Mới đây, người đứng đầu Ngân hàng Nhà nước phát đi thông điệp tương đối “rắn” trong điều hành tiền tệ, trong đó có vấn đề nới chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng. Cụ thể, phát biểu tại cuộc làm việc giữa Thủ tướng Chính phủ với các bộ, ngành về ổn định kinh tế vĩ mô và kiểm soát lạm phát, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng khẳng định, Ngân hàng Nhà nước vẫn điều hành chính sách tiền tệ trên cơ sở tăng trưởng tín dụng cả năm nay là 14%.
CÁC NGÂN HÀNG HỤT HẪNG
Trước khi Thống đốc phát biểu, đã có nhiều doanh nghiệp, hiệp hội ngành nghề và các ngân hàng thương mại đã kiến nghị về việc cần nới chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng [room] lên 15 - 16% cho năm nay. Họ tin rằng, có 3 lý do để Ngân hàng Nhà nước sẽ đáp ứng kiến nghị này.
Thứ nhất, Chính phủ đang thực hiện chương trình phục hồi kinh tế, trong đó có gói kích cầu quy mô 40.000 tỷ đồng từ ngân sách nhà nước hỗ trợ doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh 2% lãi suất khi vay vốn tại các ngân hàng thương mại.
Ngân hàng Nhà nước đã tổng hợp, đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính báo cáo cấp có thẩm quyền để giao bổ sung kế hoạch đầu tư công năm 2022 [gần 16.035 tỷ đồng], bố trí kế hoạch đầu tư công năm 2023 [trên 23.965 tỷ đồng].
Với mức phân bổ ngân sách hỗ trợ lãi suất 2%/năm, ước tính các ngân hàng sẽ dành khoảng 800.000 tỷ đồng dư nợ cho vay trong năm nay để giảm lãi suất cho người dân, doanh nghiệp đủ điều kiện. Sang năm 2023, dư nợ dự kiến được hỗ trợ lãi suất vào khoảng 1,2 triệu tỷ đồng.
Tuy nhiên, vào cuối tháng 5/2022, khi Ngân hàng Nhà nước chính thức ban hành Thông tư hướng dẫn triển khai chính sách về gói hỗ trợ nói trên thì nhiều ngân hàng thương mại cho biết đã gần cạn “room” tín dụng của năm nay. Thời điểm đó, tăng trưởng tín dụng toàn nền kinh tế đạt khoảng 7,75%, mức tăng gần gấp đôi so với cùng kỳ năm 2021.
Vì vậy, nhiều người lạc quan cho rằng, Ngân hàng Nhà nước sẽ sớm phân bổ thêm hạn mức để các ngân hàng thương mại thực thi chính sách hỗ trợ như đã nói.
Thứ hai, lạm phát tại các quốc gia trên thế giới được hình thành từ sự chủ quan, tin rằng việc tung hàng chục nghìn tỷ USD ra để đỡ nền kinh tế trong dịch bệnh sẽ không gây tác dụng phụ. Ngoài ra, cuộc xung đột Nga – Ukraine, điều mà không ai ngờ đến cũng khiến áp lực lạm phát tăng thêm.
Nhằm đối phó với tình trạng đó, nhiều ngân hàng trung ương đã lần lượt chuyển từ chính sách tiền tệ nới lỏng trong đại dịch Covid-19 sang chính sách thắt chặt thông qua tăng lãi suất chính sách và dừng các chương trình mua trái phiếu.
Tuy nhiên, theo các chuyên gia, lạm phát tại Việt Nam không hoàn toàn đến từ tiền tệ mà chủ yếu do chi phí đẩy. Tức là theo con đường nhập khẩu và đi dần vào giá tiêu dùng, chứ không bao gồm cả lạm phát cầu kéo như ở Mỹ và các nước châu Âu.
Theo đó, để chống lạm phát chi phí đẩy thì tăng lãi suất không phải là biện pháp. Thậm chí, nhiều quan điểm tin rằng, khi Ngân hàng Nhà nước nới room tín dụng, cuộc đua lãi suất có thể hình thành nhưng điều này là phù hợp với xu hướng thế giới.
