-->
A. ĐẶT VẤN ĐỀTrẻ em là hạnh phúc của gia đình, là tương lai của đất nước, là lớp người kếtục cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Ch ính vì thế mà nhiệm vụ vàmục tiêu của giáo dục Mầm non là làm tốt công tác nuôi dưỡng, giáo dục trẻnhằm bồi dưỡng các cháu trở thành những người công dân tốt cho xã hội saunày. Như đồng chí Lê Duẩn đã nói “ Xây dựng con người mới là một trong cácmục tiêu quan trọng hàng đầu của cách mạng XHCN, song con người phải đượcxây dựng từ bây giờ, từ những dòng sữa tươi mát của người mẹ, từ những sựchăm sóc đầu tiên của gia đình và xã hội”.Tại đại hội cô nuôi dạy trẻ tiên tiến toàn Miền Bắc lần II Thủ tướng PhạmVăn Đồng đã nói “…Hãy giành những gì tốt đẹp nhất cho trẻ em”. Như vậy,chúng ta phải nuôi dạy trẻ một cách tốt nhất bằng tất cả các khả năng có thể cóđược của gia đình và xã hội, phải làm thật tốt việc nuôi dạy trẻ trong nhà trường.Trẻ em như mầm non của giống tốt, giống được ươm đúng kỹ thuật thì sau nàysẽ bội thu, nuôi dạy tốt thì sau này sẽ có một đội quân hùng hậu về mọi mặt đểxây dựng và bảo vệ tổ quốc ta giàu đẹp, hùng cường.Ngôn ngữ là một hiện tượng xã hội có vai trò vô cùng quan trọng. Đối vớicon người ngôn ngữ vừa là phương tiện để giao tiếp, vừa là phương tiện để tưduy, đó chính là bản chất của ngôn ngữ. Hoạt động giao tiếp không chỉ đượchiểu đơn giản là quá trình trao đổi, truyền đạt và thu nhận thông tin, mà đó chínhlà sự tác động qua lại giữa con người với con người. Nhờ có hoạt động giao tiếpcon người mới có thể lao động tạo ra sản phẩm xã hội. Như vậy có thể nói nếukhông có ngôn ngữ con người không thể lao động chung, không thể có sản phẩmxã hội và không có xã hội. Như vậy ngôn ngữ là phương tiện hình thành bảo tồnvà phát triển của xã hội loài người.Ở lứa tuổi Mầm non, nhân cách của trẻ được hình thành và phát triển rấtnhanh. Ngôn ngữ chính là một trong những phương tiện thúc đẩy trẻ trở thànhmột thành viên xã hội loài người. Ngôn ngữ là một công cụ hữu hiệu để trẻ cóthể bày tỏ những nguyện vọng của mình từ khi còn rất nhỏ để người lớn có thể1chăm sóc, điều khiển, giáo dục trẻ là một điều kiện quan trọng để trẻ tham giavào mọi hoạt động và trong hoạt động hình thành nhân cách trẻ.Trẻ 24 đến 36 tháng, ngôn ngữ của trẻ phát triển rất nạnh trên các bìnhdiện: Vốn từ tăng lên rất nhanh, từ vài chục từ lên hàng trăm từ, đây là “ thời kỳphác cảm ngôn ngữ”. Do tốc độ phát triển nhanh về ngôn từ, ngữ pháp, giọngđiệu…trẻ dễ vấp phải những tật ngôn ngữ nói như : nói ngọng, nói lắp… nên rấtảnh hưởng đến sự phát triển tâm lý, thái độ của trẻ. Trong xã hội hiện nay, nhiềugia đình bố mẹ còn bận mải lo làm ăn ít quan tâm đến nhu cầu gắn bó của trẻ.Nó thể hiện ở mối quan hệ, nếu trẻ không được đối sử tốt trẻ sẽ ngại giao tiếpmà giao tếp với người lớn là điều kiện quết định để trẻ lớn lên và trưởng thành.