Trong bảng 10 doanh nghiệp lợi nhuận tốt nhất Việt Nam nói chung, chiếm quá nửa là ngân hàng - Ảnh: QUANG ĐỊNH
Bảng xếp hạng những doanh nghiệp lợi nhuận tốt nhất
Ngày 8-9, Công ty cổ phần Báo cáo đánh giá Việt Nam [Vietnam Report] cùng báo VietNamNet công bố bảng xếp hạng PROFIT500 - Top 500 doanh nghiệp lợi nhuận tốt nhất Việt Nam năm 2023.
10 doanh nghiệp lợi nhuận tốt nhất Việt Nam năm nay bao gồm: Tập đoàn Dầu khí Việt Nam, Công ty TNHH Samsung Electronics Việt Nam Thái Nguyên, Viettel, Vietcombank, Techcombank, Tổng công ty Thăm dò khai thác dầu khí [PVEP], BIDV, MBBank, Agribank, VPBank.
Còn 10 doanh nghiệp tư nhân lợi nhuận tốt nhất Việt Nam bao gồm: Techcombank, VPBank, ACB, Vingroup, VIB, Vinamilk, HDBank, Hòa Phát, SHB, TPBank.
Báo cáo cho thấy dù chưa quay về mức cao như trước dịch, song so với năm 2022, ROA [tỉ số lợi nhuận ròng trên tài sản] bình quân 500 doanh nghiệp cải thiện ở cả 3 khu vực.
Nguồn: Thống kê từ Vietnam Report giai đoạn 2019-2023
Trong đó, các doanh nghiệp FDI tiếp tục dẫn đầu ở mức 13,7%, đồng thời tăng mạnh nhất với 2,7%. Điều này cho thấy sự ổn định trong kinh doanh và khả năng tạo lợi nhuận từ tài sản.
Hai vị trí còn lại không có sự xáo trộn và đều có sự gia tăng so với hai năm qua, khi doanh nghiệp tư nhân và doanh nghiệp nhà nước lần lượt ghi nhận tỉ lệ ROA bình quân ở mức 11,2% và 9,2%.
Năm 2023 cũng chứng kiến sự thay đổi đáng chú ý trong ROE [tỉ số lợi nhuận ròng trên vốn chủ sở hữu] bình quân.
Cụ thể, khu vực FDI và tư nhân lần lượt tăng 4,6% và 5,5% so với kết quả năm 2022, qua đó ghi nhận mức cao nhất 5 năm trở lại đây.
Dù có tỉ lệ ROE bình quân tăng từ 16,5% năm ngoái lên 17,2% trong năm nay, song sự cải thiện này của khu vực nhà nước vẫn chưa rõ rệt và khá nhẹ so với hai khu vực còn lại, tiếp tục xếp ở vị trí thứ ba.
Doanh nghiệp phục hồi nhưng không quá nhanh vì áp lực vẫn lớn
Vietnam Report đánh giá giai đoạn vừa qua là "một chặng đường khắc nghiệt" của nền kinh tế. Trạng thái trì trệ lan rộng hầu khắp các ngành khiến sức chống chịu doanh nghiệp bị bào mòn, lợi nhuận cũng mỏng đi đáng kể.
Kết quả khảo sát, tỉ lệ doanh nghiệp giữ nhịp tăng trưởng trong nửa đầu năm nay thấp hơn so với cùng kỳ, trong khi tỉ lệ ghi nhận kết quả kinh doanh không mấy khả quan lại gia tăng.
Đến hiện tại, khi 2/3 khoảng thời gian của năm trôi qua, chưa đến một nửa số doanh nghiệp hoàn thành được trên 50% kế hoạch lợi nhuận [40,9% số doanh nghiệp - giảm mạnh so với mức 73,9% cách đây một năm].
