Tìm năm thành ngữ so sánh có dùng biện pháp nói quá
Tìm năm thành ngữ so sánh có dùng biện pháp nói quá.
1. Nói quá là gì?
Nói quá là biện pháp tu từ phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của sự vật, hiện tượng được miêu tả. Nói quá còn có tên gọi khác là khoa trương, ngoa dụ, thậm xưng, phóng đại, cường điệu.
Để nhận ra biện pháp nói quá cần điều chiếu nội dung lời nói với thực tế. Phải nắm được cái ý nghĩa hàm ẩn của lời nói [tức là hiểu theo nghĩa bóng chứ không hiểu theo nghĩa đen].
Nói quá thường được sử dụng trong khẩu ngữ. Ví dụ: buồn nẫu ruột, giận sôi gan, bầm gan tím ruột, mệt đứt hơi, đói rã họng, vỡ mặt, lo sốt vó, người đen như cột nhà cháy, nói như rồng leo…
Trong văn chương, nói quá thường thích hợp với những loại văn bản: châm biếm, trữ tình, anh hùng ca, … những văn bản có chức năng kêu gọi, lời hiệu triệu.
Ví dụ: Ta thường tới bữa quên ăn, nửa đêm vỗ gối, ruột đau như cắt, nước mắt đầm đìa, chỉ căm tức chưa xả thịt lột da, nuốt gan uống máu quân thù. Dẫu trăm thân này phơi ngoài nội cỏ, nghìn xác này gói trong da ngựa, ta cũng vui lòng. [Trần Quốc Tuấn]
Tìm năm thành ngữ so sánh dùng biện pháp nói quá.
Xem lời giải
Bài tập ngữ văn nói QUÁ
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây [93.2 KB, 6 trang ]
BÀI TẬP NÓI QUÁ
Câu 1: [Trang 102 - SGK Ngữ văn 8 tập 1] Tìm biện pháp nói quá và giải thích ý nghĩa của chúng
trong các ví dụ sau:
a. Bàn tay ta làm nên tất cả
Có sức người sỏi đá cũng thành cơm.
[Hoàng Trung Thông, Bài ca vỡ đất]
b. Anh cứ yên tâm, vết thương mới chỉ sướt da thôi. Từ giờ đến sáng em có thể đi lên đến tận trời
được.
[Nguyễn Minh Châu, Mảnh trăng cuối rừng]
c. [...] Cái cụ bá thét ra lửa ấy lại xử nhũn mời hắn vào nhà xơi nước.
[Nam Cao, Chí Phèo]
a. Biện pháp nói quá trong câu thơ trên: Có sức người sỏi đá cũng thành cơm. Ý nghĩa: Ca ngợi sức
lao động vĩ đại của con người, sự lao động của con người mang lại ấm no, hạnh phúc.
b. Biện pháp nói quá: Từ giờ đến sáng em có thể đi lên đến tận trời. Có ý nhấn mạnh dù vết thương có
đau vẫn có thể đi bất cứ đâu – đi lên đến tận chân trời, không quản ngại khó khăn gian khổ.
c. " … cụ bá thét ra lửa": Ý muốn nói quá về lời nói của con người có quyền hành, mỗi lời nói ra là
người khác phải nghe theo.
Câu 2: [Trang 102 - SGK Ngữ văn 8 tập 1] Điền các thành ngữ sau đây vào chỗ trống l...l để tạo
biện pháp tu từ nói quá: bầm gan tím ruột, chó ăn đá gà ăn sỏi, nở từng khúc ruột, ruột để ngoài da, vắt
chân lên cổ.
a] Ở nơi l...l thế này, cỏ không mọc nổi nữa là trồng rau, trồng cà. b] Nhìn thấy tội ác của giặc, ai ai
cũng l...l.
c] Cô Nam tính tình xởi lởi, l...l.
d] Lời khen của cô giáo làm cho nó l...l.
e] Bọn giặc hoảng hồn l...l mà chạy.
a. Ở nơi chó ăn đá gà ăn sỏi thế này, đến cỏ không mọc nổi nữa là trồng rau, trồng cà.
b. Nhìn thấy tội ác của giặc ai ai cũng bầm gan tím ruột.
c. Cô Nam tính tình xởi lởi ruột để ngoài da.
d. Lời khen của cô giáo làm cho nó nở từng khúc ruột.
e. Bọn giặc hoảng hồn vắt chân lên cổ mà chạy.
