Trên thế giới mỗi năm có 2,5 triệu người chết do nhồi máu cơ tim, trong đó có 25% chết trong giai đoạn cấp tính của bệnh. Trong vòng năm sau đó chết thêm 5%-10% nữa. Ở Hoa Kỳ, cứ 6 người chết là có một người chết vì bệnh tim mạch. Trong năm 2009 có 368 324 người tử vong vì bệnh mạch vành. Mỗi năm có khoảng 635 000 trường hợp nhồi máu mới xuất hiện và 280 000 trường hợp nhồi máu tái phát, 150 000 nhồi máu im lặng. Ở Việt Nam tuy chưa có số liệu thống kê đầy đủ về số bệnh nhân nhồi máu cơ tim nhưng số bệnh nhân ngày càng tăng. Tại Bệnh viện Chợ Rẫy, Sài Gòn, năm 2010 có tới 7421 trường hợp nhập viện vì đau thắt ngực, 1538 ca nhập viện và điều trị vì hội chứng vành cấp. Cùng với các xét nghiệm ECG, siêu âm tim, chụp động mạch vành, các xét nghiệm máu như GOT, GPT, LDH, CK, CK-MB, Pro-BNP, hs-troponin là một xét nghiệm đặc hiệu giúp các nhà lâm sàng chẩn đoán sớm nhồi máu cơ tim. Troponin T [TnT] là một thành phần của bộ máy co cơ của các cơ tim và cơ xương. TnT có nguồn gốc duy nhất từ cơ tim [trọng lượng phân tử 39,7 kD] khác biệt rõ rệt so với cơ xương. Do tính đặc hiệu cao về mô học, troponin T là dấu ấn chuyên biệt cho cơ tim và có độ nhạy cao với các tổn thương cơ tim. Xét nghiệm hs-troponin T là xét nghiệm miễn dịch invitro dùng để định lượng troponin T tim trong huyết thanh và huyết tương người. Hiện nay, hs-TnT được định lượng bằng phương pháp miễn dịch điện hóa phát quang ECLIA với hai kháng thể đơn dòng đặc hiệu kháng trực tiếp troponin T tim người, trên máy phân tích miễn dịch Cobas E của Roche, tại Bệnh viện TƯQĐ 108. Troponin T tim tăng lên khoảng 3-4 giờ sau nhồi máu cơ tim cấp và có thể duy trì đến 2 tuần sau đó. Ngược lại với trường hợp nhồi máu cơ tim có ST chênh cao, chẩn đoán nhồi máu cơ tim không ST chênh dựa chủ yếu vào kết quả định lượng TnT tim. Theo định nghĩa mới toàn cầu về chứng nhồi máu cơ tim, chẩn đoán có nhồi máu cơ tim khi lượng troponin tim trong máu cao hơn phân vị thứ 99 của khoảng tham chiếu [của nhóm người khỏe mạnh] cùng với các bằng chứng về thiếu máu cơ tim [triệu chứng, những thay đổi điện tim hay kết quả hình ảnh]. Xét nghiệm troponin có độ biến thiên ở phân vị thứ 99 phải nhỏ hơn hoặc bằng 10%. Nếu giá trị TnT đo được âm tính, chiến lược tốt nhất là đo lại lần thứ 2 sau khoảng thời gian 4-6 giờ. Nếu giá trị này tăng nó báo hiệu một biến cố tim mạch cấp tính, thậm chí không chẩn đoán được bằng ECG. Mặt khác, nếu cả hai kết quả đều âm tính, có thể xem như bệnh nhân đó có nguy cơ thấp và loại trừ chứng nhồi máu cơ tim. Vì có giá trị tiên đoán tốt, troponinT được đề nghị sử dụng để đo lường ở những bệnh nhân suy thận mạn tính. TnT thường tăng ở các bệnh nhân mắc bệnh thận mạn tính tiền thẩm phân phúc mạc, tăng cao trước khi xảy ra biến cố tim mạch. Các mức này không phải là dương tính giả, chúng báo hiệu nguy cơ tử vong cao mà không tìm thấy trong các xét nghiệm Troponin khác. Troponin T tim có thể tiên lượng bệnh cảnh ngắn, trung và dài hạn cho những bệnh nhân mắc hội chứng mạch vành cấp. Ngoài ra, troponin T còn hữu dụng trong việc xác định những bệnh nhân nào có lợi ích với liệu pháp chống huyết khối. Nồng độ troponin T thấp có thể gặp ở những bệnh nhân ổn định trên lâm sàng như bệnh suy tim thiếu máu cục bộ hoặc không thiếu máu cục bộ, suy thận, nhiễm trùng huyết và đái tháo đường, viêm cơ tim, giập cơ tim, thuyên tắc phổi, nhiễm độc tim do thuốc. Nồng độ TnT thấp là một tiên lượng độc lập của các biến cố tim mạch bao gồm rung nhĩ mới hay rung nhĩ tái phát.
