Khi nói đến mác bê tông là nói đến khả năng chịu nén của mẫu bê tông. Theo tiêu chuẩn xây dựng cũ của Việt Nam [TCVN 3105:1993, TCVN 4453:1995], mẫu dùng để đo cường độ là một mẫu bê tông hình lập phương có kích thước 150 mm × 150 mm × 150 mm, được dưỡng hộ trong điều kiện tiêu chuẩn quy định trong TCVN 3105:1993, trong thời gian 28 ngày sau khi bê tông ninh kết. Sau đó được đưa vào máy nén để đo ứng suất nén phá hủy mẫu [qua đó xác định được cường độ chịu nén của bê tông], đơn vị tính bằng MPa [N/mm²] hoặc daN/cm² [kG/cm²].
Trong kết cấu xây dựng, bê tông chịu nhiều tác động khác nhau: chịu nén, uốn, kéo, trượt, trong đó chịu nén là ưu thế lớn nhất của bê tông. Do đó, người ta thường lấy cường độ chịu nén là chỉ tiêu đặc trưng để đánh giá chất lượng bê tông, gọi là mác bê tông.
Mác bê tông được phân loại từ 100, 150, 200, 250, 300, 400, 500 và 600. Khi nói rằng mác bê tông 200 chính là nói tới ứng suất nén phá hủy của mẫu bê tông kích thước tiêu chuẩn, được dưỡng hộ trong điều kiện tiêu chuẩn, được nén ở tuổi 28 ngày, đạt 200 kG/cm². Còn cường độ chịu nén tính toán của bê tông mác 200 chỉ là 90 kG/cm²[cần dẫn nguồn] [được lấy để tính toán thiết kế kết cấu bê tông theo trạng thái giới hạn thứ nhất].
Ngày nay người ta có thể chế tạo bê tông có cường độ rất cao từ 1000–2000 kg/cm².
Ở các quốc gia khác nhau quy định kích thước mẫu có thể khác nhau. Theo tiêu chuẩn Mỹ, mẫu bê tông hình trụ tròn đường kính 150 mm, chiều cao 300 mm [thí nghiệm nén dọc trục]. Để các tiêu chuẩn được tương đương cần có hệ số quy đổi.
Cách xác định mác bê tông[sửa | sửa mã nguồn]
Để xác định mỗi mác bê tông thực tế, tối thiểu cần phải có một tổ mẫu lấy tại hiện trường, gồm 3 mẫu bê tông đồng nhất [về vị trí và cách thức lấy mẫu, về điều kiện dưỡng hộ]. Đối với các kết cấu lớn, các tổ mẫu trên cùng một kết cấu phải ở những vị trí khác nhau và số lượng của chúng đủ lớn để mang tính đại diện được cho toàn bộ kết cấu đó. Giá trị trung bình của ứng suất nén tại thời điểm phá hủy [do nén mẫu] của cả ba mẫu trong tổ mẫu, được lấy để xác định mác của bê tông [tuổi 28 ngày]. Nếu thời điểm nén tổ mẫu không phải là 28 ngày sau khi bê tông ninh kết [thường là 3 hay 7 ngày sau], thì mác bê tông được xác định gián tiếp qua biểu đồ phát triển cường độ bê tông chuẩn tương ứng. Các kết quả nén mẫu ở tuổi 3 hay 7 ngày là các kết quả kiểm tra nhanh, chưa chính thức. Kết quả nén mẫu ở tuổi 28 ngày mới được coi là mác của bê tông thực tế. Kết cấu bê tông tại chỗ được coi là đạt yêu cầu về mác thiết kế [quy định trong thiết kế] khi giá trị trung bình của từng tổ mẫu [mác thực tế] không được nhỏ hơn mác thiết kế, nhưng đồng thời phải không có mẫu nào trong các tổ mẫu có kết quả thí nghiệm dưới 85 % mác thiết kế.