Đối với trường tôi, nằm trên địa bàn xã Nga Hưng, trẻ lứa tuổi 24 – 36 thángcòn nói ngọng, nói sai nhiều, nhiều bố mẹ mải lo làm ăn nên chưa chú ý đếnviệc dạy nói đúng khoa học. Là giáo viên trực tiếp nuôi dạy trẻ, tôi được chứngkiến và là người khơi nhuồn “ Vốn ngôn ngữ của trẻ”. Vậy tôi đã nghiên cứu vàthực hiện đề tài “Một số biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ 24 – 36 tháng– Trường Mầm non Nga Hưng - Nga Sơn”.B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀI: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐỀ TÀITrẻ từ 24 đến 36 tháng tuổi hoạt động chủ đạo là hoạt động với đồ vật,nhờ đồ vật này mà trẻ khám phá ra các thuộc tính, nắm được những chức năngvà phương thức sử dụng đồ vật “theo kiểu người lớn” có ảnh hưởng lớn đến sựphát triển tâm lý của trẻ. Trong quá trình giao tiếp với người lớn, những tiền đềđầu tiên của ngôn ngữ xuất hiện và trẻ bắt đầu hiểu được lời nói của người lớnvà phát âm được những từ đầu tiên. Trẻ tiếp xúc với thế giới bên ngoài một cáchđộc lập và tự do hơn, thay đổi cả hình thức giao tiếp với người lớn. Thế giới đồvật đã trở thành đối tượng nhận thức của trẻ, nhu cầu nhận thức tò mò, ham hiểubiết được phát triển hết sức mạnh mẽ. Hứng thú họat động với đồ vật ngày mộttăng lên, kích thích trẻ hướng đến người lớn để nhờ giúp đỡ. Từ đó nảy sinh nhu2cầu giao tiếp bằng ngôn ngữ, đây là thời kỳ chuyển từ tiền phát triển ngôn ngữsang phát triển ngôn ngữ và là thời kỳ phát triển ngôn ngữ nhanh nhất. Trẻ họcnói nhanh, vốn từ tăng nhanh, trẻ nắm được ngôn ngữ của mẹ đẻ. Trẻ đã biết bắtchước người lớn những âm chưa chuẩn. Nhiều chức năng ngôn ngữ như thôngbáo, khuyến khích, xin phép....được trẻ tập và sử dụng chính xác, hay đặt câuhỏi với người lớn. Một điều quan trọng phải chú ý luyện và rèn phát âm đúng,chuẩn các phụ âm đầu, phụ âm cuối, nguyên âm và các dấu thanh để giúp trẻ nóichuẩn ngay từ khi trẻ biết nói.Phát triển sự định hướng vào thế giới xung quanh có ý nghĩa rất to lớn đốivới phát triển lời nói. Cần phát triển ở trẻ năng lực quan sát, nhận biết các đồvật, hiện tượng khác nhau, đồng thời cho chúng làm quen với những hoạt độngcủa người lớn. Kết quả là sẽ phát triển được mặt hiểu ý nghĩa của lời nói, khảnăng phát âm, các chức năng giao tiếp và khái quát hóa.Nói tóm lại, việc rèn luyện cho trẻ 24 - 36 tháng tuổi phát âm, phát triểnvốn từ, nói có ngôn ngữ mạch lạc, chính xác, đúng ngữ pháp, mang tính biểucảm là nhiệm vụ rất quan trọng, cấp thiết của cô giáo Mầm non nói chung vàbản thân tôi nói riêng. Đây chính là mục đích của tôi khi nghiên cứu, thực hiệnđề tài này.II. THỰC TRẠNG CỦA ĐỀ TÀI1. Thuận lợiTrường nằm trên địa bàn xã Nga Hưng huyện Nga Sơn, tổng số trẻ 24 36 tháng là 31 trẻ.Khi nghiên cứu đề tài, tôi được Nhà trường phân công trực tiếp chăm sóc,giáo dục trẻ ở độ tuổi 24 - 36 tháng, có ít nhiều kinh nghiệm nuôi dạy trẻ, vớikinh nghiệm làm mẹ đã giúp tôi thuận lợi trong công việc hơn. Bản thân tôicũng nhận được sự động viên giúp đỡ của Ban giám hiệu Nhà