Dấu hiệu phù chân khi mang thai

29/04/2019

Mang thai, bên cạnh niềm hạnh phúc được làm mẹ, người phụ nữ phải trải qua thời gian đầy biến động cho toàn bộ cơ thể và cho hệ thống tĩnh mạch nói riêng, với những cơn đau  như chuột rút, đau vùng chậu, giãn tĩnh mạch âm hộ, viêm tĩnh mạch, phù nề, …

Phù chân là hiện tượng sinh lý bình thường ở thai phụ, có thể xuất hiện ở bất kỳ giai đoạn nào của thai kỳ, nhưng nhiều nhất vẫn là 3 tháng cuối thai kỳ do trọng lượng thai nhi ngày càng to, chiếm một thể tích lớn trong khoang bụng người mẹ, tạo sức ép lớn lên tĩnh mạch dưới khiến máu khó lưu thông, gây phù nề. 

Phù chân gây những khó khăn trong việc đi đứng, sinh hoạt hằng ngày. Phù chân   là một dấu chứng để bác sĩ quan tâm đến nguy cơtiền sản giật. Khi đã được thăm khám để loại trừ các bệnh lý nguy hiểm, phù chân là hậu quả của suy giãn tĩnh mạch.

Dấu hiệu phù chân khi mang thai

Ở phụ nữ, nhất là các chị em mang thai lần đầu, suy tĩnh mạch dẫn đến chân nặng, thậm chí sưng phù, hoặc giãn tĩnh mạch cũng có liên quan đến sự gia tăng lượng máu và nồng độ hormone cao gấp 100 lần so với bình thường. Hai yếu tố quan trọng gây ra phù chân:

- Sự cản trở máu trở về tim do có thai, càng về những tháng cuối thai nhi sẽ lớn dần làm tăng áp lực trong ổ bụng và tạo nên một lực ép khá lớn lên các tĩnh mạch vùng chậu, làm cho máu khó chảy trở về tim. 

- Sự rối loạn của các nội tiết tố phụ nữ trong thời kỳ mang thai cũng làm giãn thành của tĩnh mạch, góp phần vào sự ứ trệ tuần hoàn và làm máu về tim khó khăn hơn, gây ứ đọng máu ở chân làm xuất hiện của các triệu chứng: chân nặng, sưng phù, ngứa ran hoặc chuột rút. 

Phù chân trong thai kỳ: các giải pháp phòng ngừa.

Nếu không thể “chữa trị” chứng suy tĩnh mạch, một số biện pháp phòng ngừa cơ bản và lối sống lành mạnh có thể làm giảm các triệu chúng – bao gồm chứng phù chân khi mang thai:

Tình huống cần tránh  

-Tránh ngồi hoặc đứng quá lâu mà thay vào đó hãy dành thời gian cho đôi chân nghỉ ngơi, thư giãn.

- Không ngồi vắt chéo chân vì sẽ khiến máu lưu thông không tốt

- Tránh hoặc mặc quần áo quá chật, mang “bốt” hoặc giày có gót quá cao  hay đế quá phẳng.

Dấu hiệu phù chân khi mang thai

- Hạn chế ở ngoài môi trường nắng nóng.

- Tránh tăng cân quá mức

- Tránh thức ăn quá mặn hoăc quá cay làm nặng thêm sự giãn nỡ của tĩnh mạch.

- Uống nhiều nước, nhất là nước lúa mạch, bởi đây là loại nước có tác dụng lợi tiểu, vì thế có thể giảm phù nề ở đôi bàn chân.

- Khi ngủ, gác chân lên gối để máu lưu thông tốt hơn.

- Nên tắm nước nóng. Nên ngâm chân trong nước ấm, sạch khoảng 10 - 15 phút vào cuối mỗi ngày. Có thể chườm lạnh vào chỗ sưng

Các hoạt động nên thực hiện

Dấu hiệu phù chân khi mang thai

Nên tuân thủ theo một chế độ ăn uống cân bằng và khoa học. Đó là hãy ăn nhiều loại thực phẩm có chứa nhiều protein như đậu lăng, các sản phẩm từ sữa. Ăn nhiều rau xanh như cải bắp, đậu lăng, rau bina. Ngoài ra cần bổ sung các loại trái cây như táo, đu đủ và ổi. Khuyến khích ăn nhiều các loại thực phẩm có chứa nhiều vitamin, canxi, và kẽm. Nên ăn những loại thực phẩm giàu vitamin E như rau bina, dầu quả hạnh, khoai lang, hạt hướng dương….

- Tập thể dục đều đặn, các bài tập thở, đi bộ hay bơi lội, thực hiện các động tác mátxa cho đôi bàn chân như xoay bàn chân cũng rất hữu ích, nó không chỉ giúp thai phụ khắc phục tình trạng đôi bàn chân bị phù nề mà còn giúp các bà bầu dễ dàng vượt cạn về sau.