Bác sĩ Đinh Thị Thảo
Khoa Sinh Hóa, Bệnh viện TƯQĐ108
Tên khác: TnI; TnT; cTnI; cTnT
Tên chính: Cardiac-specific Troponin I and Troponin T
Xét nghiệm liên quan: CK; CK-MB; Myoglobin; Cardiac Biomarkers
Các troponins là một gia đình của các protein được tìm thấy trong cơ xương và cơ tim . Có ba loại khác nhau:Troponin C [TnC], Troponin T [TnT], và Troponin I [TnI]. Ba protein cùng nhau điều hòa co cơ.
Troponins I và T [cTnI và cTnT] là các troponins chỉ được tìm thấy trong trái tim. Chúng thường hiện diện trong máu với số lượng rất nhỏ không thể phát hiện được . Khi có tổn thương các tế bào cơ tim, troponins Ivà T được phóng thích vào máu. Tổn thương cơ tim càng nhiều , nồng độ troponins trong máu càng cao.Các thử nghiệm troponin đo lượng troponin I hoặc T trong máu và được sử dụng để giúp xác định nếu một cá nhân đã bị một cơn đau tim.
Khi một người có một cơn đau tim, mức độ của troponins I và T có thể tăng cao trong máu trong vòng 3 hoặc 4 giờ sau khi bị tổn thương và có thể vẫn còn tăng cao trong 10-14 ngày.
Xét nghiệm được sử dụng như thế nào?
Xét nghiệm troponin chủ yếu được chỉ định để đánh giá những người bị đau ngực để xem họ đã có một cơn đau tim hoặc tổn thương khác trái tim của họ. Một trong hai hoặc cả hai thử nghiệm troponin I hoặc troponin T có thể được thực hiện, thường là một phòng thí nghiệm sẽ thực hiện một trong hai xét nghiệm[ TnT hoặc TnI ]. Xét nghiệm troponin đôi khi chỉ định cùng với các chỉ dấu sinh học tim, như CK-MB hoặc myoglobin. Tuy nhiên, xét nghiệm troponins ưu tiên được chỉ định khi nghi ngờ có một cơn đau tim, vì nó đặc hiệu với chấn thương cơ tim hơn so với các xét nghiệm khác [vì các xét nghiệm này cũng tăng trong chấn thương cơ xương] và vẫn còn cao trong một thời gian dài.
Các thử nghiệm troponin được sử dụng để giúp chẩn đoán một cơn đau tim, để phát hiện và đánh giá tổn thương cơ tim từ nhẹ đến nặng, và để phân biệt đau ngực có thể là do các nguyên nhân khác. Trong những kinh nghiệm những người đau ngực có liên quan đến tim, khó chịu, hoặc các triệu chứng khác và không tìm kiếm sự chăm sóc y tế trong một ngày hoặcnhiều hơn, thử nghiệm troponin vẫn sẽ là hữu ích để xác định nếu các triệu chứng trên do tổn thương tim.
Khi nào được chỉ định?
Một xét nghiệm troponin I hoặc T thường sẽ được chỉ định đầu tiên khi một người bị nghi ngờ một cơn đau timđi vào phòng cấp cứu, tiếp theo là xét nghiệm troponin được thực hiện lặp lại trong nhiều giờ. Đôi khi nó được chỉ định cùng với các xét nghiệm khác như CK, CK-MB, hoặc myoglobin.
Ở những người bị đau thắt ngực ổn định, một xét nghiệm troponin được cho làm khi:
- Triệu chứng xấu đi- Các triệu chứng xảy ra khi nghỉ ngơi
- Các triệu chứngthoải mái không còn dàihơn với điều trị.
Đây là tất cả các dấu hiệu cho thấy chứng đau thắt ngực đang trở nên không ổn định, làm tăng nguy cơ bị đau tim hay vấn đề tim mạch nghiêm trọng khác sẽ xãy ra trong tương lai gần.
Kết quả xét nghiệm có ý nghĩa là gì?
Giá trị tham khảo bình thường : Troponin T < 0.05 ng/mL
Troponon I < 0,40 ng/mL
Bởi vì troponin là đặc hiệu cho tim, thậm chí cao độ nhẹ có thể cho biết một số mức độ tổn thương cho tim. Khi một người có mức độ troponin tăng cao đáng kể và, đặc biệt là tăng và / hoặc giảm các kết quả từ một loạt các thử nghiệm được thực hiện trong nhiều giờ sau đó, người đó có khả năng đã có một cơn đau tim hoặc một số hình thức khác gây thiệt hại đến tim.
Khi ai đó đau ngực và / hoặc đau thắt ngực ổn định có kết quả xét nghiệm troponin bình thường trong một loạt các lần đolặp lại trong nhiều giờ sau đó,thì chắc chắn rằng trái tim của họ không bị thương.
