Năng lực nhận thức là gì
Nhận thức được hiểu là quá trình tiếp thu kiến thức và những am hiểu thông qua suy nghĩ, kinh nghiệm và giác quan của con người. Liên quan vấn đề nhận thức, có nhiều người còn lúng túng và chưa nắm rõ. Show Do đó, chúng tôi sẽ giúp quý bạn đọc hiểu rõ vấn đề này thông qua bài viết Ví dụ về nhận thức. Nhận thức là gì?Nhận thức là một quá trình phản ánh tích cực, tự giác và sáng tạo thế giới khách quan vào bộ óc con người trên cơ sở thực tiễn, nhằm sáng tạo ra những tri thức về thế giới khách quan đó. Quan niệm trên đây về nhận thức cũng chính là quan niệm duy vật biện chứng về bản chất của nhận thức. Quan niệm này xuất phát tứ bốn nguyên tắc cơ bản sau đây: – Thừa nhận thế giới vật chất tồn tại khách quan, độc lập với ý thức của con người. – Thừa nhận con người có khả năng nhận thức được thế giới khách quan vào bộ óc của con người, là hoạt động tìm hiểu khách thể của chủ thể; thừa nhận không có cái gì là không thể nhận thức được mà chỉ có những cái mà con người chưa nhận thức được. – Khẳng định sự phản ánh đó là một quá trình biện chứng, tích cực, tự giác và sáng tạo. Quá trình phản ánh đó diễn ra theo trình tự từ chưa biết đến biết, từ biết ít đến nhiều, từ chưa sâu sắc, chưa toàn diện đến sâu sắc và toàn diện hơn,… – Coi thực tiễn là cơ sở chủ yếu và trực tiếp nhất của nhận thức; là động lực, mục đích của nhận thức và là tiêu chuẩn để kiểm tra chân lý. Các cấp độ của nhận thứcThông thường nhận thức có các cấp độ như sau: nhận thức cảm tính và nhận thức lý tính, nhận thức kinh nghiệm và nhận thức lý luận, nhận thức thông thường và nhận thức khoa học. + Nhận thức cảm tính Nhận thức cảm tính là giai đoạn đầu tiên của quá trình nhận thức. Đó là giai đoạn con người sử dụng các giác quan để tác động vào sự vật nhằm nắm bắt sự vật ấy. Nhận thức cảm tính có đặc điểm như sau: là giai đoạn nhận thức trực tiếp sự vật, phụ thuộc vào mức độ hoàn thiện cơ quan cảm giác, kết quả thu nhận được tương đối phong phú, phản ánh được cả cái không bản chất, ngẫu nhiên và cả cái bản chất và tất nhiên. Nhận thức cảm tính có hạn chế là chưa khẳng định được những mặt, những mối liên hệ bản chất, tất yếu bên trong của sự vật. Để khắc phục, nhận thức phải vươn lên giai đoạn cao hơn, giai đoạn lý tính. + Nhận thức lý tính là giai đoạn phản ánh gián tiếp trừu tượng, khái quát sự vật, được thể hiện qua các hình thức như khái niệm, phán đoán, suy luận. Khái niệm là hình thức cơ bản của tư duy trừu tượng, phản ánh những đặc tính bản chất của sự vật. Phán đoán là hình thức tư duy trừu tượng, liên kết các khái niệm với nhau để khẳng định hay phủ định một đặc điểm, một thuộc tính của đối tượng. Suy luận là hình thức tư duy trừu tượng liên kết các phán đoán lại với nhau để rút ra một phán đoán có tính chất kết luận tìm ra tri thức mới. + Nhận thức kinh nghiệm là loại nhận thức hình thành từ sự quan sát trực tiếp các sự vật, hiện tượng trong tự nhiên, xã hội hay trong các thí nghiệm khoa học. Kết quả nhận thức kinh nghiệm là tri thức kinh nghiệm. Tri thức này có hai loại, tri thức kinh nghiệm thông thường và tri thức kinh nghiệm khoa học. + Nhận thức lý luận là nhận thức gián tiếp, trừu tượng và khái quát về bản chất và quy luật của các sự vật, hiện tượng. Nhận thức lý luận có tính gián tiếp vì nó được hình thành và phát triển trên cơ sở của nhận thức kinh nghiệm. Nhận thức lý luận có tính trừu tượng và khái quát vì nó chỉ tập trung phản ánh cái bản chất mang tính quy luật của sự vật và hiện tượng. Do đó, tri thức lý luận thể hiện chân lý sâu sắc hơn, chính xác hơn và có hệ thống hơn. + Nhận thức thông thường (nhận thức tiền khoa học) là loại nhận thức được hình thành một cách tự phát, trực tiếp từ trong hoạt động hàng ngày của con người. Nó phản ánh sự vật, hiện tượng xảy ra với tất cả những đặc điểm chi tiết, cụ thể và những sắc thái khác nhau của sự vật + Nhận thức khoa học là loại nhận thức được hình thành một cách tự giác và gián tiếp từ sự phản ánh đặc điểm bản chất, những quan hệ tất yếu của các sự vật. Nhận thức khoa học vừa có tính khách quan, trừu