trường, bạn bèđồng nghiệp, sự ủng hộ của gia đình, phụ huynh, đặc biệt là tình cảm yêu quýcủa các bé dành cho tôi. Cơ sở vật chất, môi trường học tập đầy đủ giúp tôi hoànthiện trong công việc nghiên cứu phát triển ngôn ngữ của trẻ.32. Khó khănTuy nhiên tôi vẫn còn gặp một số khó khăn như: Trẻ còn bé và nhút nhát,chưa quen với môi trường có nhiều người và xa gia đình nên khi trẻ đến trườngtrẻ hay khóc thậm chí còn không nói khi các cô hỏi. Lần đầu tiên đi học nênchưa có nề nếp thói quen, hay bắt chước, dễ nhớ nhưng lại chóng quên. Trẻđược tiếp xúc với các cô ở trường, với cha mẹ và mọi người xung quanh khi ởnhà, xong người dạy đúng cũng có, người dạy chưa đúng cũng có, chưa chú ýđến phát triển ngôn ngữ chuẩn cho trẻ. Do đặc điểm của trẻ là tư duy trực quanhành động nên dạy trẻ nói và làm đi liền với nhau, cha mẹ trẻ chưa có nhiềukinh nghiệm, có ít kiến thức trong việc nuôi dạy con theo khoa học [như dạy conchơi với đồ vật, dạy con phát âm chuẩn, tình cảm với con,...]3. Thực trạng học sinhNăm học 2012 - 2013 tôi nhận chăm sóc, giáo dục trẻ 24 - 36 tháng vớitổng số là 31 trẻ, tôi tiến hành nghiên cứu qua ba giai đoạn:+ Giai đoạn 1: Tháng 9 tiến hành điều tra khả năng phát triển ngôn ngữ của trẻqua điều tra kết quả khảo sát đầu năm được phản ánh như sau:Sốtrẻ31Nội dungcác mặtcủa ngônngữĐạt yêu cầuTốtChưa đạtyêu cầuKháTBSt%St%St%Sốcháu%Về pháttriển vốntừ5168261445413Về lờinói mạchlạc4135161342929Về ngữpháp4137231135929Về ngônngữ biểucảm51672311358264+ Giai đoạn 2: Tháng 10, 11, 12, 1, 2, 3, 4 tiến hành áp dụng các biện pháp đưara giúp phát triển ngôn ngữ cho trẻ như trò chuyện, đàm thoại, thông qua cáchoạt động hàng ngày và phối hợp, trao đổi với phụ huynh,...+ Giai đoạn 3: Tháng 5 tiến hành đánh giá kết quả sự phát triển ngôn ngữ của trẻkhi đã được áp dụng các biện pháp mà tôi đề ra.Khi nghiên cứu đề tài này tôi đưa ra một số nhiệm vụ cụ thể sau:- Phát triển ngôn ngữ cho trẻ thông qua trò chuyện và đàm thoại với trẻ.- Phát triển ngôn ngữ cho trẻ thông qua hoạt động chơi tập có chủ định.- Phát triển ngôn ngữ cho trẻ thông qua hoạt động góc.- Xây dụng môi trường giáo dục kích thích trẻ phát triển ngôn ngữ- Phối hợp với các bậc phụ huynh giúp ngôn ngữ của trẻ phát triển.III. CÁC BIỆN PHÁP TỔ CHỨC THỰC HIỆNMột đứa trẻ khi mới sinh ra chưa có ngôn ngữ, trong qúa trình chăm sóc,giáo dục thì ngôn ngữ của trẻ dần được phát triển.Ở trường Mầm non cô giáo làngười “khơi nguồn” vốn ngôn ngữ cho trẻ. Với tôi trong quá trình chăm sóc giáo dục trẻ đã tích lũy cho bản thân một số kỹ năng, kỹ xảo giúp cho trẻ hoànthiện ngôn ngữ. Sau đây là một số biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ 24 - 36tháng mà tôi đã nghiên cứu và thực hiện.1. Biện pháp 1: Phát triển ngôn ngữ cho trẻ thông qua trò truyện vàđàm thoại với trẻ.Trò chuyện với trẻ là biện pháp tốt nhất để giúp trẻ hoàn thiện ngôn ngữ,có thể đề ra câu hỏi nhằm kích thích, để tham gia vào các câu chuyện, điều đógiúp trẻ tập nói cả câu. Trong qúa trình đặt câu hỏi tôi luôn chú ý đến sự nângdần của câu hỏi để phù hợp với khả năng của trẻ.Ví dụ:Hôm nay, ai đưa con đi học? Đi bằng phương tiện gì?Hôm qua con đi đâu?