Quy định về lấy mẫu bê tông[sửa | sửa mã nguồn]
Theo tiêu chuẩn Việt Nam về thi công và nghiệm thu bê tông và bê tông cốt thép toàn khối hiện hành, TCVN 4453:1995 thì việc lấy mẫu được quy định như sau:
- Đối với bê tông thương phẩm thì ứng với mỗi mẻ vận chuyển trên xe [khoảng 6÷10 m³] phải lấy một tổ mẫu, tại hiện trường công trình trước khi đổ bê tông vào khuôn;
- Trường hợp đổ bê tông kết cấu đơn chiếc, khối lượng ít [ 50 m³ thì cứ 50 m³ bê tông lấy một tổ [nếu khối lượng bê tông móng máy ít hơn 50 m³ vẫn phải lấy một tổ];
- Các móng lớn, thì cứ 100 m³ lấy một tổ mẫu, nhưng không ít hơn 1 tổ mẫu cho mỗi khối móng;
- Đối với bê tông nền, mặt đường [đường ô tô, sân bay,..] thì cứ 200 m³ bê tông phải lấy một tổ mẫu [nhưng nếu khối lượng < 200 m³ thì vẫn phải lấy một tổ].
- Đối với bê tông khối lớn: Khi khối lượng bê tông đổ trong mỗi khoang đổ [phân khu bê tông] ≤ 1000 m³ thì cứ 250 m³ bê tông phải lấy một tổ mẫu Khi khối lượng bê tông đổ trong mỗi khoang đổ [phân khu bê tông] > 1000 m³ thì cứ 300 m³ bê tông phải lấy một tổ mẫu.
Thiết kế mác bê tông[sửa | sửa mã nguồn]
Là việc thí nghiệm nhằm tìm ra một cấp phối bê tông, [tức là tỷ lệ thành phần vật liệu tạo vữa bê tông trong một m³ vữa bê tông], thích hợp cho vữa bê tông của từng công trình để tạo được bê tông thực tế có mác tương đương với mác thiết kế, trước khi tiến hành xây dựng công trình.
Mác bê tông là ký hiệu của bê tông theo đúng tiêu chuẩn của Việt Nam. Mác bê tông là cường độ chịu nén của những mẫu bê tông hình lập phương có kích thước 15x15x15cm và được bảo trì trong điều kiện tiêu chuẩn suốt 28 ngày. Chúng có đơn vị tính là kg/cm2.
Mác bê tông được phân loại thành: M150, M200, M250, M300, M350, M400, M500,… Hiện nay, với những chất liệu phụ gia mới thì có thể sản xuất được bê tông M1000 – M1500. Đối với các dự án thông thường như nhà ở, trường học, bệnh viện thì sẽ sử dụng bê tông 250. Còn đối với nhà cao tầng thì sử dụng mác lớn hơn.
Cấp độ bền bê tông là gì?
Theo tiêu chuẩn của ngành xây dựng Việt Nam thì hiện nay ký hiệu bê tông đã được chuyển từ M sang B – đó chính là độ bền của bê tông. Cấp độ bền của bê tông được xác định bằng quả nén mẫu hình trụ. Có nghĩa là thqay vì dùng mẫu hình lập phương thì người ta dùng mẫu hình trụ sau đó nén để cho ra cường độ chịu nén.
Cường độ chịu nén của bê tông là gì?
Cường độ chịu nén là ứng suất nén phá hủy của bê tông. Cường độ này được tính bằng lực tác động trên 1 đơn vị diện tích [kg/cm2 hoặc N/mm2]. Trong xây dựng thì chỉ cần chú ý tới cường độ nén của bê tông còn cường độ chịu nén thường không được chú ý nhiều.
Cấp phối bê tông
Cấp phối bê tông được tính bằng tỷ lệ giữa các thành phần vật liệu xây dựng như xi măng, đá, cát/m3 bê tông. Cấp phối bê tông phụ thuộc vào kích thước cốt liệu, phụ gia, chất kết dính và mác bê tông. Cấp phối bê tông được quy định trong định mức dự toán của vật liệu theo mác bê tông.
