Cuộc đời mỗi người đều giống như một trò chơi vậy, và dù muốn hay muốn thì bạn đã và đang tham dự trò chơi đó. Nhưng khác với những trò chơi mà bạn đã biết, Game of Life không có kẻ thắng, người thua, đối thủ của bạn là chính bản thân bạn. Và trò chơi nào rồi cũng sẽ đến hồi kết, người chiến thắng trò chơi cuộc sống là người biết cách vượt qua bản thân mình để mở khóa được nhiều thành tựu mà mình mong muốn. Khi bạn nắm được những quy tắc của trò chơi và có những chiến lược phù hợp thì bạn có nhiều khả năng giành chiến thắng trò chơi cuộc sống hơn và giúp bạn mở khóa được nhiều thành tựu hơn.
Bạn có thể tìm đọc quyển Chiến thắng trò chơi cuộc sống - đây là một trong những quyển sách rất hay của Adam Khoo. Mình cảm thấy may mắn khi đọc được quyển đấy đúng thời điểm.
Nền tảng
Có thể bạn không nhận ra, nhưng cuộc đời thực sự giống một trò chơi chiến thuật. Trong trò chơi lớn đó, sẽ có nhiều mini-game nhỏ hơn, như là dancing, driving, running và sex… Chìa khóa đơn giản để chiến thắng trò chơi này là quản lý nguồn tài nguyên và năng lượng của bạn. Quan trọng hơn hết, một người chơi thành công biết cách sử dụng hiệu quả thời gian của họ vào những việc đúng đắn. Tiền bạc, thành công sẽ tự kéo đến khi bạn kiểm soát được thời gian của mình đã trôi qua như thế nào.
Early-game
Trò chơi cuộc đời bắt đầu khi bạn được gán một nhân vật ngẫu nhiên và được đặt vào một hoàn cảnh cũng ngẫu nhiên mà bạn không được phép chọn lựa hay thay đổi.
Mình không bàn đến thuyết luân hồi của Phật giáo nhé.
Giai đoạn đầu đời mà cụ thể là 15 năm đầu tiên giống như một màn chơi hướng dẫn và làm quen với game. Hẳn bạn còn nhớ game chiến thuật bạn yêu thích bắt đầu như thế nào? Tuy nhiên, Game of Life lại không cho phép bạn bỏ qua giai đoạn này. [Vậy nên hãy tận hưởng, học hành chăm chỉ, sống trong yêu thương và khám phá thế giới xung quanh.]
If you are born poor its not your mistake, But if you die poor its your mistake. - Bill Gates
Mid-game
Khi đang là một người chơi trẻ tuổi, bạn sẽ rất nhiều thời gian và năng lượng, nhưng hầu như không có kinh nghiệm. Bạn sẽ nghiệm ra rằng, hầu hết mọi thứ - những công việc tốt nhất, tài sản và người bạn đời của bạn - đều đang bị khóa cho đến khi bạn đạt được.
Đây chính là thời điểm mà bạn cần phải dồn lực để tăng cấp kỹ năng và cấp độ của bạn. Bởi vì, bạn sẽ không bao giờ có được nhiều thời gian và năng lượng như hiện tại lần nữa nếu để tuổi trẻ trôi qua.
YOLO - You are only live once.
Ở giai đoạn mid-game, việc tối quan trọng của bạn là phải phân bổ và sử dụng thời gian càng hiệu quả càng tốt. Mỗi một thứ bạn thực hiện đều ảnh hưởng đến trạng thái và kỹ năng của bạn.
Nghe có vẻ đơn giản, nhưng vấn đề là bạn không biết được việc gì là đúng đắn cho bạn [Làm việc gì để tăng skill nào, và bạn có thật sự cần tăng skill đó hay không?]. Còn cơ thể thì không phải lúc nào cũng vâng lệnh bạn. Tin tôi đi, luôn có nhiều thứ cám dỗ, nhiều vật cản xuất hiện khiến bạn mất kiểm soát cuộc đời mình mà nguyên nhân hầu hết đều bắt nguồn từ sức mạnh ý chí [willpower] của bạn.