tượng, khái quát lại vừa có tính hệ thống, có căn cứ và có tính chân thực. Nó vận dụng một cách hệ thống các phương pháp nghiên cứu và sử dụng cả ngôn ngữ thông thường và thuật ngữ khoa học để diễn tả sâu sắc bản chất và quy luật của đối tượng nghiên cứu. Vì thế nhận thức khoa học có vai trò ngày càng to lớn trong hoạt động thực tiễn, đặc biệt trong thời đại khoa học và công nghệ. Ví dụ: Pháp luật là công cụ để nhà nước quản lý xã hội, mọi người dân nhận thức được tầm quan trọng của Pháp luật, nếu vi phạm sẽ bị Nhà nước trừng phạt. Do đó, người dân sẽ luôn sống và làm việc tuân theo pháp luật của nhà nước. Tiền là một phương tiện dùng để mua bán trao đổi các hàng hóa, dịch vụ mà chúng ta sử dụng phục vụ cho cuộc sống, nhận thức được vai trò quan trọng của tiền do đó, người ta phải cố gắng học tập, làm việc chăm chỉ để kiếm được nhiều tiền, hoặc thậm chí có những người còn bất chấp đạo đức và pháp luật để kiếm nhiều tiền như buôn bán hàng cấm, cho vay nặng lãi… Trên đây là những chia sẻ của chúng tôi về vấn đề Ví dụ về nhận thức. Chúng tôi hi vọng rằng những chia sẻ từ bài viết sẽ hữu ích và giúp quý bạn đọc hiểu rõ được nội dung này. Nếu có thắc mắc về vấn đề này xin vui lòng liên hệ chúng tôi để được giải đáp. Xin cảm ơn! Bài viết này sẽ chia sẻ tới bạn đọc những nôi dung về: 1) Giới thiệu về sự tự nhận thức, 2) Tầm quan trọng của việc tự nhận thức, 3) Cách cửa sổ Johari hoạt động, và 4) Làm thế nào để nâng cao khả năng tự nhận thức của bạn. Trước khi biết mọi thứ, bạn phải biết mình là ai - điểm mạnh, điểm yếu, nguyện vọng, động lực, đức tin và nhận thức cá nhân của bạn là gì. Bạn phải gắn kết chúng với cảm xúc của mình. Nói cách khác, bạn phải tự hiểu được chính mình. Bạn phải có khả năng để tự xem xét nội tâm. Khái niệm tự nhận thức hay tự biết mình đã xuất hiện từ lâu nhưng đa số mọi người lờ nó đi. Ngày nay, các nhà lãnh đạo mang tầm thế giới, giám đốc điều hành doanh nghiệp, nhà quản lý và hầu như bất cứ ai nắm giữ những vị trí quyền lực đều nhận thức được tầm quan trọng của việc tự nhận thức. Trí tuệ cảm xúc (Emotional intelligence) đã trở thành một khía cạnh rất quan trọng trong tính cách của mỗi người. Ngay cả khi tìm kiếm một công việc, ví dụ, nhà tuyển dụng không còn chỉ dựa vào hồ sơ để đánh giá trí tuệ và khả năng, cũng như kỹ năng và chuyên môn của ứng viên, mà họ xét đến yếu tố trí tuệ cảm xúc, và một trong những khía cạnh của trí tuệ cảm xúc là sự tự nhận thức. Khái niệm tự nhận thức thường khá khó hiểu. Cái nhìn hạn chế khiến chúng ta nghĩ rằng nó chỉ đơn giản là biết mình là ai, mình có gì và thiếu gì. Nhưng tự nhận thức thực sự còn hơn thế nữa. Một người có khả năng tự nhận thức là người:
Tự nhận thức không phải là một kỹ năng chỉ dành riêng cho những doanh nhân hoặc các chuyên gia, tự nhận thức còn là một khả năng mà tất cả con người cần phải có. Hãy xem video này và nghĩ về một số câu hỏi sau: Tôi là ai? Tôi đang làm gì? Tôi đang ở đâu? TẦM QUAN TRỌNG CỦA TỰ NHẬN THỨC"Biết mình" là một cụm từ mà bạn có lẽ đã nghe nhiều lần, và thậm chí bạn có thể nghĩ rằng bạn hiểu rõ chính bản thân mình. Tuy nhiên, khi bạn nghiên cứu sâu hơn, bạn sẽ ngạc nhiên trước những gì bạn phát hiện ra. Bạn thậm chí có thể nghĩ rằng, tại một điểm nào đó liệu người mà bạn đang nhìn thấy trước gương thực sự là chính bạn hay không. Nếu bạn hiểu điều này, bạn phải khen ngợi chính mình đi, điều đó có nghĩa là bạn đang bắt đầu biết tự nhận thức. Tại sao tự nhận thức lại quan trọng vậy? Chúng ta được gì từ điều đó? Nó có đủ để giúp ta có ý thức mơ hồ rằng chúng ta là ai, chúng ta muốn gì, chúng ta cảm nhận được gì và chúng ta có nguồn gốc từ đâu? Điều đó liệu có là đủ. Suy cho cùng, cuộc sống không phải là một cuộc hành trình dài để khám phá sao? Nên bạn được phép mơ hồ về con người mình chăng? Ừ thì, điều đó cũng không hẳn sai, nhưng hành trình đã bắt đầu, và nếu bạn đã đi trên con đường đó, bạn cũng có thể bắt đầu hành trình khám phá tự nhận thức của chính bản thân bạn. Vì vậy, chúng ta nên biết lý do tại sao tự nhận thức lại quan trọng đến vậy.
