Các dạng bài tập nhận biết hóa học đại học năm 2024
|
Tài liệu Bài tập Nhận biết, phân biệt các chất vô cơ có lời giải Hóa học lớp 9 với đầy đủ phương pháp giải chi tiết, các bài tập tự luyện đa dạng ở nhiều mức độ giúp bạn biết cách giải các dạng bài tập môn Hóa học lớp 9 từ đó ôn tập và đạt điểm cao trong bài thi môn Hóa học 9. Show Bài tập Nhận biết, phân biệt các chất vô cơ có lời giảiI – LÝ THUYẾT VÀ PHƯƠNG PHÁP GIẢI - Để nhận biết, phân biệt được các hợp chất vô cơ học sinh cần phải nắm được dấu hiệu nhận ra hợp chất (màu sắc, độ tan …) cũng như là tính chất hóa học của nó. - Phản ứng hoá học được chọn để nhận biết là phản ứng đặc trưng đơn giản và có dấu hiệu rõ rệt. - Tất cả các chất được lựa chọn dùng để nhận biết, phân biệt các hoá chất theo yêu cầu của đề bài, đều được coi là thuốc thử. - Dưới đây là bảng dấu hiệu nhận biết một số hợp chất vô cơ thường gặp: ∗ MỘT SỐ THUỐC THỬ NHẬN BIẾT DUNG DỊCH Hoá chất Thuốc thử Hiện tượng Phương trình minh hoạ - Dd axit - Dd bazơ (kiềm) Quỳ tím - Dd xit làm quỳ tím hoá đỏ. - Dd bazơ làm quỳ tím hoá xanh. Dd muối sunfat hoặc H2SO4 - BaCl2 - Ba(OH)2 Tạo kết tủa trắng không tan trong axit mạnh H2SO4 + BaCl2 →BaSO4+ 2HCl Na2SO4 + Ba(OH)2 → BaSO4+ 2NaOH Dd muối sunfit. - BaCl2 - Axit - Tạo kết tủa trắng. - Tạo khí không màu, mùi hắc. Na2SO3 + BaCl2 → BaSO3+ 2NaCl Na2SO3 + 2HCl → BaCl2 + SO2 ↑+ H2O Dd muối cacbonat - Axit - BaCl2 -Tạo khí không màu. -Tạo kết tủa trắng. CaCO3 +2HCl→ CaCl2 + CO2 ↑+ H2O Na2CO3 + BaCl2 → BaCO3 ↓+ 2NaCl Dd muối photphat AgNO3 - Tạo kết tủa màu vàng Na3PO4+ 3AgNO3 → Ag3PO4↓ + 3NaNO3 Dd muối clorua hoặc HCl AgNO3 Tạo kết tủa trắng HCl + AgNO3 → AgCl↓ + HNO3 NaCl + AgNO3 → AgCl↓ + NaNO3 Dd muối sunfua Pb(NO3)2 Tạo kết tủa đen. Na2S + Pb(NO3)2 → PbS↓ + 2NaNO3 Dd muối sắt (II) Dung dịch kiềm (NaOH; KOH ...) Tạo kết tủa trắng xanh, sau đó bị hoá nâu ngoài không khí. FeCl2 + 2NaOH → Fe(OH)2↓ + 2NaCl 4Fe(OH)2 + O2 + 2H2O →4Fe(OH)3 ↓ Dd muối sắt (III) Tạo kết tủa màu nâu đỏ FeCl3 + 3NaOH →Fe(OH)3 ↓ + 3NaCl Dd muối magie Tạo kết tủa trắng MgCl2 + 2NaOH→ Mg(OH)2 ↓ + 2NaCl Dd muối đồng Tạo kết tủa xanh lam Cu(NO3)2 + 2NaOH →Cu(OH)2 ↓ + 2NaNO3 Dd muối nhôm Tạo kết tủa trắng, tan trong kiềm dư AlCl3 + 3NaOH →Al(OH)3 ↓+ 3NaCl Al(OH)3 + NaOH (dư) →NaAlO2 + 2H2O ∗ NHẬN BIẾT CHẤT KHÍ KHÍ THUỐC THỬ HIỆN TƯỢNG PHƯƠNG TRÌNH HÓA HỌC MINH HỌA 1. SO2 - dd Br2 - dd KMnO4 - Mất màu nâu đỏ - Mất màu tím SO2 + Br2 + 2H2O → 2HBr + H2SO4 5SO2 + 2KMnO4 + 2H2O → 2MnSO4 + K2SO4 + 2H2SO4 . 