Công thức tính lợi suất trái phiếu

Đầu tư trái phiếu là một trong những lĩnh vực đầu tư được nhiều người quan tâm. Tuy nhiên vẫn chưa nhiều người hiểu rõ về loại hình này. Vậy làm sao để việc đầu tư thu lại được nhiều lợi nhuận nhất. Thông qua bài viết này sẽ cung cấp đến các bạn Cách tính giá trái phiếu hiệu quả. Hãy cùng theo dõi nhé.

Cách tính giá trái phiếu hiệu quả.

Nội dung bài viết:

1. Định giá trái phiếu là gì?

Trước tiên chúng ta cần phải tìm hiểu về định nghĩa định giá trái phiếu trước khi biết được cách tính trái phiếu hiệu quả nhé.

Định giá trái phiếu là xác định giá trị thực (hay giá trị kinh tế) của một loại trái phiếu. Giá trị này bằng với giá trị hiện tại của một dòng tiền được kỳ vọng sẽ nhận được ở tương lai, được chiết khấu theo một lãi suất hợp lý.

Lãi suất chiết khấu khi định giá trái phiếu là lãi suất thị trường của một trái phiếu cụ thể, cũng chính là lãi suất yêu cầu của nhà đầu tư. Lãi suất này thường được tính dựa trên lãi suất của trái phiếu chính phủ có cùng kỳ hạn và thời điểm đáo hạn, cộng thêm phần bù rủi ro.

2. Công thức chung tính giá trái phiếu

Công thức chung định giá trái phiếu

Trong đó:

• PV: giá trái phiếu cần xác định
• MV: mệnh giá trái phiếu
• i: lãi suất của trái phiếu
• I: cổ tức định kỳ
• k: lãi suất chiết khấu (lãi suất yêu cầu)
• n: số năm từ thời điểm đang xét đến đáo hạn

Giá trái phiếu bằng tổng giá trị hiện tại của các dòng tiền nhận được trong tương lai.

• I = i x MV (Vì cổ tức định kỳ là số tiền lãi mà người nắm giữ trái phiếu nhận được tại mỗi kỳ trả lãi nên I = i x MV)

3. Giải mã công thức

Xét dòng tiền của một trái phiếu như sau:

Dòng tiền của một trái phiếu

Theo định nghĩa, giá trái phiếu bằng với giá hiện tại của các dòng tiền trong tương lai, vậy làm thế nào để xác định giá hiện tại của một dòng tiền. Để tiếp cận khái niệm giá hiện tại (giá trị của thời điểm hiện tại) của dòng tiền, chúng ta sẽ bắt đầu với một khái niệm đó là giá trị tương lai.

Giá trị tương lai sau n năm của một số tiền A ở thời điểm hiện tại là A (1 + r) n, với r là lãi suất thị trường. Công thức này được hiểu rất đơn giản như sau: giả sử nhà đầu tư có $ 50, thay vì cất giữ chúng, bạn gửi vào ngân hàng hoặc đầu tư vào một lĩnh vực nào đó với lãi suất cố định nhận được hàng năm là 10%.

• Sau thời gian một năm, số tiền nhà đầu tư nhận được sẽ bằng tiền gốc cộng với lãi = 50 + 50 x 0.1 = 50 (1+0.1) = 55$.
• Sau thời gian hai năm, số tiền nhà đầu tư nhận được sẽ là 55 + 55 x 10% = 50 (1+0.1) + 50 (1+0.1) x 0.1 = 50 (1+0.1) (1+0.1) = 50 (1+0.1)2$.
• Tương tự, sau n năm, số tiền người gửi nhận được sẽ là 50 (1+0.1)n$.

Theo đó, giá trị tương lai của 50$ sau một năm là 50(1+0.1)$, sau hai năm sẽ là 50(1+0.1)2$ và sau n năm sẽ là 50(1+0.1)n$.

