Mẫu lò đốt rác hộ gia đình

     Tính đến thời điểm hiện tại, trên địa bàn xã đã có hơn 400 lò được xây dựng trên địa bàn 9 thôn. Để việc triển khai hiệu quả, xã đã giao trách nhiệm vận động, giám sát cho từng đoàn thể. Trong đó, Hội Phụ nữ vận động được 135 hộ dân xây dựng 135 lò; Hội Nông dân xây dựng được 135 lò; Hội Cựu chiến binh 100 lò; Hội người cao tuổi hơn 30 lò.

Trước đây, do tập quán, thói quen sinh hoạt, phần lớn rác thải sinh hoạt của hộ gia đình ở xã Thạnh Phú Đông không được xử lý, chủ yếu vứt xuống kênh rạch, thải ra ngoài đường... gây ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng đến sức khỏe của người dân. Để giải quyết vấn đề này, tháng 3-2020, Hội LHPN xã Thạnh Phú Đông đã tuyên truyền, vận động người dân xây dựng lò đốt rác tại hộ gia đình để tập trung thu gom, xử lý rác, hạn chế rác thải phát sinh ra ngoài môi trường.

Hội LHPN xã chọn ấp Hưng Phú A làm điểm thực hiện. Hội vận động 60 hội viên phụ nữ thực hiện mô hình. Mỗi hộ gia đình có 2 sọt rác để phân loại rác hữu cơ, rác vô cơ và hố đốt rác có nắp đậy. Khi mới triển khai, Hội gặp rất nhiều khó khăn do thói quen vứt rác bừa bãi xuống ao, các túi nylon đi chợ về cũng quăng ném lung tung không được phân loại hay chôn đốt. Tuy nhiên, do được vận động tích cực từ Hội LHPN xã nên bà con ấp Hưng Phú A hiểu được lợi ích từ việc đốt rác trong lò tại nhà nên nhiệt tình hưởng ứng. Ban đầu chỉ có 10 hộ tham gia nhưng đến nay đã có 86 hộ tham gia.

Bà Lê Thị Thủy - Chủ tịch Hội LHPN xã Thạnh Phú Đông cho biết: “Qua tuyên truyền, vận động, lúc đầu bà con nhận thức chưa đầy đủ, sợ tốn kém kinh phí để làm lò đốt rác. Nhờ kiên trì vận động, phối hợp với ấp, chính quyền địa phương hướng dẫn hội viên phụ nữ ấp Hưng Phú A thực hiện thí điểm để nhân dân nhìn thấy lợi ích của việc đốt rác trong lò có nắp đậy. Từ đó, nhiều hộ dân đã làm theo. Trong thực hiện, Hội LHPN xã thường xuyên nhắc nhở trong các buổi sinh hoạt của tổ hội để thêm nhiều hội viên biết và thực hiện”.

Lò đốt được xây dựng bằng bê-tông, cao khoảng 90cm, bán kính khoảng 80cm, phía trên có nắp đậy để tránh nước mưa. Chi phí mỗi lò 300 ngàn đồng, trong đó, Hội LHPN xã Thạnh Phú Đông hỗ trợ 50% chi phí.

Bà Đoàn Thị Thanh,  ấp Hưng Phú A xã Thạnh Phú Đông cho biết: “Trước đây, chưa có lò đốt rác, gia đình tôi thường gom thành từng đống tại góc vườn, đợi đến khi khô mới đốt. Khi trời mưa, rác ẩm ướt bốc mùi hôi thối. Nay có lò đốt, việc xử lý rác dễ ràng hơn, lại không mất vệ sinh môi trường”. Bà Trần Thị Muộn ngụ cùng ấp chia sẻ: “Tôi thấy cách đốt hố rác này rất hiệu quả, không có gây ô nhiễm môi trường, không có cháy lan, ảnh hưởng bên ngoài”.

Từ hiệu quả tích cực của mô hình trên, Hội LHPN xã Thạnh Phú Đông tiếp tục tuyên truyền, vận động thêm 4 ấp: Hưng An A, Hưng An B, Hưng Bình A, Hưng Bình B. Đến nay, toàn xã đã xây được 120 cái lò đốt rác trong lò. Người dân bắt đầu quen với việc phân loại rác và xử lý rác. Rác thải sinh hoạt được xử lý khoảng 80%.

