - Chất lượng sản phẩm không cạnh tranh. - Rủi ro tài chính [thua lỗ]. - Chủ tâm lừa đảo. C. Nguyên nhân từ bản thân NH: - Chính sách tín dụng quá đề cao lợi nhuận. - Chính sách tín dụng quá tập trung [vùng, ngành]. - Định giá tài sản không chính xác hoặc không thực hiện đầy đủ thủ tục pháp lý. - Xác định kỳ hạn trả nợ không chính xác dẫn đến bị lợi dụng. 13 //nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/
- Không tuân thủ quy trình trước, trong và sau khi cho vay. - Cán bộ tín dụng vi phạm đạo đức kinh doanh, như thông đồng với khách hàng... - Năng lực cán bộ tín dụng, cán bộ thẩm định yếu kém. - Lãnh đạo ngân hàng có hành vi trục lợi. - Nhận hối lộ, ăn chia LS để bỏ qua các yêu cầu cần thiết. - ... 14 //nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/
2. PHÂN TÍCH TÍN DỤNG Khái niệm: Phân tích TD là quá trình đánh giá KH về các điều kiện vay vốn và hoàn trả nợ vay, trên cơ sở đó ra quyết định cho vay và giám sát khoản vay của NH. Mục đích phân tích TD: - Hạn chế thông tin bất cân xứng. - Đánh giá đúng thực trạng rủi ro của khách hàng. - Xác định đúng nhu cầu vay của khách hàng. - Đưa ra QĐ chính xác về việc có cho vay hay không. Các mô hình phân tích TD: - Mô hình định tính. - Mô hình định lượng. 15 //nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/
2.1. Mô hình định tính Khi nhận được đơn xin vay, cán bộ TD cần đặt các câu hỏi: 1. Người xin vay có thể tín nhiệm và Anh biết họ ntn? 2. HĐ tín dụng có được ký kết một cách đúng đắn và hợp lệ, nhằm bảo vệ được NH? người xin vay có khả năng hoàn trả nợ vay mà không cần đến một sức ép nào? 3. Nếu không trả nợ, liệu NH có thể thu hồi nợ bằng tài sản hay thu nhập của người vay một cách nhanh chóng với chi phí và rủi ro thấp? Để trả lời được các câu hỏi này một cách chính xác, cán bộ TD cần đi sâu phân tích các nội dung sau: 16 //nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/
Câu 1: Người xin vay có tín nhiệm? 1. Character 2. Capacity Tín nhiệm Tiêu chí - 3. Cash = Thiện chí trả nợ 6C 4. Colletaral 5. Coditions 6. Control 17 //nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/
1. Character - Tư cách người vay: - Có mục đích TD rõ ràng, có thiện chí nghiêm chỉnh trả nợ. - Tỏ thái độ trách nhiệm trong việc sử dụng vốn vay, trả lời các câu hỏi trung thực. - Phù hợp với CSTD của NH. Tóm lại, tinh thần trách nhiệm, tính trung thực, mục đích rõ ràng, và thiện chí trả nợ của người vay gọi chung là “tư cách người vay” [character]. Nếu phát hiện thấy người vay giả dối trong kế hoạch sử dụng và trả nợ như đã thoả thuận, thì cán bộ TD phải từ chối cho vay, nếu không, RRTD sẽ phát sinh cho NH. 18 //nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/
2. Capacity - Năng lực pháp lý của người vay: - Nếu KH là cá nhân, thì phải có: [i] năng lực PL dân sự [quyền và nghĩa vụ dân sự theo PL]; [ii] năng lực hành vi dân sự [khả năng bằng hành vi xác lập, thực hiện quyền và nghĩa vụ dân sự]. - Nếu KH là tổ chức, thì phải: [i] được thành lập hợp pháp; [ii] có cơ cấu tổ chức chặt chẽ; [iii] có tài sản độc lập với cá nhân, tổ chức khác và chịu trách nhiệm bằng tài sản đó; [iv] nhân danh mình tham gia các quan hệ PL độc lập. 19 //nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/
3. Cash - Thu nhập của người vay: Người vay có khả năng tạo ra đủ tiền để trả nợ? Khả năng tạo tiền của người vay để trả nợ: [i] luồng tiền từ doanh thu bán hàng hay từ thu nhập. [ii] bán thanh lý tài sản. [iii] phát hành CK nợ hay CK vốn. Bất kỳ nguồn thu nào từ ba khả năng này đều có thể sử dụng để trả nợ vay cho ngân hàng. Câu hỏi: Là NH, bạn ưu tiên nguồn tiền nào? 20 //nguyenvantien-hvnh.blogspot.com/