Cách bố trí mâm cúng đầy tháng

Hướng dẫn cách sắp mâm cúng lễ vật và nghi thức cúng đầy tháng cho trẻ sẽ được trình bày thật cụ thể, chi tiết trong bài viết kì này để giúp các bậc làm cha làm mẹ có thêm kinh nghiệm chuẩn bị tươm tất, chu đáo mọi khâu trước khi tiến hành các thủ tục dâng cúng, ra mắt bé yêu trước sự chứng giám của các vị thần linh. Đã từ rất lâu, theo phong tục truyền thống và tín ngưỡng dân gian để lại, trẻ con sinh ra sau khi đã chính thức tròn tháng, bố mẹ sẽ tiến hành cúng đầy tháng cho con, dù là bé trai hay bé gái thì các nghi lễ này cũng phải được lên kế hoạch trước để mọi việc được diễn ra một cách suôn sẻ, làm đẹp lòng các bà Mụ và đồng thời cũng cầu mong một tương lai huy hoàng, may mắn và hạnh phúc mãi mãi về sau cho đứa con bé bỏng. Ắt hẳn nhiều bà mẹ trẻ khi mới có đứa con đầu lòng thường rất lúng túng, không biết nên cúng sao cho đúng, không biết nên chuẩn bị lễ vật, vật phẩm cũng như bày biện mọi thứ như thế nào cho đúng đắn đầy đủ nhất. Hiểu được những trăn trở và những suy tư đó từ các mẹ, hôm nay chuyên mục sẽ chỉ ra cho bạn từ A-Z các khâu để ngày cúng đầy tháng cho bé con được diễn ra một cách trọn vẹn nhất.Nào hãy cùng gonhub.com chúng tôi tham khảo và tìm đọc tất tần tật những thông tin liên quan tới cách sắp mâm cúng lễ vật và bày biện các vật phẩm theo đúng nghi thức cúng đầy tháng cho trẻ bên dưới đây nhé!

Mục lục

• 1 Cách sắm sửa và bày biện lễ vật chuẩn bị cúng đầy tháng cho trẻ
• 2 Nghi lễ cúng đầy tháng cho bé trai bé gái đầy đủ chính xác nhất

Cách sắm sửa và bày biện lễ vật chuẩn bị cúng đầy tháng cho trẻ

Tùy theo phong tục khác nhau ở từng vùng miền của dân tộc Việt Nam mà các nghi thức cúng đầy tháng cho trẻ cũng đặc biệt khác nhau. Nhưng tựu chung lại, cách sắm sửa và bày biện các vật phẩm, lễ vật, nghi thức cúng đầy tháng cho trẻ đều theo tuân thủ theo đúng một quy trình với “công thức” như sau:

Chọn giờ cúng đầy tháng cho con

Lễ cúng đầy tháng cho trẻ thường được cúng vào lúc sáng sớm hoặc chiều tối tùy gia đình.

Cách tính ngày cúng đầy tháng cho con chuẩn nhất

Theo truyền thống, ngày cúng đầy tháng cho trẻ được tính theo âm lịch và phụ thuộc vào giới tính trẻ “gái sụt 2, trai sụt 1”. Nếu bé gái, ngày cúng đầy tháng sẽ lùi lại 2 ngày so với ngày sinh (âm lịch), còn bé trai lùi lại một ngày.

Ví dụ: Nếu bé sinh vào ngày 28/3 âm lịch thì ngày cúng đầy tháng sẽ là ngày 26/4 âm nếu đó là bé gái. Nếu là bé trai thì ngày cúng đầy tháng sẽ là ngày 27/4 âm.

Chuẩn bị lễ vật cúng đầy tháng cho trẻ

Theo dân gian từ khi bé ở trong bụng mẹ đến khi sinh ra đều do 12 bà Mụ nặn, chăm sóc, mỗi người đảm nhận một chức năng khác nhau. Do vậy trong lễ đầy tháng ngoài việc tổ chức tiệc mời khách giới thiệu thành viên mới trong nhà, gia chủ còn phải chuẩn bị mâm lễ cúng đầy tháng cho trẻ gồm:

Lễ vật cúng kính Đức ông và 3 đức thầy (gồm thánh sư, tổ sư và tiên sư có chức năng truyền dạy nghề nghiệp chứ không phải 13 đức thầy như nhiều người lầm tưởng):

• 1 miếng thịt quay, một đĩa hoa quả (5 loại quả bất kỳ), trầu cau, rượu và đồ hàng mã (giấy tiền)
• 1 tô cháo lớn
• 1 tô chè lớn
• 1 con gà luộc tréo cánh
• ba đĩa xôi lớn.