“Với chi phí đầu tư thấp, dễ thực hiện, lại có tính ứng dụng cao, trong thời gian tới, còn 3 ấp chưa thực hiện được, Hội LHPN xã sẽ tiếp tục phối hợp vận động bà con, chị em phụ nữ thực hiện để góp phần hoàn thành tiêu chí số 17 trong xây dựng nông thôn mới” - Chủ tịch Hội LHPN xã Thạnh Phú Đông Lê Thị Thủy cho biết thêm.

Ông Quang Văn Vừng ở bản Na Phày, xã Mường Nọc (Quế Phong) dẫn chúng tôi đi xem “lò” đốt rác thải sinh hoạt của gia đình. Nói là “lò” nhưng thật ra đó chỉ là một hộp cỡ 1,5m3, xây bằng táp-lô, sát đáy có vỉ song sắt phi 8 đan lưới ô vuông để giữ rác, dưới cùng có lỗ để hút không khí khi đốt.

Vừa hướng dẫn “nguyên tắc hoạt động” của lò đốt rác, ông Vừng vừa cho biết: Rác sinh hoạt của gia đình ông cũng như nhiều gia đình trong bản nhiều năm nay đã được phân loại ngay từ đầu.

Các loại rác hữu cơ thì sẽ được chôn lấp ở một vị trí để làm phân cho cây trồng. Rác thải rắn sẽ tiếp tục phân loại, những thứ bán phế liệu được thì cất giữ; loại sành sứ và thủy tinh sẽ được tập trong vào hố ở góc vườn; còn lại được phơi khô mới đem vào lò để đốt. Nhằm giảm thiểu ô nhiễm từ khói, gia đình ông vài tuần mới tập trung lại đốt một lần.

“Do ở địa bàn miền núi, nên từng gia đình ở cách nhau khá xa, nên khói từ lò xử lý rác không ảnh hưởng đến những gia đình xung quanh”. Ông Quang Văn Vừng cho biết thêm.

Qua tìm hiểu được biết, lò đốt mi-ni kiểu này được xây dựng bằng gạch, lò rộng và dài khoảng 1m, thân lò cao 1,5m, dàn thép đỡ rác được đặt cách đáy lò 0,3m; ở bên dưới được thiết kế một cửa đốt và hai cửa hút gió hai bên. Rác thải sau khi phân loại được cho vào lò đốt.

Với quy mô này, có thể đốt rác hàng ngày hoặc nhiều ngày một lần, đáp ứng nhu cầu tiêu hủy rác thải cho từ 5-7 gia đình. Chi phí vật liệu làm mỗi lò đốt khoảng hơn 500 nghìn đồng, khá phù hợp với túi tiền của bà con miền núi nơi đây.

Ông Quang Văn Phương, Chủ tịch UBND xã Mường Nọc cho biết: Năm 2018, lò đốt rác đầu tiên được người dân xây ở bản Tám. Thấy hiệu quả, xã hỗ trợ kinh phí làm thí điểm bốn lò ở bản Cỏ Nông và mời dân bản đến thăm quan. Thông qua các buổi họp bản, cấp ủy, chính quyền, Ban công tác Mặt trận Tổ quốc cùng các chi hội, đoàn thể đã tổ chức tuyên truyền đến người dân trong xã thực hiện các tiêu chí xây dựng gia đình "ba sạch", (sạch nhà, sạch bếp, sạch ngõ) và nhân rộng mô hình xây lò đốt xử lý rác này.

Cùng với đó, các bản đã tổ chức thành lập tổ, nhóm để luân phiên xây lò cho từng hộ. Sau ba năm triển khai, đến nay toàn xã có khoảng 80% số hộ dân đã làm lò đốt xử lý rác. Ban Công tác Mặt trận Tổ quốc bản còn đến từng gia đình để hướng dẫn bà con cách thực hiện phân loại cũng như cách xử lý rác thải...

Đến xã Tiền Phong là xã cửa ngõ của huyện Quế Phong, chúng tôi thấy mọi nẻo đường của các bản đều sạch sẽ, không có tình trạng rác thải vứt bên đường, mương thoát nước...như ở một số nơi khác.

