Thứ trưởng Bộ Nội vụ Trần Hữu Thắng dự và chủ trì hội nghị. Vụ Chính quyền địa phương giới thiệu một số nội dung cơ bản trong báo cáo trình bày tại hội nghị và tham luận của các đại biểu.
Những mặt đã làm được:
- Trong 2 năm [2006-2007] các Bộ, ngành Trung ương cùng với các tỉnh vùng Tây Nguyên chủ động phối hợp thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 [Khoá IX] và Quyết định 253/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, thực hiện tốt công tác xây dựng chính quyền cơ sở, góp phần giữ vững an ninh chính trị, củng cố quốc phòng, phát triển kinh tế - xã hội, ổn định đời sống nhân dân.
- Công tác quy hoạch cán bộ được nhiều địa phương xác định là khâu quan trọng trong quá trình củng cố, nâng cao chất lượng hoạt động của hệ thống chính trị nói chung, hệ thống chính quyền cơ sở xã, phường, thị trấn nói riêng. Công tác quy hoạch được gắn với công tác đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng cán bộ đã giúp cho cấp uỷ, chính quyền các địa phương làm tốt công tác chuẩn bị nhân sự. Việc đổi mới chương trình tài liệu, phương pháp đào tạo theo kỹ năng, tình huống bước đầu đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới và phù hợp với trình độ cán bộ, công chức cấp xã vùng Tây Nguyên.
- Vai trò lãnh đạo của cấp uỷ Đảng; chỉ đạo, điều hành của chính quyền; vận động, quy tụ quần chúng của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân; lề lối làm việc, tác phong công tác của đội ngũ cán bộ, công chức có sự chuyển biến tích cực.
- Hoạt động của Uỷ ban nhân dân các xã, phường, thị trấn đã có tiến bộ trong việc thực hiện chức năng quản lý, điều hành trên cơ sở phân công và quy định trách nhiệm của từng thành viên; cử cán bộ theo dõi địa bàn để đi sâu, đi sát nắm bắt, phát hiện kịp thời những vấn đề bức xúc của dân.
- Việc thực hiện các cơ chế, chính sách cán bộ, như: luân chuyển, tăng cường, đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng, đã góp phần nâng cao trình độ đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã cả về văn hoá, chuyên môn nghiệp vụ, lý luận chính trị và quản lý Nhà nước. Qua đào tạo, bồi dưỡng và tích luỹ những hiểu biết về tiếng nói, phong tục tập quán của đồng bào các dân tộc thiểu số tại chỗ, giúp đội ngũ cán bộ, công chức sát cơ sở, xây dựng được mối quan hệ gắn bó giữa cán bộ và đồng bào, tạo điều kiện chủ động đề xuất những giải pháp hợp lòng dân, từng bước củng cố được niềm tin của đồng bào dân tộc thiểu số tại chỗ đối với Đảng và chính quyền các cấp.
Những hạn chế:
- Nguồn kinh phí thực hiện Quyết định 253/QĐ-TTg hỗ trợ cho công tác đào tạo đã được cấp nhưng có một số địa phương sử dụng vẫn bị động vì chương trình đào tạo Trung ương chuyển giao chậm; trình độ học vấn [đầu vào] của cán bộ cấp xã thấp nhất là ở vùng sâu, vùng xa nên không tuyển đủ người để đào tạo. Công tác đào tạo chưa bảo đảm cân đối giữa các ngành nghề đào tạo. Công tác đào tạo gắn với sử dụng ở một số địa phương chưa thật hợp lý và triệt để.
- Đội ngũ cán bộ tuy được tăng cường nhưng vẫn thiếu về số lượng, yếu về trình độ văn hoá, chuyên môn nghiệp vụ, lý luận chính trị; tinh thần trách nhiệm, năng lực tổ chức thực hiện, tuyên truyền giải thích vận động quần chúng gắn bó với dân, gắn bó với phong trào còn nhiều hạn chế. Lực lượng cán bộ tăng cường xuống địa bàn trọng điểm còn hạn chế về khả năng giao tiếp với đồng bào dân tộc thiểu số tại chỗ. Công tác tạo nguồn cán bộ là người dân tộc chưa thật tập trung, chưa có nhiều giải pháp để tổ chức thực hiện.