Lễ vật cúng 12 bà Mụ đầy đủ gồm:

• 2kg thịt quay + bánh hỏi chia làm 12 đĩa + 12 ly rượu nhỏ. Hoặc không có thể thay bằng 12 trứng vịt + 12 ly nước nhỏ
• 12 đĩa xôi nhỏ (tùy theo vùng miền: người Nam hay cúng xôi gấc, người Bắc cúng xôi vò, người Huế cúng xôi đậu xanh cà)
• 12 chén cháo nhỏ
• 12 chén chè nhỏ (tùy theo vùng miền: người Nam hay cúng chè đậu nước dừa, người Bắc cúng chè hoa cau, người Huế cúng chè đậu xanh đánh)
• Các loại bánh dành cho trẻ con xếp thành 12 đĩa.

Dưới đây là danh sách 12 Mụ bà sẽ luân phiên lo việc thai sản trong 12 năm cho bé và bà mỗi bà sẽ kiêm một việc trong sinh nở giáo dưỡng:

1. Mụ bà Trần Tứ Nương, coi việc sanh đẻ (chú sinh)
2. Mụ bà Vạn Tứ Nương, coi việc thai nghén (chuyển sinh)
3. Mụ bà Lâm Cửu Nương, coi việc thụ thai (thủ thai)
4. Mụ bà Lưu Thất Nương, coi việc nặn hình hài nam, nữ cho đứa bé
5. Mụ bà Lâm Nhất Nương, coi việc chăm sóc bào thai (an thai)
6. Mụ bà Lý Đại Nương, coi việc chuyển dạ (chuyển sinh)
7. Mụ bà Hứa Đại Nương, coi việc khai hoa nở nhụy (hộ sản)
8. Mụ bà Cao Tứ Nương, coi việc ở cữ (dưỡng sanh)
9. Mụ bà Tăng Ngũ Nương, coi việc chăm sóc trẻ sơ sinh (bảo tống)
10. Mụ bà Mã Ngũ Nương, coi việc ẵm bồng con trẻ (tống tử)
11. Mụ bà Trúc Ngũ Nương, coi việc giữ trẻ (bảo tử)
12. Mụ bà Nguyễn Tam Nương, coi việc chứng kiến và giám sát việc sinh đẻ.

Lưu ý: Cùng với các lễ vật này còn có thêm một bình hoa, trà, hương, đèn, nước, gạo, muối, muỗng và không thể thiếu một đôi đũa hoa.

Cách sắp xếp bày biện bàn cúng

• Đồ lễ cúng đầy tháng cho trẻ sẽ được xếp trên hai bàn: một bàn nhỏ xếp phía trên để bày lễ vật cúng kính Đức ông. Bàn lớn còn lại bày lễ vật cúng kính 12 bà Mụ. 2 bài trên và bàn dưới cách nhau 10 phân.
• Mâm cúng được sắp xếp theo nguyên tắc “Đông bình Tây quả” tức là ở phía đông đặt bình bông còn phía tây đặt lễ vật

Lưu ý, các mâm này phải được bài trí thật cân đối và đầy đủ các lễ vật đã nêu.

Nghi lễ cúng đầy tháng cho bé trai bé gái đầy đủ chính xác nhất

Cách cúng và khấn

• Sau khi đặt hết lễ vật lên trên bàn cúng, người lớn trong gia đình, dòng họ có thể là ông, bà, bố, mẹ sẽ đại diện một người thực hiện nghi lễ thắp nhang và khấn.
• Bài khấn đơn giản: “Hôm nay, ngày (mùng)…tháng…(ÂL), ngày cháu (nội hay cháu ngoại…) họ, tên…tròn 1 tháng tuổi, gia đình chúng tôi bày mâm lễ vật này, cung thỉnh thập nhị mụ bà và tam đức ông trước về chứng minh nhận lễ, sau tiếp tục phù trợ cho cháu (tên…) mạnh tay, mạnh chân, mau lớn, hiền, ngoan, phù trợ cho gia đình an vui, hạnh phúc”.
• Khi đã khấn xong người thực hiện nghi lễ đứng trước án châm trà, vái 3 lạy khấn ơn trên phù hộ cho đứa trẻ sau đó vẩy rượu, gạo, muối và mang vàng mã đi hóa.