Thậm chí nhiều người còn so sánh, vệ sinh môi trường ở đây còn tốt hơn nhiều xã ở miền xuôi. Để có được kết quả này, nhiều năm nay, cấp ủy, chính quyền xã Tiền Phong ngay từ đầu năm đã xây dựng kế hoạch vệ sinh môi trường trên địa bàn xã, trong đó có nội dung thu gom rác và làm lò đốt rác tại gia đình.

Là hộ được thực hiện thí điểm mô hình xử lý rác thải tại hộ gia đình từ năm 2019, chị Lương Thị Loan ở bản Mường Hin, cho biết, gia đình chị luôn chú trọng đến việc vệ sinh môi trường xung quanh nhà sạch sẽ, thoáng mát.

Trong nhà, chị trang bị ba giỏ đựng rác được phân loại theo các loại rác, như: rác thải nhựa, ni-lông; rác hữu cơ; rác xây dựng, thủy tinh... Đối với rác hữu cơ sẽ được đem đổ vào hố rác để phân hủy thành phân hữu cơ bón cho cây trồng. Rác thải nhựa, ni-lông, kim loại được phân loại bán phế liệu. Các loại rác còn lại được gia đình phơi khô và đốt ở lò mi-ni. Riêng rác thủy tinh, sành sứ được thu gom vào chỗ cố định để không gây tổn hại đến các thành viên trong gia đình.

Chủ tịch UBND xã Tiền Phong Võ Khánh Toàn cho biết: Ngay từ đầu năm, cấp ủy, chính quyền xã đã ban hành “Kế hoạch tuyên truyền và vận động vệ sinh môi trường, xây dựng lò xử lý rác thải tại gia đình” nhằm nâng cao ý thức trách nhiệm của các tầng lớp nhân dân và xây dựng môi trường xanh, sạch, đẹp, tránh gây ô nhiễm môi trường trước mắt và lâu dài.

Xã đã vận động 100% nhà dân có các thùng hoặc sọt thu gom rác, phân loại rác, xử lý rác ngay tại nhà, trong đó có đốt rác. Tuyệt đối không vứt rác bừa bãi…Sau thời gian triển khai, nhờ sự phối hợp chặt chẽ giữa Ban Công tác Mặt trận Tổ quốc và các chi hội, đoàn thể, mô hình đã dần đi vào nề nếp, mang lại hiệu quả cao.

Hiện, trong khu dân cư không còn điểm rác thải bừa bãi; trên 75% số hộ đã xây dựng lò xử lý rác thải tại gia đình. Nhận thức của người dân trong xã về việc bảo vệ môi trường sống ngày càng được nâng cao. Môi trường trong từng bản làng từng bước xanh, sạch, đẹp.

Trao đổi với chúng tôi, ông Bùi Văn Hiền, Phó Chủ tịch UBND huyện Quế Phong cho biết thêm, trong bối cảnh khu vực xử lý rác tập trung của huyện còn chưa xây dựng xong thì nhiều gia đình trên địa bàn tự thu gom xử lý tại vườn nhà đã góp phần không nhỏ trong việc giữ gìn môi trường ở nông thôn miền núi.

Việc áp dụng mô hình này đơn giản, dễ thực hiện, giải quyết tại chỗ rác thải sinh hoạt của các gia đình, không tốn diện tích và hạn chế gây ô nhiễm môi trường, tạo cho người dân ý thức giữ gìn vệ sinh bản làng sạch, đẹp. Đến nay, nhiều xã trên địa bàn đã làm tốt việc xử lý rác tại chỗ khá hiệu quả, trong đó có việc xây dựng lò đốt rác mi-ni tại vườn.

Tuy nhiên, liên quan đến vấn đề này, chính quyền địa phương cũng tích cực tuyên truyền đến bà con việc đốt rác cần tập trung đốt một hoặc hai tuần/lần để giảm thiểu khói ảnh hưởng đến môi trường xung quanh.

Về lâu dài, UBND huyện đã lựa chọn địa điểm và đang kêu gọi nhà đầu tư vào để xây dựng khu xử lý rác thải sinh hoạt với công nghệ tiên tiến ở xã Tiền Phong.

Thiết nghĩ, mô hình xử lý rác tại hộ, trong đó có xây lò đốt rác mi-ni mà huyện Quế Phòng đang triển khai là khá phù hợp, các địa phương miền núi khác có thể học tập, làm theo.