Đi cùng với ai? Con thấy cái gì?Tôi tranh thủ mọi lúc, mọi nơi để trò chuyện với trẻ, đặc biệt chú ý nhữngtrẻ yếu về ngôn ngữ. Khi trò chuyện với trẻ phải dựa vào kinh nghiệm có sẵn5của cô và sự hiểu biết của trẻ để sử dụng câu hỏi cho phù hợp và khuyến khíchtrẻ được nói. Khi tiến hành trò chuyện với trẻ phải tạo điều kiện và bầu khôngkhí tự do, thoải mái, nói chuyện tự nhiên, cô thật sự thu hút hấp dẫn trẻ thôngqua giọng nói, nét mặt, cử chỉ, hành động.Đối với trẻ nhà trẻ, trẻ mới đến trường còn lạ cô, lạ bạn nên hay sợ sệt,hoảng sợ nên cô phải âu yếm, vuốt ve để biểu hiện cảm xúc yêu thương, gần gũi,khi trò chuyện với trẻ tôi thường bế và nựng trẻ rồi hỏi “Hôm nay ai đưa con tớitrường?”, trẻ thường chỉ trả lời “Bố” hoặc “Mẹ” tôi phải sửa ngay cách nói “Bốcon ạ” hoặc “Mẹ con ạ”. Chẳng hạn hỏi “Trường con tên gì?”, “Cô giáo con làai?”,...Khi chơi với trẻ tôi gọi tên trẻ, tên bạn để trẻ nhận biết được tên các bạntrong lớp.Ngoài việc dạy trẻ biết nói và trả lời các câu hỏi, các hiện tượng, đồ vậtxung quanh trẻ tôi còn luôn chú ý đến giáo dục lễ phép cho trẻ.Ví dụ: Cháu mời cô ăn cơm ạ! Tôi mời các bạn ăn cơm ạ! Dạy trẻ biếtcám ơn khi đựoc người khác giúp đỡ hay biết xin lỗi khi bị mắc khuyết điểm.Khi tiến hành đàm thoại cần cung cấp cho trẻ những hiểu biết về chủ đểsắp đàm thoại. Mục đích của đàm thoại là củng cố và hệ thống hóa những biểutượng và kiến thức mà trẻ đã thu lượm được.Ví dụ: Đàm thoại về “quả cam”Cô phải có tranh quả cam và quả thật, vì tư duy của trẻ là tư duy trực quanhành động, nói đến quả cam trẻ cần được nhìn, sờ, ngửi hoặc nếm quả cam thìnhững ấn tượng, biểu tượng của quả cam sẽ đi sâu và gắn liền với trẻ.Do đó đàm thoại thích ứng với lợi ích và tâm lý trẻ phải được tiến hànhnhẹ nhàng, thoải mái, tự nhiên đáp ứng với những yêu cầu của trẻ. Câu hỏi đàmthoại cần đơn giản, dễ hiểu, phù hợp với đặc điểm ngôn ngữ và tâm lý lứa tuổi.Thông qua trò chuyện và đàm thoại không chỉ giúp trẻ phát triển ngônngữ mạch lạc, chính xác, sử dụng câu đúng ngữ pháp mà còn góp phần rèn luyệncho trẻ thói quen mạnh dạn trong giao tiếp.62. Biên pháp 2: Phát triển ngôn ngữ cho trẻ thông qua hoạt động chơitập có chủ định.Tạo điều kiện cho trẻ được hoạt động với đồ vật một cách tích cực. Cô nóitên đồ vật cho trẻ để trẻ biết và nói tên các đồ vật đó, giúp trẻ rèn luyện ngônngữ.Ví dụ: “Đây là cái gì?” - “Đây là khối gỗ”“Con đang xếp gì đấy?” - “Con xếp ngôi nhà”“Con xếp như thế nào?” - “Con xếp chồng lên”Qua câu hỏi của cô giúp trẻ hiểu được lời nói và hình thành được ngônngữ tích cực điều đó giúp trẻ phát triển tư duy.Hình 1: Giờ hoạt động với đồ vậtQua những tác phẩm văn học, cô phải kể và đọc cho trẻ nghe để trẻ hiểu