Theo thống kê, khoảng trên 5% dân số bị thoát vị thành bụng nói chung, trong đó 75% số này là thoát vị bẹn. Tình trạng này cũng có thể xảy ra ở nữ nhưng hiếm hơn, chiếm 10% số ca, thường chỉ gây khó chịu, ít dẫn đến biến chứng nặng.
Tầm soát thoát vị bẹn để phát hiện, điều trị và chấm dứt hoàn toàn bệnh
Vùng bẹn có những lỗ tự nhiên, trong quá trình phát triển của bào thai một số cấu trúc giải phẫu đi qua để xuống dưới, như tinh hoàn từ trong ổ phúc mạc chạy xuống bìu ở nam giới. Khi những lỗ này giãn rộng, một phần các tạng trong ổ bụng như ruột, mạc nối lớn chui qua lỗ này, gọi là thoát vị. Bệnh thoát vị bẹn có các biểu hiện như sưng phồng tại vùng bẹn, phần lớn ở tư thế đứng hoặc khi gắng sức.
Bệnh thoát vị bẹn thường xảy ra ở nam giới, có thể xảy ra ở bất cứ tuổi nào. Thoát vị bẹn có thể xảy ra ở một bên hoặc cả hai bên bẹn. Thoát vị bẹn ở trẻ nhỏ là hậu quả của bất thường bẩm sinh do tồn tại ống phúc tinh mạc.
- Bệnh thoát vị bẹn gián tiếp: khi tạng thoát vị đi qua ống phúc tinh mạc, đây là dạng thoát vị bẹn bẩm sinh. Thường ống phúc tinh mạc sẽ được bít lại sau khi sinh.
- Bệnh thoát vị bẹn trực tiếp: khi tạng thoát vị đi qua điểm yếu thành bẹn, đây là dạng thoát vị bẹn mắc phải. Dạng thoát vị này xảy ra ở người làm việc gắng sức, táo bón kéo dài, ho kéo dài, tiểu khó [trong u xơ tiền liệt tuyến]…
- Người cao tuổi do các cơ thành bụng yếu
- Những người hay làm việc nặng nhọc
- Người táo bón kéo dài do áp lực thường xuyên tại ổ bụng cao
- Những người mắc các bệnh như u nang thừng tinh, tràn dịch tinh mạc…
Bệnh thoát vị bẹn có nguy hiểm không?
Khi thoát vị đã hình thành, người bệnh sẽ cảm nhận khối thoát vị lớn dần, nhanh hay chậm tùy thuộc mỗi người. Nhưng cần biết rằng bệnh thoát vị bẹn sẽ không thể tự khỏi nếu không được can thiệp bằng phẫu thuật.
Tiến triển tự nhiên của bệnh sẽ làm tăng khó chịu và đau tức cho người bệnh, nhất là khi gắng sức.
Biến chứng của bệnh thoát vị bẹn
Bệnh thoát vị bẹn nếu không điều trị kịp thời sẽ gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm trong đó thoát vị nghẹt là nguy cơ hàng đầu. Đó là tình trạng mắc kẹt ruột hoặc mạc nối lớn trong túi thoát vị, lúc này, khối thoát vị không thể đẩy lên được và rất đau đớn. Bệnh nhân cần phải được khám và xử trí cấp cứu. Nguy cơ thoát vị nghẹt xảy ra cao hơn ở thoát vị bẹn gián tiếp.
Bệnh thoát vị bẹn có ảnh hưởng đến sinh sản không?
Bệnh thoát vị bẹn hoàn toàn có thể chữa khỏi nếu điều trị sớm và không ảnh hưởng gì tới việc có con.
Tuy nhiên, thoát vị bẹn có thể là một trong các yếu tố thuận lợi gây xoắn tinh hoàn, teo tinh hoàn, nghẹt bó mạch thừng tinh gây hoại tử tinh hoàn, làm tăng nguy cơ vô sinh ở nam giới
Ở phụ nữ, tuy thoát vị bẹn không ảnh hưởng tới khả năng thụ thai, nhưng khi đã mang thai, áp lực ổ bụng sẽ làm tình trạng bệnh ngày càng nặng. Bất kỳ can thiêp phẫu thuật nào cũng đều có nguy cơ nhất định đối với sức khỏe thai kỳ. Chính vì vậy, phụ nữ trước khi có kế hoạch mang thai mà có những dấu hiệu của bệnh thoát vị bẹn thì nên được thăm khám và phẫu thuật sớm.
Bệnh thoát vị bẹn nên mổ nội soi hay mổ hở?