Cũng có thể nói rằng hiện giá (hay giá trị hiện tại) của khoản tiền 50(1+0.1)$ năm thứ nhất sẽ là 50$ = [50(1+0.1)]/(1+0.1), hiện giá của khoảng tiền 50(1+0.1)2$ ở năm thứ 2 vẫn là 50$ = [50(1+0.1)2]/(1+0.1)2, tương tự, hiện giá của 50(1+0.1)n$ ở năm thứ n sẽ cũng là 50$ = [50(1+0.1)n]/(1+0.1)n.

Từ đó:

• Giá trị tương lai sau n năm của một khoản tiền A ở thời điểm hiện tại là A(1+r)n
• Hiện giá của A ở năm thứ n là A/(1+r)n hay A(1+r)-n

Định giá trái phiếu

Dòng tiền của trái phiếu:

• Hiện giá của dòng tiền năm thứ nhất là I/(1+k)
• Hiện giá của dòng tiền năm thứ hai là I/(1+k)2
• Hiện giá của dòng tiền năm thứ n là I/(1+k)n + MV/(1+k)n

Có thể suy ra:

Công thức định giá trái phiếu

4. Một số cách tính giá trái phiếu cơ bản trên thị trường tài chính

4.1. Định giá trái phiếu có kỳ hạn và lợi tức cố định theo từng kỳ

Công thức định giá của trái phiếu có lãi suất thả nổiNhư vậy, ACC đã cung cấp đến các bạn Cách tính giá trái phiếu hiệu quả. Nếu trong quá trình tìm hiểu có vấn đề gì thắc mắc. Xin hãy liên hệ ACC để được giải đáp nhé.

Mức lãi suất mà các tổ chức phát hành trái phiếu trả cho các nhà đầu tư thì được gọi là lãi suất trái phiếu (hay Coupon). Phía doanh nghiệp sẽ quyết định mức coupon dựa trên nhiều yếu tố sao cho mức coupon vừa hấp dẫn được thị trường nhưng vẫn đem lại dòng luân chuyển tiền phù hợp với tổ chức.

Lãi suất trái phiếu được quy định bởi doanh nghiệp

>>> Xem thêm: Trái phiếu chuyển đổi là gì?

Lãi suất trái phiếu thường được ghi ngay bên trong cuống của trái phiếu khi nhà đầu tư mua chúng. Công ty phát hành trái phiếu sẽ tiến hành thanh toán định kỳ cho người sở hữu trái phiếu dựa trên mệnh giá gốc và số lãi được ghi ở trái phiếu khi phát hành. 

Trên thị trường chứng khoán có các loại coupon như sau:

• Lãi suất cố định: Lợi tức của trái phiếu được xác định theo một tỷ lệ phần trăm cố định theo mệnh giá
• Lãi suất biến đổi hay còn được gọi là lãi suất thả nổi: Lãi suất mà nhà đầu tư được trả sẽ khác nhau trong từng giai đoạn và được điều chỉnh bằng một lãi suất tham chiếu
• Lãi suất bằng không: Đây là loại lãi suất mà nhà đầu tư không nhận được lãi khi mua trái phiếu nhưng được mua với giá thấp hơn và được hoàn trả bằng mệnh giá khi trái phiếu đáo hạn. 

Công thức để tính lãi suất trái phiếu khá đơn giản và chỉ cần một vài thông số nhất định. Bạn chỉ cần lấy tổng các khoản thanh toán bằng trái phiếu sau đó chia cho mệnh giá của trái phiếu theo hằng năm. Cụ thể, công thức để tính lãi suất này như sau: 

C = i/P

Trong đó, 

• C là lãi suất trái phiếu
• i là lãi suất hàng năm
• P là mệnh giá gốc của trái phiếu được phát hành. 

Ví dụ như, trái phiếu được phát hành với mệnh giá 1.000.000 đồng, trả lãi 2 năm mỗi lần, một lần 25.000 đồng thì sẽ có công thức là

C = (25.000*2)/1.000.000 = 5%

Vậy có thể thấy mức lãi suất của trái phiếu này là 5%/năm.