đượcnội dung, nắm được tình tiết của tác phẩm. Cô phải cho trẻ xem tranh, đồ dùngtrực quan, thông qua giọng đọc, giọng kể của cô để trẻ có thể nhận biết đượccách sử dụng ngôn ngữ nghệ thuật.Ví dụ: Đọc, kể truyện, thơ “Cháu chào ông ạ!” cho trẻ nghe, cô sử dụngtranh thơ để đọc, sau đó cô đàm thoại, gợi nhớ để trẻ kể tên các nhân vật và trẻđược ghi nhớ và đọc lại. Cô phải sửa sai từ ngọng như: “Nhỏ xíu, lông vàng”.Qua tác phẩm còn giáo dục trẻ lễ phép với người lớn.7Hình 2: Tranh thơ “Cháu chào ông ạ”Ngoài ra cô hướng dẫn trẻ sắc thái, biểu cảm của các nhân vật trong tácphẩm.Ví dụ: Kể truyện “Thỏ ngoan”.Trẻ phải biết thể hiện giọng bác Gấu ồm ồm, điềm đạm thể hiện sự nhântừ, giọng Cáo gắt thể hiện sự bạc ác, giọng Thỏ con trong trẻo thể hiện sự ngoanngoãn.Qua thơ ca, đồng giao,...mang nhịp điệu, vần điệu nên cô đọc với âm điệuvui tươi,êm dịu,...giúp trẻ cảm nhận được vần điệu của tiếng Việt.Thông qua môn nhận biết tập nói trẻ được tri giác biểu tượng, được gắnvới từ, những câu tương ứng để giúp trẻ chính xác hóa biểu tượng. Trẻ đượcluyện phát âm, luyện nói câu đúng ngữ pháp.Ví dụ: Nói “Ô tô khách”Cô phải luyện phát âm chính xác cho trẻ. Có trẻ nói ngọng là “Ô tô hách”.Cô phải nhắc lại cho đúng là “Ô tô khách”Cô luyện cho trẻ nói câu đúng ngữ pháp “Ô tô dùng chở khách”. Muốn trẻnói thật chính xác thì cô phải là người phát âm chuẩn, không ngọng, nói đúngngữ pháp.Công việc phát triển ngôn ngữ được tiến hành trong cả chế độ sinh hoạt.Với lời nói của cô giáo trẻ học cách cầm thìa, ăn uống gọn gàng, laumồm,...nghĩa là không chỉ học các hành động mà học cả những qui tắc hành vi.8Kết quả là trẻ nhận được số lượng lớn những mẫu lời nói và hiểu nội dung củachúng. Trên cơ sở đó hình thành nên lời nói tích cực.Đối với trẻ từ 24 - 36 tháng khi được đưa vào tổ chức hoạt động chơi tậpcó chủ định thì đã tạo điều kiện rất lớn cho trẻ phát triển ngôn ngữ. Trẻ đượcphát âm, tập nói từ, ngữ, câu đúng ngữ pháp mang tính biểu cảm giúp cho ngônngữ trẻ mạch lạc và chính xác hơn3. Biện pháp 3: Phát triển ngôn ngữ cho trẻ thông qua hoạt động góc.Ở lứa tuổi 24 - 36 tháng, giữa phát triển lời nói và trò chơi có mối liên hệchặt chẽ với nhau.Trong quá trình hoàn thiện trò chơi thì lời nói cũng được hoànthiện. Cô thường sử dụng biện pháp câu hỏi và trẻ sẽ phản ứng lại theo mức độ,khả năng của trẻ.Ví dụ: “Hoa này con để làm gì?” - “Con xâu vòng”Hình 3: Bé xâu vòng - Góc hoạt động với đồ vậtNếu trẻ chưa nói được tên các đồ chơi cô cần nhắc lại cho trẻ vài ba lần và sauđó tổ chức trò chơi cho trẻ ghi nhớ biểu tượng hơn và sau đó để trẻ thể hiện bằngngôn ngữ tương ứng.Thông qua góc “Thao tác vai” không những trẻ được thao tác với đồ vậtmà còn được giao lưu với đồ vật.9Ví dụ: Trẻ chơi trò chời “bế em” trẻ bế búp bê, trẻ biết ru em ngủ, cho emăn...khi ru ngủ trẻ vỗ về “Em ngủ nào”, ru em à ơi. Khi cho em ăn trẻ nói “Chịcho em ăn nhé”, “Em ăn ngoan nào”.Trẻ chơi trò chơi bán