Sau khi sinh, sản phụ vẫn cần bổ sung ít nhất 10mg sắt mỗi ngày để hạn chế biến chứng, bệnh lý cho mẹ và giúp mẹ hồi phục sức khỏe nhanh hơn.
Thông tin về khoáng chất sắt mà các mẹ bầu cần biết để thuận tiện hơn trong quá trình sử dụng viên uống sắt bổ sung. Đó là sắt trong muối tồn tại ở 2 dạng là muối sắt [II] và muối sắt [III].
Cơ thể sắt bắt đầu hấp thu sắt ở dạ dày, chủ yếu ở hành tá tràng và đoạn đầu ruột non. Khi sắt được cung cấp ở dạng muối sắt [II] thì sẽ được hấp thu trực tiếp khi vào đường ruột. Còn ở dạng muối sắt [III] thì cần qua quá trình chuyển hóa thành dạng sắt [II] rồi cơ thể mới có thể hấp thu được.
Trong khi đó, nhiều sản phẩm bổ sung sắt chỉ ghi lượng muối sắt chứ không chỉ rõ hàm lượng sắt. Vì vậy, để các chị em biết bà bầu cần bao nhiêu sắt mỗi ngày? để sử dụng cho đúng thì nên tìm hiểu cách quy đổi dưới đây.
- 150mg sắt [II] sulfat heptahydrat gần bằng 30mg sắt.
- 90mg sắt [II] fumarate quy đổi ra khoảng 30mg sắt.
- 250mg sắt [II] gluconate tương đương khoảng 30mg sắt.
Mẹ bầu cần bổ sung sắt như thế nào đúng cách và mang lại hiệu quả?
Bên cạnh bà bầu cần bao nhiêu sắt mỗi ngày thì bổ sung ra sao cũng rất quan trọng. Mẹ bầu có thể bổ sung sắt cho cơ thể qua các loại thực phẩm hàng ngày như thịt có màu đỏ, tim, gan, thịt gia cầm, cá, nghêu, hàu, lòng đỏ trứng, các loại đậu, ngũ cốc, các loại rau có lá xanh đậm, bông cải, bí ngô, trái cây khô…
Thực phẩm luôn là nguồn bổ sung sắt đa dạng và an toàn đúng không các mẹ bầu. Nên nhớ là sắt có nguồn gốc từ động vật hấp thu tốt hơn sắt có trong thực vật. Nếu sắt từ động vật cơ thể hấp thu được 10 – 15% thì từ thực vật chỉ thu được 5 – 10%.
Vậy là muốn đủ sắt mẹ bầu cần phải ăn lượng sắt gấp 10 lần nhu cầu khuyến cáo. Mẹ bầu nên bổ sung cho cơ thể sắt ở dạng hòa tan trong cả động vật và thực vật; kết hợp ăn đủ chất đạm, hạn chế ăn quá nhiều thức ăn giàu photpho.
Do đó, mẹ bầu không chỉ ăn thức ăn chứa nhiều sắt mà còn bổ sung qua các loại viên uống. Mẹ bầu cũng cần biết để cơ thể hấp thu sắt và tạo máu tốt hơn cần bổ sung cho cơ thể folate và dạng acid folic tổng hợp của nó, vitamin B-12.
Sắt đóng vai trò quan trọng cho quá trình tạo máu trong vòng tuần hoàn của cơ thể mẹ, bào thai, nhau thai và phòng nhiễm khuẩn cho cơ thể. Sắt là nguồn nguyên liệu để tổng hợp nên hemoglobin, làm cho hồng cầu có màu đỏ, giúp vận chuyển oxy trong máu đến các mô trong cơ thể người mẹ và thai nhi. Trong thời kỳ mang thai, thể tích máu của người mẹ tăng 50% so với bình thường. Vì vậy, việc cung cấp đủ sắt cho bà bầu là điều quan trọng để tăng cường hemoglobin hơn nữa.
Sắt cho bà bầu – Tại sao quan trọng
Ngay cả khi không mang thai, cơ thể bạn vẫn cần sắt để duy trì các chức năng như:
- Hình thành hemoglobin, một protein có trong tế bào hồng cầu, mang oxy. Khi mang thai, cơ thể người mẹ sản xuất ra nhiều hơn 50% lượng máu so với bình thường, đó là lý do tại sao bạn cần phải sản xuất thêm hemoglobin. Chính vì vậy, bạn cần phải bổ sung thêm chất sắt.
- Sắt là một thành phần quan trọng của myoglobin – protein cung cấp oxy cho cơ và collagen, giúp xây dựng xương, sụn và các mô liên kết khác;
- Cần thiết cho việc sản xuất nhiều enzyme thiết yếu và giúp tăng cường hệ miễn dịch.