Phương pháp điều trị triệt để bệnh thoát vị bẹn là phẫu thuật. Phẫu thuật thoát vị bẹn bằng cách đóng lại lỗ thoát vị và tái tạo lại thành bụng bằng cách đặt tấm lưới là phương pháp được sử dụng phổ biến. Người bệnh có thể lựa chọn mổ hở hoặc mổ nội soi tùy vào nhu cầu của mình.
Hiện nay, phẫu thuật nội soi tỏ ra có ưu thế vượt trội hơn so với mổ hở nhờ vào vết mổ nhỏ [thẩm mỹ], ít đau sau mổ, thời gian phục hồi nhanh hơn.
Mổ thoát vị bẹn tại Đà Nẵng ở đâu tốt nhất?
Phẫu thuật thoát vị bẹn khá phổ biến và hầu như ít rủi ro, có thể thực hiện được ở nhiều bệnh viện. Tuy nhiên khoảng 2% trường hợp bị tái phát trong vòng 3 năm. Ngoài ra còn có các biến chứng khác như: chảy máu, tổn thương ống dẫn tinh, đau tê ở vùng bẹn, nhiễm trùng vết mổ,…
Tìm hiểu thêm: Phẫu thuật thoát vị bẹn tại Đà Nẵng
Để đảm bảo phẫu thuật hiệu quả, hạn chế tối đa nguy cơ tái phát, nhanh chóng phục hồi sức khỏe, người bệnh nên lựa chọn điều trị tại các bệnh viện uy tín.
Khoa Ngoại Tiêu hóa - Gan - Mật – Bệnh viện Hoàn Mỹ Đà Nẵng tự hào là địa chỉ đáng tin cậy về dịch vụ điều trị ngoại khoa với đội ngũ bác sĩ chuyên khoa nhiều kinh nghiệm. Đặc biệt, nhiều kỹ thuật phẫu thuật nội soi đã được ứng dụng thường quy giúp giảm thiểu thương tổn và rút ngắn thời gian hồi phục, giảm thiểu rủi ro cho người bệnh.
Xem thêm:
>> Thoát vị bẹn ở trẻ nhỏ - Đừng để chậm trễ
>> Tầm soát bệnh lý thoát vị bẹn miễn phí
Khoa Ngoại Tiêu Hóa – BV Hoàn Mỹ Đà Nẵng Hotline: 02363 509 808
Email:
Thoát vị đĩa đệm nội xốp là một trong những bệnh lý cơ xương khớp ít được quan tâm, nhưng lại dễ gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe, nhất là người lớn tuổi. Làm sao nhận biết, điều trị hay phòng tránh hiệu quả? Mời bạn cùng tham khảo bài viết sau đây.
Thoát vị đĩa đệm nội xốp là tình trạng đau cột sống thắt lưng, có hoặc không có cơn đau quy chiếu, xuất phát từ một đĩa đệm, gây ra bởi sự phá vỡ tính toàn vẹn cấu trúc bên trong và sinh hóa bình thường của đĩa đệm bị ảnh hưởng. Bệnh có tên tiếng Anh là Internal Disc Disruption [viết tắt là IDD], được đề xuất lần đầu tiên vào năm 1970. [1]
Đây là một dạng thoát vị đĩa đệm rất đặc biệt, được hình thành bởi sự suy thoái thành phần tủy sống của đĩa đệm không phát triển thành thoát vị đĩa đệm, mà phát triển tạo thành vết nứt xuyên tâm kéo dài từ nhân đến vành khuyên gây rách hình khuyên và kích thích các đầu dây thần kinh tự do nếu nó đến khu vực 1/3 ngoài của xơ hóa hình khuyên. Vết nứt xuyên tâm kích thích các thụ thể hóa học và cơ học gây đau.
Sự cắt xén lặp đi lặp lại, tải trọng dọc trục và nén đĩa đệm được cho là có liên quan đến sự phát triển của khe nứt, dẫn đến đứt gãy nội mạc đốt sống, nơi các khe nứt có thể phát triển chứa vật liệu nhân của đĩa đệm bị thoái hóa. Điều này có thể bắt đầu phản ứng tự miễn dịch của cơ thể.
Theo đó, các giai đoạn của thoát vị đĩa đệm nội xốp được chia ra thành 4 cấp độ theo thang điểm Discograme Dallas có sửa đổi:
- Cấp độ 1: Vết rách hình khuyên mới hình thành, kéo dài đến 1/3 bên trong của đĩa đệm. Bệnh nhân chưa cảm thấy đau.