hàng” trẻ được giao lưu với bạn. Trẻ có thể hỏi “Bácmua gì ạ ?” - “Tôi mua quả cà chua”.Hình 4: Bé chơi bán hàng - Góc chơi thao tác vaiMuốn trẻ chơi thành thạo, biết giao tiếp với bạn, tôi luôn phải hòa nhập,đóng vai chơi cùng với trẻ để hướng dẫn trẻ chơi, gợi ý để trẻ trả lời, tạo điềukiện cho trẻ giao tiếp với bạn chơi, tạo ra những tình huống chơi để trẻ xử lý.Thông qua góc “Bé xem tranh, truyện” tôi đã tạo môi trường gây nhiều sựchú ý,hấp dẫn cho trẻ. Trẻ được gài ô tô, xem album, xem tranh truyện. Khi trẻhoạt động trẻ được gọi tên, nói đặc điểm, đặc trưng của các sự vật, hiện tượng.Ví dụ: “Đây là con gì?” - “Đây là con gà”“Con gà trống có gì đây?” - “Cái mào con gà trống”10Hình 5: Góc bé xem sách tranhMuốn trẻ hoạt động tốt ở góc này, trẻ phải được quan sát đối tượng thì trẻ mớiđưa ra được những từ ngữ chính xác về đối tượng đó.Thông qua các góc chơi không những trẻ được thao tác, hoạt động với cácđồ vật mà trẻ còn được thể hiện ngôn ngữ của mình qua giao tiếp với đồ vật vàbạn chơi giúp vốn từ của trẻ phát triển, câu nói được chính xác hơn.4. Biện pháp 4: Xây dụng môi trường giáo dục kích thích trẻ phát triểnngôn ngữĐể tạo môi trường phát triển ngôn ngữ tốt giúp quá trình hướng dẫn và tổchức các hoạt động của giáo viên, kích thích trẻ được nghe, được bắt chước,được nói và sử dụng từ ngữ thật chính xác thì cần phải có trang thiết bị đồ dùngđồ chơi phong phú, hấp dẫn, nhiều màu sắc bắt mắt cuốn hút trẻ, các đồ dùngtrực quan sinh động,…Vì thế ngay từ đầu năm học tôi đã xây dựng kế hoạchhoạt động cụ thể cho từng hoạt động, từ đó lên kế hoạch làm, mua sắm đồ dùngđồ chơi phục vụ cho từng chủ đề của năm học.Ví dụ: Dể có đồ dùng dạy trẻ phát triển ngôn ngữ, ngoài việc sưu tầm cácnguyên vật liệu sẵn có từ phế thải tôi tận dụng làm thành các đồ chơi như giỏhoa, con gà, con vịt,… và các loại đồ chơi cần có sự chính xác về hình dạng,kích thước, màu sắc sinh động như các loại quả, hoa, lá,…Các con vật tôm, cua,11cá,…Các khối hình, đồ dùng nấu ăn, đồ dùng gia đình,…Các loại tranh nhậnbiết tập nói, tranh chủ đề,…Các thiết bị nghe nhìn như ti vi, đầu đĩa, đànOocgan,… thì tôi phối hợp với nhà trường và phụ huynh để mua sắm cho trẻhoạt động.Hình 6: Hội thi đồ dùng đồ chơiMặt khác trẻ ở độ tuổi nhà trẻ, tư duy của trẻ là tư duy trực quan sinh động.Khả năng tri giác về các sự vật, hiện tượng thông qua sử dụng vật thật, đồ dùngđồ chơi, tranh ảnh,…Qua đó trẻ được tiếp xúc trưc tiếp, được nhìn, quan sát đểgiúp trẻ hình thành và phát triển vốn từ. Vì thế lớp học phải được trang trí phùhợp, các góc chơi được kê thấp, đồ chơi bày đẹp mắt, giúp trẻ dễ lấy và dễ cất.Số lượng đồ chơi luôn đủ cho trẻ hoạt động tránh chanh giành. Ngoài ra ở cácgóc chơi tôi treo tranh ảnh hợp với chủ đề đang thực hiện.Ví dụ: Trong chủ đề “ Những con vật đáng yêu” để cho trẻ chơi khám phá tìmhiểu về đặc điểm, hình dáng, của những con vật đáng yêu. Tôi đặt các con vậttrên giá