Vì vậy, chúng ta sẽ cùng phân tích 2 vấn đề ở phần tiếp theo nhé.
Làm thế nào để có thể chiến thắng bản thân.
Nhiều người chơi nhận ra rằng khi họ chọn làm một việc nào đó - như đi đến phòng tập GYM thì y như rằng cơ thể của họ sẽ từ chối ý định đó hoàn toàn. Đây không phải là một bug của game, mỗi cơ thể đều có các thanh chỉ trạng thái [sức khỏe, năng lượng, sức mạnh ý chí…], và mặc dù bạn không thể nhận thấy chúng một cách trực tiếp nhưng chúng sẽ giống như hình minh họa:
Khi một trong các thanh trạng thái của bạn xuống thấp, cơ thể của bạn sẽ chống lại chỉ thị của bạn cho đến khi nhu cầu của nó được đáp ứng và các thanh tăng trở lại. Cố gắng học trong lúc bạn kiệt sức và đói bụng và bạn sẽ thấy sự tập trung của mình suy giảm nặng nề.
Trong các thanh sức khỏe, năng lượng và sức mạnh ý chí thì sức mạnh ý chí [willpower] của bạn vô cùng quan trọng. Khi willpower của bạn đang thấp, bạn chỉ có thể làm thứ mà bạn thực sự muốn làm. Willpower sẽ giảm dần trong ngày và được bổ sung một ít bằng cách thư giãn, ăn uống và hồi phục bằng một giấc ngủ ngon buổi tối. Tuy vậy, Không hẳn là lúc nào willpower cũng hồi phục được 100% sau một giấc ngủ ngon. Điều này còn tùy vào willpower có bị lạm dụng quá mức trước đó hay không.
Mình xin nhấn mạnh là ngủ ngon nhé, bởi không phải cứ ngủ đủ 6 đến 7 tiếng một ngày là bạn ngủ ngon và ngủ đúng cách. Xem thêm bài Ngủ ít hơn, làm việc hiệu quả hơn
Mỗi quyết định của bạn đều tiêu hao willpower [Còn hành động thì tiêu hao energy]. Trường hợp bạn quyết định phớt lờ một lựa chọn hấp dẫn bởi một lựa chọn kém hấp dẫn hơn thì mức độ tiêu hao willpower còn nhiều hơn. Ví dụ khi bạn chọn tập thể dục thay vì ngồi xem tivi thì bạn sẽ mất nhiều willpower hơn, nhưng vì tập thể dục thì tốt cho sức khỏe của bạn còn xem tivi thì có hại nên điều này đáng để đánh đổi.
Một số thủ thuật để giữ hành vi của bạn đúng hướng:
Luôn giữ được các thanh chỉ trạng thái cao nhất có thể: Khi bạn đói, mệt lã người hoặc tâm trạng buồn rầu, sức mạnh ý chí của bạn sẽ bị xuống dốc thê thảm. Hãy đảm bảo rằng bạn biết cách chăm sóc và yêu thương bản thân.
Đừng yêu cầu quá nhiều willpower trong một ngày: sắp xếp công việc hợp lý - Chia nhỏ các công việc cần nhiều willpower thành nhiều ngày. Đồng thời, kết hợp chúng với các công việc cần ít willpower nhưng có thể hoàn thành ngay [hoàn thành và check complete một task trong to-do list có thể bổ sung cho bạn thêm một ít willpower và energy].
Tham khảo thêm bài viết Làm chủ thời gian, làm chủ cuộc đời
- Cố gắng hoàn thành công việc quan trọng nhất trước tiên.
If it’s your job to eat a frog, it’s best to do it first thing in the morning. And if it’s your job to eat two frogs, it’s best to eat the biggest one first. - Mark Twain.