2. H2S - Pb(NO3)2 - Cu(NO3)2 - dd Br2 - dd KMnO4 - ↓ đen - ↓ đen - Mất màu nâu đỏ - Mất màu tím H2S + Pb(NO3)2 → PbS↓ + 2HNO3 H2S + Cu(NO3)2 → CuS↓ + 2HNO3 H2S + 4Br2 + 4H2O → 8HBr + H2SO4 5H2S + 2KMnO4 + 3H2SO4 → 5S + 2MnSO4 + K2SO4 + 8H2O 3. CO2 - nước vôi trong dư - Ba(OH)2 dư ↓trắng CO2 + Ca(OH)2 → CaCO3↓ + H2O CO2 + Ba(OH)2 → BaCO3↓ + H2O NH3 - Quỳ tím ẩm - Axit HCl đậm đặc - Hóa xanh - Khói trắng NH3 (k) + HCl(k) → NH4Cl(r) 5. HCl - Quỳ tím ẩm - Dd AgNO3 - Hóa đỏ - ↓trắng AgNO3 + HCl → AgCl ↓ + HNO3 6. CO CuO, to CuO đen đỏ, khí bay ra làm đục dd Ca(OH)2 CuO (đen) + CO CO2 + Ca(OH)2 → CaCO3↓ + H2O 7. Cl2 - Quỳ tím ẩm - dd KI, hồ tinh bột. - Quỳ tím ẩm chuyển đỏ sau đó mất màu - Làm xanh hồ tinh bột -Cl2 + H2O⇄ HCl + HClO Lúc đầu quỳ tím chuyển đỏ sau đó nhanh chóng mất màu do tác dụng tẩy màu của HClO -Cl2 + 2KI → 2KCl + I2 I2 sinh ra làm xanh hồ tinh bột. 8. H2 CuO, to CuO đen →đỏ CuO (đen) + H2 9. O2 Que đóm còn tàn đỏ Que đóm bùng cháy 10. O2 dd KI + hồ tinh bột Xanh hồ tinh bột O3 + 2KI + H2O → I2 + O2 + 2KOH I2 sinh ra làm xanh hồ tinh bột. - Bài tập nhận biết, phân biệt các chất thường gồm các bước sau: Bước 1: Đánh số thứ tự từng lọ mất nhãn, trích mỗi lọ một ít sang ống nghiệm đánh số tương ứng. (Trích mẫu thử - thông thường với chất khí có thể bỏ qua bước này). Bước 2: Chọn thuốc thử thích hợp tuỳ theo yêu cầu đề bài (thuốc thử tuỳ chọn, hạn chế hay không dùng thuốc thử nào khác). Bước 3: Cho thuốc thử vào các ống nghiệm ghi nhận các hiện tượng và rút ra kết luận đã nhận biết, phân biệt được hoá chất nào. Bước 4: Viết các phương trình hóa học minh hoạ. Chú ý: Cần phân biệt sự khác nhau giữa nhận biết và phân biệt các chất. - Để phân biệt các chất A,B,C,D chỉ cần nhận ra các chất A, B,C chất còn lại đương nhiên là D - Để nhận biết A, B,C,D cần phải xác định tất cả các chất, không bỏ chất nào. Vì còn một chất mà không qua kiểm chứng chưa chắc đã nhận biết được đó là chất gì. II – MỘT SỐ VÍ DỤ MINH HỌA Ví dụ 1: Có 4 lọ đựng 4 chất lỏng: H2SO4, HCl, HNO3, nước cất bị mất nhãn. Bằng phương pháp hoá học hãy phân biệt chúng. Hướng dẫn: - Đánh số thứ tự từng lọ mất nhãn. Trích mỗi lọ một ít sang ống nghiệm đánh số tương ứng. - Cho quỳ tím vào từng mẫu thử, mẫu thử nào không làm đổi màu quỳ tím thì đó là H2O. - Dùng thuốc thử Ba(NO3)2 nhỏ vào 3 mẫu thử còn lại, mẫu nào xuất hiện kết tủa trắng là H2SO4. PTHH: Ba(NO3)2 + H2SO4 → BaSO4↓ + 2HNO3 - Dùng thuốc thử AgNO3 nhỏ vào 2 mẫu thử còn lại. Mẫu thử nào nào xuất hiện chất kết tủa màu trắng là HCl. PTHH: HCl + AgNO3 → AgCl↓ +HNO3 - Mẫu thử còn lại chứa HNO3. Ví dụ 2: Có 4 lọ hóa chất bị mất nhãn chứa các dung dịch sau: HCl, Ba(OH)2, Na2SO4, BaCl2. Chỉ dùng thêm quỳ tím hãy phân