- Nhiều chị em bị thiếu sắt trước khi có thai. Việc thiếu sắt làm cho bạn dễ cảm thấy mệt mỏi nên bạn cần bổ sung thêm chất sắt để giúp cơ thể được khỏe mạnh.
- Khi con yêu dần phát triển, nhu cầu được bổ sung sắt cũng sẽ tăng lên, đặc biệt là trong giai đoạn giữa và giai đoạn cuối của thai kỳ.
- Thiếu sắt trong thai kỳ có thể dẫn đến một số biến chứng như sinh non, nhẹ cân, tử vong ở trẻ sơ sinh… Mẹ bầu có thể tránh tất cả những điều này với việc bổ sung lượng sắt đầy đủ.
Sắt cho bà bầu – Vai trò đối với cơ thể
Sắt có nhiệm vụ tạo máu, giúp vận chuyển oxy đi khắp các cơ quan và mô trong cơ thể. Sắt giúp phân chia các tế bào; tạo các tế bào mới. Đồng thời, nhờ sắt, cơ thể tăng cường khả năng đề kháng bởi nó tạo ra enzyme miễn dịch. Ngoài ra, sắt còn giúp tăng cảm giác ngon miệng.
Nhu cầu về sắt của người bình thường khác với nhu cầu sắt cho bà bầu. Điều này là do ngoài nuôi bản thân, mẹ bầu còn cần thêm máu để nuôi thai nhi. Theo Tổ chức y tế thế giới, Khi mang thai, nhu cầu tạo máu của phụ nữ có thai tăng lên 150% so với bình thường. Vì vậy, nhu cầu sắt tạo máu tăng lên so với người bình thường.
Sắt giúp cung cấp đủ oxy cho mẹ và thai nhi để thai nhi phát triển bình thường. Đảm bảo sức đề kháng cho mẹ, giúp mẹ ăn uống, ngủ nghỉ tốt. Đây là điều kiện đảm bảo mẹ bầu sẽ có một thai kỳ khỏe mạnh để chuẩn bị chào đón con yêu.
Khi đủ máu đủ sắt từ mẹ cung cấp, thai nhi sẽ phát triển bình thường về cả thể lực và trí tuệ. Sắt tham gia vào quá trình phân chia và tạo ra các tế bào mới. Trong những ngày thai đầu tiên, các tế bào thần kinh được tạo thành bởi rất nhiều sắt và acid folic. Vì vậy, sắt đảm bảo hệ thần kinh của bé được phát triển tốt nhất.
Mẹ bầu cần bao nhiêu sắt mỗi ngày?
- Bổ sung canxi khi mang thai thế nào là đủ?
Trước khi mang thai, cơ thể người phụ nữ cần 15mg sắt mỗi ngày. Đây là một lượng vi chất không nhỏ và nhiều người thường không đáp ứng đủ lượng sắt cho cơ thể như khuyến nghị.
Khi có thai, lượng sắt cần cho cơ thể sẽ tăng gấp đôi, khoảng 30mg/ngày. Nếu không cung cấp đủ, mẹ bầu sẽ mắc chứng thiếu máu, ảnh hưởng tới sức khỏe của cả thai nhi.
Theo khuyến cáo Tổ chức y tế thế giới, phụ nữ lần đầu tiên phát hiện có thai nên uống ngay viên sắt mỗi ngày, uống kéo dài tới sau khi sinh một tháng. Liều bổ sung là 60mg sắt kèm theo acid folic 400mcg mỗi ngày. Ngoài ra cũng nên sử dụng các thực phẩm có tăng cường sắt, acid folic cho phụ nữ mang thai.
Với mẹ bầu được xác định thiếu máu do thiếu sắt sẽ được bác sĩ chỉ định bổ sung 50-100 mg/ngày. Thậm chí nhiều trường hợp,mẹ bầu bị thiếu sắt nghiêm trọng sẽ phải điều trị tại viện 2- 3 tháng bằng cách tiêm truyền tĩnh mạch để đảm bảo lượng máu cần thiết ở mức ổn định.
Hậu quả của việc thiếu sắt khi mang thai
Nếu người phụ nữ thiếu chất sắt khi mang thai có tác hại rất lớn đến sự phát triển của thai nhi và cả người mẹ:
Đối với thai nhi
Dễ đẻ non, dị tật thai nhi, đứa trẻ sinh ra cân nhẹ. Ngoài ra, thiếu sắt còn ảnh hưởng đến sợ phát triển về thể lực và trí lực sau này của trẻ, cũng như ảnh hưởng đến chỉ số thông minh của trẻ.