- Cấp độ 2: Rách hình khuyên nhiều hơn, kéo dài đến 1/3 giữa của đĩa đệm. Ở cấp độ này, các cơn đau cũng chưa rõ rệt. Người bệnh chỉ thấy mỏi ở vị trí thoát vị.
- Cấp độ 3: Vết rách kéo dài đến 1/3 bên ngoài của đĩa đệm. Bệnh nhân đã cảm nhận được cơn đau vì có tình trạng chèn ép rễ thần kinh.
- Cấp độ 4: Tương tự như cấp độ 3, nhưng lan truyền theo chu vi ở 1/3 ngoài. Bệnh nhân có biểu hiện đau nhiều.
Các chuyên gia y tế nhận định rằng, thoát vị nội xốp liên quan chủ yếu đến sự lão hóa. Chính vì thế, đối tượng thường mắc bệnh này là người trên 60 tuổi. Khi tuổi tác tăng cao, hệ thống xương khớp suy giảm khả năng vận động do cấu trúc xương thay đổi; bao xơ yếu, dễ rách; các mô sụn khớp bị thoái hóa….
Ngoài ra, một số ý kiến khác cho rằng thoát vị đĩa đệm nội xốp cũng dễ xảy ra ở người gặp vấn đề về thoái hóa các nốt schmorl, phần lồi ra của mô mềm đĩa đệm, thường được tìm thấy ở vị trí của các đốt sống cùng ngực hoặc vùng thắt lưng.
Ngoài ra, một số yếu tố nguy cơ dưới đây cũng có thể trở thành nguyên nhân gây bệnh thoát vị nội xốp:
- Vận động quá sức: Cột sống chính là bộ phận chống đỡ cho toàn bộ cơ thể nên rất dễ bị tổn thương nếu hoạt động quá sức. Đặc biệt là người thường xuyên phải bê vác vật nặng, nhấc đồ nặng đột ngột, đội các vật nặng trên đầu, làm một số công việc như công nhân xây dựng, công nhân khuân vác…
- Ảnh hưởng của chấn thương: Bị chấn thương do tai nạn lao động, tai nạn giao thông mà không xử lý dứt điểm có thể để lại di chứng nguy hiểm, điển hình là thoát vị đĩa đệm nội xốp. Do đó, nếu gặp chấn thương mỗi chúng ta cần thăm khám và điều trị triệt để.
- Thừa cân, béo phì: Cân nặng cũng là yếu tố liên quan đến các bệnh lý xương khớp nói chung, trong đó có thoát vị nội xốp. Bởi lẽ, cân nặng dư thừa sẽ gây áp lực lên xương khớp và đặc biệt là vùng thắt lưng.
- Một số nguyên nhân khác: Ngoài các yếu tố nguy cơ trên, bệnh lý xương khớp này còn liên quan đến chế độ dinh dưỡng, tư thế ngồi sai, yếu tố di truyền, các bệnh Paget hay nhiễm trùng, mang thai…
Các triệu chứng rõ rệt nhất của bệnh nhân bị thoát vị đĩa đệm nội xốp chính là đau thắt lưng trung ương mà không cần bức xạ hoặc bức xạ tối thiểu cho một hoặc cả hai chi. Mô tả kiểu đau là những cơn đau âm ỉ sâu và giảm khi bệnh nhân duỗi ra hoặc nằm thẳng. Tuy nhiên, khi người bệnh ngồi, lái xe, vặn người, gập người, ho và thực hiện kỹ thuật thở Valsalva… các triệu chứng sẽ trở nên trầm trọng hơn. [2]
Mô tả của Crock về thoát vị nội xốp bao gồm các đặc điểm sau:
- Vận động cột sống thấp khi tập thể dục, đau lưng khó chữa vì cơn đau tăng nặng
- Đau chân
- Sụt cân một cách rõ rệt
- Trầm cảm
- Sa sút năng lượng
Trong Phân loại đau mãn tính của IASP, thoát vị nội xốp có các đặc điểm:
- Đau cột sống thắt lưng, có hoặc không kèm theo đau ở chi dưới hoặc chi dưới;
- Trầm trọng hơn do các cử động gây căng thẳng cho đĩa đệm có triệu chứng
Theo Sehgal [2000], bệnh nhân sẽ có cảm giác:
- Đau âm ỉ, lan tỏa
- Cơn đau sâu, bỏng rát, lan tỏa ở lưng
- Cảm giác lưng yếu, không ổn định
- Thường xuyên đau ở hông và chi dưới
- Xuất hiện các cơn đau khi ngồi
- Các chuyển động của cột sống thắt lưng chậm và bị hạn chế
Thoát vị đĩa đệm nội xốp là một dạng của thoát vị đĩa đệm dọc theo chiều xương sống tại phần xốp của các đốt sống. Chính vì vậy, bệnh khó có thể chẩn đoán qua biểu hiện bởi chúng không gây ra triệu chứng đau điển hình. Thông thường, bệnh chỉ có thể nhìn thấy qua chụp CT hay cộng hưởng từ MRI.
