Trà là thảo dược thiên nhiên có nhiều lợi ích với sức khỏe con người. Tuy nhiên, nếu uống trà không đúng cách thì lại gây hại.
Ảnh minh họa
Trà vừa là nước giải khát, giải nhiệt, giúp ra mồ hôi lại vừa bổ sung nước cho cơ thể. Trà có thể giải độc cho 72 loại ngộ độc khác nhau. Cách đây gần 2.000 năm, trà đã được các thầy thuốc Trung Quốc sử dụng như một vị thuốc giúp con người khoẻ và trẻ hơn.
Không những thế, nếu kết hợp trà với các vị thuốc [gọi là trà thuốc] còn có tác dụng phòng và chữa bệnh rất hiệu quả như: Chống oxy hóa; ngăn chặn sự thoái hóa của tế bào thần kinh; làm giảm nguy cơ tai biến mạch máu não, nhồi máu cơ tim và tỷ lệ tử vong do các vấn đề tim mạch.
Trà kích thích thần kinh trung ương, giúp tinh thần hưng phấn, kích thích hô hấp và làm tim đập nhanh hơn; phòng chống ung thư, ngăn chặn sự tổn thương ADN; ngăn ngừa sự tiến triển của bệnh Parkinson và hạn chế sự loãng xương ở người già; giúp vết thương mau lành…
Trà rất tốt cho sức khoẻ, nhưng ngoài các tác dụng tốt đó, nếu uống trà không đúng cách thì lại gây hại, vì thế, khi uống trà cần tránh 10 vấn đề sau:
1. Đun hoặc hãm trà ở nhiệt độ cao: Khi đó, chất tanin trong trà bị hòa tan trong nước nhiều, chất dầu thơm bị bốc hơi, đồng thời vitamin C, cũng như các dưỡng chất khác bị phân hủy, gây hại cho sức khỏe. Nước pha trà chỉ nên khoảng 80 độ C. Nhiều người có sở thích uống một chén trà nóng, mà không biết rằng nhiệt độ quá cao của trà có liên quan đến nguy cơ ung thư thực quản. Ngược lại, bạn không nên để trà đã nguội lạnh rồi mới uống, dễ gây lạnh bụng.
2. Uống trà đặc: Trà đặc đồng nghĩa với lượng tanin rất cao. Khi thường xuyên nạp tanin với lượng lớn sẽ dẫn tới thiếu vitamin B, làm co thắt niêm mạc dạ dày, gây kết tủa protein, ảnh hưởng đến chức năng tiêu hóa. Trà đặc còn làm giảm khả năng hấp thụ chất sắt trong thức ăn, lâu ngày dẫn đến bệnh thiếu máu. Trà đặc giàu caffeine còn gây đau đầu và mất ngủ.
3. Uống trà lúc đói: Sẽ làm loãng dịch vị, giảm thấp chức năng tiêu hóa, dễ gây viêm dạ dày. Hơn nữa, trong khi dạ dày trống rỗng, nếu uống trà, chất chát trong trà sẽ đi vào tạng phế và làm lạnh tì, vị.
4. Uống trà trước và ngay sau bữa ăn: Protein và chất sắt trong thức ăn gặp acid tanna sẽ kết tủa, gây khó tiêu, giảm thấp khả năng hấp thụ protein và chất sắt. Lý do này mà trước và sau bữa ăn 20 - 30 phút không nên uống trà.
5. Uống nước trà để lâu: Để lâu, lượng caffeine và tanin trong nước trà tăng lên, tác dụng kích thích cao, gây khó chịu và không tốt với người bị bệnh gout và bệnh tăng acid uric. Trà ngâm quá lâu còn tiết ra polyphenyles tạo ra quá trình oxy hóa tự nhiên, làm giảm hàm lượng dưỡng chất có trong trà. Không những thế, nếu trà hãm trong nước ấm quá lâu còn làm tăng số lượng vi sinh vật [vi khuẩn và nấm], dễ sinh bệnh cho con người.
