Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tốt nhất cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Trong sữa mẹ có rất nhiều chất dinh dưỡng giúp bé phát triển và tăng sức miễn dịch. Tuy nhiên không phải lúc nào mẹ cũng có thể cho con bú trực tiếp mà cần vắt sữa cho con. Vậy sữa mẹ vắt ra để được bao lâu? Bảo quản sữa mẹ như thế nào để giữ nguyên dưỡng chất?
1. Sữa mẹ vắt ra để được bao lâu?
Trong sữa mẹ chứa rất nhiều chất dinh dưỡng giúp cho trẻ phát triển toàn diện. Trong đó có khá nhiều đường, gồm cả dạng đường đơn và đường đôi. Đường trong sữa mẹ giúp trẻ dễ hấp thu hơn, song cũng dễ lên men, nhanh bị biến chất khi để ngoài môi trường.
Đạm cũng là thành phần chứa nhiều sữa sữa mẹ, gồm đa dạng các loại acid amin. Loại đạm này cũng rất phù hợp, dễ hấp thụ với cơ thể trẻ, song cũng là môi trường thuận lợi cho vi khuẩn sinh sôi phát triển.
Sữa mẹ để ngoài môi trường quá lâu có nguy cơ bị biến chất, mất chất, nếu bé uống vào có thể bị tiêu chảy, nhiễm khuẩn đường tiêu hóa.
Theo WHO, UNICEF, Viện Dinh Dưỡng quốc gia Việt Nam khuyến cáo về việc lưu giữ sữa mẹ sau khi vắt như sau:
- Nếu sữa mẹ vắt ra để ở nhiệt độ từ 25 độ C đến 35 độ C giữ được 6 giờ đến 8 giờ.
- Nếu để ngăn mát tủ lạnh nhiệt độ từ 4 độ C giữ được từ 3 đến 5 ngày, nếu để ngăn đá tủ lạnh sẽ giữ được 3 tháng.
- Khi lưu trữ trong tủ đông lạnh riêng biệt ở tủ đông chuyên biệt < -18 độ C, có thể bảo quản đến tận 6 tháng.
Trước khi cho trẻ ăn làm ấm sữa, không đun sôi, không dùng lò vi sóng,...
Trữ sữa đông là cách bảo quản sữa mẹ khá phổ biến
Như vậy, sữa mẹ có thể bảo quản sử dụng được khá lâu nếu biết bảo quản đúng cách.
2. Hướng dẫn vắt sữa mẹ và bảo quản đúng cách
2.1. Cách vắt sữa mẹ để lưu trữ
Trữ sữa mẹ nên được thực hiện trong các túi lưu trữ hoặc chai làm từ thủy tinh, nhựa không chứa BPA. Khi vắt sữa mẹ để trữ cần lưu ý:
- Cần vệ sinh sạch sẽ dụng cụ đựng sữa, tay và bầu vú mẹ trước khi vắt.
- Nên vắt thành các chai nhỏ đủ một bữa uống của trẻ, tránh lãng phí.
- Sữa vắt ra cần làm lạnh ngay.
- Không trữ đông lại phần sữa trẻ uống dư.
- Không hòa chung sữa đã trữ đông với sữa mới vắt.
Việc vắt sữa trữ nhiều mỗi ngày có thể khiến mẹ thiếu sữa, không đủ cung cấp cho trẻ bú. Vì thế, mẹ không nên cố ép sữa, cần nghỉ ngơi thoải mái, bổ sung dinh dưỡng đầy đủ để tạo sữa tự nhiên, an toàn.
2.2. Cách vệ sinh dụng cụ hút sữa và đựng sữa
Trước mỗi lần sử dụng, mẹ đều phải vệ sinh sạch sẽ cả dụng cụ hút sữa lẫn đựng sữa như sau:
- Dùng chổi và miếng cọ rửa chuyên dụng vệ sinh sạch.
- Rửa qua dụng cụ hút sữa và đựng sữa bằng nước lạnh.
- Lau rửa kỹ lại phần đáy và các góc kẽ nhỏ.
- Để ráo tự nhiên.
- Tiệt trùng lại bằng nước sôi.
2.3. Lưu ý khi bảo quản sữa mẹ trong tủ lạnh
Thông thường, mẹ sẽ vắt sữa thành nhiều bình mỗi lần trữ trong tủ lạnh dùng dần. Do đó, mẹ nên dán nhãn cho mỗi chai sữa để tiện quản lý, theo dõi dễ dàng hơn, bao gồm các thông tin như:
- Ngày vắt.