Câu 3: [Trang 102 - SGK Ngữ văn 8 tập 1] Đặt câu với các thành ngữ dùng biện pháp nói quá sau
đây: nghiêng nước nghiêng thành, dời non lấp biển, lấp biển vá trời, mình đồng da sắt, nghĩ nát óc.
Vẻ đẹp nghiêng nước nghiêng thành của Thúy Kiều khiến thiên nhiên cũng phải hờn ghen.
Vợ chồng đồng lòng chung sức có thể dời non lấp bể.
Mọi người đoàn kết lại có thể lấp biển vá trời
Chàng Gióng mình đồng da sắt cưỡi ngựa như bay trước quân thù.Bài toán này khó quá, tớ nghĩ nát
óc mà không làm được.
Câu 4: [Trang 103 - SGK Ngữ văn 8 tập 1] Tìm năm thành ngữ so sánh có dùng biện pháp nói quá.
Một số thành ngữ có dùng biện pháp nói quá:
Đen như cột nhà cháy
Xấu như ma
Đẹp như tiên
Chạy bán sống bán chết
Ăn như mèo
Dữ như cọp
Thuận vợ thuận chồng tát biển Đông cũng cạn.
Ăn như rồng cuốn, nói như phượng leo
Câu 5: [Trang 103 - SGK Ngữ văn 8 tập 1] Viết một đoạn văn hoặc làm một bài thơ có dùng biện
pháp nói quá.
Vì đi học muộn nên Nam lao nhanh như tên lửa đến lớp cho kịp giờ học. Vừa đến lớp, cô giáo yêu
cầu làm bài kiểm tra 15 phút, vì đã học bài nên Nam đọc đề và làm bài rất nhanh, chớp mắt một cái đã
làm xong.
Ca dao [tham khảo]
Lỗ mũi mười tám gánh lông
Chồng yêu chồng bảo: Tơ hồng trời cho.
Đêm nằm thì gáy o o,
Chồng yêu chồng bảo: Ngáy cho vui nhà.
Đi chợ thì hay ăn quà
Chồng yêu chồng bảo: về nhà đỡ cơm.
Trên đầu những rác cùng cơm.
Chồng yêu chồng bảo: Hoa thơm rắc đầu.
Con đường nào cũng có những tảng đá dù lớn hay nhỏ cản trở những bước chân của chúng ta, con
đường đi ấy chính là con đường đời của mỗi người còn tảng đá chính là những thử thách mà ta gặp phải
trên con đường ấy, tảng đá nhỏ tượng trưng cho những sóng gió nhỏ mà ta có thể dễ dàng vượt qua, còn
những tảng đá lớn là những thử thách khó mà đòi hỏi ta phải cố gắng, kiên trì mới có thể vượt qua được.
Những lúc gặp khó khăn ấy, bạn sẽ làm gì? Kiên quyết cố gắng hay đi giật lùi những bước chân để về
vạch xuất phát. Một số người họ sẽ dồn hết ý chí, nghị lực để vượt qua khó khăn ấy vì họ cho rằng sự
thành công nào cũng phải trả giá bằng sức lực và ý chí. Như chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại của chúng ta đã
nói:
Không có việc gì khó
Chỉ sợ lòng không bền
Đào núi và lấp biển
Quyết chí ắt làm nên
Câu 6: [Trang 103 - SGK Ngữ văn 8 tập 1] Phân biệt biện pháp tu từ nói quá với nói khoác.
Nói khoác và biện pháp tu từ nói quá giống và khác nhau ở những điểm sau:
Giống nhau: cùng sử dụng sự phóng đại về quá độ, quy mô tính chất... sự việc và hiện tượng.
Khác nhau:
Nói quá là biện pháp tu từ làm tăng sự biểu cảm của văn chương và để nhấn mạnh ý. Mục đích nhấn
mạnh, khẳng định, gây ấn tượng, tăng sức biểu cảm.