Nguồn: Khảo sát doanh nghiệp thực hiện bởi Vietnam Report
Tuy nhiên, Vietnam Report cho rằng phần còn lại của năm, khi "hạ cánh mềm" dần được nhắc đến nhiều hơn để nói về kinh tế thế giới thay cho cụm từ "suy thoái", nền kinh tế Việt Nam nhen nhóm tín hiệu bớt ảm đạm và có khả năng tiến dần vào quỹ đạo phục hồi.
Mặc dù, tốc độ chuyển trạng thái không quá nhanh do áp lực vẫn lớn và nhiều khó khăn còn tồn đọng.
Ngoài ra, theo đơn vị đánh giá, sự phục hồi giữa các ngành, các doanh nghiệp cũng sẽ có sự khác biệt phụ thuộc vào nhiều yếu tố đặc thù riêng.
54,6% số doanh nghiệp cho rằng lợi nhuận của mình sẽ có cải thiện nhẹ so với nửa đầu năm đã qua, trong khi 4,5% số doanh nghiệp dự báo không thay đổi và 40,9% nhận định sự phục hồi vẫn hết sức chậm chạp và có thể ghi nhận sự suy giảm ngắn hạn.
"Với bối cảnh hiện nay, bức tranh lợi nhuận trong các tháng tới vẫn chịu dư chấn từ những cơn gió ngược trong nửa đầu năm", đơn vị phát hành báo cáo nhận định.
Trong các yếu tố được doanh nghiệp chỉ ra, sức mua yếu, thị trường tiêu thụ bị thu hẹp và bất ổn kinh tế - chính trị trên thế giới vẫn là hai rào cản lớn nhất trong những tháng cuối năm.
Với sức ép lãi suất vay ngân hàng, dù vẫn khiến doanh nghiệp lo ngại song tỉ lệ đánh giá đây là khó khăn lớn đã giảm đáng kể so với nửa đầu năm sau những động thái nới lỏng dần chính sách tiền tệ.
Mặc dù việc thực hiện những chính sách nới lỏng hỗ trợ tăng trưởng này cũng dẫn đến những lo ngại xoay quanh áp lực tỉ giá, tuy nhiên các chuyên gia cũng chỉ ra rằng biến động tăng cao đột ngột của thị trường ngoại hối chỉ mang tính chất ngắn hạn.
Bên cạnh việc tận dụng tối đa lực đẩy từ các chính sách tiền tệ nới lỏng và tài khóa mở rộng, doanh nghiệp cũng được nhấn mạnh việc chủ động đổi mới, tiết giảm chi phí, chú trọng xây dựng vốn con người…
Walmart, Saudi Aramco, Amazon, PetroChina và Sinopec có doanh thu cao hơn GDP Việt Nam. Tuy nhiên, việc so sánh doanh thu của một tập đoàn với quy mô nền kinh tế của một quốc gia chỉ mang tính chất tham khảo để dễ hình dung độ lớn của con số, bởi bản chất của những thống kê này là khác nhau.
Theo Tổng cục Thống kê, vào năm 2022, tổng sản phẩm quốc nội [GDP] danh nghĩa Việt Nam đạt 409 tỷ USD. Còn theo CompaniesMarketCap.com, doanh thu 4 quý gần nhất của Walmart, Saudi Aramco, Amazon, Petro China và Sinopec nằm trong khoảng 472 - 600 tỷ USD. Apple, gã khổng lồ công nghệ có vốn hóa lớn nhất thế giới, có doanh thu dưới 400 tỷ USD.
Hai trong số 5 tập đoàn top đầu là doanh nghiệp bán lẻ, thường có doanh thu cao nhưng biên lợi nhuận thấp. Ba đại diện còn lại là các tập đoàn dầu khí quốc doanh. Trong đó, Saudi Aramco là công ty có lợi nhuận cao nhất thế giới [bằng hơn 50% doanh thu trong 4 quý gần nhất].
Walmart là tập đoàn có doanh thu lớn nhất thế giới, Saudi Aramco và Amazon lần lượt đứng sau.