biệt các dung dịch đó. Hướng dẫn: - Đánh số thứ tự từng lọ mất nhãn. Trích mỗi lọ một ít sang ống nghiệm đánh số tương ứng. - Cho vào mỗi mẫu thử một mẩu quỳ tím: + Quỳ tím hóa xanh → Ba(OH)2; + Quỳ tím hóa đỏ → HCl; + Quỳ tím không đổi màu → Na2SO4; BaCl2 (nhóm I) - Phân biệt nhóm I: Sử dụng Ba(OH)2 vừa nhận ra ở trên. + Xuất hiện kết tủa trắng → Na2SO4; PTHH: Ba(OH)2 + Na2SO4 → BaSO4 ↓ + 2NaOH; + Không hiện tượng: BaCl2. Ví dụ 3: Không dùng thêm hoá chất nào khác hãy nhận biết 3 lọ bị mất nhãn chứa các dung dịch sau: HCl, K2CO3 và Ba(NO3)2 Hướng dẫn: - Đánh số thứ tự từng lọ mất nhãn, trích mỗi lọ một ít sang ống nghiệm đánh số tương ứng. - Cho lần lượt các mẫu thử phản ứng với nhau ta được kết quả cho bởi bảng sau: HCl K2CO3 Ba(NO3)2 HCl - CO2 ↑ - K2CO3 CO2 ↑ - BaCO3↓ Ba(NO3)2 - BaCO3↓ - Qua bảng ta thấy: - Mẫu thử nào phản ứng với hai mẫu thử còn lại cho một chất khí đó là dung dịch HCl. - Mẫu thử nào phản ứng với hai mẫu thử còn lại xuất hiện một chất kết tủa, một chất khí đó là K2CO3. - Mẫu thử nào phản ứng với hai mẫu thử còn lại xuất hiện một kết tủa đó là Ba(NO3)2. Các phương trình phản ứng xảy ra: 2HCl + K2CO3 → 2KCl + H2O + CO2 ↑ K2CO3 + Ba(NO3)2 → 2KNO3 + BaCO3↓ III – BÀI TẬP VẬN DỤNG Bài 1: Bằng phương pháp hóa học hãy phân biệt hai khí SO2 và CO2. Lời giải: Dẫn lần lượt từng khí qua ống nghiệm đựng dung dịch brom. Khí làm mất màu nâu đỏ của brom là SO2, không làm mất màu hay nhạt màu dung dịch brom là CO2. SO2 + Br2 + H2O→ 2HBr + H2SO4. Bài 2: Bằng phương pháp hóa học nào có thể nhận biết được hai khí không màu, không mùi là CO2 và O2 chứa trong 2 bình riêng biệt, mất nhãn. Lời giải: - Đánh số thứ tự từng bình mất nhãn. - Đưa que đóm còn tàn đỏ lần lượt vào đầu ống dẫn khí của từng bình. Nếu que đóm bùng cháy thì bình chứa khí O2. - Dẫn khí ở bình còn lại qua ống nghiệm đựng nước vôi trong, thấy xuất hiện kết tủa trắng → bình chứa CO2. CO2 + Ca(OH)2 → CaCO3 ↓ + H2O Bài 3: Trình bày phương pháp hóa học nhận biết các dung dịch đựng trong các lọ mất nhãn sau: HCl, KOH, Na2SO4, NaCl. Lời giải: - Đánh số thứ tự từng lọ mất nhãn, trích mỗi lọ một ít sang ống nghiệm đánh số tương ứng. - Sử dụng quỳ tím: + Quỳ tím chuyển sang màu đỏ: HCl + Quỳ tím chuyển sang màu xanh: KOH + Quỳ tím không đổi màu: Na2SO4, NaCl (nhóm I) - Phân biệt nhóm I: Dùng BaCl2 + Có kết tủa trắng: Na2SO4 BaCl2 + Na2SO4 → BaSO4 ↓ + 2NaCl + Không hiện tượng: NaCl Bài 4: Phân biệt các dung dịch sau: NaOH; HCl; BaCl2; H2SO4 chứa trong các lọ riêng biệt, mất nhãn. Lời giải: - Đánh số thứ tự từng lọ mất nhãn, trích mỗi lọ một ít sang ống nghiệm đánh số tương