Nói khoác là một tính cách của con người trong đời sống, làm cho người nghe tin vào những điều
không có thực, hoặc để phô trương, khoe khoang.
Câu hỏi : Trong những câu tục ngữ sau, câu nào không sử dụng biện pháp tu từ nói quá ?
A. Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng.
B. Ngày tháng mười chưa cười đã tối.
C. Chớp đông nhay nháy gà gáy thì mưa.
D. Thuận vợ thuận chồng biển Đông tát cạn
Câu hỏi : Biện pháp tu từ nào được sử dụng trong những câu sau ?
Gươm mài đá đá núi cũng mòn
Voi uống nước nước sông phải cạn
[Trích Bình Ngô đại cáo – Nguyễn Trãi]
A. Nhân hoá
B. Nói quá
C. So sánh
D. Liệt kê
Câu hỏi : Biện pháp tu từ nói quá trong câu “Trong lúc ông ta đọc tên từng người, tôi cảm thấy
như quả tim tôi ngừng đập." [Trích Tôi đi học – Thanh Tịnh] có tác dụng như thế nào ?
A. Nhấn mạnh tâm tư đầy lo lắng của nhân vật.
B. Nhấn mạnh trạng thái quá hồi hộp của nhân vật.
C. Nhấn mạnh nỗi sợ hãi của nhân vật.
D. Nhấn mạnh sự căng thẳng của nhân vật.
Câu hỏi : Biện pháp tu từ nói quá trong câu tục ngữ sau : Nói ngọt lọt đến xươngcó tác dụng
gì ?
A. Nhấn mạnh nhằm làm nổi bật tác dụng của việc khéo nói, khéo thuyết phục.
B. Nhấn mạnh, tô đậm tác hại của việc thích nghe những lời nói ngọt ngào, đưa đẩy.
C. Chê bai những người chuyên dùng những lời lẽ ngon ngọt để mua chuộc kẻ khác.
D. Khen ngợi những ai biết lựa lời mà nói để vừa lòng người và đạt được mục đích.
Câu hỏi : Phân tích tác dụng của biện pháp tu từ nói quá được sử dụng trong câu ca dao sau :
Gánh cực mà đổ lên non
Còng lưng mà chạy cực còn theo sau.
+ Nỗi khổ cực, vất vả mà người lao động phải gánh chịu.
+ Biện pháp nói quá : Nỗi khổ cực, vất vả đó đeo đẳng, bám lấy không rời.
Câu hỏi : “Bạn là người mình yêu quý nhất, nhưng cũng có lúc mình chưa thật hài lòng về bạn."
Coi đây là câu mở đầu của một đoạn văn tự sự, em hãy viết tiếp khoảng từ 7 đến 10 câu để hoàn
chỉnh đoạn văn trên. Trong đoạn văn có sử dụng : biện pháp nói quá [lưu ý : gạch chân câu văn có
sử dụng biện pháp nói quá.]
Đoạn văn cần đạt các yêu cầu sau :
+ Rõ chủ đề [có thể triển khai các ý : mình yêu quý bạn như thế nào, có điều gì mình chưa hài lòng về
bạn, tại sao, mình mong muốn điều gì...].
+ Đảm bảo về độ dài, sử dụng hợp lí biện pháp nói quá.
+ Diễn đạt mạch lạc giàu cảm xúc.
Câu hỏi : Tìm cách nói quá và giải thích ý nghĩa của cách nói quá đó ?
Bàn tay ta làm nên tất cả
Có sức người, sỏi đá cũng thành cơm.
Câu hỏi: Câu ca dao: “ Nhớ ai bổi hổi bồi hồi
Như đứng đống lửa như ngồi đống than” sử dụng biện pháp tu từ nào?
Câu hỏi : Em hãy chép lại câu , ca dao, thành ngữ có sử dụng biện pháp tu từ nói quá?
- Khỏe như voi.
- Ăn như lợn.
- Nhanh như cắt.
- Hiền như đất.
- Chậm như rùa.