Dấu hiệu phù chân khi mang thai

Điều trị tình trạng  suy giãn tĩnh mạch

Phần lớn các trường hợp suy giãn (rối loạn) tĩnh mạch ở thai phụ thường giảm dần sau khi sinh. Tuy nhiên, trong một số trường họp phải dùng thuốc để làm bền và tăng trương lực của thành mạch có tên goi phlebotomic hoặc phlebotonic mặc dù,  được khuyến nghị không có hại gì cho người mẹ và thai nhi, cũng cần hết sức thận trọng với  các tác dụng ngoài ý muốn.

Minh Tâm

(Theo Medical new today, Santé magazine)

Phù chân khi mang thai, do đâu?

Trong quá trình mang thai, cơ thể người mẹ sẽ sản xuất lượng máu và chất lỏng nhiều hơn 50% so với bình thường nhằm giúp nuôi dưỡng thai nhi. Đây là một trong những nguyên nhân phổ biến gây phù nề ở phụ nữ mang thai. Khi thai càng lớn, tử cung của bạn cũng sẽ lớn hơn, gây nên áp lực, chèn lên tĩnh mạch chủ dưới, đây là những tĩnh mạch có nhiệm vụ bơm máu từ chi dưới về tim, khi sức ép càng lớn thì máu sẽ dồn nhiều ở chân, gây hiện tượng phù, nhất là vị trí bàn chân, mắt cá.

Sự thay đổi hormon trong thai kỳ cũng đóng vai trò quan trọng gây nên hiện tượng phù. Hormon trong cơ thể bạn thay đổi khiến thành mạch trở nên mềm hơn, điều này gây khó khăn cho tĩnh mạch trong quá trình vận chuyển máu từ chi dưới về tim. Một số sản phụ có tiền sử bệnh viêm tĩnh mạch, phản ứng với dị ứng, tiền sản giật, thần kinh bị rối loạn hay việc lạm dụng thuốc nhuận tràng, thuốc lợi tiểu, ma túy cũng gặp tình trạng này. Ngoài ra, một số nguyên nhân phổ biến khác gây chứng phù chân khi mang thai như: đứng quá lâu, thường xuyên mang giày cao gót, làm việc nặng nhọc, chế độ ăn nhiều natri, thiếu kali,...

Dấu hiệu phù chân khi mang thai

Thực hiện các động tác massage cho đôi bàn chân để cải thiện tình trạng phù chân khi mang thai.

Khi nào phù chân do bệnh lý?

Nếu như mẹ bầu nhận thấy mình bị phù ở bàn chân, bắp chân, mắt cá chân hoặc ở tay thì mẹ bầu hãy yên tâm, vì đây là những dấu hiệu bình thường và phổ biến trong thai kỳ. Với những trường hợp này, mẹ chỉ cần nghỉ ngơi và uống đủ nước, tình trạng sưng phù sẽ thuyên giảm.

Các mẹ cần chú ý quan sát hiện tượng sưng phù của mình vì đây là một trong những dấu hiệu của chứng tiền sản giật khi mang thai - biến chứng nguy hiểm hàng đầu trong thai kỳ, có thể gây tử vong cho cả mẹ lẫn thai nhi. Do đó, mẹ cần hết sức đề phòng khi ở những trường hợp sau đây: Những mẹ bầu có tiền sử bệnh tim hoặc những vấn đề liên quan đến thận, hoặc nếu chế độ của mẹ không có đủ các chất dinh dưỡng thì chứng phù nề cũng có thể xuất hiện. Lúc này, chúng sẽ “kéo” đến sớm hơn chứ không đợi đến lúc bụng mẹ to lên và mẹ có thể bị sưng ở chân, mặt hoặc tay. Thai phụ bị sưng phù lâu ngày, dù đã nghỉ ngơi mà vẫn không giảm bớt, thậm chí kèm theo đau đầu, rối loạn thị giác, mờ mắt, đau bụng thì đây là dấu hiệu báo nguy và nếu đến giai đoạn này, mẹ bầu lẫn thai nhi đang được đặt ở tình trạng khẩn cấp, cần đến bệnh viện càng sớm càng tốt.

Phù bệnh lý khiến thai phụ có nguy cơ phải đối mặt với chứng tiền sản giật, thường xuất hiện vào tuần thứ 20, gồm có tăng huyết áp, phù nề và nước tiểu có đạm, hoặc bệnh thận (phổ biến nhất là hội chứng thận hư). Đồng thời, tình trạng này sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến thai nhi và có thể làm suy thai hoặc sinh non.

Thai phụ cần khám ngay khi có các biểu hiện như: phù qua vài đêm, dù đã nghỉ ngơi mà vẫn không giảm bớt; phù nặng đến tay, mặt hay các bộ phận khác của cơ thể; phù kèm theo đau đầu, rối loạn thị giác, mờ mắt, đau bụng.