Thứ ba, theo số liệu từ Tổng cục Thống kê, chỉ số giá tiêu dùng [CPI] tháng 7/2022 tăng nhẹ 0,4% so với tháng trước, mức thấp nhất kể từ tháng 1/2021. Bình quân 7 tháng đầu năm 2022, CPI tăng 2,54% so với cùng kỳ năm 2021, cách khá xa so với mục tiêu cả năm khoảng 4%.
Phải thấy, room tín dụng được coi là giải pháp để điều tiết quy mô và đích đến dòng tiền từ hệ thống tổ chức tín dụng đối với nền kinh tế, xuất hiện từ năm 2014 và đã chứng minh tính hiệu quả. Đó là, tình trạng các ngân hàng vãi tiền cho sân sau và các lĩnh vực rủi ro như bất động sản, chứng khoán... như từng diễn ra trước năm 2011 được khắc phục về cơ bản.
Trong khi, từ đầu năm 2022 đến nay, nhiều ngân hàng “vung tay quá trán”, không dành chỉ tiêu cho nửa cuối năm. Họ không lường trước tình thế Ngân hàng Nhà nước rất “rắn” trong việc kiểm soát chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng để hỗ trợ kiểm soát lạm phát nên không tránh khỏi hụt hẫng.
NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC NÓI GÌ VỀ ROOM TÍN DỤNG?
Nói về vấn đề tăng trưởng tín dụng, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết, quả thật có khá nhiều ý kiến cho rằng Ngân hàng Nhà nước nên cân nhắc điều chỉnh chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng lên 15 - 16%.
Song theo Thống đốc, tỷ lệ tín dụng trên GDP của Việt Nam [GDP mới] theo đánh giá của WB là cao nhất thế giới, ở mức 124%; tỷ lệ tín dụng trên huy động vốn đã là 99%, nghĩa là huy động 100 đồng đã cho vay 99 đồng. Do đó, nếu nới room tín dụng thì có thể đẩy cuộc đua lãi suất sẽ quay trở lại, vốn chảy vòng quanh từ ngân hàng này sang ngân hàng khác như từng diễn ra vào các năm 2007 – 2008.
Ngoài ra, Thống đốc cũng thông tin thêm, năm 2022, khi xây dựng chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng, lúc đó là thời điểm nền kinh tế chưa phục hồi nhanh, Ngân hàng Nhà nước đã đưa chỉ tiêu 14%, cao hơn 13,6% năm 2021 và 12,17% của năm 2020. Như vậy, đã tạo dư địa để thúc đẩy phục hồi. Đến nay, diễn biến rất khác, nền kinh tế nước ta phục hồi khá mạnh mẽ, riêng tăng trưởng quý 2 tăng 7,72%, tính chung 6 tháng tăng là 6,42%.
“Từ nay đến cuối năm, Chính phủ chỉ đạo đẩy mạnh các gói phục hồi, cũng như đẩy mạnh đầu tư công. Như vậy, tới đây sẽ có dòng tiền ra để hỗ trợ kinh tế. Ngân hàng Nhà nước cho rằng với điều hành chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng trong bối cảnh lạm phát này thì không thể chủ quan được”, Thống đốc nhấn mạnh.
Thực tế, việc kiểm soát lạm phát của Việt Nam khá tốt trong nửa đầu năm và như đã nêu, đây cũng là một trong những cơ sở để thị trường tin rằng Ngân hàng Nhà nước sẽ nới tăng trưởng tín dụng. Tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại, khá nhiều dấu hiệu “không ổn” của lạm phát đã hình thành.
Theo ông Nguyễn Bích Lâm, nguyên Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê, khi giá lương thực, thực phẩm tăng 10% sẽ tác động trực tiếp làm CPI tăng 2,77 điểm phần trăm. Việc chủ động nguồn cung lương thực, thực phẩm với giá ổn định là yếu tố quan trọng giúp Việt Nam kiểm soát lạm phát trong nửa đầu năm 2022.