6. Dùng nước trà để uống thuốc: Trong trà có nhiều dưỡng chất, đặc biệt là chất tannin khi kết hợp với các dược chất sẽ xảy ra phản ứng hóa học, làm cho thuốc kém hiệu quả và khó hấp thu. Khi uống nước trà phải cách xa giờ uống thuốc có sắt, có alcaloid [như mã tiền, cà độc dược...], có aspirin, ibuprofen, warfarin, paracetamol, phenylpropanolamin, ephedrin, phenytoin, methotrexat. acid folic, nadolol.
7. Nhai và nuốt lá trà: Trong trà có một chất không tan trong nước, nhưng ở nhiệt độ cao sẽ tạo nên một số chất gây ung thư như benzopyrene, vì thế nếu nhai nuốt trực tiếp sẽ gây hại cho cơ thể, lâu ngày dễ sinh ra ung thư.
8. Uống trà cùng với thuốc an thần: Thuốc an thần có tác dụng an thần kinh, trong khi chất caffeine trong trà lại gây hưng phấn trung khu thần kinh, vì thế, nếu uống trà cùng lúc với thuốc an thần sẽ làm mất tác dụng của thuốc.
9. Uống trà khi bị sốt: Trong trà có một chất gọi là muối chè dễ làm tăng nhiệt độ cơ thể.
10. Uống nhiều trà khi mang thai và cho con bú: Chất caffeine sẽ kích thích quá mức não bộ còn rất non nớt của thai nhi và trẻ nhỏ. Hơn thế, một số chất trong trà sẽ giảm sinh sữa.
Không phải ai cũng hợp uống trà. Với những người mắc các bệnh về sỏi thận, loét dạ dày, cao huyết áp, táo bón... trà không phải là một sự lựa chọn phù hợp. Như các bệnh nhân cao huyết áp, chất cafein trong trà sẽ kích thích tim đập nhanh hơn và làm cho huyết áp tăng cao thêm.
Đặc biệt chú ý: Trà làm tăng chuyển hóa vitamin B1 thành thiaminpyrophosphat gây thiếu thiamin. Do đó người uống nhiều trà hằng ngày cần bổ sung mỗi ngày 10 mg vitamin B1 vào trước khi ngủ tối.
Theo Chinhphu.vn
Như chúng ta đã biết thuốc là con dao 2 lưỡi, ngoài tác dụng chính để trị bệnh nó còn có 1 hay nhiều tác dụng phụ tiềm ẩn, âm thầm chờ đợi thể hiện tác hại xấu khi ta dùng thuốc không đúng cách. Một khi tác dụng có hại kia có cơ hội nó sẽ tạo ra cho người dùng những phản ứng khó chịu như buồn nôn, chóng mặt, bức rứt khó chịu, ngứa ngáy nổi mề đay, ban, suy hô hấp, viêm da hoại tử hay thậm chí tử vong.
Uống thuốc đúng cách
Để hạn chế tối đa những tác hại do thuốc, chúng ta cần lưu ý những điểm sau đây:
- Lưu ý thời điểm uống thuốc: chọn thời điểm uống thuốc hợp lý để đạt được nồng độ cao trong máu, đạt được hiệu quả. Khi bác sĩ bảo bạn uống thuốc ngày 3 lần có nghĩa là bạn phải chia thời gian cho mỗi lần uống ít nhất cách nhau 5 giờ. Nếu bạn chỉ uống cả 3 lần vào ban ngày có nghĩa là khoảng thời gian 8 giờ buổi đêm bạn không đảm bảo nồng độ thuốc trong máu dẫn đến hiệu quả điều trị giảm.
- Lưu ý các thuốc kích thích thần kinh trung ương, các thuốc lợi tiểu nên uống vào ban ngày để tránh ảnh hưởng đến giấc ngủ. Các thuốc kháng viêm nhóm corticoid: thường uống 1 liều vào 8 giờ sáng để duy trì được nồng độ ổn định trong máu chứ ít khi chia nhỏ nhiều lần trong ngày.