- Chế độ đãi ngộ, chính sách đối với cán bộ, công chức cơ sở chưa đồng bộ, chưa thu hút được cán bộ, công chức về công tác lâu dài tại vùng sâu, vùng xa.
- Trụ sở và trang thiết bị làm việc còn nhiều khó khăn, nhiều nơi chưa có nhà sinh hoạt văn hoá cộng đồng thôn, buôn.
Nguyên nhân thành công và chưa thành công:
- Sự phối hợp của cấp Ủy, chính quyền các cấp với Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể quần chúng trong việc tuyên truyền, phổ biến các chủ trương chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước để từng người dân hiểu đúng, hiểu đủ về những ưu đãi của Đảng và Nhà nước đối với đồng bào các dân tộc Tây Nguyên, từ đó mỗi người dân tự xác định ý thức, trách nhiệm tham gia xây dựng, củng cố chính quyền cơ sở trong sạch, vững mạnh.
- Trong công tác quản lý, điều hành, chính quyền cơ sở đã chủ động đánh giá, rút kinh nghiệm, kịp thời thảo luận tìm biện pháp khắc phục những tồn tại, vướng mắc nảy sinh; đề xuất các giải pháp để trình cấp có thẩm quyền xem xét điều chỉnh, bổ sung hoàn thiện chính sách, đảm bảo phù hợp với tình hình thực tế.
- Tích cực thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở và cơ chế hoạt động tự quản của cộng đồng dân cư ở thôn, buôn, tạo điều kiện để nhân dân thực hiện trên thực tế quyền làm chủ của mình; hăng hái thi đua lao động sản xuất, bảo vệ buôn, làng, bảo vệ chính quyền.
- Nhân dân các dân tộc đoàn kết, tương trợ giúp đỡ nhau trong phát triển kinh tế, giảm dần số hộ đói nghèo, xây dựng đời sống văn hoá mới, góp phần cùng cố chính quyền cơ sở.
Tuy nhiên, một số cấp Ủy, chính quyền địa phương chưa nhận thức đầy đủ về vị trí và tầm quan trọng của chính quyền cơ sở trong việc phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh quốc phòng cũng như chưa nhận thức đầy đủ về các giải pháp củng cố, kiện toàn chính quyền cơ sở vùng Tây Nguyên.
- Công tác kiểm tra, giám sát chưa được thường xuyên, sâu sát nên chưa nắm bắt kịp thời những vướng mắc, nảy sinh trong thực tiễn để có biện pháp tháo gỡ hoặc kiến nghị cấp trên giải quyết.
Kinh nghiệm xây dựng chính quyền cơ sở:
- Tập trung lãnh đạo phát triển mạnh kinh tế - xã hội đi đôi với đảm bảo an ninh quốc phòng, tăng cường khả năng chủ động ứng phó với những diễn biến phức tạp có thể xảy ra; mọi hoạt động của chính quyền phải lấy phương châm "Lấy dân làm gốc". Xây dựng kế hoạch phải sát với thực tiễn ở địa phương; giải quyết kịp thời những vấn đề nảy sinh, kịp thời cụ thể hoá chủ trương, nghị quyết, chỉ thị của Đảng và các văn bản pháp luật của nhà nước, có sự vận dụng phù hợp với tình hình thực tế của mỗi địa phương để tổ chức thực hiện, thường xuyên kiểm tra đôn đốc và kịp thời đánh giá, rút kinh nghiệm.