- nhanh như gió
- nhanh như cát
- nhanh như điện
- chậm như sên
- nhát như thỏ đế
Câu hỏi: Chỉ rõ và nêu tác dụng của phép nói quá trong câu:
- Hai cây phong nghiêng ngả tấm thân dẻo dai và reo vù vù như một ngọn lửa bốc cháy rừng rực.
[Ai-ma-tốp – Người thầy đầu tiên]
Hình ảnh nói quá: “reo vù vù như một ngọn lửa bốc cháy rừng rực”. Nói quá như vậy để diễn tả màu
đỏ và âm thanh gió thổi vào hai cây phong rất mạnh.
Câu hỏi: Tìm bp nói quá trong câu sau:
Giá những cổ tục đã đầy đọa mẹ tôi là một vật như hòn đá hay cục thủy tinh, đầu mẩu gỗ, tôi quyết
vồ ngay lấy mà cắn, mà nhai, mà nghiến cho kì nát vụn mới thôi.
Cách nói quá thể hiện ở cụm từ: mà cắn, mà nhai, mà nghiến kì nát vụn mới thôi.
Câu hỏi: [1 điểm] Tìm biện pháp nói quá và giải thích ý nghĩa của chúng trong câu thơ sau:
Bàn tay ta làm nên tât cả.
Có sức người sỏi đá cũng thành cơm .
Câu hỏi: Câu ca dao: “ Nhớ ai bổi hổi bồi hồi.
Như đứng đống lửa như ngồi đống than” sử dụng biện pháp tu từ nào?
Câu hỏi : Xác định biện pháp nói quá trong các trường hợp sau:
a. Đồn rằng bác mẹ anh hiền
Cắn hạt cơm không vỡ, cắn đồng tiền vỡ đôi. [Ca dao]
b. Xin nguyện cùng Người vươn tới mãi.
Vững như muôn ngọn dải Trường Sơn. [Tố Hữu]
c. Trên quê hương quan họ.
Một làn nắng cũng mang điệu dân ca. [Phó Đức Phương]
d. Đau lòng kẻ ở người đi
Lệ rơi thấm đá, tơ chia rũ tằm. [Nguyễn Du]
Gợi ý:
Các trường hợp trong bài tập này có sử dụng hai biện pháp phóng đại sau:
+ Nói quá kết hợp với so sánh tu từ.
+ Dùng những từ ngữ phóng đại
Câu hỏi : Xin nguyện cùng người vươn tới mãi.
Vững như muôn ngọn dải Trường Sơn. [Tố Hữu]
Dùng cách kết hợp nhuần nhuyễn hai biện pháp tu từ: nói quá và so sánh.
2. Phân tích hiệu quả của các trường hợp sau đây do sử dụng biện pháp tu từ nói quá
a. Đi xe máy mà say rượu thì tính mạng ngàn cân treo sợi tóc.
b. Bài toán này khó quá, nghĩ nát óc mấy tiếng đồng hồ rồi mà vẫn chưa tìm ra cách giải.
c. Do dậy muộn, nên dù đã vắt chân lên cổ chạy mà vẫn muộn học.
Gợi ý:
a. Sử dụng "ngàn cân treo sợi tóc" giúp người đọc nhận thức được mức độ nguy hiểm một cách cụ thể
sinh động.
b. "Nghĩ nát óc" là cách nói hình ảnh để diễn đạt khả năng tập trung, suy nghĩ cao độ.
c. "Vắt chân lên cổ " là cách nói quá diễn đạt sự cố gắng hết mức trong khi chạy, nhằm đạt tốc độ
nhanh nhất.
Câu hỏi : Tìm một số trường hợp nói quá trong sinh hoạt hàng ngày
Gợi ý:
Bài tập này giúp các em vận dụng cách nói quá vào lời nói sinh hoạt hàng ngày để tăng tính biểu cảm.
Mẫu: Da cậu ấy đen như của tam thất.
Câu hỏi : Tìm một số ví dụ về nói quá trong các bài thơ em đã học hoặc đã thuộc.