- Bạn cũng cần phải biết thêm rằng: uống thuốc vào lúc đói, thuốc chỉ bị giữ lại ở dạ dày 10 - 30 phút, với pH ≈ 1; uống lúc no [sau ăn], thuốc bị giữ lại 1 - 4 giờ với pH ≈ 3,5. Một khi bác sĩ điều trị dặn bạn phải uống thuốc lúc đói thì điều đó có nghĩa rằng loại thuốc mà bạn đang dùng nhạy cảm với acid dạ dày làm giảm tác dụng của thuốc [ví dụ như ampicilin, erythromycin] hay các dạng bào chế tan trong ruột, các dạng viên phóng thích chậm. Ngoài ra, những thuốc nên dùng vào lúc no như thuốc nhóm kháng viêm nonsteroid gây kích thích dạ dày, viêm loét đường tiêu hóa hay ngược lại các thuốc tráng dạ dày như sucralfat gel thì nên dùng lúc chưa ăn sẽ cho hiệu quả tốt hơn.
- Một sai lầm mà chúng ta hay mắc phải đó là nghiền nát thuốc hoặc chia thuốc ra làm ½ hay ¼ để uống cũng làm giảm đáng kể tác dụng của thuốc. Nhất là dạng thuốc phóng thích hoạt chất liên tục theo tốc độ có kiểm soát trong thời gian dài [thường là 12 giờ] thì nên uống nguyên cả viên.
- Nước lọc là thức uống thích hợp nhất cho mọi loại thuốc vì không xảy ra tương kỵ khi hòa tan thuốc, còn là phương tiện để dẫn thuốc [dạng viên] vào dạ dày - ruột, làm tăng tan rã và hòa tan hoạt chất, giúp hấp thu dễ dàng. Vì vậy, cần uống đủ nước [100 - 200 mL cho mỗi lần uống thuốc] để tránh đọng viên thuốc tại thực quản, có thể gây kích ứng, loét.
- Hạn chế uống nhiều loại thuốc cùng lúc, nếu bắt buộc phải uống nhiều loại thuốc thì nhất định phải sắp xếp thời gian và số lần cho hợp lý. Uống mỗi một loại thuốc ít nhất là phải cách nhau khoảng một giờ.
Các loại nước không nên dùng để uống thuốc
- Nước trái cây: dùng nước nho ép và một số nước trái cây khác để uống thuốc có thể làm giảm tác dụng và làm tăng phản ứng phụ của thuốc chữa bệnh, lý do nước trái cây có thể ức chế các men trong quá trình hấp thụ thuốc, chẳng hạn như thuốc điều trị bệnh tim mạch và thuốc chống nấm.
- Cà phê, nước trà, cô-ca: trong thời gian đang điều trị bằng thuốc, nếu dùng thuốc bằng nước trà hay cà phê thì có thể làm giảm tác dụng của thuốc.
- Sữa: protein và canxi có sẵn trong sữa có thể làm cản trở mức hấp thu của một số loại thuốc kháng sinh, do đó không nên dùng sữa để uống thuốc.
- Bia, rượu và thức uống có cồn: trong khi đang dùng thuốc, nhất là loại thuốc có hoạt chất là acetaminophen như: padol, panadol… nếu uống rượu sẽ làm tăng nguy cơ phá hủy gan. Ngoài ra, rượu còn hạn chế tác dụng chữa bệnh của các loại thuốc như thuốc chống trầm cảm, thuốc chữa bệnh thần kinh và làm tăng tác dụng phụ của một số loại thuốc chữa bệnh khác.
Nguồn: Trung tâm Truyền thông - Giáo dục Sức khỏe TP.HCM
ANTD.VN - Có một số loại thực phẩm mà bạn không nên sử dụng khi đang uống thuốc, bởi chúng có thể làm giảm hiệu quả của thuốc, thậm chí còn sinh ra các độc tố và tác dụng phụ khác.
Dứa
Nếu bạn đang dùng thuốc điều trị bệnh loãng máu, cần nên tránh ăn dứa bởi loại quả này chứa chất bromelain, có thể ảnh hưởng đến khả năng điều trị bệnh của thuốc. Ngoài ra, bromelain trong dứa phản ứng với thuốc kháng sinh, thuốc an thần điều trị trầm cảm, stress. Nếu mắc bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn bạn cũng không nên ăn loại quả này.
Chuối
Những người đang uống thuốc điều trị bệnh cao huyết áp thì không nên tiêu thụ các loại thực phẩm giàu kali như: chuối, cam và các loại rau xanh lá. Bởi, nếu ăn các thực phẩm này có thể dẫn đến nồng độ kali cao, gây rối loạn nhịp tim, hồi hộp, điều này không hề tốt đối với bệnh nhân cao huyết áp.