Mặc dù giá xăng dầu giảm nhờ các chính sách thuế nhưng ông Lâm cho hay, CPI lại chịu gánh nặng thịt lợn. Riêng trong tháng 7/2022, giá thịt lợn tăng 4,29% so với tháng trước do chi phí thức ăn chăn nuôi và chi phí vận chuyển tăng. Trong khi, mặt hàng thịt lợn đang chiếm tỷ trọng 3,39% của bộ chỉ số tính lạm phát nên sẽ có tác động khá lớn.
“Cho dù giá bán lợn hơi có tăng so với tháng trước nhưng người chăn nuôi vẫn chưa yên tâm tái đàn và mở rộng sản xuất. Điều này khiến giá lợn có thể sẽ tiếp tục biến động và ảnh hưởng tới CPI trong thời gian tới”, ông Lâm nói.
TS. Lê Xuân Nghĩa, nguyên Phó chủ tịch Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia chia sẻ, tác động giá nguyên vật liệu cơ bản cũng như xăng dầu mới chỉ ở vòng 1. Trong khi nguyên tắc là “vòng xoáy” lạm phát, tức có ở vòng 2 và vòng 3… Khi đó, những yếu tố này sẽ đè nặng lên lạm phát hơn nữa tại quý 3 và quý 4 năm nay. Do đó, ông Nghĩa dự báo, CPI chung năm nay sẽ tăng hơn năm ngoái khoảng 2,0 - 2,2 điểm phần trăm, tương đương CPI cả năm 2022 sẽ trên dưới 4%.
Cũng theo ông Nghĩa, thời gian qua, Ngân hàng Nhà nước rất quan tâm tới việc điều hành các chỉ tiêu tiền tệ để kiểm soát lạm phát ở mức hợp lý. Trong đó, mức hợp lý ở đây tức là lạm phát không chỉ đạt mục tiêu trong năm nay, mà còn không tạo áp lực cho năm sau.
“Bởi vậy, bên cạnh những thế “võ cổ truyền” như bơm – hút tiền điều tiết, cân đối thanh khoản hoặc “biến chiêu” như đấu thầu lãi suất thị trường mở [OMO], việc Ngân hàng Nhà nước không nới room tín dụng, phòng thủ từ xa đối với rủi ro lạm phát cũng là điều dễ hiểu”, ông Nghĩa nhận xét.
Cũng theo ông Nghĩa, việc không nới hạn mức tăng trưởng tín dụng còn giúp nhà điều hành tiền tệ không để dòng tiền dịch chuyển quá nhiều qua thị trường bất động sản gây bong bóng. Tính đến tháng 6/2022, tổng dư nợ tín dụng đối với lĩnh vực bất động sản đạt trên 2,36 triệu tỷ đồng, tương đương tăng 14,07% so với cuối năm 2021.
Sau Tết, nhiều ngân hàng tung các chương trình ưu đãi tăng lãi suất huy động, tặng quà, lì xì may mắn cho khách hàng để thu hút lượng tiền nhàn rỗi của người dân.
Lãi suất huy động đang nóng dần
Cuộc đua lãi suất huy động nóng dần kể từ thời điểm cuối năm 2021. Ngay sau Tết, Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng [VPBank] nâng mức lãi suất cao nhất lên tới 12,4%/năm trong tháng đầu tiên, với kỳ hạn 12 tháng khi gửi tiết kiệm Prime Savings trên ngân hàng số VPBank Neo. Đây là mức lãi suất cao kỷ lục tại VPBank. Điều kiện khách hàng phải gửi tối thiểu là 10 triệu đồng. Đặc biệt, sản phẩm tiết kiệm này chỉ áp dụng cho khách hàng chưa có tiền gửi online hoặc khách hàng mới trong vòng 3 tháng tính từ thời điểm gửi tiền.
Không chỉ VPBank gia nhập "đường đua tăng lãi suất”, trước đó SCB tăng lãi suất huy động online 0,2% ở kỳ hạn từ 13 tháng trở lên.
Eximbank tăng 0,1 - 0,3%/năm; OCB tăng 0,2%/năm.
GPBank công bố biểu lãi suất tiền gửi mới áp dụng từ ngày 8.12 ghi nhận mức tăng đồng loạt 0,3% so với tháng 11 ở các kỳ hạn 6 tháng trở lên.