Tham khảo thêm bài viết Nguyên tắc sắp xếp ưu tiên công việc
- Giảm tiêu hao willpower bằng cách giảm số lựa chọn của bạn: Nếu bạn đang làm việc trên máy tính có thể truy cập Facebook, bạn sẽ dùng nhiều willpower hơn bởi vì bạn đang chọn thực hiện một việc khó [là tập trung làm việc] thay vì một việc dễ dàng và hấp dẫn hơn [lướt facebook]. Hãy loại trừ những thứ có thể khiến bạn mất tập trung.
Mấu chốt để kiểm soát bản thân hiệu quả là phải biết cân bằng giữa các ưu tiên của bạn với trạng thái của cơ thể.
Làm thế nào để làm đúng việc [hay làm việc đúng]
Một trong những cái khó của trò chơi cuộc sống là làm đúng việc vào đúng thời điểm. Một số việc sẽ làm ảnh hưởng đến trạng thái cơ thể:
Một số việc khác giúp cải thiện kỹ năng của bạn:
Bạn cần dành thời gian, tài nguyên, năng lượng vào những việc có thể giúp bạn luôn giữ được trạng thái tốt - Ăn uống, nghỉ ngơi, ngủ… Những việc giúp bạn có được nguồn thu nhập như công việc mà công ty và sếp bạn đã giao cho. Sau đó bạn cần phải phát triển kỹ năng bằng cách tận dụng energy và willpower còn dư dả trong ngày. Sẽ tuyệt vời hơn nếu những việc mà bạn làm trong thời gian ở công ty cũng có tác dụng phát triển thêm kỹ năng mà bạn đang muốn trau dồi.
Một vài kỹ năng sẽ quan trọng đối với bạn hơn là những kỹ năng còn lại. Bởi những kỹ năng tốt và phù hợp với Career Path sẽ giúp bạn tăng giá trị của mình, giúp bạn xây dựng thương hiệu cá nhân tốt và là nền tảng để đạt được nhiều thành tựu trong trò chơi cuộc sống:
Còn một số kỹ năng khác thì không thực sự hữu ích cho con đường của bạn:
Tương tự như cách phân phối điểm kỹ năng trong hầu hết các trò chơi nhập vai/chiến thuật: rèn luyện một bộ kỹ năng phù hợp sẽ hiệu quả hơn nhiều so với chỉ tập trung vào một kỹ năng cụ thể. Bởi vì rất khó để đạt đến trình độ hoàn hảo một kỹ năng, trên thực tế, điều này hầu như không thể. Sẽ dễ dàng hơn nếu bạn thành thạo một bộ kỹ năng cần thiết bởi khi kết hợp lại, chúng có thể giúp bạn mở ra một cánh cửa hoàn toàn mới.
Ví dụ trong trường hợp này, nếu chỉ giỏi một kỹ năng duy nhất là tâm lý thì liệu nó có thể giúp bạn trở nên giàu có và hấp dẫn không? Tìm hiểu thử xem.
Môi trường bạn đang sống
Môi trường sẽ có những ảnh hưởng nhất định đến trạng thái của bạn cũng như các kỹ năng và cơ hội thăng tiến.
Nhiều người chơi có khả năng chơi tốt trò chơi cuộc sống dù họ được vào đặt vào bất kỳ đâu. Nhưng sẽ dễ dàng hơn rất nhiều nếu bạn được đặt vào một số nơi nhất định, bạn sẽ có những ưu thế mà những nơi khác không có được. Nếu bạn là phụ nữ và đang ở một đất nước hà khắc với phụ nữ, bạn có thể sẽ không mở khóa được nhiều thành tựu trong trò chơi.
Tuy bạn không được chọn nơi mình sinh ra nhưng hãy cân nhắc chuyển đến một nơi tốt hơn, có nhiều cơ hội thuận lợi để bạn phát triển kỹ năng và trình độ của bản thân.
