Khi mắc bệnh cần chữa trị dài ngày, ngoài số ngày nghỉ, người lao động cũng rất quan tâm đến mức hưởng chế độ bảo hiểm xã hội [BHXH] trong thời gian điều trị ốm đau. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết cách tính mức hưởng chế độ ốm đau dài ngày.
Điều kiện hưởng chế độ ốm đau dài ngày là gì?
Theo quy định tại Điều 24, Điều 25 và Điều 26 Luật BHXH năm 2014, người lao động sẽ được giải quyết hưởng chế độ ốm đau dài ngày nếu đáp ứng đủ các điều kiện sau:
1 - Đang đóng BHXH bắt buộc thuộc một trong các đối tượng sau:
- Người lao động đang làm việc theo hợp đồng lao động từ đủ 01 tháng trở lên.
- Cán bộ, công chức, viên chức.
- Công nhân quốc phòng, công an; người làm công tác khác trong tổ chức cơ yếu.
- Sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp; sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ hoặc chuyên môn kỹ thuật công an nhân dân; người làm công tác cơ yếu hưởng lương như quân nhân.
- Người quản lý doanh nghiệp, người quản lý điều hành hợp tác xã có hưởng tiền lương.
2 - Bị ốm đau, tai nạn [không phải là tai nạn lao động] phải nghỉ việc và có xác nhận của cơ sở khám, chữa bệnh có thẩm quyền.
3 - Mắc bệnh thuộc Danh mục bệnh cần chữa trị dài ngày do Bộ Y tế quy định.
Xem chi tiết danh mục các bệnh dài ngày tại đây.
4 - Không thuộc trường hợp do tự hủy hoại sức khỏe, do say rượu hoặc sử dụng ma túy, tiền chất ma túy.
Hướng dẫn cách tính mức hưởng chế độ ốm đau dài ngày
Hiện nay, mức hưởng chế độ ốm đau đang được quy định tại Điều 28 Luật BHXH năm 2014. Và để người lao động có thể dễ dàng tự tính số tiền BHXH mà mình được nhận, Điều 6 Thông tư 59/2015/TT-BLĐTBXH được sửa bởi Thông tư 06/2021/TT-BLĐTBXH đã đưa ra công thức tính chế độ ốm đau dài ngày như sau:
* Đối với những tháng nghỉ việc hưởng chế độ ốm đau trọn tháng:
Mức hưởng chế độ ốm đau dài ngày
=
Tiền lương đóng BHXH của tháng liền kề trước khi nghỉ
x
75% hoặc 65% hoặc 55% hoặc 50%
x
Số tháng nghỉ việc hưởng chế độ ốm đau
[Tháng nghỉ việc hưởng chế độ ốm đau được tính từ ngày bắt đầu nghỉ của tháng đến ngày trước liền kề của tháng sau liền kề]
* Đối với tháng nghỉ việc hưởng chế độ ốm đau không trọn tháng:
Mức hưởng của những ngày nghỉ không trọn tháng
=
Tiền lương đóng BHXH của tháng liền kề trước khi nghỉ việc
:
24
x
75% hoặc 65% hoặc 55% hoặc 50%
x
Số ngày nghỉ
[Mức hưởng của những ngày nghỉ không trọn tháng không vượt quá mức trợ cấp ốm đau một tháng]
Trong đó:- Tỷ lệ 75% hoặc 65% hoặc 55% hoặc 50% lần lượt được áp dụng cho các trường hợp sau:
+ 75%: Tính cho thời gian 180 ngày nghỉ đầu.
+ 65%: Tính cho trường hợp đóng BHXH từ đủ 30 năm trở lên, đã nghỉ hết 180 ngày mà vẫn phải tiếp tục điều trị.
+ 55%: Tính cho trường hợp đóng BHXH đủ 15 năm đến dưới 30 năm, đã nghỉ hết 180 ngày mà vẫn phải tiếp tục điều trị.
+ 50%: Tính cho trường hợp đóng BHXH dưới 15 năm, đã nghỉ hết 180 ngày mà vẫn phải tiếp tục điều trị.
- Thời gian nghỉ chế độ ốm đau dài ngày được xác định như sau:
+ 180 ngày/năm [tính theo ngày bình thường, bao gồm cả nghỉ lễ, Tết và nghỉ hằng tuần].
+ Hết 180 ngày mà vẫn phải tiếp tục điều trị thì được tiếp tục nghỉ hưởng chế độ ốm đau ở mức thấp hơn với thời gian tối đa bằng thời gian đã đóng BHXH.
Xem thêm: Nghỉ ốm dài ngày tối đa là bao nhiêu ngày?
Ví dụ minh họa:
Chị A đang tham gia BHXH bắt buộc với mức lương đóng BHXH hằng tháng là 08 triệu đồng/tháng. Chị A bị ốm đau phải nghỉ việc do mắc bệnh cần chữa trị dài ngày từ ngày 20/02/2022 đến ngày 25/5/2022.