Techcombank công bố biểu lãi suất huy động vốn khách hàng cá nhân mới nhất áp dụng từ ngày 15.12 tăng 0,25-0,4% so với tháng trước ở tất cả kỳ hạn.
Lãi suất ngân hàng nào cao nhất hiện nay?
Theo khảo sát tại các ngân hàng thương mại, trong tháng 2.2022, lãi suất tiết kiệm cao nhất kỳ hạn 12 tháng vào khoảng 5,75 -7,4%/năm.
Lãi suất ngân hàng cao nhất trên thị trường hiện nay thuộc về Nam A Bank với mức 7,4% cho kỳ hạn 16 tháng, 24 tháng và 36 tháng đối với tiền gửi tiết kiệm trực tuyến. Lãi suất ngân hàng cao nhất kỳ hạn 12 tháng cũng là Nam A Bank với mức 7,2%.
Lãi suất ngân hàng đã rục rịch tăng từ cuối năm ngoái. Ảnh TL
Xếp thứ hai trong bảng so sánh lãi suất ngân hàng cao nhất là SCB với mức lãi suất 7,25% cho kỳ hạn 13 tháng.
Mức lãi suất ngân hàng cao nhất ở kì hạn 6 tháng hiện nay là SCB với mức lãi suất là 6,65% và lĩnh lãi cuối kỳ.
Ở kỳ hạn 3 tháng, PVcomBank, SCB, GPBank đang niêm yết lãi suất cao nhất hệ thống ngân hàng với mức lãi suất 4%/năm.
Lãi suất cao nhất kỳ hạn 1 tháng là 4% thuộc về PVcomBank, SCB, GPBank.
4 ngân hàng Big4 là Agribank, VietinBank, BIDV, Vietcombank đồng loạt có mức lãi suất cao nhất là 5,5-5,6%/năm cho kỳ hạn 12 tháng trở lên.
Ngân hàng Nhà nước sẽ điều hành lãi suất năm 2022 ra sao?
Ông Phạm Chí Quang, Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ [Ngân hàng Nhà nước] cho biết: Với định hướng lạm phát như hiện nay, áp lực lạm phát trên phạm vi toàn cầu đang tăng, hệ số xuất nhập khẩu của Việt Nam hiện chiếm đến 200% GDP, áp lực lạm phát nhập khẩu khá cao. Việc duy trì mặt bằng lãi suất không thay đổi cũng là áp lực lớn với ngành ngân hàng.
Việc thay đổi chính sách của Ngân hàng trung ương lớn trên thế giới cũng là áp lực đối với Việt Nam.
Hầu hết Ngân hàng Trung ương trên thế giới có xu hướng thu hẹp chính sách tiền tệ, tăng lãi suất. Cụ thể, Fed cho biết có khả năng thu hẹp nới lỏng định lượng và tăng 3 lần trong năm 2022. Fed đã xác thực lạm phát là hiện hữu thay vì quan điểm cho rằng "lạm phát chỉ là nhất thời" như trước đây.
Ông Phạm Chí Quang, Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ [Ngân hàng Nhà nước] cho biết: "Trong điều kiện cho phép, NHNN điều hành ổn định lãi suất, chỉ đạo các tổ chức tín dụng tiết giảm chi phí để có cơ sở giảm lãi suất cho vay để hỗ trợ nền kinh tế". Ảnh TL
Theo dõi của NHNN, trong năm qua có tổng cộng 118 đợt tăng lãi suất và 16 lượt giảm lãi suất trên toàn cầu. Mới đây, một trong 7 ngân hàng trung ương trong nhóm G7 là Ngân hàng Trung ương Anh [BOE] tăng lãi suất. Đây là điều khá bất ngờ và điều này tác động lớn đến ngân hàng các nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam, tạo áp lực cho Ngân hàng Nhà nước duy trì lãi suất ổn định. Tuy nhiên tác động của dịch COVID-19 là rất lớn.
Theo Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ, năm 2022 dựa trên kinh tế vĩ mô, diễn biến lạm phát, trong điều kiện cho phép, NHNN điều hành ổn định lãi suất, chỉ đạo các tổ chức tín dụng tiết giảm chi phí để có cơ sở giảm lãi suất cho vay để hỗ trợ nền kinh tế.
Theo Báo Lao động