I. Mở bài:Sống trong xã hội, con người cần có quá trình học tập để nhận thức về xã hội và ý thức về bản thân mình,nhằm mục đích hoàn thiện nhân cách sống của mỗi con người trong cộng đồng. Ngày nay con người sốngtrong xã hội hiện đại nhưng con người cũng mang bản năng tự nhiên. Bản năng tự nhiên thì ít mang tínhxã hội mà nó mang tính cá nhân. Vì thế cũng như ngọc phải mài giũa mới thể hiện được hết vẻ đẹp và giátrị của nó thì con người cũng phải học tập, thực hành trong lao động sáng tạo.. sẽ thể hiện được những vẻđẹp và giá trị của mình trong xã hội. Chính vì thế Ngạn ngữ có câu: “Ngọc bất trác bất thành khí. Nhânbất học bất tri lí”II. GQVĐ1. Giải thích.- “Ngọc bất trác bất thành khí”: có nghĩa là viên ngọc, đá quý... nếu không được mài giũa, đẽo gọt thìkhông thể làm cho nó thể hiện được vẻ đẹp và giá trị của nó. Từ một viên đá quý, một viên ngọc lấy trongtự nhiên nếu không có bàn tay gọt đẽo, mài giũa của con người thì không thành những sản phẩm trang sứcđẹp, quý giá được.- “Nhân bất học bất tri lí”: có nghĩa là nếu con người không được học hành đầy đủ [học cả ở trường lớpvà trường đời] thì không biết đến những lí luận, hiểu biết... về mọi sự vật hiện tượng được. Người khôngcó học thì làm sao có những hiểu biết, không có hiểu biết thì không có những lí lẽ, lập luận, bàn luận... vềmọi vấn đề của đời sống con người và xã hội.Vì thế nếu là ngọc thì phải có sự gọt đẽo, mài giũa mới thể hiện được vẻ đẹp và giá trị của nó. Con ngườicũng như ngọc phải được học tập đầy đủ những kiến thức về tự nhiên, xã hội thì mới trở thành ngườihoàn thiện về nhân cách, về những hiểu biết và vận dụng những hiểu biết ấy trong cuộc sống bản thân vàxã hội.2. Phân tích, chứng minh, bình luận- Phân tích: Ngọc là đáng quý! Con người là đáng quý! Nhưng nếu không có sự học tập, mài giũa, rènluyện thì không trở thành hữu ích cho cuộc sống của chính họ và cho xã họi. Cho nên đã là ngọc thì phảimài giũa, đã là người thì phải học tập.Ta có thể ví người tài là một viên ngọc quý, cần phải học tập nhiều, tu dưỡng đạo đức, rèn luyện trí tuệnhiều thì viên ngọc ấy ngày càng thành công, càng khẳng định được vai trò, tầm quan trọng của mình đốivới xã hội. Nếu con người sinh ra đã là thông minh nhưng nếu không học tập, mài giũa tu dưỡng nhâncách, phẩm chất và tài năng thì không trở thành thiên tài được.- Chứng minh:+ Hồ Chí Minh có bài thơ “Giã gạo” đã thể hiện rất đúng tinh thần ấy:Gạo đem vào giã bao đau đớnGạo giã xong rồi trắng tựa bôngSống ở trên đời người cũng vậyGian nan rèn luyện mới thành công+ D/c bằng chính bản thân và những người xung quanh- Bình luận.Chúng ta là những viên ngọc quý, nhưng viên ngọc ấy có thể hiện hết vẻ đẹp và giá trị của mình haykhông ấy là do gọt đẽo mài giũa, học tập và tu dưỡng đạo đức, trí tuệ. Có nhiều người đã “thành khí”, đãrất “tri lí” nhờ học tập, tu dưỡng thường xuyên. Nhưng cũng có nhiều người đã thất bại, không thể hiệnđược vẻ đẹp và giá trị của mình do không thường xuyên mài giũa, học tập.3. Mở rộngIII. KTVĐ- Khẳng định sự đúng đắn của câu ngạn ngữ, ý nghĩa giáo dục, tác động đến mọi người.