- Xây dựng được đội ngũ cán bộ, công chức cơ sở có phẩm chất đạo đức cách mạng, có bản lĩnh chính trị vững vàng, đồng thời đảm bảo tỷ lệ cơ cấu cán bộ người dân tộc thiểu số, nhất là cán bộ dân tộc thiểu số tại chỗ. Cần tạo nguồn cán bộ là người tại chỗ để cử đi đào tạo, bồi dưỡng sau đó về bố trí làm việc tại xã. Kết hợp đào tạo, bồi dưỡng về chuyên môn, nghiệp vụ với việc bổ túc nâng cao trình độ văn hoá, tăng cường đào tạo theo kỹ năng, xử lý tình huống thực tế. Việc tạo nguồn cán bộ theo mô hình liên thông: giao cho các cơ quan, ban ngành của huyện nhận giúp đỡ từ 1 đến 2 con em người dân tộc thiểu số; phòng giáo dục phối hợp với trường dân tộc nội trú đào tạo văn hoá; trường chính trị đào tạo trung cấp chính trị; thành lập ban chỉ đạo lớp học để phối hợp các cơ quan liên ngành nêu trên để giúp đỡ các em trong quá trình học tập.
- Kết hợp chặt chẽ công tác cán bộ với công tác tư tưởng, khen thưởng và xử lý kỷ luật nghiêm minh, chú trọng xây dựng ý thức trách nhiệm, lề lối tác phong làm việc, ý thức tổ chức kỷ luật của cán bộ, công chức trong bộ máy chính quyền, nhất là cán bộ chủ chốt theo hướng sát dân, tôn trọng và phát huy quyền làm chủ của nhân dân, góp phần củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng và Nhà nước.
- Tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng [kể cả đào tạo lại] đội ngũ cán bộ công chức cấp xã đảm bảo đạt tiêu chuẩn theo quy định tại Quyết định 04/2004/QĐ-BNV, ngày 16/01/2004 của Bộ trưởng Bộ Nội vụ, về tiêu chuẩn cụ thể đối với cán bộ, công chức xã, phường, thị trấn.
- Đẩy mạnh thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở, mở rộng và phát huy quyền làm chủ của nhân dân đi đôi với giữ vững kỷ cương pháp luật đảm bảo để nhân dân tham gia giám sát hoạt động của chính quyền, công khai thủ tục hành chính, kịp thời giải quyết những vướng mắc, mâu thuẫn trong nội bộ nhân dân, coi trọng công tác hoà giải không để mâu thuẫn tích tụ lâu ngày trở thành điểm nóng.
- Củng cố hệ thống chính trị cơ sở từ thôn, buôn, gắn bó giữa chính quyền cơ sở với trưởng thôn, già làng trong xây dựng phát triển kinh tế - xã hội đảm bảo an ninh quốc phòng. Các xã, phường, thị trấn cử cán bộ, công chức theo dõi, nắm chắc địa bàn thôn, buôn. Các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể của tỉnh, huyện thực hiện kết nghĩa với các xã, buôn, bon để giữ mối liên hệ thường xuyên với cơ sở; hướng dẫn, tư vấn, giúp đỡ đồng bào phát triển sản xuất, ổn định cuộc sống, xây dựng địa phương giàu về kinh tế, vững về an ninh chính trị, trật tự và an toàn xã hội. Tập trung tăng cường cho các địa bàn trọng điểm, nắm chắc tình hình thực tế, tìm hiểu tâm tư nguyện vọng của nhân dân; làm tốt công tác giáo dục chính trị tư tưởng cho cán bộ, đảng viên và quần chúng; xây dựng đoàn kết nội bộ, đoàn kết dân tộc, chống lại các luận điểm xuyên tạc, mua chuộc, móc nối, đe doạ, khống chế cán bộ, đảng viên; đặc biệt chống các biểu hiện nghi kỵ, kỳ thị dân tộc.
- Quy định tiêu chuẩn cụ thể đối cán bộ không chuyên trách để làm cơ sở tuyển chọn và thúc đẩy ý thức tự bồi dưỡng của đội ngũ cán bộ.