khuyến khích trẻ tự lấy chơi, ngoài ra tôi còn treo tranh ảnh về chủ đềở các góc cho trẻ được quan sát , gọi tên và nhận xét đặc điểm của các con vật,giúp ngôn ngữ trẻ phát triển.12Hình 7: Tranh chủ đềBên cạnh môi trường trong lớp, môi trường thiên nhiên xung quanh trẻ nhưvườn rau, vườn hoa, vườn cây xanh, cây ăn quả,…Đồ chơi ngoài trời: Đu quay,cầu trượt, nhà bóng, bập bênh,…Đó là cơ sở vậy chất rất quan trọng trong việcphát triển ngôn ngữ cho trẻ trong trường mầm non nói chung và cho trẻ nhóm24- 36 nói riêng.Vì thế tôi đã tham mưu với ban giám hiệu nhà trường huy độngphụ huynh và các đoàn thể như hội phụ nữ xã, hội cựu chiến binh, hội cựu giáochức,…mua sắm ủmg hộ và trồng nhiều cây xanh, cây ăn quả, vườn hoa, vườnrau,…Giúp trẻ có môi trường thiên nhiên phong phú để học tập và phát triểnngôn ngữ một cách tốt nhất.Hình 8: Môi trường ngoài lớp135. Biện pháp 5: Phối hợp với các bậc phụ huynh giúp ngôn ngữ của trẻphát triển.Để giúp giáo dục phát triển ngôn ngữ cho trẻ 24 - 36 tháng đạt kết quả tốt,tôi đã thống nhất nội dung, phương pháp giáo dục ngôn ngữ cho trẻ giữa cô giáoở lớp và cha mẹ ở nhà. Tránh tình trạng cô dạy thế này, mẹ dạy thế kia. Buổisáng khi trẻ đến trường, tôi tranh thủ trao đổi với phụ huynh về tình hình họctập, sinh hoạt của trẻ. Đối với những trẻ cá biệt, kém về ngôn ngữ tôi cũng kịpthời trao đổi cho phụ huynh thấy được sự tiến bộ của cháu chính là nhờ sự giáodục đồng bộ và thống nhất mà trẻ có tiến bộ rõ rệt. Các cháu đến lớp biết chàocô, về nhà chào ông, bà, cha, mẹ, cháu nào cũng ngoan ngoãn, đáng yêu, giúpphụ huynh yên tâm, tin tưởng.Khi ở gia đình bố mẹ có mua sắm đồ dùng, đồ chơi cho trẻ nhưng chơinhư thế nào? thì phương pháp thực sự còn chưa quan tâm, chơi cùng trẻ vàhướng dẫn trẻ chơi. Do đó sự trao đổi giữa cô và phụ huynh là rất cần thiết.Ví dụ: Mua búp bê chỉ đưa cho trẻ thì trẻ chỉ chơi một lúc là chán. Nhưngở lớp trẻ chơi với búp bê thì cô phải hướng dẫn trẻ bế em, cho em ăn, lau miệng,uống nước rồi cho em ngủ, thông qua lời nói kết hợp với động tác, qua đó trẻ bắtchước những thao tác đó với những lời nói mang tính biểu cảm như “Chị yêuem”, “Chị cho em ăn nhé”, “Em của chị ngoan lắm”,...Một số trẻ còn nói ngọng, nói lắp chưa được cha mẹ quan tâm, cần chú ýsửa sai cho trẻ, có khi còn cho nghe lại thấy hay hay nên tạo thành thói quenkhông tốt cho trẻ. Do đó phải có sự trao đổi, phối hợp giữa cô với phụ huynh làrất cần thiết.Ví dụ: Cháu Yến là cháu rất ngọng, hàng ngày tôi gần gũi hỏi “Cháu conmẹ gì?” - “Con mẹ Sùy” tôi bảo Yến phải nói “Con mẹ Thùy”. Trong giờ nhậnbiết tập nói, văn học,...trẻ hay nói “quả thị” là “quả chị”, “quả khế” là “quả hế”.Tôi đã luyện cho trẻ phát âm nhiều lần và trao đổi với phụ huynh về nhà cũngsửa lỗi sai cho trẻ. Qua sự phối hợp chặt chẽ, trẻ đã dần dần tiến bộ và khôngcòn nói ngọng, nói lắp nữa.14Công việc rèn luyện ngôn ngữ cho trẻ không phải của riêng ai mà phải cósự phối kết hợp