- Đánh số thứ tự sử dụng.
- Bao nhiêu ml.
- Có thể có hướng dẫn rã đông nếu cần thiết.
Nên vệ sinh sạch sẽ dụng cụ trước khi hút sữa
3. Hướng dẫn rã đông và sử dụng sữa mẹ đúng cách
3.1. Sử dụng sữa mẹ sau khi vắt
Nếu vắt sữa mẹ để bé sử dụng trong 1 vài giờ thì không nhất thiết phải bảo quản trong ngăn mát hoặc ngăn đá tủ lạnh. Mẹ nên trữ sữa vào các chai sạch, có thể thấy sữa sẽ tự tách thành các lớp khác nhau. Trước khi dùng, bạn xoay chai nhẹ nhàng để trộn đều các lớp, không khuấy hoặc lắc mạnh.
Sau đó có thể cho trẻ uống từ cốc hoặc bình, dùng đủ lượng bé uống một bữa. Nếu dư, không sử dụng lại mà vứt bỏ vì có thể vi khuẩn từ miệng trẻ đã xâm nhập vào sữa.
3.2. Cách rã đông sữa mẹ
Nếu sữa mẹ được bảo quản ở ngăn mát tủ lạnh, mẹ chỉ cần bỏ ra ngoài để nguội ở nhiệt độ phòng hoặc ngâm trong nước ấm là có thể sử dụng được.
Nếu trữ sữa mẹ trong ngăn đá thì đầu tiên mẹ để sữa xuống ngăn mát tủ lạnh để rã đông, sau đó mới cho ra ngoài hâm nóng ở 40oC. Nên hâm bằng máy hâm sữa hoặc ngâm trong nước nóng.
Hâm sữa từ từ để rã đông
Lưu ý hâm sữa từ từ, không thay đổi nhiệt độ sữa đột ngột làm biến chất các chất dinh dưỡng trong sữa. Nếu không có máy hâm sữa, bạn xả nước ấm làm ấm chai sữa từ từ, sau đó mới tăng nhiệt độ của nước lên cho tới khi nhiệt độ sữa phù hợp.
Tuyệt đối không dùng lò vi sóng hoặc đun sữa trực tiếp để hâm nóng vì việc tăng nhiệt đột ngột, làm nóng không đều sẽ gây phá hủy một số chất và kháng thể trong sữa.
Sữa mẹ trữ đông nếu quá ngày sử dụng không nên cố dùng cho trẻ uống vì một số chất trong sữa có thể đã biến đổi.
4. Sữa mẹ trữ đông đổi màu có sao không?
Thông thường, sữa trữ lạnh sau khi rã đông sử dụng có thể có màu khác so với sữa tươi vừa vắt ra. Màu sữa có thể là hơi vàng, hơi xanh hoặc nâu nhẹ, có thể bị tách thành các lớp như sữa chua. Sữa rã đông có thể xuất hiện mùi như xà phòng do sự phân tán của các chất béo.
Nếu sữa mẹ được trữ đông đúng cách, còn thời gian dùng thì mẹ cứ yên tâm cho bé uống, sữa này vẫn an toàn nhé.
Màu sắc sữa rã đông có thể hơi khác sữa vừa vắt
Như vậy, MEDLATEC đã trả lời thắc mắc sữa mẹ vắt ra để được bao lâu và hướng dẫn trữ sữa, rã đông đúng cách. Mẹ hãy áp dụng để chăm sóc trẻ tiện lợi và dễ dàng hơn nhé. Nếu cần hỗ trợ tư vấn thêm, hãy liên hệ với bệnh viện đa khoa MEDLATEC qua hotline 1900 56 56 56 để được giải đáp.
Sữa mẹ sau khi hâm nóng chỉ có thể dùng được trong thời gian 24 giờ đồng hồ, sau khoảng thời gian này, nếu bé ti không hết thì bắt buộc mẹ phải bỏ lượng sữa thừa này đi. Cũng không được tận dụng lượng sữa này để làm sữa chua từ sữa mẹ mà bắt buộc phải đổ bỏ.
Sữa mẹ sau khi vắt ra nếu không sử dụng ngay thì cần được bảo quản trong ngăn mát hoặc ngăn đá của tủ lạnh, bởi nếu để bên ngoài quá lâu, các vi khuẩn sẽ xâm nhập làm sữa bị chua và những dưỡng chất quan trọng trong đó cũng bị biến đổi.