Đối với mẹ
Có thể dẫn đến sẩy thai hoặc ra máu nhiều sau khi sinh. Tỉ lệ tử cong cao. Phụ nữ mang thai thiếu máu có biểu hiện hoa mát, chóng mặt, khó thở, rất dễ xảy ra tai biến rủi ro khi đẻ.
Tỉ lệ mắc các bệnh lý nhiễm trùng và tỷ lệ băng huyết, đẻ non có thể có nguy cơ tử vong ở cả mẹ lẫn con.
Bổ sung sắt cho bà bầu như thế nào?
Thực phẩm luôn là nguồn bổ sung sắt an toàn và phong phú nhất cho các mẹ bầu. Sắt có nhiều trong các thực phẩm hàng ngày như các loại thịt có màu đỏ, tim, gan, thịt gia cầm, cá, nghêu, hàu, lòng đỏ trứng, các loại đậu, ngũ cốc, các loại rau có lá xanh đậm, bông cải, bí ngô, và trái cây khô.
Trong đó, sắt có nguồn gốc động vật hấp thu tốt hơn sắt có nguồn gốc thực vật. Cơ thể hấp thu được 10 – 15% sắt từ động vật nhưng chỉ hấp thu được 5 – 10% sắt có trong thực vật. Như vậy, muốn đủ sắt thì phải ăn một lượng sắt gấp 10 lần nhu cầu khuyến cáo [vì cơ thể chỉ hấp thu trung bình 10%], ăn dạng sắt dễ hoà tan trong cả động vật và thực vật, kèm theo phải ăn đủ chất đạm, không ăn quá nhiều thức ăn giàu phosphor.
Bên cạnh việc bổ sung sắt cho bà bầu, để việc tạo máu tốt hơn, các mẹ bầu cần bổ sung:
- Folate và dạng acid folic tổng hợp của nó, có thể được tìm thấy trong trái cây và nước trái cây, chuối, các loại rau lá xanh đậm, các loại đậu, và tăng cường bánh mì, ngũ cốc và mì ống.
- Vitamin B-12. Vitamin này được tìm thấy tự nhiên trong thịt và các sản phẩm từ sữa. Nó cũng thêm vào một số loại ngũ cốc và các sản phẩm từ đậu nành như sữa đậu nành.
Tuy nhiên, với nhiều lý do khác nhau [thất thoát sắt qua quá trình chế biến thực phẩm, công việc bận rộn…] nên các mẹ bầu không thể “nạp” đủ sắt từ thực phẩm trong bữa ăn hàng ngày của mình. Mặc khác, mẹ bầu có nhu cầu chất sắt khá cao [30mg mỗi ngày], trong khi đó chế độ ăn thường chỉ cung cấp khoảng 10mg. Vì vậy, để đảm bảo cho nhu cầu sắt mỗi ngày, việc bổ sung sắt là cần thiết.
Những lưu ý cho bà bầu khi sử dụng thuốc chứa sắt
Thuốc bổ sung sắt cho bà bầu thường có 2 dạng: sắt vô cơ [Sắt sulfat] và sắt hữu cơ [Sắt fumarate và sắt gluconate]. Trong đó sắt hữu cơ là dạng dễ hấp thu hơn và ít gây táo bón hơn so với sắt vô cơ.
Trên thị trường hiện nay thuốc sắt được bào chế dưới 2 dạng: sắt nước và viên sắt. Sắt nước có ưu điểm là dễ hấp thu, ít gây táo bón, ít gây nóng nhưng lại khó uống và dễ gây buồn nôn. Viên sắt có ưu điểm là dễ uống, không gây buồn nôn nhưng hấp thu kém hơn sắt nước và gây nóng trong nhiều hơn.
Khi bổ sung thêm viên thuốc sắt, mẹ bầu cần chú ý những điều sau:
- Nên uống viên sắt lúc bụng đói và uống kèm với các loại nước giàu vitamin C như nước cam, nước chanh… Uống sắt sau ăn 1-2 giờ để cơ thể được hấp thụ sắt tốt nhất.
- Không dùng thuốc sắt cho bà bầu cùng thời điểm với sữa, thuốc bổ sung canxi hay thực phẩm giàu canxi vì canxi làm cản trở khả năng hấp thụ sắt.
- Khi uống viên bổ sung sắt cần uống nhiều nước và ăn những thực phẩm giàu chất xơ để phòng ngừa táo bón. Đặc biệt chỉ uống thuốc bằng nước đun sôi để nguội
- Trước khi sử dụng thuốc bổ sung sắt nên tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa. Khi sử dụng thuốc phải tuân thủ theo chỉ định của thầy thuốc tránh bổ sung sắt quá liều lượng có thể gây ra nguy cơ xơ gan, bệnh cơ tim, đái tháo đường