Sữa tươi
Trong thời gian uống thuốc kháng sinh, cần tạm kiêng hoặc hạn chế tối đa thói quen sử dụng sữa và các sản phẩm chế biến từ sữa. Canxi trong sữa phản ứng với thuốc kháng sinh, tạo ra muối canxi không tan trong nước. Bạn cần tránh ăn uống sữa, sữa chua, pho mát… trước và sau khi uống thuốc ít nhất 2 giờ để tránh làm giảm các công dụng đặc trị của thuốc.
Trà xanh
Mặc dù trà xanh là một thức uống có nhiều chất chống ôxy hóa, có khả năng “đánh bại” những tế bào ung thư, nhưng khi uống trà xanh cùng thuốc chống ung thư thì tác dụng này hầu như không còn nữa. Đặc biệt, không nên uống trà khi đang uống viên sắt. Bạn có thể uống vào thời điểm tối thiểu 1,5 giờ sau khi uống thuốc.
Tôm, cua, cá, chất béo
Khi uống các kháng sinh như tetracycline, doxycyclin, không được ăn tôm cua. Ngoài ra, các sản phẩm chứa nhiều chất béo khác cũng có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng của bệnh tiêu chảy - một tác dụng phụ khi uống thuốc kháng sinh. Mỡ làm giảm sự tiết dịch vị dạ dày, làm cho quá trình tiêu hóa thức ăn chậm đi, điều đó có nghĩa sau khi ăn, thuốc sẽ được hấp thu chậm hơn.
Thực phẩm chứa nhiều chất xơ, tinh bột
Một số loại rau quả có chứa nhiều chất xơ hoặc các loại đậu cũng có thể gây tiêu chảy nặng thêm khi bạn đang dùng thuốc kháng sinh. Bên cạnh đó, các thực phẩm như ngũ cốc, lúa mì tuy có thể tăng cường chất sắt và canxi cho cơ thể nhưng lại cản trở khả năng hấp thụ một số thuốc kháng sinh khi vào cơ thể.
Thực phẩm có tính axit
Khi đang dùng kháng sinh, nhiều người có thói quen uống nước cam, quýt để giảm sự khó chịu khi dùng thuốc. Thế nhưng, nước cam có chứa nhiều axit, cần uống xa thời gian dùng thuốc kháng sinh [khoảng 3 giờ] vì các kháng sinh kém bền vững ở môi trường axit. Ngoài ra việc tiêu thụ thực phẩm chua hoặc đồ uống có chứa nhiều axit cũng có thể hạn chế sự hấp thu của thuốc khi vào cơ thể. Đặc biệt nguy hiểm là nước ép bưởi, nó có khả năng làm tăng hay thay đổi tác dụng của rất nhiều loại thuốc.
Rượu
Thuốc kháng sinh và rượu có thể có tác dụng phụ tương tự nhau. Vì thế, nếu bạn uống cả hai cùng một lúc, chúng có thể gia tăng nguy cơ buồn nôn, chóng mặt hoặc buồn ngủ... Chưa kể, một số loại thuốc kháng sinh như tinidazole, metronidazole và sulfamethoxazole trimethoprim có nhiều khả còn năng gây ra những phản ứng nghiêm trọng nếu bạn uống rượu khi uống chúng.
Cà phê
Những người đang trong quá trình điều trị bệnh hen suyễn cần tuyệt đối không sử dụng đồ uống chứa nhiều caffeine như cà phê. Tác dụng phụ thường gặp ở bệnh nhân dùng thuốc này bao gồm đánh trống ngực, căng thẳng và dễ bị kích thích. Nếu uống cà phê cùng với thuốc làm giãn phế quản có thể khiến những triệu chứng trên thêm nặng hơn.
Tỏi
Tỏi là một thực phẩm thường được sử dụng nhiều trong hầu hết các món ăn hàng ngày. Tuy nhiên không nên dùng tỏi cùng thuốc tiểu đường. Bởi vì hai thứ này kết hợp cùng nhau sẽ làm đường huyết hạ xuống đột ngột, gây nguy hiểm cho sức khỏe.