Các yếu tố ảnh hưởng đến lãi suất trái phiếu

Doanh nghiệp phát hành là đơn vị quyết định mức coupon. Doanh nghiệp sẽ phải dựa trên nhiều yếu tố khác nhau để xác định coupon là bao nhiêu. 

Lạm phát

Một trong những yếu tố ảnh hưởng đến lãi suất trái phiếu đó chính là lạm phát. Dưới tác động của lạm phát, giá trị của đồng tiền sẽ bị suy giảm. Khi đó, mức lợi nhuận mà các nhà đầu tư thu được từ trái phiếu khi phát hành ở mức cũ sẽ thấp hơn. Doanh nghiệp muốn bù đắp khoản giá trị đã bị hao hụt do lạm phát thì phải nâng cao giá trị của trái phiếu lên. Khi đó, mức coupon cũng sẽ bị ảnh hưởng nhiều khi lạm phát. 

Lạm phát ảnh hưởng đến lãi suất của trái phiếu

Rủi ro của trái phiếu

Có một sự thật không thể phủ định đó chính là rủi ro của trái phiếu càng cao thì mức lãi suất trái phiếu càng cao. Bởi vì rủi ro cao nên doanh nghiệp phải tăng lãi suất như một phần bù cho rủi ro mà nhà đầu tư có thể gặp phải khi mua trái phiếu. 

Rủi ro càng cao thì lãi suất càng cao

>>> Xem thêm: Những rủi ro khi đầu tư chứng khoán

Rủi ro thường gặp nhất khi mua bán trái phiếu đó chính là doanh nghiệp không đủ khả năng trả nợ. Điều này thường xuất hiện tại các doanh nghiệp có cơ cấu nhiều khoản nợ hoặc có kết quả kinh doanh không tốt dẫn đến mất khả năng thanh toán. Chính vì thế, nhà đầu tư cần tìm hiểu về doanh nghiệp phát hành trái phiếu trước khi mua trái phiếu. 

Thời gian đáo hạn

Thời gian đáo hạn cũng là một yếu tố ảnh hưởng đến lãi suất của trái phiếu. Thời gian đáo hạn càng dài thì lãi suất trái phiếu ngày càng tăng và ngược lại. 

Bạn có thể hiểu rằng, thời gian giữ trái phiếu càng lâu thì tỷ lệ rủi ro mà nhà đầu tư gặp phải sẽ lớn hơn rất nhiều. Những rủi ro này có thể phát sinh khi biến động kinh tế, lạm phát hoặc suy thoái kinh tế. Chính vì thế, doanh nghiệp phải tăng cao lãi suất với những trái phiếu có thời gian đáo hạn dài để bù đắp cho các rủi ro có thể xảy ra này. 

Thời gian đáo hạn tỉ lệ thuận với lãi suất trái phiếu

Biến động của thị trường

Biến động thị trường cũng là yếu tố ảnh hưởng đến coupon và được nhiều doanh nghiệp tham khảo khi phát hành. Bởi vì nếu lãi suất thị trường cao thì nhà đầu tư sẽ có xu hướng tìm đến các công ty phát hành trái phiếu với lãi suất cao. Khi đó, để cạnh tranh với các doanh nghiệp có trên thị trường, công ty phát hành sẽ quy định mức lãi suất cao hơn để hấp dẫn nhà đầu tư.

Ngược lại, trường hợp lãi suất thị trường giảm thì doanh nghiệp sẽ tiến hành giảm coupon. Điều này giúp doanh nghiệp giảm áp lực trả lãi cho những nhà đầu tư đã mua trái phiếu. 

Qua việc tìm hiểu lãi suất trái phiếu là gì, nhà đầu tư có thể thấy rằng chính công ty niêm yết sẽ chịu trách nhiệm về những mức lãi này. Cách tính lãi suất khá đơn giản nên nếu cần thì bạn có thể áp dụng công thức để tính. Có rất nhiều yếu tố ảnh hưởng đến lãi suất trái phiếu nên bạn cần tìm hiểu cụ thể trước khi đầu tư. Trên đây là bài viết được chia sẻ bởi công ty chứng khoán Yuanta Việt Nam.