ứng. - Sử dụng quỳ tím: + Quỳ tím hóa xanh: NaOH + Quỳ tím không đổi màu: BaCl2 + Quỳ tím hóa đỏ: HCl; H2SO4 (nhóm I) - Phân biệt nhóm I: Sử dụng BaCl2 + Xuất hiện kết tủa trắng: H2SO4 BaCl2 + H2SO4 → BaSO4 ↓ + 2HCl + Không hiện tượng: HCl Bài 5: Không sử dụng quỳ tím, phân biệt các dung dịch sau chứa trong lọ mất nhãn bằng phương pháp hóa học: HCl, NaBr, MgF2. Lời giải: Đánh số thứ tự từng lọ, trích mỗi lọ một ít sang ống nghiệm đánh số tương ứng. Nhỏ vào mỗi ống nghiệm một vài giọt AgNO3. - Ống nghiệm nào có kết tủa trắng xuất hiện là ống nghiệm chứa HCl HCl + AgNO3 → AgCl↓ + HNO3 - Ống nghiệm nào có kết tủa vàng xuất hiện là ống nghiệm chứa NaBr NaBr + AgNO3 → AgBr↓ + NaNO3 - Ống nghiệm nào không có hiện tượng gì là ống nghiệm chứa MgF2. Bài 6: Không sử dụng quỳ tím, chỉ dùng thêm một hóa chất hãy phân biệt các dung dịch sau chứa trong lọ mất nhãn bằng phương pháp hóa học: HCl, NaBr, BaCl2. Lời giải: Đánh số thứ tự từng lọ, trích mỗi lọ một ít sang ống nghiệm đánh số tương ứng. Nhỏ lần lượt vào từng ống nghiệm một vài giọt Na2CO3. + Ống nghiệm nào có khí thoát ra là ống nghiệm chứa HCl 2HCl + Na2CO3 → 2NaCl + CO2↑ + H2O + Ống nghiệm nào có kết tủa trắng xuất hiện là ống nghiệm chứa BaCl2. BaCl2 + Na2CO3 → 2NaCl + BaCO3↓ + Ống nghiệm nào không có hiện tượng xảy ra là ống nghiệm chứa NaBr. Dán nhãn từng lọ vừa nhận biết. Bài 7: Chỉ dùng thêm một hóa chất hãy nhận biết các lọ mất nhãn chứa các dung dịch sau: H2SO4; Na2SO4; Na2CO3; MgSO4 bằng phương pháp hóa học. Lời giải: - Đánh số thứ tự từng lọ mất nhãn, trích mỗi lọ một ít sang ống nghiệm đánh số tương ứng. - Sau đó dùng thuốc thử là axit HCl nhỏ vào các mẫu thử. Mẫu thử nào có khí thoát ra thì đó là Na2CO3 do có phản ứng: Na2CO3 + 2HCl → NaCl + CO2 ↑ + H2O - Sau đó dùng Na2CO3 vừa nhận ra nhỏ vào các mẫu thử còn lại, + Mẫu thử nào có khí thoát ra thì đó là H2SO4 do có phản ứng: H2SO4 + Na2CO3 → Na2SO4 + H2O + CO2 ↑ + Mẫu thử nào xuất hiện kết tủa trắng thì đó là MgSO4 do có phản ứng: MgSO4 + Na2CO3→ Na2SO4 + MgCO3↓ - Mẫu thử còn lại không có hiện tượng gì chính là Na2SO4. Bài 8: Bằng phương pháp hoá học hãy phân biệt 4 lọ mất nhãn chứa các dung dịch sau: NaOH, HCl, NaCl, NaNO3. Lời giải: - Đánh số thứ tự từng lọ mất nhãn, trích mẫu thử. - Tiến hành phân biệt các chất theo bảng sau: Mẫu thử Thuốc thử NaOH HCl NaCl NaNO3 Quỳ tím Xanh Đỏ - - AgNO3 ↓ trắng - (chú ý: “ – ” là không xảy ra hiện tượng gì) - Phương trình hóa học minh họa: AgNO3 + NaCl → AgCl↓ + NaNO3. Bài 9: Cho 4 lọ mất nhãn đựng các dung dịch NaCl, AlCl3, MgCl2, NaOH. Chỉ dùng thêm một hóa chất là phenolphtalein hãy