Nhằm mục đích giúp học sinh dễ dàng làm bài tập về nhà trong Vở bài tập Công nghệ lớp 9, chúng tôi biên soạn giải vở bài tập Công nghệ lớp 9 Bài 5: Thực hành: Nối dây dẫn điện hay nhất, ngắn gọn bám sát nội dung sách Vở bài tập Công nghệ 9.
Câu 1 [Trang 20 – Vở bài tập Công nghệ 9] a] Hãy nêu những yêu cầu của mối nối dây dẫn điện
b] Tại sao cần hàn trước khi bọc cách điện mối nối dây dẫn điện?
Lời giải:
a] Yêu cầu mối nối dây dẫn điện:
Dẫn điện tốt
Bền chắc [có độ bền cơ học cao]
An toàn điện
Mĩ thuật [gọn và đẹp]
b] Nên cần hàn trước khi bọc cách điện vì:
- Tạo độ bền của các mối nối với nhau để có sự liên kết vững chắc nhất có thể.
- Tránh mối nối tiếp xúc với không khí, tránh bị oxi hoá, hạn chế han rỉ.
- Tăng tính thẩm mĩ.
- Tăng tuổi thọ mối nối
- Giảm điện năng hao phí.
Câu 2 [Trang 20 – Vở bài tập Công nghệ 9] Hãy nối mỗi cụm từ ở cột A với cụm từ ở cột B để được câu trả lời đúng:
a] Nội dung các bước của quy trình nối dây dẫn điện là:
b] Có thể đảo thứ tự thực hiện của các công đoạn trên không? Tại sao? Hãy cho một ví dụ minh họa
Lời giải:
a]
b] Không thể đảo thứ tự thực hiện các công đoạn trên bởi nó đã sắp xếp phù hợp thứ tự công việc cần làm cho chúng ta, nếu đảo lộn sẽ vướng mắc và không thể thực hiện được.
- Ví dụ nếu đảo bước 1 với bước 2 là thực hiện làm sạch lõi trước thì không thể bởi chúng ta bắt buộc phải bóc vỏ cách điện mới làm sạch được lõi.
Câu 3 [Trang 21 – Vở bài tập Công nghệ 9] Hãy khoanh vào chữ cái A hay B để chỉ ra đoạn dây dẫn nào dưới đây bóc vỏ cách điện không đảm bảo yêu cầu kĩ thuật? Tại sao?
Lời giải:
- Đoạn dây dẫn B bóc vỏ cách điện không đảm bảo yêu cầu kĩ thuật vì khi bóc vỏ đã cứa vào phần lõi dây điện gây sứt mẻ, không đảm bảo yêu cầu kĩ thuật.
Câu 4 [Trang 22 – Vở bài tập Công nghệ 9] Hãy đánh dấu[v] vào cột Đ những câu em cho là đúng hoặc vào cột S những câu em cho là sai.
Lời giải:
| Nội dung | Đ | S |
| A. Phải dùng giấy ráp để làm sạch lõi dây dẫn đến khi có ánh kim trước khi nối | v | |
| B. Làm sạch lõi dây dẫn để dây dẫn mềm dẻo cho dễ nối | v | |
| C. Phải làm sạch lõi dây dẫn trước khi nối để mối nối tiếp xúc tốt | v | |
| D. Làm sạch lõi dây dẫn bằng lưỡi dao tốt hơn bằng giấy ráp | v | |
| E. Khi bóc vỏ cách điện không được cắt vào lõi dây dẫn | v |
Câu 5 [Trang 22 – Vở bài tập Công nghệ 9] a] Hãy nối mỗi cụm từ ở cột A với hình ở cột B sao cho đúng.
b] Thao tác và sản phẩm của các bước làm đầu nối khuyên kín.
Lời giải:
a]
b]
Câu 6 [Trang 23 – Vở bài tập Công nghệ 9] Hãy khoanh vào chữ cái ở hình dưới đây để chỉ ra cách đặt đầu nối khuyên hở không đúng yêu cầu kĩ thuật. Tại sao?
Lời giải:
- Đầu nối B không đúng yêu cầu kĩ thuật vì cần đặt mối nối hướng lên trên để móc dây điện.
Câu 7 [Trang 23 – Vở bài tập Công nghệ 9] Hãy nối mỗi cụm từ ở cột A với cụm từ ở cột B để được câu trả lời đúng.
Nội dung các bước của quy trình hàn mối nối dây dẫn là
Lời giải:
Câu hỏi: Tại sao nên hàn mối nối bằng thiếc trước khi bọc cách điện?
Lời giải
- Nên hàn mối nối trước khi bọc cách điện để tạo độ bền của các mối nối với nhau để có sự liên kết vững chắc nhất có thể.
- Hàn mối nối còn một tác dụng là để tránh mối nối tiếp xúc với không khí, tránh bị quá trình oxi hóa, hạn chế han rỉ.
- Tăng tính thẩm mỉ.
- Tăng tuổi thọ của mối nối.
- Giảm điện năng hao phí.
Kiến thức mở rộng, cách thực hành về cách nối dây điện:
I - Dụng cụ, vật liệu và thiết bị
1. Dụng cụ
- Kìm cắt dây, kìm mỏ nhọn, kìm tròn, tua vít, dao nhỏ, mỏ hàn,...
2. Vật liệu và thiết bị
- Hộp nối dây, đai ốc nối dây, dây điện lõi một sợi, dây điện mềm lõi nhiều sợi, giấyráp, băng dính cách điện, nhựa thông, thiếc hàn,...