Nhiệm vụ và giải pháp xây dựng chính quyền cơ sở trong sạch, vững mạnh thời gian tới:
- Tiếp tục thực hiện Nghị quyết Trung ương V [khoá IX] về đổi mới và nâng cao chất lượng hệ thống chính trị cơ sở xã, phường, thị trấn, Nghị quyết Trung ương V [khoá X] và các Nghị quyết Hội nghị của Trung ương liên quan để xây dựng chính quyền cơ sở, đưa Nghị quyết vào cuộc sống.
- Đưa vào kế hoạch năm 2008 có nội dung xây dựng chính quyền cơ sở trong sạch, vững mạnh với tiêu chí cụ thể là tăng thêm bao nhiêu xã trong sạch, vững mạnh, giảm bao nhiêu xã yếu kém.
- Tiếp tục rà soát lại đội ngũ cán bộ, công chức để nắm chắc về phẩm chất, năng lực, trình độ, làm căn cứ quy hoạch, xây dựng kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng trong thời gian tới, đảm bảo quy hoạch phải gắn với đào tạo, bồi dưỡng và bố trí sử dụng; hoàn thành chỉ tiêu yêu cầu theo tiêu chuẩn các chức danh cán bộ, công chức cấp xã được quy định tại Quyết định 04/2004/QĐ-BNV ngày 16/01/2004 của Bộ Nội vụ. Phấn đấu đến năm 2010 xã có nhiều người dân tộc thiểu số phải có nhiều cán bộ, công chức người dân tộc thiểu số.
- Hàng năm các tỉnh nên tổ chức hội nghị đánh giá hoạt động của chính quyền cơ sở để rút kinh nghiệm và đề ra phương hướng thực hiện những năm tiếp theo.
- Kết hợp chặt chẽ việc xây dựng, củng cố chính quyền với thực hiện Pháp lệnh dân chủ ở cơ sở, với công tác cải cách hành chính. Gắn việc củng cố, kiện toàn chính quyền cơ sở với việc nâng cao chất lượng hoạt động của hệ thống chính trị ở cơ sở xã, phường, thị trấn. Thực hiện tốt quy chế phối hợp giữa Đảng với chính quyền và các đoàn thể. Phát huy quyền dân chủ, nhất là dân chủ trực tiếp của người dân, quyền giám sát của nhân dân đối với chính quyền và cán bộ, công chức.
- Coi trọng củng cố, kiện toàn hệ thống chính trị từ thôn, buôn, bon, phát huy vai trò của già làng và những người có uy tín trong nhân dân bằng cách động viên và có chính sách thoả đáng để họ tích cực vận động nhân dân thực hiện các quy định của pháp luật; đảm bảo phát huy quyền chủ động của từng cụm dân cư, thiết lập được mối quan hệ gắn bó giữa chính quyền cơ sở với trưởng thôn, già làng trong xây dựng phát triển kinh tế -xã hội, tạo thế trận quốc phòng - an ninh nhân dân vững chắc.
- Nâng cao hiệu quả công tác của cán bộ, công chức chính quyền cơ sở phù hợp với đặc điểm của vùng Tây Nguyên, tăng cường kiểm tra sâu sát cơ sở, lắng nghe ý kiến của nhân dân để kịp thời phát hiện và giải quyết dứt điểm những vướng mắc, mâu thuẫn nảy sinh trong cộng đồng dân cư.
- Ưu tiên bố trí và sử dụng hết số học sinh, sinh viên người dân tộc sau khi tốt nghiệp các trường đại học, cao đẳng và trung học chuyên nghiệp về công tác lâu dài ở địa phương.
- Xây dựng, hoàn thiện chế độ, chính sách về đào tạo, bồi dưỡng đối với cán bộ, công chức người dân tộc để họ tích cực học tập nâng cao trình độ, nhất là đối với cấp xã. Đồng thời có chính sách thu hút cán bộ, công chức có trình độ, có năng lực hoạt động thực tiễn giảng dạy cho đội ngũ cán bộ, công chức người dân tộc để bổ sung cho đội ngũ giảng viên của các cơ sở đào tạo.
Nguyễn Văn Quý