trình bày cách phân biệt 4 lọ. Lời giải: - Đánh số thứ tự từng lọ mất nhãn, trích mỗi lọ một ít sang ống nghiệm đánh số tương ứng. - Cho vào mỗi mẫu thử một vài giọt phenolphtalein. + Dung dịch chuyển sang màu hồng → NaOH + 3 mẫu thử còn lại không có hiện tượng gì. - Lần lượt cho từ từ NaOH (đã nhận ra ở trên) đến dư vào ba mẫu thử còn lại. + Xuất hiện kết tủa trắng, kết tủa không tan khi NaOH dư → mẫu thử là MgCl2. PTHH: 2NaOH + MgCl2 → Mg(OH)2 ↓ + 2NaCl + Xuất hiện kết tủa trắng, kết tủa tan khi NaOH dư → mẫu thử là AlCl3. PTHH: 3NaOH + AlCl3 → 3NaCl + Al(OH)3↓ Al(OH)3 + NaOH → NaAlO2 + 2H2O + Mẫu thử còn lại không thấy hiện tượng gì thì đó là NaCl. Bài 10: Không dùng thêm hoá chất nào khác hãy nhận biết 4 lọ hoá chất mất nhãn chứa các dung dịch sau: BaCl2, H2SO4, Na2CO3 và ZnCl2. Lời giải: Trích mỗi lọ ra làm các mẫu thử khác nhau rồi lần lượt cho mẫu thử này lần lượt phản ứng với các mẫu thử còn lại ta được kết quả cho bởi bảng sau: BaCl2 H2SO4 Na2CO3 ZnCl2 BaCl2 BaSO4↓ BaCO3↓ - H2SO4 BaSO4↓ CO2 ↑ - Na2CO3 BaCO3↓ CO2 ↑ ZnCO3↓ ZnCl2 - - ZnCO3↓ {(-) không phản ứng hoặc không có hiện tượng gì} Qua bảng ta nhận thấy: - Mẫu thử nào phản ứng với 3 mẫu thử còn lại cho 2 kết tủa thì mẫu thử đó là BaCl2. - Mẫu thử nào phản ứng với 3 mẫu thử còn lại cho kết quả là 2 chất kết tủa và một chất khí là Na2CO3. - Mẫu thử nào phản ứng với 3 mẫu thử còn lại cho là một chất kết tủa và một chất khí là H2SO4. - Mẫu thử nào phản ứng với 3 mẫu thử còn lại mà chỉ cho một kết tủa thì đó là ZnCl2. Các phương trình phản ứng: ZnCl2 + Na2CO3 → 2NaCl + ZnCO3↓ BaCl2 +H2SO4 → BaSO4↓ + 2HCl Na2CO3 + H2SO4 → NaSO4 + H2O + CO2 ↑ Na2CO3 + BaCl2 → 2NaCl + BaCO3↓. Xem thêm các dạng bài tập Hóa học lớp 9 chọn lọc, có lời giải chi tiết hay khác:
Xem thêm các loạt bài Để học tốt Hóa học 9 hay khác:
Săn SALE shopee Tết:
ĐỀ THI, GIÁO ÁN, KHÓA HỌC DÀNH CHO GIÁO VIÊN VÀ PHỤ HUYNH LỚP 9Bộ giáo án, bài giảng powerpoint, đề thi dành cho giáo viên và khóa học dành cho phụ huynh tại https://tailieugiaovien.com.vn/ . Hỗ trợ zalo VietJack Official Tổng đài hỗ trợ đăng ký : 084 283 45 85 Đã có app VietJack trên điện thoại, giải bài tập SGK, SBT Soạn văn, Văn mẫu, Thi online, Bài giảng....miễn phí. Tải ngay ứng dụng trên Android và iOS. Theo dõi chúng tôi miễn phí trên mạng xã hội facebook và youtube: Loạt bài Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Hóa học lớp 9 có đáp án được biên soạn bám sát nội dung chương trình sgk Hóa học 9. Nếu thấy hay, hãy động viên và chia sẻ nhé! Các bình luận không phù hợp với nội quy bình luận trang web sẽ bị cấm bình luận vĩnh viễn. |