Đọc thêm quyển Những kẻ xuất chúng - Malcolm Gladwell, tác giả sẽ chứng minh cho bạn thấy rằng xuất phát điểm của bạn, việc bạn sinh ra ở đâu, vào thời điểm nào đều có ảnh hưởng nhất định đến thành công sau này của bạn.
Tìm bạn đời
Sự thu hút là một trò chơi nhỏ nhưng không kém phần phức tạp, chúng là một màn chơi phụ của trò chơi cuộc đời mà bạn đang tham gia. Nếu bạn có trạng thái tốt và kỹ năng cao, tự bản thân bạn sẽ trở nên hấp dẫn hơn đối với người khác phái. Một người chơi mệt mỏi, cáu kỉnh và bất tài chắc chắn là không hấp dẫn và không được cân nhắc cho một mối quan hệ nghiêm túc và lâu dài.
Trong trò chơi nhỏ này, việc từ chối và bị từ chối là rất phổ biến trong giai đoạn đầu của Mid-game. Điều vốn dĩ bình thường nhưng thật không may rằng nó có thể làm trạng thái tinh thần của bạn rớt thê thảm. Bởi không nhiều người chơi có thể đối diện với việc từ chối cũng như bị từ chối một cách thỏa đáng. Bạn sẽ cần phải tiêu hao nhiều willpower để vượt qua giai đoạn khó khăn, và willpower sẽ được bù đắp bằng những giấc ngủ dài. Vì vậy, điều tôi muốn nói là, hãy để thời gian giúp bạn xoa dịu những nỗi đau.
Bí quyết để chiến thắng trong trò chơi nhỏ này là 80% những gì bạn cần tập trung vào, đó là tạo dựng và bồi đắp sự hấp dẫn từ bên trong bản thân bạn thay vì cố gắng theo đuổi một ai đó. Điều này cũng có nghĩa là hãy dành thời gian của bạn vào đúng nơi. Nếu bạn chăm chỉ tập thể dục, mở rộng các mối quan hệ, tâm hồn được nuôi dưỡng tốt còn sự nghiệp thì đang thăng tiến, các cô gái sẽ là người tìm đến bạn thay vì bạn đi tìm họ. 20% còn lại, chỉ đơn giản là bạn cần xuất hiện ở những nơi mà bạn có thể gặp được đúng đối tượng mình mong muốn. Hãy để những đối tượng tiềm năng có cơ hội được gặp bạn.
Bạn có thể tham khảo khóa học Sức hút cá nhân ở TGM hay quyển sách Những ngộ nhận về Sức hút cá nhân.
Tiền bạc
Phần sau của trò chơi cuộc sống, bạn sẽ phải biết cách quản lý một tài nguyên mới, đó là đồng tiền của bạn. Hầu hết người chơi sẽ thấy tiền sẽ tăng lên trong suốt phần đầu của trò chơi, nhưng điều này chỉ gây thêm nhiều vấn đề hơn, chứ không phải ít hơn.
Một nguyên tắc quan trọng nhất là không bao giờ vay tiền, trừ khi bạn có thể kiếm được nhiều tiền hơn từ việc vay mượn đó. Chẳng hạn, Mượn tiền để đầu tư vào việc học thì đáng giá [nhưng sẽ tốt hơn nếu bạn không phải vay mượn nhưng vẫn học được những kỹ năng mình còn kém, đọc bài Hãy can đảm lên hỡi các bạn hữu], nhưng vay mượn để mua một đôi giày mới thì hoàn toàn không.
Phân biệt tài sản và tiêu sản - Rich Dad, Poor Dad
Tùy vào tham vọng tài chính của mình mà bạn chọn ra một chiến lược phù hợp:
- An toàn - đơn giản là sống phù hợp với mức thu nhập của bạn, tiết kiệm một ít phòng cho những rủi ro không ngờ có thể xảy đến. Luôn nhớ là phải dành ra một khoảng ít nhất 10% thu nhập để tiết kiệm, nếu không đến một lúc nào đó, bạn sẽ phải hối tiếc đấy.