- Số tháng nghỉ việc hưởng chế độ ốm đau của chị A được tính là 03 tháng.
- Số ngày lẻ không trọn tháng của chị A là 06 ngày [từ ngày 20/02 đến ngày 25/5/2022].
- Do thời gian nghỉ dưới 180 ngày nên toàn bộ thời gian nghỉ chế độ ốm đau của chị A sẽ được tính hưởng tỷ lệ 75%.
- Mức hưởng chế độ ốm đau của chị A được tính như sau:
+ Mức hưởng chế độ ốm đau của 06 ngày lẻ không trọn tháng = 08 triệu đồng : 24 x 75% x 06 ngày = 1,5 triệu đồng.
Hướng dẫn cách tính mức hưởng ốm đau năm 2022 mới nhất theo điều 1 Thông tư 06/2021/TT-BLĐTBXH Sửa đổi, bổ sung điều 6 của Thông tư số 59/2015/TT-BLĐTBXH
1. Mức hưởng chế độ ốm đau khi người lao động bị ốm đau bệnh tật hoặc khi con ốm đau:Công thức tính như sau:
Mức hưởng
chế độ ốm đau=Tiền lương tháng đóng BHXH
của tháng liền kề trước khi nghỉ việc
-------------------------------------------
24 ngàyx75%xSố ngày nghỉ việc
được hưởng chế độ ốm đauTrong đó:
- Số ngày nghỉ việc được hưởng chế độ ốm đau được tính theo ngày làm việc không kể ngày nghỉ lễ, nghỉ Tết, ngày nghỉ hằng tuần.
- Số ngày nghỉ việc được hưởng chế độ ốm đau theo quy định tại khoản 1 Điều 26 và Điều 27 của Luật bảo hiểm xã hội số: 58/2014/QH13 như sau:
* Đối với người lao động:
- Nếu làm việc trong điều kiện bình thường thì:
+ Được hưởng 30 ngày nếu đã đóng bảo hiểm xã hội dưới 15 năm;
+ Được hưởng 40 ngày nếu đã đóng từ đủ 15 năm đến dưới 30 năm;
+ Được hưởng 60 ngày nếu đã đóng từ đủ 30 năm trở lên;
- Nếu làm nghề hoặc công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm thuộc danh mục do Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Bộ Y tế ban hành hoặc làm việc ở nơi có phụ cấp khu vực hệ số từ 0,7 trở lên thì:
+ Được hưởng 40 ngày nếu đã đóng bảo hiểm xã hội dưới 15 năm;
+ Được hưởng 50 ngày nếu đã đóng từ đủ 15 năm đến dưới 30 năm;
+ Được hưởng 70 ngày nếu đã đóng từ đủ 30 năm trở lên.
* Đối với trường hợp có con ốm đau
Thời gian hưởng chế độ khi con ốm đau trong một năm cho mỗi con được tính theo số ngày chăm sóc con tối đa là 20 ngày làm việc nếu con dưới 03 tuổi; tối đa là 15 ngày làm việc nếu con từ đủ 03 tuổi đến dưới 07 tuổi.
2. Mức hưởng chế độ ốm đau đối với người lao động nghỉ việc do mắc bệnh thuộc danh mục bệnh cần chữa trị dài ngày:
Công thức tính như sau:Mức hưởng chế độ ốm đau
đối với bệnh cần chữa trị dài ngày=Tiền lương đóng BHXH của tháng liền kề trước khi nghỉ việcxTỷ lệ hưởng chế độ ốm đau [%]xSố tháng nghỉ việc hưởng chế độ ốm đauTrong đó:
a] Tỷ lệ hưởng chế độ ốm đau được tính bằng 75% đối với thời gian hưởng chế độ ốm đau của người lao động trong 180 ngày đầu. Sau khi hưởng hết thời gian 180 ngày mà vẫn tiếp tục điều trị thì tỷ lệ hưởng chế độ ốm đau cho thời gian tiếp theo được tính như sau:
+ Bằng 65% nếu người lao động đã đóng bảo hiểm xã hội từ đủ 30 năm trở lên;
+ Bằng 55% nếu người lao động đã đóng bảo hiểm xã hội từ đủ 15 năm đến dưới 30 năm;
+ Bằng 50% nếu người lao động đã đóng bảo hiểm xã hội dưới 15 năm.
b] Tháng nghỉ việc hưởng chế độ ốm đau được tính từ ngày bắt đầu nghỉ việc hưởng chế độ ốm đau của tháng đó đến ngày trước liền kề của tháng sau liền kề. Trường hợp có ngày lẻ không trọn tháng thì mức hưởng chế độ ốm đau của những ngày lẻ không trọn tháng được tính theo công thức dưới đây nhưng tối đa bằng mức trợ cấp ốm đau một tháng:
Mức hưởng chế độ ốm đau đối với bệnh cần chữa trị dài ngày của những ngày lẻ không trọn tháng=Tiền lương đóng BHXH của tháng liền kề trước khi nghỉ việc
------------------------------XTỷ lệ hưởng chế độ ốm đau [%]XSố ngày nghỉ việc hưởng chế độ ốm đau24 ngày
- Tỷ lệ hưởng chế độ ốm đau theo quy định tại điểm a nêu trên
- Số ngày nghỉ việc hưởng chế độ ốm đau tính cả ngày nghỉ lễ, nghỉ Tết, ngày nghỉ hàng tuần.