Doanh thu và GDP: Tương đồng và khác biệt
Một điểm cần lưu ý là doanh thu của các công ty và GDP của quốc gia có bản chất và phương pháp thống kê khác nhau. Việc so sánh doanh thu và GDP chỉ mang tính chất tham khảo, để người đọc dễ hình dung độ lớn của số liệu.
Doanh thu là tổng giá trị các lợi ích kinh tế doanh nghiệp thu được trong kỳ kế toán, phát sinh từ hoạt động sản xuất kinh doanh.
Trong khi đó, GDP là chỉ tiêu đo lường tổng giá trị thị trường của tất cả hàng hoá và dịch vụ cuối cùng được sản xuất ra trong phạm vi lãnh thổ quốc gia trong một khoảng thời gian.
Tuy vậy, doanh thu và GDP có điểm chung là cả hai đều là những thống kê mang tính thời kỳ, được đo đếm trong một quý, một năm, .... Trái lại, giá trị niêm yết của doanh nghiệp hay vốn hóa của thị trường chứng khoán là biến số mang tính thời điểm, chỉ đúng tại một thời khắc nhất định. Vì vậy, phép so sánh giữ doanh thu với GDP hợp lý hơn phép so sánh giữa vốn hóa cổ phiếu với GDP.
Doanh thu của doanh nghiệp không phải là yếu tố cấu thành nên GDP. Về lý thuyết, doanh thu của các tập đoàn có thể nhỏ hơn, ngang bằng hoặc lớn hơn GDP của một nước. Ví dụ, doanh thu năm 2022 của ArcelorMittal, một công ty sản xuất thép có trụ sở ở Luxembourg, là 83,75 tỷ USD; còn GDP của Luxembourg theo Quỹ Tiền tệ Quốc tế [IMF] là hơn 82 tỷ USD.
Nếu so sánh với lợi nhuận, GDP Việt Nam cao hơn tất cả doanh nghiệp trên thế giới. Quy mô nền kinh tế Việt Nam xấp xỉ bằng lợi nhuận của Saudi Aramco và Apple cộng lại. Trong khi đó, lợi nhuận của Walmart, Amazon, PetroChina hay Sinopec chỉ bằng GRDP của một tỉnh hoặc thành phố của Việt Nam.
GRDP của Thành phố Hồ Chí Minh vào năm 2022 là khoảng 56 tỷ USD. Lợi nhuận của Walmart trong năm tài chính 2022 chỉ khoảng 14 tỷ USD.
Tốc độ tăng trưởng
Đối với mỗi quốc gia và cả doanh nghiệp, đôi khi giá trị tuyệt đối của GDP, lợi nhuận hay doanh thu không quan trọng bằng tốc độ tăng trưởng của những chỉ số này.
Nhiều công ty công nghệ được định giá hàng chục, thậm chí cả trăm tỷ USD, nhưng lại có lợi nhuận âm hoặc rất thấp. Bất chấp việc không mang lại lợi nhuận, các nhà đầu tư vẫn sẵn sàng đổ tiền vào những doanh nghiệp này, bởi kỳ vọng rằng một ngày nào đó công ty sẽ chuyển lỗ thành lãi.
Tương tự, một quốc gia có thể có xuất phát điểm thấp, nhưng nếu duy trì được tốc độ tăng trưởng cao thì sẽ nhanh chóng bắt kịp với những nước giàu có hơn.
Nếu tiếp tục đạt tốc độ tăng trưởng như hiện nay, tới năm 2027, Việt Nam sẽ vượt qua cả Singapore lẫn Malaysia, trở thành nền kinh tế lớn thứ ba Đông Nam Á, theo dự báo của IMF.
Nhóm cổ phiếu dầu khí thường không được định giá cao như công nghệ do khả năng tăng trưởng doanh thu, lợi nhuận không lớn.