giữa cô giáo và phụ huynh. Tuy nhiên cô giáo là người “khơinguồn” vốn ngôn ngữ cho trẻ là chính vì thời gian chăm sóc, giáo dục trẻ ởtrường nhiều hơn so với ở gia đình. Trường Mầm non là trường học đầu tiên, ởđây có điều kiện, có cơ hội lớn để giáo dục ngôn ngữ cho trẻ, đặc biệt là đối vớitrẻ 24 - 36 tháng vì đó là lứa tuổi có “thời kỳ phác cảm ngôn ngữ” nhanh nhất,dó đó có thể khẳng định “ học tiếng mẹ đẻ là sự học tập quan trọng nhất, cầnthiết nhất, bắt đầu sớm nhất và cần được quan tâm nhất”.IV. KIỂM NGHIỆMSau một năm học, tôi thực hiện áp dụng các biện pháp phát triển ngôn ngữcho trẻ thông qua trò chuyện và đàm thoại, thông qua hoạt động có chủ đích,thông qua hoạt động vui chơi và phối hợp với các bậc phụ huynh giúp ngôn ngữcủa trẻ phát triển đã đạt được kết quả như sau:Sốtrẻ31Nộidungcác mặtcủangônVềngữpháttriển vốntừĐạt yêu cầuTốtStChưa đạtyêu cầuKhá%TBSt%St%17551032413Về lờinói mạchlạc1548929723Về ngữpháp14451135620Về ngônngữ biểucảm13421032826Sốcháu%15C. KẾT LUẬNSự phát triển toàn diện của trẻ bao gồm cả sự phát triển về đạo đức, chuẩnmực hành vi văn hóa. Điều gì tốt, điều gì xấu, cần phải ứng xử giao tiếp như thếnào cho phù hợp....không chỉ là sự bắt chước máy móc. Ngôn ngữ phát triển sẽgiúp cho trẻ mở rộng giao tiếp. Điều này giúp trẻ có điều kiện học hỏi những gìtốt đẹp xung quanh. Ngôn ngữ phát triển giúp trẻ sớm tiếp thu những giá trịthẩm mỹ trong thơ ca, truyện kể, những tác phẩm nghệ thuật ngôn từ đầu tiênngười lớn có thể đem đến cho trẻ từ những ngày ấu thơ. Sự tác động của lời nóicó nghệ thuật như một phương tiện hữu hiệu giáo dục thẩm mỹ cho trẻ.Qua quá trình nghiên cứu thục hiện các biện pháp phát triển ngôn ngữ chotrẻ tôi rut ra được bài học kinh nghiệm sau:* Đối với trẻ.- Vốn từ của trẻ phát triển.- Trẻ có ngôn ngữ mạch lạc, chính xác và nói đúng ngữ pháp.- Lời nói của trẻ mang tính biểu cảm.* Đối với giáo viên và phụ huynh- Nhận thức đầy đủ nội dung về giáo dục ngôn ngữ cho trẻ.- Tổ chức các hoạt động một cách linh hoạt, sáng tạo hơn.- Biết cách tạo môi trường cho trẻ hoạt độngĐây là những biện pháp tôi đã thực hiện giúp ngôn ngữ của trẻ 24 - 36tháng phát triển và đạt kết quả tốt, rất mong các đồng nghiệp tham khảo.Bản thân biết nghiên cứu, vận dụng sáng tạo nội dung, phương pháp lồngghép một cách hợp lý trong quá trình chăm sóc, giáo dục trẻ. Đặc biệt là pháttriển ngôn ngữ cho trẻ 24 - 36 tháng.Phối hợp và tuyên truyền với phụ huynh cùng có biện pháp dạy trẻ ởtrường, ở nhà giúp trẻ phát triển ngôn ngữ một cách tốt nhất.*Ý kiến đề xuấtRất mong sự quan tâm, giúp đỡ của các cấp chuyên môn và đồng nghiệp16tư vấn thêm cho tôi về phương pháp tổ chức giáo dục ngôn ngữ để tôi có thêmnhiều kinh nghiệm hơn.Tôi xin chân thành cảm ơn !XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊNga Sơn, ngày 15 tháng 4 năm2013Tôi xin cam đoan đây là SKKN domình viết, không sao chép của aiNgười viết sáng kiếnPhạm Thị Quý17
Page 2