Hình minh họa: Loài người đã tìm ra lửa bằng cách nào. Bách Khoa Tri Thức
[Nguồn ảnh: Internet]
Lửa đã được con người biết đến từ thời rất xa xưa. Ở châu Âu trong một vài hang có người ở cách nay hàng trăm ngàn năm, người ta đã tìm thấy than củi và những mảnh xương cháy dở dang giữa những hòn đá rõ ràng là được kê làm bếp lửa.
Nhưng con người học được ở đâu cách tạo ra lửa? Ta chỉ có thể có những câu trả lời có tính chất phỏng đoán cho câu hỏi này. Có lẽ người nguyên thủy biết sử dụng lửa trước khi biết cách tạo ra lửa. Chẳng hạn sét đánh vào một cây đã chết khô và làm cho cây này ngún lửa và cháy âm ỉ, con người lấy lửa từ đó và giữ cho lửa cháy hoài để dùng.
Ta cũng có thể phỏng đoán khá sát cách mà người sống trong hang đã làm ra lửa. Ở hang tối, trong lúc xô đẩy những hòn đá để lấy chỗ ngồi, nằm, con người thấy khi những hòn đá cọ sát vào nhau thì tóe lửa. Nhưng có lẽ phải mất nhiều thế hệ, trong số những người sống trong hang mới có người nảy ra cái ý chà hai hòn đá vào nhau để tạo ra lửa.
Có một cách khác để suy đoán cách tạo ra lửa của người nguyên thủy. Đó là quan sát cách người sơ khai làm ra lửa ngày nay. Có một số người sơ khai ngày nay mới ở trình độ phát triển của tổ tiên chúng ta cách nay hàng chục ngàn năm.
Ta hãy quan sát người sơ khai tạo lửa bằng cách nào. Ở Alaska, một số bộ lạc dân bản địa đã lấy lưu huỳnh chà lên hai hòn đá rồi lấy hai hòn đá ấy chà xát vào nhau. Khi lưu huỳnh đã ngún lửa họ bỏ ít cỏ khô hay cái gì dễ bắt lửa vào hòn đá có dính lưu huỳnh ngún lửa là họ có lửa.
Ở Trung Hoa và Ấn Độ thì người ta lấy hai thanh nứa cà vào nhau. Phía ngoài của hai thanh nứa khô, cứng và nhám có những đặc tính của đá lửa. Người Eskimo lấy thạch anh cà vào cục đá pyrite có rất nhiều tại vùng họ ở. Những người da đỏ ở vùng Bắc Mỹ thì cà hai cây gậy vào nhau để tạo ra lửa.
Người Hy Lạp và người La Mã cổ dùng một loại kính hội tụ - mà họ gọi là “kính làm lửa” để tạo lửa bằng ánh mặt trời. Khi ánh nắng hội tụ qua kính này, nó đủ nóng để có thể đốt cháy gỗ.
Điều thú vị liên quan đến lửa thời xa xưa là nhiều dân tộc cổ xưa tìm cách giữ lửa cho cháy hoài. Những người da đỏ Mayas và Incas ở vùng đất ngày nay là Trung và Nam Mỹ cũng như người Hy Lạp, Ai Cập và La Mã đều có những “thầy tế” trong coi việc gìn giữ cho ngọn lửa luôn cháy trong các đền thờ của họ.
Từ Khóa:
Loài người đã tìm ra lửa bằng cách nào || Bách Khoa Tri Thức || Khám phá thế giới
1 trả lời
Căn cứ vào đâu để biết và dựng lại lịch sử [Lịch sử - Lớp 5]
3 trả lời
Căn cứ vào đâu để biết và dựng lại lịch sử? [Lịch sử - Lớp 6]
1 trả lời
Vì sao cần có nguyên tắc chung sống hòa bình [Lịch sử - Lớp 12]
1 trả lời
Các đời vua Triều Nguyễn? [Lịch sử - Lớp 8]
2 trả lời
Sự kiện cơ bản của cách mạng tư sản Anh [Lịch sử - Lớp 8]
1 trả lời
Thời điểm tổ tiên loài người tìm ra và sử dụng lửa đang vẫn là câu hỏi bí ẩn. Tinh tinh, loài được cho là có quan hệ gần gũi nhất với con người chỉ có khả năng sử dụng ngôn ngữ cũng như công cụ. Việc sử dụng lửa được cho là kỹ năng có tính người nhiều nhất: Lửa giúp nấu chín thức ăn, xua đuổi thú dữ, chống lại cái rét...
Người vượn cổ có khả năng làm ra lửa từ 790.000 năm trước?