Nghi thức khai hoa

Sau nghi thức cúng là nghi thức khai hoa, dân gian còn gọi là “bắt miếng”. Đứa trẻ (trai hay gái) được đặt trên bà, người cúng rót trà thắp hương và xin phép bắt miếng sau đó bồng đứa trẻ trên tay, đồng thời cầm một cành hoa quơ qua quơ lại miệng bé và đọc những lời cầu chúc mang ý nghĩa tốt đẹp:

“Mở miệng ra cho có bông, có hoa,
Mở miệng ra cho kẻ thương, người nhớ,
Mở miệng ra cho có bạc, có tiền,
Mở miệng ra cho xóm giềng quý mến…”​

Đồng thời bé gái sẽ được dùng cuống trầu vẽ chân mày cho bé, nếu là bé gái. Hình thức này giống như cách “làm phép” với mong muốn sau này con gái lớn lên sẽ dịu dàng, xinh đẹp như hoa.

Nghi thức đặt tên cho con

• Sau khi cầu chúc điều tốt lành đến với đứa trẻ, người chủ lễ sẽ tiếp tục nghi thức Xin Keo. Theo đó, chủ lễ sẽ lấy 2 đồng tiền cổ làm bằng bạc thật và gieo vào một chiếc đĩa sâu lòng. Nếu có một mặt úp, một mặt ngửa thì chứng tỏ cái tên đã được tổ tiên chứng giám và ưng thuận. Ngược lại, nếu đều là 2 mặt úp hoặc 2 mặt ngược thì phải tiến hành gieo đồng tiền này lại. Nếu đã 3 lần mà vẫn chưa được thì phải đặt tên khác cho trẻ.
• Ngày nay, khi sinh trẻ ra, mọi người thường đặt tên con ngay để làm các thủ tục khai sinh nên tập tục Xin Keo này cũng không còn tồn tại. Tuy nhiên, một số gia đình vẫn còn giữ tục này như một truyền thống gia tộc.
• Ngoài ra, theo tục xưa, sau Xin Keo người mẹ cũng phải được làm phép để tẩy uế và kết thúc thời gian ở cữ. Theo đó, mẹ phải bồng trẻ bước qua một nồi nước sôi có đặt đinh nung đỏ nhiều lần (trai 7 lần, gái 9 lần) và sau đó đi quanh nhà. Trong lúc đi, mẹ cố tình làm rơi tiền để cầu mong cuộc sống của con sau này dư dả, đủ đầy. Dù ngày nay, việc tẩy uế cho người mẹ sau sinh đã được coi là hũ tục và không còn tồn tại nhưng chút sót lại của việc đánh rơi tiền từ tục tẩy uế này vẫn còn được duy trì ở số ít gia đình.

Sau tất cả các nghi thức này là lời cầu chúc và lì xì của những người họ hàng trong dòng tộc cũng như các vị khách tham dự tiệc mừng.

Vừa rồi là những hướng dẫn rất bài bản và chi tiết về cách sắp mâm lễ vật cũng như thực hiện các nghi thức cúng đầy tháng cho bé trai bé trai một cách đầy đủ chính xác nhất, nếu vợ chồng nào đang chuẩn bị kế hoách cúng quẩy với mục đích trình diện con trước họ hàng nội ngoại cũng như các vị thần thì nên tham khảo, tìm đọc thật kĩ bài viết này, chắc chắn sẽ rất cần thiết và hữu ích đó. Nên nhớ rằng, đây là một trong những nghi thức có ý nghĩa rất đặc biệt, rất quan trọng, bởi nó không chỉ là một truyền thống tốt đẹp, một tín ngưỡng ling thiêng của dân tộc mà nó còn là một niềm tin tưởng tuyệt đối cầu mong một tương lai ấm no, sung túc, may mắn và hạnh phúc cho bé cưng của mẹ. Thế nên, dù là vì bất cứ lí do nào đi chăng nữa, bố mẹ cũng đừng bỏ qua nghi lễ này và qua đó cũng để khẳng định vai trò, sự tồn tại chính thức của một thành viên trong gia tộc. Chúc bạn và gia đình có một ngày cúng đầy tháng cho bé trai bé gái thật trọn vẹn, vui vẻ. Hãy luôn đồng hành và ủng hộ gonhub.com nhé!