Tìm hiểu thêm các kiến thức về tài chính cơ bản: Sức mạnh vô biên của Lãi kép, Phương pháp quản lý tài chính JARS.
Dư giả - Chọn sự nghiệp và môi trường làm việc một cách cẩn thận, luôn chuẩn bị và luôn trong tình trạng sẵn sàng nắm bắt lấy khi cơ hội xuất hiện. Luôn không ngừng đầu tư thời gian và công sức vào việc trau dồi các kỹ năng của bản thân cho phù hợp với nhu cầu của thị trường. Hãy trở thành chuyên gia trong lĩnh vực của bạn, và bạn sẽ được đền đáp xứng đáng. Tuy vậy, phải biết cân bằng và tránh lạm dụng các thanh trạng thái của bạn hoặc bạn sẽ bị “thiêu đốt”.
Giàu có - Để đạt đến mức độ tài chính này thì bạn phải làm chủ doanh nghiệp của chính mình hoặc kết hợp với nhiều phương thức làm giàu khác bên cạnh việc làm thuê, bởi gần như không thể làm giàu bằng cách chỉ làm việc và xây dựng ước mơ cho người khác. Điểm mấu chốt để trở nên giàu có là sở hữu tài sản - thứ sẽ sản sinh ra nhiều hơn số tiền mà bạn đã đầu tư vào nó. Càng sở hữu nhiều tài sản thì càng nhiều tiền chảy vào túi bạn. Công ty của chính bạn là tài sản lớn nhất và đáng để bạn đầu tư nhất.
Bạn phải kết hợp với nhiều kiểu làm giàu khác nếu muốn làm giàu bền vững bằng làm thuê. Tìm hiểu thêm về khóa Làm giàu bền vững của TGM.
Late-Game
Nhiều lựa chọn của bạn sẽ phải thay đổi khi trò chơi cuộc sống tiếp tục tiến triển. Kết hôn và con cái sẽ làm giảm năng lượng và thời gian của bạn. Xuất hiện thêm nhiều nhiệm vụ mới trong trò chơi [thay tã cho con, chơi đùa cùng con chẳng hạn]. Việc này khiến việc tập trung phát triển bản thân của bạn gặp nhiều trở ngại.
Người chơi lớn tuổi hơn thường có nhiều kỹ năng, tài nguyên và kinh nghiệm hơn và có thể hoàn thành được nhiều nhiệm vụ mà trước đây dường như không thể như “sở hữu một ngôi nhà” hay “viết một quyển sách bán chạy”…
Trò chơi cuộc sống sẽ kết thúc sau 29000 ngày hoặc 80 năm. Nếu trạng thái và kỹ năng của bạn tương đối tốt, cuộc sống của bạn có thể sẽ kéo dài thêm ít lâu nữa. Nhưng sẽ không tồn tại những mã cheat code đặc biệt để kéo dài cuộc sống của bạn.
Vào thời điểm bắt đầu trò chơi, bạn không được quyền chọn bạn là ai và hoàn cảnh của bạn. Và điều này lại một lần nữa được lặp lại vào cuối game. Những quyết định và hành động của bạn trong quá khứ sẽ định hình việc bạn kết thúc cuộc chơi này như thế nào. Do vậy vào những ngày cuối cùng của bạn, không nhiều thứ bạn có thể làm để thay đổi tình hình nữa rồi.
Đó là lý do tại sao chiến lược của bạn là quan trọng để có thể chiến thắng trò chơi cuộc sống. Cách bạn chơi ở giai đoạn mid-game [20s, 30s] sẽ quyết định cuộc đời của bạn.
Tuổi 20 - những năm tháng quyết định cuộc đời bạn
Và bây giờ, đừng do dự nữa, hãy tham gia 100% vào trò chơi cuộc sống.
Bài viết này được lược dịch từ nguồn Life is a game. This is your strategy guide].