II - Nội dung và trình tự thực hành
1. Một số kiến thức bổ trợ
a. Các loại mối nối dây dẫn điện
Hình 1. Một số mối nối dây dẫn điệnb. Yêu cầu mối nối
- Dẫn điện tốt
- Có độ bền cơ học cao
- An toàn điện
- Đảm bảo về mặt mĩ thuật
2. Qui trình chung nối dây dẫn điện
Hình 2. Qui trình chung nối dây dẫn điệnBước 1. Bóc vỏ cách điện
- Có thểbóc vỏ cách điện bằng kìm tuốt dâyhoặcbóc vỏ cách điện bằng dao, chú ý không cắt vào lõi
Hình 3. Bóc vỏ cách điện bằng kìm tuốt dây.Bóc vỏ cách điện bằng dao.Bóc cắt vát- Độ dài lớp vỏ cách điện cần bóc phụ thuộc vào đường kính dây dẫn [khoảng từ 15-20 lần đường kính dây]
Có 2 cách bóc vỏ cách điện
- Bóc cắt vát:Đặt dao vào điểm cắt và gọt lớp vỏ bọc cách điện với một góc 30o. Với dây có tiết diện nhỏ, nên dùng kìm tuốt dây để bóc vỏ cách điện
- Bóc phân đoạn:Dùng cho loại dây có hai lớp cách điện. Lớp cách điện ngoài được cắt lệch với lớp trong khoảng 5-8mm
Hình 4.Bóc phân đoạnBước 2. Làm sạch lõi
Làm sạch lõi bằng giấy ráp [giấy nhám]
Để mối nối tiếp xúc tốt, tăng tính dẫn điện
Hình 5. Làm sạch lõiBước 3. Nối dây
Nối dây dẫn theo đường thẳng [nối nối tiếp]
Dây dẫn lõi 1 sợi:
- Uốn gập lõi:Chia đoạn lõi thành hai phần [phần trong đủ quấn khoảng 6 vòng, phần ngoài từ 5-6 vòng], uốn vuông góc hai dây và móc chúng vào nhau
- Vặn xoắn:Giữ đúng vị trí rồi xoắn hai dây vào nhau 2-3 vòng, sau đó dùng kìm vặn xoắn lần lượt dây này vào dây kia 4-6 vòng. Hoàn thiện mối nối bằng cách dùng 2 kìm cặp những vòng ngoài cùng, vặn ngược chiều nhau, siết mối nối vừa đủ chặt và đều
- Kiểm tra mối nối
Hình 6. Nối nối tiếp dây dẫn lõi một sợiDây dẫn lõi nhiều sợi:
- Bóc vỏ cách điện và làm sạch lõi
- Lồng lõi: Tách lõi làm 2 phần bằng nhau lồng lõi vào nhau
- Vặn xoắn: Lần lượt vặn xoắn khoảng từ 3, 4 vòng
- Kiểm tra mối nối
Hình 7.Nối nối tiếp dây dẫn lõi nhiều sợiNối rẽ [nối phân nhánh]
Dây dẫn lõi 1 sợi:
- Uốn gập lõi:Đặt dây chính và dây nhánh vuông góc với nhau, uốn gập lõi dây nhánh
- Vặn xoắn:Dùng kìm quấn dây nhánh lên dây chính, xoắn tiếp khoảng 7 vòng rồi cắt bỏ dây thừa. Sau đó, siết chặt mối nối vừa đủ, không nên chặt quá làm hỏng dây dẫn
- Kiểm tra mối nối
Hình 8.Nối phân nhánh dây dẫn lõi một sợiDây dẫn lõi nhiều sợi:
- Tách lõi làm 2 phần bằng nhau
- Lần lượt vặn xoắn sang 2 bên khoảng từ 3, 4 vòng
- Kiểm tra mối nối
Hình 9.Nối phân nhánh dây dẫn lõi nhiều sợiNối dây dùng phụ kiện
Nối bằng vít:
- Làm đầu nối:
+ Làm khuyên kín
+ Làm khuyên hở
- Nối dây
- Kiểm tra mối nối
Hình 10. Nối dây bằng vítNối bằng đai ốc nối dây:
- Làm đầu nối thẳng:Chiều dài đoạn bóc vỏ cách điện khoảng 2/3 chiều dài đai ốc nối dây và làm sạch lõi
- Nối dây dẫn
- Kiểm tra mối nối
Hình 11.Nối dây bằng đai ốc nối dâyBước 4. Hàn mối nối
Tác dụng của hàn mối nối: Tăng sức bền cơ học, dẫn điện tốt và không gỉ
Các bước hàn mối nối:
- Làm sạch mối nối
- Láng nhựa thông
- Hàn thiếc mối nối
Hình 12.Hàn mối nốiBước 5. Cách điện mối nối
- Cách điện mối nối bằng cách quấn băng cách điện
- Cách điện mối nối theo đường thẳng
Hình 13. Cách điện mối nối theo đường thẳng- Cách điện mối nối phân nhánh
Hình 14.Cách điện mối nối phân nhánhLời kết
Hi vọng với bài thực hành nối dây dẫn điện ở trên các em sẽ bổ sung thêm nhiều kiến thức bổ ích về cácphương pháp nốivàcách điện dây dẫn điện, đồng thời cũng biết được các thao tácnối và cách điện được các loại mối nối dây dẫn điện,...