Ví dụ: Bà N đang tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, bị ốm đau phải nghỉ việc do mắc bệnh thuộc danh mục bệnh cần chữa trị dài ngày từ ngày 29/5/2022 đến ngày 25/8/2022. Giả sử tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc tháng 4/2022 của bà N là 8.000.000 đồng, toàn bộ thời gian chế độ ốm đau của bà N được tính bằng 75%.
- Số tháng nghỉ việc hưởng chế độ ốm đau của bà N là 2 tháng [từ ngày 29/5 đến ngày 28/7/2022].
- Số ngày lẻ không trọn tháng của bà N là 28 ngày [từ ngày 29/7 đến ngày 25/8/2022].
- Mức hưởng chế độ ốm đau một tháng của bà N là: 8.000.000 đồng x 75% = 6.000.000 đồng.
- Mức hưởng chế độ ốm đau của những ngày lẻ không trọn tháng [28 ngày] của bà N được tính như sau:
Mức hưởng chế độ ốm đau của 28 ngày lẻ không trọn tháng = [8.000.000 đồng / 24 ngày] x 75 [%] x 28 ngày = 7.000.000 đồng
Do mức hưởng chế độ ốm đau của 28 ngày lẻ không trọn tháng tính theo công thức nêu trên là 7.000.000 đồng cao hơn mức hưởng chế độ ốm đau một tháng [6.000.000 đồng] nên mức hưởng chế độ ốm đau của những ngày lẻ không trọn tháng của bà N được hưởng bằng mức hưởng một tháng là 6.000.000 đồng.
Như vậy, mức hưởng chế độ ốm đau do mắc bệnh thuộc danh mục bệnh cần chữa trị dài ngày từ ngày 29/5/2022 đến ngày 25/8/2022 của bà N là: 6.000.000 đồng x 02 tháng + 6.000.000 đồng = 18.000.000 đồng.
3. Lưu ý:
- Trường hợp người lao động bị ốm đau, tai nạn mà không phải tai nạn lao động hoặc nghỉ việc hưởng chế độ khi con ốm đau ngay trong tháng đầu thuộc diện tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc mà thời gian nghỉ việc từ 14 ngày làm việc trở lên trong tháng thì mức hưởng chế độ ốm đau được tính trên tiền lương tháng làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội của chính tháng đó.
Ví dụ: Bà Ch được tuyển dụng vào làm việc tại một cơ quan từ ngày 01/6/2022. Ngày 06/6/2022 bà Ch bị tai nạn rủi ro phải nghỉ việc để điều trị đến hết tháng 6/2016. Bà Ch được cơ quan đăng ký tham gia bảo hiểm xã hội với tiền lương tháng làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội là 5 triệu đồng.
Trường hợp bà Ch được giải quyết hưởng chế độ ốm đau, mức hưởng chế độ ốm đau được tính trên mức tiền lương tháng là 5 triệu đồng.
Người lao động thuộc đối tượng đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc vào quỹ ốm đau và thai sản bị ốm đau, tai nạn mà không phải tai nạn lao động hoặc phải nghỉ việc để chăm sóc con dưới 7 tuổi bị ốm đau mà thời gian nghỉ việc từ 14 ngày làm việc trở lên trong tháng [bao gồm cả trường hợp nghỉ việc không hưởng tiền lương] thì mức hưởng chế độ ốm đau được tính trên mức tiền lương đóng bảo hiểm xã hội của tháng liền kề trước khi nghỉ việc. Trường hợp các tháng liền kề tiếp theo người lao động vẫn tiếp tục bị ốm và phải nghỉ việc thì mức hưởng chế độ ốm đau được tính trên tiền lương tháng làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội của tháng liền kề trước khi nghỉ việc.
- Người lao động nghỉ việc hưởng trợ cấp ốm đau từ 14 ngày làm việc trở lên trong tháng thì người lao động và người sử dụng lao động không phải đóng bảo hiểm xã hội tháng đó. Thời gian này không được tính để hưởng bảo hiểm xã hội.
- Trong thời gian người lao động nghỉ việc hưởng trợ cấp ốm đau do bị mắc bệnh thuộc Danh mục bệnh cần chữa trị dài ngày, người lao động được hưởng bảo hiểm y tế do quỹ bảo hiểm xã hội đóng cho người lao động.