Cấp phối bê tông mác 150, 200, 250 theo tiêu chuẩn của Bộ Xây dựng
Dưới đây là bảng định mức cấp phối bê tông mác mà bạn có thể tham khảo:
Mác bê tông Xi măng [Kg] Cát vàng [m3] Đá 1×2 [m3] Nước [lít] 150 288.02 0.5 0.913 185 200 350.55 0.48 0.9 185 250 415.12 0.46 0.88 185
Có thể bạn muốn biết: Bê Tông Tươi, Giá Bê Tông Tươi, Giá Bê Tông Tươi Mác 250 , Bê Tông Tươi Mác 300
Những yếu tố ảnh hưởng tới cấp phối bê tông
Những yếu tố ảnh hưởng đến cấp phối bê tông chính là nước [quá ít nước sẽ khiến bê tông bị khô hoặc nhiều nước quá sẽ khiến bị loãng lám hỗn hợp lâu kết dính]. Chính vì thế, các công ty sản xuất bê tông đều thực hiện trộn bằng máy để có tỷ lệ vừa đú giúp hỗn hợp đồng nhất và mang lại hiệu quả cao hơn.
Quy định về lấy mẫu bê tông
Tại Việt Nam, quy định về lấy mẫu bê tông như sau:
- Đối với bê tông thương phẩm thì ứng với mỗi mẻ vận chuyển trên xe [khoảng 6÷10 m³] phải lấy một tổ mẫu, tại hiện trường công trình trước khi đổ bê tông vào khuôn;
- Trường hợp đổ bê tông kết cấu đơn chiếc, khối lượng ít [ 50 m³ thì cứ 50 m³ bê tông lấy một tổ [nếu khối lượng bê tông móng máy ít hơn 50 m³ vẫn phải lấy một tổ];
- Các móng lớn, thì cứ 100 m³ lấy một tổ mẫu, nhưng không ít hơn 1 tổ mẫu cho mỗi khối móng;
- Đối với bê tông nền, mặt đường [đường ô tô, sân bay,..] thì cứ 200 m³ bê tông phải lấy một tổ mẫu [nhưng nếu khối lượng < 200 m³ thì vẫn phải lấy một tổ].
- Đối với bê tông khối lớn:
- Khi khối lượng bê tông đổ trong mỗi khoang đổ [phân khu bê tông] ≤ 1000 m³ thì cứ 250 m³ bê tông phải lấy một tổ mẫu
- Khi khối lượng bê tông đổ trong mỗi khoang đổ [phân khu bê tông] > 1000 m³ thì cứ 300 m³ bê tông phải lấy một tổ mẫu.
Cấp phối mác bê tông theo PC30
Dưới đây là bảng cấp phối mác bê tông mà bạn có thể tham khảo:
oại bê tông Xi măng PC30 [Kg] Cát vàng [m3] Đá [m3] Nước [lít] Bê tông mác 100 đá 4×6 200 0.53 0.94 170 Bê tông mác 150 đá 4×6 257 0.51 0.92 170 Bê tông mác 150 đá 1×2 288 0.50 0.91 189 Bê tông mác 200 đá 1×2 350 0.48 0.89 189 Bê tông mác 250 đá 1×2 415 0.45 0.9 189 Bê tông mác 300 đá 1×2 450 0.45 0.887 176 Bê tông mác 150 đá 2×4 272 0.51 0.91 180 Bê tông mác 200 đá 2×4 330 0.48 0.9 180 Bê tông mác 250 đá 2×4 393 0.46 0.887 180 Bê tông mác 300 đá 2×4 466 0.42 0.87 185
Bảo dưỡng bê tông
Sau khi kết thúc quá trình đổ bê tông thì giai đoạn bảo dưỡng cần được thực hiện nghiêm ngặt nhất để đảm bảo hiệu quả và độ bền của công trình. Bảo dưỡng bê tông cần đảm bảo 2 yếu tố:bê tông không bị mất nước nhanh gây nứt và tránh sự rung độ phá vỡ liên kết của bê tông.