Riêng các nhà lãnh đạo được cho là có mức độ tự nhận thức cao, bởi vì họ không thể lãnh đạo nếu thiếu tự nhận thức. Tự nhận thức được xem là mục đích và cái chất của một nhà lãnh đạo, giúp họ cởi mở hơn và sẵn sàng tin tưởng. Bằng cách này, họ ở vị thế tốt nhất để duy trì sự cân bằng trong tổ chức mà họ lãnh đạo. ÁP DỤNG CỬA SỔ JOHARI TRONG TỰ NHẬN THỨCChúng ta không thể nói về tự nhận thức mà không đề cập đến cửa sổ Johari, một mô hình phổ biến để tăng cường hiểu biết giữa từng cá nhân hoặc cá nhân với tập thể. Đây được coi là một mô hình rất hữu ích cho việc phân tích để cải thiện sự tự nhận thức. Mô hình Cửa sổ Johari gồm một khung với 4 ô:
Các nhóm cá nhân, nhân viên và nhà quản lý thường hoàn thành cửa sổ Johari này để hiểu mức độ tự nhận thức của chính họ. Mô hình này cũng được sử dụng rộng rãi trong môi trường làm việc của công ty, nhằm mục đích cải thiện phát triển cá nhân, kỹ năng giao tiếp, mối quan hệ giữa các cá nhân, và làm việc theo nhóm của mỗi nhân viên. LÀM THẾ NÀO ĐỂ PHÁT TRIỂN TỰ NHẬN THỨCMặc dù có rất nhiều sách hướng dẫn cách để phát triển sự tự nhận thức. Sự thực thì tự nhận thức không phải là điều mà bạn có thể học theo cách thông thường, cũng không chỉ đơn giản đọc một vài cuốn sách là được. Để phát triển sự tự nhận thức cần có thời gian và rất nhiều nỗ lực. Nó đòi hỏi bạn phải thực hành rất nhiều, và phải chú ý đến tính cách và hành vi của bản thân, và điều này liên quan đến các yếu tố bên ngoài như thế nào. Đây là cách bạn nâng cao tự nhận thức. NHẬN BIẾT ĐIỂM MẠNH VÀ ĐIỂM YẾUHãy nhìn vào chính bản thân bạn và xác định những đặc điểm và tính cách mà bạn nghĩ là thế mạnh của bạn. Bây giờ hãy nhìn vào những thói quen mà bạn cho là những điểm yếu của bạn. Đồng thời, bạn cũng phải biết những ưu tiên và kế hoạch của bản thân. Điều quan trọng đối với bạn là gì? Những gì được ưu tiên hơn?
Bất cứ điều gì giúp bạn cải thiện nhân cách và sự tự nhận thức của mình sẽ không được coi là lãng phí thời gian. Điều này đặc biệt đúng nếu bạn đang có kế hoạch nâng cao tự nhận thức; bạn sẽ cần tất cả sự giúp đỡ có thể. Bạn cũng phải lưu ý rằng, trong các bài kiểm tra này, không có câu trả lời đúng hay sai hoàn toàn. Chúng chỉ đơn giản được sử dụng để đánh giá tính cách của bạn. Lý do thứ ba, và, khá là khó khăn. Nếu bạn có định kiến với kết quả đưa ra và bạn không mở lòng với những quan niệm được chứng minh là sai, thì rõ ràng bạn chưa phải là người biết tự nhận thức. LẮNG NGHE TIẾNG NÓI TỪ BÊN TRONGCó rất nhiều cách để làm điều này.
LẤY THÔNG TIN PHẢN HỒI
Tự nhận thức là một trong những đặc điểm quan trọng nhất mà mỗi cá nhân - không chỉ riêng nhân viên và lãnh đạo - cần phải có để thành công trong cuộc sống. Không bao giờ là quá muộn để bắt đầu. Tất cả chúng ta đều có khả năng tự nhận thức. Chúng ta chỉ cần cải thiện nó. Theo saga.vn |