Gợi ý:
. Mẫu:
Gươm mài đá, đá núi cũng mòn
Voi uống nước, nước sông phải cạn
Đánh một trận sạch không kình ngạc
Đánh hai trận, tan tác chim muông
[Nguyễn Trãi]
Câu hỏi : Tìm 10 thành ngữ so sánh bằng biện pháp nói quá
Gợi ý:
Mẫu: Kêu như trời đánh ; Dữ như cọp; chậm như rùa; nhanh như gió ; nhanh như cắt ; nhanh như
điện ; chậm như sên ; nhát như thỏ đế ; kín như bưng ; vui như tết ; vui như mở cờ trong bụng ; buồn như
đưa đám, khỏe như trâu, khỏe như voi, đen như cột nhà cháy, ăn như rồng cuốn, uống như rồng leo, làm
như mèo mửa, trắng như bông, tráng như tuyết, đen như mun, đỏ như máu, lớn nhanh như thổi, ăn ít như
mèo, yếu như sên, run như cầy sấy, Xấu ma chê quỷ hờn,Trắng như trứng gà bóc, Đẹp nghiêng nước
nghiêng thành, Giết người không dao, Đi guốc trong bụng, Vắt chân lên cổ, Khỉ ho cò gáy, Chó ăn đá gà
ăn sỏi, Đội đá vá trời, Mình đồng da sắt, Rán sành ra mỡ, Tức lộn gan, Một bước lên mây.
Câu 4 [2 đ]:Tìm 4 thành ngữ so sánh có dùng biện pháp nói quá.
Tình thái từ trong câu “Thầy mệt ạ?” biểu thị điều gì?
Câu 4:[3 điểm] : Phân tích tác dụng của biện pháp tu từ trong câu ca dao sau:
Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày.
Tìm trong ca dao Việt Nam hai ví dụ về sử dụng biện pháp tu từ nói quá hoặc nói giảm nói tránh.
Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cà
[Ca dao]
Lỗ mũi mười tám gánh lông
Chồng yêu chồng bảo râu rồng trời cho
Con tằm nó ăn lá dâu
Có khi ăn mất cả trâu lẫn bò
Làm trai cho đáng nên trai
Khom lưng chống gối gánh hai hạt vừng
Ước gì sông rộng một gang
Bắc cầu dải yếm cho chàng sang chơi
Câu 2[2điểm]: Hãy đặt một câu có dùng biện pháp nói quá và một câu ghép chỉ quan hệ đồng thời.
tác dụng của biện pháp nói quá trong câu thơ sau:
"Bác ơi tim Bác mênh mông thế,
Ôm cả non sông mọi kiếp người!" [Tố Hữu]
- HS chỉ ra được biện pháp nghệ thuật nói quá trong câu thơ [ 0,5 điểm ]
- Phân tích được hiệu quả của phép tu từ nói quá : Ngợi ca tình yêu thương của Bác Hồ với
nhân dân Việt Nam , thế giới .[ 1,5 điểm ]
Dựa vào kiến thức về văn học dân gian và cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ, hãy điền từ ngữ thích
hợp vào ô trống theo sơ đồ sau:
Giải thích những từ ngữ có nghĩa hẹp trong sơ đồ trên
Trả lời:
Nằm trong nhà, Thanh bỗng nghe thấy tiếng rơi tí tách trên mái ngói, đêm nay trời lại mưa.
Những con trâu bụng căng tròn, ve vẩy chiếc đuôi, gặm cỏ bên bờ sông
Bài 4:
Tìm các phép tu từ từ vựng và tác dụng của nó trong những câu thơ sau:
a] Gác kinh viện sách đôi nơi
Trong gang tấc lại gấp mười quan san [Nguyễn Du, Truyện Kiều]
b] Còn trời còn nước còn non
Còn cô bán rượu anh còn say sưa
[Ca dao]
Giải Bài 4:
a] Phép nói quá: Gác Quan Âm, nơi Thuý Kiều bị Hoạn Thư bắt ra chép kinh, rất gần với phòng đọc
sách của Thúc Sinh. Tuy cùng ở trong khu vườn nhà Hoạn Thư, gần nhau trong gang tấc, nhưng giờ đây
hai người cách trở gấp mười quan san.
Bằng lối nói quá, tác giả cực tả sự xa cách giữa thân phận, cảnh ngộ của Thuý Kiều và Thúc Sinh