Hệ thống chụp cắt lớp vi tính [CT] hai đầu bóng cao cấp nhất hiện nay tại BVDDK Tâm Anh TP.HCM, có khả năng tái tạo lên đến 768 lát cắt, giúp đánh giá được những tổn thương nhỏ nhất mà máy chụp CT thông thường không thể phát hiện được.
Trong một nghiên cứu do Hamanishi thực hiện, các nốt Schmorl đã được quan sát thấy trên MRI ở 19% trong số 400 bệnh nhân bị đau lưng và chỉ có 9% trong nhóm không có triệu chứng. Các nhà nghiên cứu đã kết luận rằng, các nút Schmorl là những vùng “thoát vị đĩa đệm theo chiều dọc”. [3]
Để có được chẩn đoán chính xác, các bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám lâm sàng thông qua việc tìm hiểu tiền sử tổn thương cột sống [nếu có], nghề nghiệp, triệu chứng… và có thể kết hợp các phương pháp chẩn đoán hình ảnh dưới đây để xác định mức độ nghiêm trọng của trình trạng thoát vị.
- Chụp X-Quang: Phương pháp này nhằm mục đích loại trừ những nguyên nhân gây đau lưng khác, đồng thời khảo sát sự xuất hiện của nốt schmorl trên đốt sống.
- Chụp cắt lớp vi tính [CT]: Thông qua hình ảnh thu được, các bác sĩ sẽ đánh giá những tổn thương xung quanh cột sống để xác định xem người bệnh có đang bị thoát vị nội xốp hay thoát vị đĩa đệm.
- Chụp cộng hưởng từ [MRI]: Kết quả MRI sẽ giúp cho bác sĩ đánh giá mức độ tổn thương của đĩa đệm, dây thần kinh, các mô xốp bên trong đốt sống…
Như đã đề cập ở trên, thoát vị đĩa đệm nội xốp là một bệnh lý đặc biệt của thoát vị đĩa đệm và rất khó nhận biết, nên đến khi phát hiện thì tình trạng thường đã khá nặng, việc can thiệp cũng trở nên khó khăn, tốn kém, mất thời gian và ảnh hưởng tiêu cực đến tâm lý người bệnh.
Trong tình huống người bệnh không nhận biết sớm, không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, bệnh sẽ gây ra Hội chứng chùm đuôi ngựa [Cauda Equina]. Hậu quả của hội chứng này khiến cho các dây thần kinh tủy sống của bệnh nhân bị viêm nhiễm và làm tăng nguy cơ bị bại liệt. Bệnh nhân không thể tự phục vụ cho bản thân, ảnh hưởng đến công việc, gia đình và quan trọng nhất là chất lượng cuộc sống suy giảm.
Khi nói đến điều trị thoát vị đĩa đệm nội xốp, các bác sĩ sẽ có rất nhiều phương pháp khác nhau. Tuy nhiên, điển hình nhất bao gồm:
Mục đích của phương pháp này là điều trị bảo tồn, giúp bệnh nhân giảm đau bằng việc sử dụng các loại thuốc như: Acetaminophen [Paracetamol], thuốc chống viêm không steroid, thuốc giãn cơ hoặc opioid.
Bên cạnh dùng thuốc, bác sĩ có thể chỉ định cho tiêm steroid nội khoa; Giảm tần số vô tuyến hoặc Liệu pháp Điện nhiệt bên trong [IDET] đẻ đảm bảo tính xâm lấn tối thiểu cho người bệnh.
Hầu hết các nguyên nhân gây thoát vị thường sẽ đáp ứng với điều trị bảo tồn bằng thuốc, nghỉ ngơi hợp lý và can thiệp vật lý trị liệu. Mục tiêu của phương pháp này là cải thiện chức năng và chất lượng cuộc sống, điều trị cơn đau về lâu dài, ngăn ngừa chấn thương lưng và tàn tật trong tương lai.
Ngoài ra, sự phá vỡ đĩa đệm bên trong có thể được quản lý bằng cách phẫu thuật để hợp nhất các đốt sống ở mức độ vỡ đĩa đệm. Tuy nhiên, phương pháp cần phải được nghiên cứu hết sức kỹ lưỡng vì chúng có một số nhược điểm như:
- Không duy trì được chiều cao của đĩa đệm.