- Bài học cho bản thânBài khácNgười xưa có câu :“Ngọc bất trác, bất thành khíNhân bất học, bất tri lý”Nghĩa là ngọc mà không được mài dũa thì không thể trở thành món đồ có giá trị, cũng như người màkhông học thì không biết được lý lẽ. Câu nói đó đã nói lên tầm quan trọng của việc học. Và ngày nay, đểxác định một lần nữa mục đích của học tập, UNESCO đề xướng: “Học để biết, học để làm, học để chungsống, học để tự khẳng định mình.” Học là trau dồi kiến thức tổng quát, là tiếp thu những cái hay, cái mới,cái tiến bộ sáng tạo... là nâng cao khả năng chuyên môn và các kĩ năng khác, đồng thời là hoàn thiện nhâncách của bản thân. Trước hết là chúng ta “học để biết”, để nhận thức được đúng, sai, tốt, xấu, hiểu rõđược các vấn đề. Quả thật là nếu không có học gì cà thì bản thân chúng ta sẽ không có hiểu biết để đánhgiá, nhận định đúng một sự việc, vấn đề. Điều quan trọng hơn là sau khi hiểu được, biết được thì ta phải“làm”, phải vận dụng những gì đã học được vào thực tiễn đời sống. Có như vậy ta mới biết biết đượcthành quả của việc học đã đem lại, đồng thời thông qua đó cũng đóng góp một phần không nhỏ vào cáchoạt động chung của xã hội. Mặt khác chúng ta còn “học để chung sống” để tạo dựng các mối quan hệgiữa người với người được hòa thuận, tốt đẹp, đầm ấm hơn nhờ tiếp thu những qui tắc giao tiếp, cách ứngxử và sự tinh tế, nhạy bén trong từng nền văn hóa. Có như vậy cuộc sống của chúng ta sẽ trở nên hòa hợpvà có ích với cộng đồng. Hơn thế nữa là chúng ta còn “học để tự khẳng định mình”, để chứng tỏ bản thânmình học là vì mục đích rõ ràng với ý chí phấn đấu nỗ lực không ngừng nghỉ nhằm đạt được mục tiêu đó.Đó là một quá trình lâu dài và đòi hỏi bản thân người học sự siêng năng, chăm chỉ, sự kiên trì, bền bỉ tớicùng. Tất nhiên thành quả của quá trình “học và làm”như vậy sẽ đem lại nhiều lới ích và xứng đáng vớicông sức mà ta đã bỏ ra. Như vậy câu nói của UNESCO khẳng định rằng học tập là bước cơ bản cung cấpcho ta tri thức đồng thời hướng dẫn ta sử dụng tri thức vào các mục đích tốt đẹp. Câu nói của UNESCOđã mở ra cho ta hai khía cạnh chính của việc học: thứ nhất là học phải thông qua việc tiếp thu kiến thứctrên lý thuyết; thứ hai là học phải ứng dụng thực hành trong thực tế. Hai phạm trù này luôn sóng đôi vớinhau, bổ sung cho nhau và không thể tách rời được. Đây cũng là một trong những bước chính yếu để việchọc của một người đạt được kết quả cao. Từ đó tạo cho nền tảng phát triển vững chắc, có năng lực trongcông việc chuyên môn, rèn luyện nhân cách bản thân tốt đẹp hơn, góp phần xây dựng xã hội văn minh,hiện đại, tiến bộ hơn về cả “bộ mặt” lẫn con người.Nhưng bên cạnh đó vẫn còn có những người học với mục đích đối phó, qua loa cho có. Do vậy mà họnắm kiến thức một cách hời hợt, không sâu không chắc. Những dạng người này cho dù có đạt được thànhtích cao trong học tập thì cũng rất khó thành công một cách bền vững cho sau này được.Tóm lại mỗi người trong chúng ta cần ý thức rõ việc học tập, xác định mục tiêu cụ thể, đúng đắn cho bảnthân và nỗ lực không ngừng nghỉ nhằm đạt được mục tiêu để tạo lập cho bản thân sự tự tin bản lĩnh mạnhmẽ về năng lực của bản thân, rèn luyện đạo đức và hoàn thiện nhân cách cao đẹp.