Nồng độ Troponincó thể duy trì ở mức cao trong 1-2 tuần sau khi bị một cơn đau tim. Xét nghiệm này không bị ảnh hưởng bởi tổn thương của các cơ khác, do đó, tiêm, tai nạn, và các loại thuốc có thể gây tổn hại đến cơ bắp, không ảnh hưởng đến mức độ troponin tim. Troponin có thể tăng sau khi tập thể dục vất vả trong trường hợp này không có các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh tim, nó thường không có ý nghĩa bệnh lý.
Điều gì khác cần biết?
Nồng độ troponin tăng, không nên được sử dụng một mình để chẩn đoán hoặc loại trừ một cơn đau tim. Một kỹ thuật vật lý [ siêu âm tim ], lịch sử lâm sàng, và điện tâm đồ cũng rất quan trọng như là kết quả các mức độ troponintừ một loạt cáclần xét nghiệm lặp lại cao ổn định hoặc thấy sự gia tăng và / hoặc giảm trong nhiều giờ. Rất hiếm khi, những người có một cơn đau tim có nồng độ troponin bình thường, và một số những người có nồng độ troponin tăng không có tổn thương tim rõ ràng. Mức độ troponin cũng có thể được nâng cao với các điều kiện cấp tính hoặc mãn tính như viêm cơ tim [viêm tim], suy tim sung huyết, nhiễm khuẩn nặng, bệnh thận, và một số bệnh mãn tính viêm của bắp thịt và da.
Câu hỏi thường gặp
- Đau tim có nghĩa là gì?
Đau tim có nghĩa là một số cơ trong trái tim của bạn đã chết. Thuật ngữ y họcgọilà nhồi máu cơ tim [MI]. Thông thường nhất, một cơn đau tim bắt đầu với triêu chứng ngực bị một áp lực đè năng hay đau ngực, đau thường lan dài lên cổ hoặc cánh tay trái. Bạn có thể gặp khó thở, hoặc bạn có thể cảm thấy yếu,vả mồ hôi và lạnh.
Một cơn đau tim thường xảy ra khi một trong các mạch máu [gọi là động mạch vành] đưa máu đến cơ tim của bạn bị chặn. Điều này có thể xảy ra khi một cục máu đông hình thành trong mạch máu đã chặn một phần. Tắc nghẽn một phần, phát triển trong nhiều năm, thường gây ra bởi chất béo quá nhiều trong thành của các mạch máu [điều này thường được gọi là xơ cứng mà thuật ngữ y tế gọi là xơ vữa động mạch].
2. Nếu tôi có đau ngực, không có nghĩa là tôi đang gặp một cơn đau tim?
Nhiều vấn đề khác có thể gây ra đau ngực, và nó không phải là luôn luôn có thể cho biết đúng đau ngực của bạn là có hay không có một cơn đau tim. Nhiều người bị đau ngực do căng các cơ ngực của họ, và đau ngực có thể xảy ra với một sốbệnh về phổi. Đau ngực có thể là một dấu hiệu cảnh báo của xơ cứng động mạch của tim [bệnh động mạch vành hoặc CAD]. Đau ngực xảy ra trong quá trình làm việc nặng, tập thể dục kéo dài, hoặc tại thời điểm căng thẳng, cơn đau kéo dài trong một vài phút và mất đi khi nghỉ ngơi được gọi là đau thắt ngực. Nếu cơn đau kéo dài hơn vài phút, đặc biệt là nếu nó xảy ra khi bạn đang nghỉ ngơi, phải tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức.
3. Nếu tôi không chắc chắn là tôi đang gặp một cơn đau tim, thì điều gì sẽ xảy ra?
Nếu bạn có đau ngực kéo dài, đặc biệt là nếu nó không hết khi nghỉ ngơi , hoặc nếu bạn đã có đau thắt ngực và các loại thuốc mà bạn đã dùng không giảm cơn đau, bạn phải ngay lập tức tìm sư chăm sóc y tế. Nhiều người đã chết vì một cơn đau tim mà do họ không bao giờ cố gắng để gọi một xe cứu thương hoặc đến phòng cấp cứu.
- Xét nghiệm troponin độ nhạy cao [hs-troponin] là gì?
Tất cả các xét nghiệm troponin đo lường protein trong máu. Phiên bản mới hơn của thử nghiệm đã được phát triển có thể đo lường mức độ troponin rất thấp. Thuật ngữ "độ nhạy " đã được sử dụng để mô tả thế hệ mới của các xét nghiệm đó đã nổi lên. Tuy nhiên, một định nghĩa chính xác cho độ nhạy cao đang được phát triển và hiện nay chưa có sự đồng thuận về điều này.
Dịch từ [//labtestsonline.org]