Mới đây, các nhà khảo cổ học thuộc Trường đại học Hebrew [Israel] đã tìm ra manh mối về vấn đề này sau khi phân tích những viên đá lửa tại một địa điểm khảo cổ bên bờ sông Jordan. Kết quả nghiên cứu trên khẳng định tổ tiên loài người không chỉ biết sử dụng lửa trong đời sống mà đã có khả năng làm ra lửa từ cách đây khoảng 790.000 năm trước. Các nhà khoa học cho rằng việc làm ra lửa là yếu tố giúp người tiền sử di cư từ châu Phi lên phía Bắc [châu Âu ngày nay].
Với những cứ liệu là sơ đồ 12 lớp khảo cổ và những viên đá lửa từ các cuộc khai quật tại vùng Gesher Benot Yaaqov thuộc miền Bắc Israel vừa được đăng trên Tạp chí khoa học Quaternary [Israel], các nhà khoa học đã đi đến kết luận, người vượn cổ đã có thể tự làm ra lửa và điều khiển chúng dễ dàng chứ không chỉ dựa vào hiện tượng tự nhiên nữa. Yếu tố này góp phần quan trọng trong việc giúp những người vượn cổ trong các cuộc hành trình mà họ muốn.
“Những số liệu mới cho thấy con người sử dụng, kiểm soát lửa qua nhiều nền văn minh sớm nhất và họ đã không dựa vào lửa tự nhiên.” Tiến sĩ Nira Alperson-Afil, một thành viên của nhóm nghiên cứu cho biết.
Một công trình nghiên cứu dựa trên kết quả khảo cổ tại Israel năm 2004 cho thấy con người đã biết dùng lửa bằng cách lấy chúng từ các vụ cháy rừng và kiểm soát lửa bằng cách ủ lửa và di chuyển chúng bằng cách đốt những cành cây và ủ than vào vỏ cây cách đây khoảng 800.000 năm.
Lò sưởi đã có cách đây 500.000 năm?
Dấu hiệu cổ nhất về việc sử dụng lửa bắt nguồn từ Koobi Fora ở Kenya, nơi các nhà nghiên cứu tìm thấy nhiều mảng trầm tích mất màu. Tuy nhiên, khi cho rằng những trầm tích này là nền lò sưởi có niên đại 1,6 triệu năm đã không thuyết phục được nhiều nhà nghiên cứu.
Alperson và đồng nghiệp đã tìm ra bằng chứng thuyết phục rằng một trong nhóm người vượn cổ, những tổ tiên của loài người đã biết sử dụng lửa cách đây 790.000 năm tại Gesher Benot Ya’aqov. Các nhà khoa học cũng đã tìm ra những cứ liệu về việc kiểm soát lửa cổ nhất tại châu âu có niên đại chừng 500.000 năm.
Để có được kết quả trên, nhóm nghiên cứu của Alperson đã phân tích 500.000 mẩu gỗ và gần 36.000 mẩu đá lửa trên bờ một cái hồ cổ, được cho từng là nơi định cư của giống người Homo erectus. Các nhà khoa học đã tập trung nghiên cứu những viên đá lửa bởi nó có những lỗ đặc trưng khi tiếp xúc với lửa. Những mẩu gỗ và đá lửa bị cháy dở nằm tập trung trong hai địa điểm mà nhóm nghiên cứu cho rằng đó là nền một chiếc lò sưởi. Những mẩu gỗ bị cháy với tỷ lệ 4% và đá lửa là 2%. Tiến sĩ Alperson nói: “Tỷ lệ cháy trên gỗ và đá lửa tại hiện trường cho thấy có dấu hiệu của một chiếc lò sưởi. Bởi nếu đó là đám cháy tự nhiên, tỷ lệ gỗ và đá lửa bị cháy sẽ cao hơn nhiều”. Những dấu hiệu cho thấy những người Homo erectus đã biết làm ra lửa và sử dụng chúng một cách thành thạo.
Tiến sĩ Chris Stringer thuộc Viện bảo tàng lịch sử tự nhiên ở London cho rằng việc sử dụng lửa là một bước phát triển vượt bậc của con người, lửa đã làm cho đời sống xã hội của các tộc người trở nên phong phú. Họ có các hoạt động quanh các đống lửa vào đêm khuya, việc này giúp họ ngày càng gần gũi với nhau hơn. Ông cũng chỉ ra rằng việc sử dụng lửa đầu tiên tương quan với thời điểm các giống người tiến vào những khu vực lạnh hơnnhư châu Âu và miền Bắc Trung Quốc. Như vậy, lửa đã giúp họ khám phá những môi trường mà trước đây quá khắc nghiệt.
Phương pháp làm ra công cụ đánh lửa vẫn chưa có lời giải?
Tuy chưa tìm thấy dụng cụ đánh lửa thô sơ nào khác ngoài đá, nhà khảo cổ Nira Alperson-Afil nói những viên đá tìm thấy ở cùng một chỗ qua 12 nền văn minh sớm của con người là bằng chứng cho thấy khả năng làm ra lửa dù phương pháp làm ra chúng như thế nào vẫn còn là câu hỏi chưa có lời giải.