Đề bài: Nghị luận xã hội Nhân bất học bất tri lý
Mục Lục bài viết:
I. Dàn ý chi tiết
II. Bài văn mẫu
Nghị luận xã hội Nhân bất học bất tri lý
I. Dàn ý Nghị luận xã hội Nhân bất học bất tri lý
1. Mở bài
Dẫn dắt vào câu nói "Nhân bất học bất tri lý": Cổ nhân xưa đã có câu dạy rằng "Ngọc bất trác bất thành khí, nhân bất học bất tri lý", đây là câu nói nhắc nhở về vai trò của việc học hành đối với con người
2. Thân bài
- Giải thích câu nói:+ Ngọc bất trác bất thành khí: một viên ngọc tự nhiên vốn dĩ là quý giá nhưng nếu không trải qua quá trình mài giũa, cắt gọt sẽ không thể phô diễn được hết vẻ đẹp giá trị của nó+ Nhân bất học bất tri lý: con người với những bản năng tự nhiên sẽ vẫn có khả năng tồn tại trong xã hội tuy nhiên nếu không có học thức thì sẽ mãi không có tri thức, không hiểu biết về lý lẽ cuộc đời
+ Phân tích ý nghĩa câu nói: Ngọc và người đều là những thứ quý, ngọc muốn trở nên quý giá phải qua mài giũa còn người muốn trở nên đáng quý thì phải có học tập, rèn luyện...[Còn tiếp]
>> Xem Dàn ý Nghị luận xã hội Nhân bất học bất tri lý đầy đủ tại đây.
II. Bài văn mẫu Nghị luận xã hội Nhân bất học bất tri lý
Cổ nhân xưa đã có câu dạy rằng "Ngọc bất trác bất thành khí, nhân bất học bất tri lý", đây là câu nói nhắc nhở về vai trò của việc học hành đối với con người. Từ thời xưa cổ nhân đã rất coi trọng học thức, người có học thức là người có tiếng nói trong xã hội, được mọi người kính trọng, tin tưởng. Ngày nay, xã hội mỗi ngày đều không ngừng thay đổi và phát triển, con người không chỉ cần có học thức, mà còn phải học tập không ngừng và mở mang kiến thức để có thể nhìn nhận đúng thực trạng xã hội, tự khẳng định giá trị của bản thân và giúp ích cho cuộc sống.
Câu nói "Ngọc bất trác bất thành khí, nhân bất học bất tri lý" gồm hai vế mang ý nghĩa bổ sung, giải thích cho nhau. Vế thứ nhất "Ngọc bất trác bất thành khí" có thể hiểu là một viên ngọc tự nhiên vốn dĩ là quý giá nhưng nếu không trải qua quá trình mài giũa, cắt gọt sẽ không thể phô diễn được hết vẻ đẹp giá trị của nó. Nếu viên ngọc không qua bàn tay con người tỉ mỉ, công phu, chịu những nỗi đau dưới lưỡi dao, đá mài thì sẽ không thể tạo ra những loại trang sức long lanh, đẹp mắt và quý giá. "Nhân bất học bất tri lý", cũng giống như viên ngọc quý, con người với những bản năng tự nhiên sẽ vẫn có khả năng tồn tại trong xã hội tuy nhiên nếu không có học thức thì sẽ mãi không có tri thức, không hiểu biết về lí lẽ cuộc đời.