Có thể thấy từ biểu đồ ở trên, GDP Việt Nam tăng trưởng khá ổn định, ở mức khoảng gần 6%/năm. Trong khi đó, doanh thu của các tập đoàn dầu khí như Sinopec, PetroChina lại không ổn định, có năm tăng, năm giảm, phụ thuộc vào giá năng lượng thế giới. [Doanh thu của Saudi Aramco không được liệt kê do công ty mới niêm yết].
Gã khổng lồ bán lẻ Walmart có tốc độ tăng trưởng doanh thu trung bình chỉ khoảng 2,7% trong 9 năm qua, do đặc thù của lĩnh vực kinh doanh.
Amazon cũng hoạt động trong ngành bán lẻ nhưng đồng thời có mảng công nghệ quy mô lớn với dịch vụ lưu trữ đám mây cho các website trên toàn cầu. Trong 9 năm gần nhất, trung bình doanh thu của Apple tăng trưởng khoảng 9,9% mỗi năm, trong khi tốc độ của Amazon lên tới 23,9%/năm.
Những công ty có doanh thu lớn hơn GDP Việt Nam đang làm gì?
Walmart
Tập đoàn lớn như một quốc gia: Doanh thu, số nhân viên đứng đầu thế giới, mỗi năm đưa hàng chục tỷ USD hàng hóa Trung Quốc vào Mỹ 16/12/2022 - 20:07
Walmart là tập đoàn bán lẻ của những cái nhất: doanh thu cao nhất, nhiều nhân viên nhất, chủ sở hữu là gia đình giàu có nhất nước Mỹ, nhà nhập khẩu nhiều hàng hóa nhất tại Mỹ.
Walmart hiện đang có 2,3 triệu nhân viên, 10.500 cửa hàng trên toàn thế giới, tổng diện tích mặt sàn của siêu thị đạt 99 km2, bằng 2/3 diện tích một quốc gia nhỏ ở châu Âu là Liechtenstein.
Mỗi năm, Walmart nhập khẩu hàng chục tỷ USD hàng hóa Trung Quốc vào Mỹ, làm trầm trọng thêm thâm hụt thương mại và khiến nước Mỹ mất hàng trăm nghìn việc làm.
Saudi Aramco
Tập đoàn dầu khí quốc doanh của Arab Saudi đang là công ty có vốn hóa lớn thứ hai trên thế giới, chỉ sau Apple. Saudi Aramco đã có một năm thành công nhờ giá năng lượng tăng mạnh. Công ty cũng có lợi nhuận cao nhất thế giới, gấp hơn hai lần của Apple.
Biên lợi nhuận của tập đoàn này lên tới 55%, cao hơn nhiều so với mặt bằng chung của ngành dầu khí, nhờ vào chi phí sản xuất dầu tại Arab Saudi rất thấp. Dầu mỏ của Arab Saudi là một trong những loại nhiên liệu dễ khai thác nhất thế giới.
Chi phí để sản xuất một thùng dầu của Arab Saudi chỉ khoảng 10 USD, trong khi giá dầu hiện nay là khoảng 80 USD/thùng.
Amazon
Amazon tuy hoạt động trong lĩnh vực bán lẻ, nhưng lại có tốc độ tăng trưởng doanh thu như một công ty công nghệ. Nếu tiếp tục duy trì tốc độ tăng trưởng như hiện nay, Amazon sẽ sớm vượt Walmart, trở thành tập đoàn có doanh thu lớn nhất thế giới. Lợi nhuận trong những năm gần đây của Amazon cũng đang được cải thiện.
PetroChina, Sinopec
PetroChina, Sinopec và CNOOC là ba doanh nghiệp dầu khí quốc doanh lớn nhất Trung Quốc. Doanh thu của CNOOC thấp hơn hai người anh em còn lại, chỉ vào khoảng 250 tỷ nhân dân tệ [36 tỷ USD] mỗi năm
PetroChina là nhà sản xuất dầu mỏ lớn nhất Trung Quốc, trong khi Sinopec là doanh nghiệp lọc dầu lớn nhất thế giới.