Thu Hương
[Tổng hợp từ DailyMail, Livescience, Newscientist]
1, Phát minh ra lửa có ý nghĩa như thế nào đối với người nguyên thủy? Phát minh ra lửa là phát minh có ý nghĩa nhất trong lịch sử loài người.Việc phát minh ra lửa đã giúp cho người nguyên thuỷ thoát khỏi cuộc sống tối tăm lạnh lẽo của động vật,đưa người nguyên thuỷ tạo ra một bước ngoặt là trở thành người tinh khôn.
Nội dung chính
- Mục lục
- Từ 500.000 TCN đến 1Sửa đổi
- Top 10 phát minh vĩ đại nhất của con người thời cổ đại
- Phát minh quan trọng nhất giúp cải thiện cuộc sống của Người tối cổ là gì?
- Phát minh quan trọng nhất giúp cải thiện cuộc sống của Người tối cổ là gì?
- Video liên quan
Từ 500.000 TCN đến 1Sửa đổi
| 500.000 TCN | Phương pháp tạo và sử dụng lửa | Mặt đất |
| 15000 TCN | Nông nghiệp | ?… |
| 8000 TCN | Phương pháp chế tạo đồ gốm | ?… |
| 6000 TCN | Phương pháp khai thác và chế tạo đồng đỏ | … |
| 4000 TCN | Phương pháp khai thác và chế tạo đồng thiếc | … |
| 3500 TCN | Buồm [có thể đã xuất hiện từ hơn 4000 TCN] | Ai Cập |
| Bánh xe | Lưỡng Hà | |
| 3400 TCN | Chữ viết hình nêm | người Sumer, Lưỡng Hà |
| Chữ tượng hình [có thể đã xuất hiện sau chữ viết hình nêm] | Ai Cập | |
| 3000 TCN | Giấy cói [giấy papyrus] | Ai Cập |
| 2700 TCN | Kỹ thuật xây Kim tự tháp | Ai Cập |
| 2500 TCN | Thuật châm cứu [mãi đến năm 400 TCN tác phẩm về thuật châm cứu Hoàng Đế nội kinh mới xuất hiện] | Hoàng Đế, Trung Quốc |
| 3000-2000 TCN | Phương pháp khai thác và chế tạo sắt [mốc thời gian chưa xác định, nhưng đến khoảng 1500 TCN sắt đã được sử dụng rất phổ biến] | … |
| 600 TCN | Lụa tơ tằm | Trung Quốc |
| 300-200 TCN | La bàn [đây chỉ đơn thuần là phát hiện ra từ tính của nam châm, chiếc la bàn thô sơ này kém hiệu quả] | Trung Quốc |
Top 10 phát minh vĩ đại nhất của con người thời cổ đại
15-09-2021 10 4313 1 1
Phát minh quan trọng nhất giúp cải thiện cuộc sống của Người tối cổ là gì?
Phát minh quan trọng nhất giúp cải thiện cuộc sống của Người tối cổ là gì?
Phát minh quan trọng nhất giúp cải tổ đời sống của Người tối cổ là biết cách tạo ra lửa. Đây là một trong những phát minh vĩ đại nhất lịch sử vẻ vang .Trước khi phát minh ra lửa, Người tối cổ đã biết sử dụng lửa từ những vụ cháy rừng. Họ trấn áp lửa bằng cách ủ lửa và vận động và di chuyển chúng bằng cách đốt những cành cây và ủ than vào vỏ cây trong tự nhiên .Từ việc lấy và giữ lửa trong tự nhiên con người đã biết ghè hai mảnh đá với nhau để lấy lửa .Giữ lửa và tạo ra lửa là những phát minh lớn ghi dấu ấn trong thời nguyên thủy. Nóthúc đẩy sản xuất của cải vật chất của Người tối cổ .
Tại sao?
Nhờ biết cách tạo ra lửa, con người đã chuyển từ ăn thức ăn sống sang ăn chín. Họ hoàn toàn có thể sử dụng nó như một thứ nguồn năng lượng dùng để sưởi ấm, thắp sáng và chế tác nhiều đồ vật khác. Đồng thời, lửa còn là vũ khí chống lại thú dữ ăn thịt .Có thể nói, lửa chính là ánh sáng mở đường cho loài người tiến hóa thành người văn minh thời nay. Các nhà khoa học cho rằng nếu không biết dùng lửa và tạo ra lửa, con người đã không hề có bộ não tăng trưởng .Ngoài phát minh quan trọng nhất giúp cải tổ đời sống của Người tối cổ là tạo ra lửa thì họ còn có những bước tiến quan trọng nào ? Câu vấn đáp sẽ có ở phần tiếp theo, đừng bỏ lỡ nhé !
Xem thêm: Những điều ít ai biết về người gốc Việt phát minh ra máy ATM