Viên ngọc trải qua mài giũa mới đẹp đẽ và quý giá, cũng giống như con người phải có học thức mới trở thành con người có giá trị, hoàn thiện nhân cách và có hiểu biết mới giúp ta sống một cuộc sống ý nghĩa, giúp ích cho xã hội. Câu nói đã chỉ ra rất rõ ý nghĩa của học thức và quá trình học tập đối với con người. Ngọc và người đều là những thứ quý, ngọc muốn trở nên quý giá phải qua mài giũa còn người muốn trở nên đáng quý thì phải có học tập, rèn luyện. Người tài giỏi cũng giống như một viên ngọc quý giá đã trải qua biết bao công đoạn mài giũa, họ say mê và miệt mài học tập không ngừng, chăm chỉ rèn luyện, học hỏi và tiếp thu để mở rộng hiểu biết. Chẳng có ai sinh ra đã vốn thông minh, lanh lợi, có nhân cách hoàn hảo, dù có tài năng thiên phú hơn người nếu không biết cách học tập, bồi dưỡng và rèn luyện thì tài năng đó cũng dần dần mai một đi và không còn giá trị.
Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại của chúng ta đã từng nói "Chúng ta phải học, phải cố gắng học nhiều. Không chịu khó học thì không tiến bộ được. Không tiến bộ là thoái bộ. Xã hội càng đi tới, công việc càng nhiều, máy móc càng tinh xảo. Mình không chịu học thì lạc hậu, mà lạc hậu thì bị đào thải, tự mình đào thải mình". Bác Hồ đã khẳng định rất rõ ràng ý nghĩa của việc học đối với bản thân mỗi người, vị trí con người trong xã hội cũng như hậu quả của việc không có học tập. Phải có học tập mới mong tiến bộ, có tiến bộ mới theo kịp sự phát triển của xã hội, phải không ngừng học tập để không bị tụt hậu và đào thải. Đơn giản như một người học sinh, nếu không cố gắng học tập sẽ không thể hoàn thành nhiệm vụ, không thể lên lớp, không cố gắng ôn thi sẽ không thể tốt nghiệp và đỗ đại học. Thời buổi hiện nay nếu bạn không có bằng tốt nghiệp trung học phổ thông sẽ có rất ít công ty, xí nghiệp hay cơ quan tổ chức nào có thể tuyển dụng bạn vào làm việc, bạn sẽ thất nghiệp hoặc sẽ phải trở lại làm nông, như vậy chính là lạc hậu và tự đào thải mình khỏi xã hội.
Mỗi con người chúng ta được sinh ra đều giống nhau, đều là những viên ngọc tự nhiên thuần khiết, có thể trở thành viên ngọc trang sức quý giá, long lanh và đắt đỏ hay không ấy là tùy thuộc vào ý thức học tập và rèn luyện bản thân của chúng ta. Hãy cố gắng mài giũa mình bằng việc không ngừng học tập, rèn luyện và tu dưỡng để trở thành những viên ngọc sáng nhất, quý giá nhất.
-------------------HẾT--------------------
Các em vừa tìm hiểu về ý nghĩa của câu Nhân bất học bất tri lý, để mở rộng vốn hiểu biết về ý nghĩa các câu tục ngữ, các em có thể tham khảo thêm: Nghị luận câu tục ngữ Tốt gỗ hơn tốt nước sơn, Nghị luận về câu tục ngữ Tiên học lễ, Hậu học văn, Nghị luận xã hội về câu tục ngữ có chí thì nên, Nghị luận câu tục ngữ Đi cho biết đó biết đây...
Khẳng định tầm quan trọng của việc học, người xưa có câu: "Ngọc bất trác, bất thành khí/ Nhân bất học bất tri lí". Vậy cụ thế ý nghĩa mà câu nói này muốn truyền tải là gì? Các bạn hãy cùng tham khảo bài văn mẫu Nghị luận xã hội Nhân bất học bất tri lý mà chúng tôi giới thiệu dưới đây nhé!