Sữa mẹ sau khi bỏ từ tủ lạnh ra không thể cho bé ti ngay, vì sữa lạnh sẽ làm tổn thương răng nướu và hệ tiêu hóa của bé. Vì vậy, mẹ cần hâm nóng sữa rồi mới cho bé ti.
Tuy nhiên, sữa mẹ hâm nóng để được bao lâu không bị mất chất, bé uống vào vẫn an toàn sức khỏe… là quan tâm của nhiều mẹ khi đang và có ý định “trữ” nguồn dinh dưỡng quý giá này cho con.
Theo đó, sau khi hâm nóng sữa mẹ có thể dùng trong 24h giờ. Qua thời gian này, nếu bé ti không hết thì các mẹ bắt buộc phải đổ đi lượng sữa thừa.
Cách hâm nóng sữa mẹ đúng cách
Đối với sữa bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh, mẹ lấy sữa trong tủ lạnh ra và ngâm trong nước ấm với nhiệt độ nước đạt khoảng 40 độ. Sau một lúc khi sữa không còn quá lạnh các mẹ có thể lấy ra cho bé thưởng thức. Tuyệt đối không nên ngâm sữa trong nước quá nóng vì sẽ làm mất khoáng chất có trong sữa mẹ.
Đối với sữa mẹ bảo quản ở ngăn đá tủ lạnh thì việc hâm nóng sữa mẹ có phần phức tạp hơn vì nó còn phải trải qua quá trình rã đông.
Do vậy, trước khi sử dụng 1 ngày, tốt nhất mẹ nên cho sữa xuống ngăn mát để rã đông nhưng vẫn giữ nhiệt độ tủ lạnh. Khi sữa đã chảy mềm hoàn toàn sang dạng lỏng và không còn lớp đá đóng xung quanh thì mẹ nên nhẹ nhàng lắc để lớp sữa nhiều chất béo và lớp sữa trong được hòa đều với nhau.
Khi sữa đã tan, cho sữa vào bình hâm ở nhiệt độ 40 độ C trước khi bé ti, vì đây là nhiệt độ tốt nhất để sữa không bị tác động nhiệt làm mất các dinh dưỡng.
Tuyệt đối không lắc mạnh bình sữa hay làm nóng đột ngột ở nhiệt độ cao vì sẽ làm đứt gãy cấu trúc của một số phân tử protein bảo vệ, hay còn gọi là kháng thể trong sữa, từ đó làm mất tính năng tự nhiên của sữa mẹ do các kháng thể như lysozyme, lactoferrin,… trong sữa chỉ phát huy được chức năng bảo vệ của nó khi ở đúng cấu trúc phân tử ban đầu.
Cho bé ti ngay sau khi thấy sữa đã ấm theo đúng yêu cầu. Sữa thừa không thể bỏ lại vào tủ lạnh để bảo quản hay trữ đông tiếp được. Cũng không được tận dụng lượng sữa này để làm sữa chua từ sữa mẹ mà bắt buộc phải đổ bỏ.
Sữa mẹ biến đổi màu và có mùi lạ trong khi bảo quản có sao không?
Nhiều phụ nữ nuôi con bằng sữa mẹ sẽ thấy một hiện tượng là sữa mẹ được bảo quản trong ngăn mát hay ngăn đông của tủ lạnh thường sẽ có mùi lạ, mùi tanh, mùi xà phòng hay mùi mỡ… và mẹ cho rằng sữa bảo quản có vấn đề, hay mẹ đã vắt và bảo quản sữa không đúng cách, mẹ lo lắng…
Tuy nhiên, mẹ không phải quá lo lắng về điều này bởi đơn giản, đó là những tác động của enzim lipase bẻ gãy các chất béo có trong thành phần của sữa mẹ khi mà sữa mẹ được bảo quản trong một môi trường nhiệt độ thấp. Tuy nhiên, việc sữa có mùi lạ sẽ ảnh hưởng tới việc thích nghi của bé, bé có thể sẽ không ăn hoặc ăn ít đi.
Ngoài ra, có rất nhiều bà mẹ trong quá trình nuôi con bằng sữa mẹ gặp tình trạng tắc tia sữa. Khi bị tắc tia sữa, mẹ cần cho bé ti nhiều hơn, tích cực hút sữa để làm thông sữa ra bên ngoài.