Các biện pháp cải thiện tình trạng phù chân

Để cải thiện tình trạng phù chân khi mang thai, mẹ bầu không nên đứng quá lâu, hãy dành thời gian cho đôi chân nghỉ ngơi, thư giãn.

Thai phụ nên nằm nghiêng sang trái để tử cung không chèn vào động mạch chủ và các tĩnh mạch ở khung chậu, khi nghỉ ngơi nên gác chân lên cao. Ngoài ra có thể đun râu ngô với một vài cốc nước, dùng để uống hàng ngày. Hoặc cũng có thể uống nhiều nước. Dùng nước ấm để ngâm chân khoảng 10-15 phút, cũng là một cách giúp chân thư giãn hữu hiệu, có khả năng làm giảm sưng phù. Tập thể dục đều đặn, nên lựa chon môn thể dục thích hợp cho bà bầu như yoga giúp máu lưu thông một cách dễ dàng.

Thực hiện các động tác massage cho đôi bàn chân như xoay bàn chân. Cách thức thực hiện: xoay tròn cổ chân theo một vòng tròn lớn và gập bàn chân lại, tiếp theo là xoay từng ngón chân theo chiều kim đồng hồ, sau đó đổi chân. Nên tập đều đặn mỗi ngày 2-3 lần, mỗi lần trong 10 phút.

Thai phụ cần tuân thủ theo một chế độ ăn uống cân bằng và khoa học. Ăn nhiều rau xanh như cải bắp, rau ngót... và các loại hoa quả, trái cây. Khuyến khích ăn nhiều các loại thực phẩm có chứa nhiều vitamin, canxi và kẽm. Không ăn các loại thực phẩm hay món ăn có chứa lượng lớn muối. Nên hạn chế các loại đồ uống có chứa cafein và cồn, bởi chúng không chỉ là những loại đồ uống gây hại cho thai nhi, mà còn gây nên chứng phù nề ở cơ thể thai phụ.


BS. Đinh Thị Hoài

Dấu hiệu phù chân khi mang thai
Dấu hiệu phù chân khi mang thai

Bà bầu bị phù chân là điều bình thường và không có gì đáng lo, tuy nhiên, nếu bị phù chân khi mang thai nặng, đó có thể là dấu hiệu cảnh báo tiền sản giật

Phù chân khi mang thai là triệu chứng phổ biến mà hơn 50% bà bầu gặp phải. Phù (hay còn gọi là sưng sinh lý), thường xuất hiện ở bàn tay, mặt, chân, mắt cá chân và bàn chân, đặc biệt là trong vài tháng cuối của thai kỳ. Mức độ sưng có thể thay đổi tùy theo thời điểm trong ngày và thời tiết. Đôi lúc chân phù to hơn vào buổi tối và những lúc nhiệt độ tăng cao.

Bà bầu bị phù chân từ tháng thứ mấy?

Có thai bị phù chân là điều bình thường. Bà bầu có thể bị phù chân vào bất cứ thời gian nào trong thai kỳ nhưng mẹ bầu bị phù chân tháng thứ 5 là phổ biến. Các triệu chứng và mức độ phù chân sẽ tăng dần khi đến những tháng cuối thai kỳ. Cụ thể:

  • Tam cá nguyệt thứ nhất: Bà bầu bị sưng phù sớm với mức độ nhẹ ở chân, tay hoặc mặt.
  • Tam cá nguyệt thứ hai: Hiện tượng phù chân khi mang thai bắt đầu thấy rõ. Thông thường, bà bầu bị phù chân tháng thứ 4 và thứ 5 rất phổ biến.
  • Tam cá nguyệt thứ ba: Xuất hiện rõ nét nhất, càng gần đến ngày dự sinh thì hiện tượng phù chân khi mang thai càng nặng. Tuy nhiên, tình trạng này sẽ biến mất sau khi sinh vài ngày đến vài tuần.

Ngoài ra, bà bầu có thể bị phù chân do ảnh hưởng bởi các yếu tố sau:

  • Thời tiết nóng bức
  • Hấp thụ quá nhiều muối
  • Đứng trong thời gian dài
  • Chế độ ăn uống thiếu kali
  • Hoạt động thể chất trong nhiều ngày
  • Uống nhiều cà phê hoặc thức uống chứa caffeine

Nguyên nhân nào gây phù chân khi mang thai?