- Ít chuyển động từng đoạn hơn ở các mức hợp nhất, có thể góp phần làm hẹp các ổ thần kinh đệm và quá tải các mức đĩa lân cận.
Các bệnh lý về cơ xương khớp thường xuất phát từ nguyên nhân thói quen sinh hoạt và làm việc, trừ các trường hợp chấn thương do tai nạn giao thông hay tai nạn nghề nghiệp. Vì thế, lời khuyên từ các chuyên gia cơ giúp phòng tránh các bệnh lý cơ xương khớp nói chung và thoát vị nội xốp nói chung là:
- Duy trì trạng thái làm việc và sinh hoạt đúng
- Không thay đổi tư thế đột ngột
- Thường xuyên vận động để tăng sự dẻo dai cho xương khớp
- Duy trì cân nặng ổn định, tránh gây áp lực cho cột sống
- Áp dụng các phương pháp, vật hỗ trợ khi phải vận động mạnh hay mang vác nặng
- Tăng cường bổ sung các dưỡng chất cần thiết cho xương khớp
- Hạn chế sử dụng thuốc lá, rượu bia
- Chủ động thăm khám, tầm soát sức khỏe để phát hiện bệnh kịp thời
Như đã đề cập ở trên, bệnh nhân thoát vị đĩa đệm nội xốp thường là người cao tuổi. Vì thế, việc chăm sóc người bệnh cũng cần được đặc biệt chú ý để không làm cho tình trạng trở nên trầm trọng hơn và không ảnh hưởng đến các bệnh lý khác, nếu có.
Theo đó, lời khuyên từ các chuyên gia cơ xương khớp Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM dành cho bạn là:
- Tăng cường bổ sung canxi, protein, vitamin D, Omega-3 và chất xơ cho người bệnh để thúc đẩy sự tăng trưởng, phát triển, sửa chữa các tổn thương,
- Hỗ trợ người bệnh vận động nhẹ nhàng, vừa sức để tăng cường sức khỏe tổng thể và cải thiện tình trạng bệnh lý đĩa đệm
- Trang bị các dụng cụ hỗ trợ chuyên dụng như ghế chống thoát vị đĩa đệm, đai đeo… trong sinh hoạt hàng ngày.
- Hướng dẫn và hỗ trợ người bệnh trong các theo tác đi đứng, nghỉ ngơi để tránh thay đổi tư thế đột ngột, nghiêng hay vặn xoắn người…
- Theo dõi và trang bị một số kiến thức về vật lý trị liệu, xoa bóp, massage để giúp cơ bắp người bệnh thư giãn, kích thích sản sinh chất nhờn ở các mô sụn.
- Nếu chăm sóc người bệnh sau phẫu thuật thoát vị đĩa đệm nội xốp cần nghiêm túc tuân thủ lời dặn của bác sĩ và thực hiện tái khám theo đúng lịch hẹn để kịp thời giải quyết một số trục trặc phát sinh nếu có.
Trung tâm Chấn thương Chỉnh hình, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM có cơ cấu gồm 5 chuyên khoa: Khoa Chấn thương chỉnh hình, Khoa Thần kinh Cột sống, Khoa Nội cơ xương khớp, Khoa Phục hồi chức năng và Đơn vị Y học thể thao. Trung tâm với đội ngũ chuyên gia hàng đầu, luôn tự tin làm chủ những kỹ thuật điều trị, phẫu thuật chấn thương chỉnh hình tiên tiến bậc nhất thế giới hiện nay.
Bên cạnh đó, Trung tâm Chấn thương Chỉnh hình còn được trang bị hệ thống máy móc, trang thiết bị chẩn đoán hình ảnh hiện đại như: máy chụp CT 768 lát cắt Somatom Drive, máy cộng hưởng từ thế hệ mới Magnetom Amira BioMatrix, máy đo mật độ xương, máy siêu âm…; hệ thống kính vi phẫu thuật Opmi Vario 700 Zeiss, bàn mổ Meera-Maquet hàng đầu thế giới; phòng tập theo tiêu chuẩn quốc tế… góp phần thăm khám, phát hiện tổn thương, phẫu thuật thành công, hạn chế tái phát và biến chứng.
Đặc biệt, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh còn tiên phong trong việc cung cấp dịch vụ chăm sóc vật lý trị liệu, phục hồi chức năng rất đa dạng với các bài tập sau mổ thoát vị đĩa đệm nội xốp được thiết kế riêng, giúp người bệnh nhanh chóng hồi phục và đặc biệt là hạn chế tối đa di chứng.