Lý do khiến gây phù chân khi mang thai cũng khá đa dạng, chẳng hạn như:

  • Việc tích tụ chất lỏng dư thừa trong cơ thể là nguyên nhân khiến bà bầu bị phù chân cũng như một vài bộ phận khác.
  • Những thay đổi trong máu cũng khiến chất lỏng xâm nhập vào các mô.
  • Tử cung lớn dần tạo áp lực lên các tĩnh mạch chậu và tĩnh mạch chủ. Do đó, dòng máu ở chân lưu thông chậm tạo ra ra hiện tượng ứ đọng. Điều này buộc chất lỏng từ tĩnh mạch xâm nhập vào các mô của bàn chân và mắt cá chân.
  • Bào thai có nước ối quá nhiều hoặc mang đa thai có thể gây phù chân nặng, nhất là trong những ngày nóng bức hoặc vào mùa hè. Phù chân thường sẽ nhanh chóng biến mất sau khi bé yêu ra đời bởi cơ thể bắt đầu quá trình loại bỏ chất lỏng. Vì thế, bạn có thể thấy mình đi vệ sinh thường xuyên hơn và đổ mồ hôi nhiều trong vài ngày đầu sau sinh.

Có thể bạn quan tâm: Phù chân khi mang thai tháng thứ 9: Lời khuyên dành cho các bà bầu

Phù chân mức độ vừa là hiện tượng bình thường vì ít khi gây nguy hại. Đôi khi mẹ bầu còn không phát hiện ra điều này. Tuy nhiên, nếu bàn tay hoặc khuôn mặt bỗng dưng sưng phù và kéo dài hơn một ngày thì bạn nên đi khám. Ngoài ra, bạn cũng nên đi khám nếu có các triệu chứng như:

  • Phù mặt
  • Mắt sưng lên
  • Sưng tay mức độ trung bình trở lên
  • Sưng nhiều ở bàn chân hoặc mắt cá chân.

Bà bầu phù chân quá nặng khi mang thai có thể là một trong những dấu hiệu của tiền sản giật. Phù bệnh lý thường đi kèm với các triệu chứng như tăng huyết áp, tăng cân nhanh và xuất hiện đạm trong nước tiểu (protein niệu). Bạn không cần phải lo lắng nếu huyết áp và xét nghiệm nước tiểu đều ở mức bình thường. Bên cạnh đó, bạn cũng nên đi khám nếu một trong hai chân bị phù nhiều hơn chân còn lại và cảm thấy đau ở bắp chân cũng như đùi bởi đây có thể là dấu hiệu hình thành cục máu đông.

Bà bầu bị phù chân phải làm sao?

Có nhiều cách để giảm tình trạng phù chân khi mang thai như:

  • Xoa bóp: Giúp tạo áp lực lên các khu vực của cơ thể, chẳng hạn như chân để giảm dần hiện tượng sưng tấy
  • Thảo dược: Bạn hãy cân nhắc sử dụng trà bồ công anh để giúp ngăn ngừa tình trạng cơ thể giữ nước
  • Bấm huyệt: Đây là liệu pháp thư giãn khá phổ biến, sử dụng lực để ấn vào các huyệt đạo nhằm giảm tình trạng phù chân khi mang thai.

Ngoài ra, bà bầu bị phù chân còn có thể giảm thiểu tình trạng này bằng cách chú ý đến thói quen vận động trong sinh hoạt như:

  • Nâng cao chân
  • Không giữ một tư thế quá lâu
  • Tránh mang giày hoặc vớ quá chật
  • Khi ngồi, tránh vắt chéo chân mà nên duỗi ra
  • Thường xuyên xoay mắt cá chân và cử động ngón chân
  • Đi bộ ngắn để ngăn máu tích tụ ở phần dưới của cơ thể
  • Uống nhiều nước để cơ thể tránh được tình trạng giữ nước
  • “Ăn sạch”: Lựa chọn thức ăn tốt cho sức khỏe, hạn chế tối đa thức ăn nhanh
  • Thể dục đều đặn ở mức độ phù hợp tình trạng thai: đi bộ, yoga cho bà bầu, hít thở, các bài tập kegel… (Trước khi tập, bạn nên hỏi ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia).

Ngăn ngừa phù chân khi mang thai như thế nào?

Bạn có thể ngăn ngừa tình trạng phù chân khi mang thai bằng một lối sống lành mạnh kết hợp tập thể dục điều độ. Ngoài ra, chế độ ăn uống cân bằng với một lượng nhỏ đạm như thịt, trứng, cá, đậu đi kèm với rau xanh và trái cây cũng hỗ trợ mẹ bầu đạt được mức cân nặng phù hợp. Bên cạnh đó, bạn cũng nên hạn chế dùng muối, đường, chất béo mà thay vào đó ưu tiên cho các món thanh đạm.

Tình trạng bà bầu bị phù chân có thể khiến mẹ cảm thấy khó chịu hoặc thậm chí không tự tin. Nhưng bạn cũng đừng quá lo lắng bởi phù chân sẽ dần biến mất sau khi bé yêu chào đời.

Các bài viết của Hello Bacsi chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.