Trong suốt thai kỳ, chế độ dinh dưỡng dành cho bà bầu cần được thiết lập một cách khoa học vì nó mang tính quyết định tới cân nặng và sự phát triển của thai nhi. Trong đó, mẹ bầu cần đặc biệt chú ý tới dinh dưỡng 3 tháng đầu thai kỳ bởi đây là giai đoạn phát triển quan trọng nhất của thai nhi.
3 tháng đầu được coi là giai đoạn phát triển quan trọng nhất của thai nhi. Vào tuần thứ 4 của thai kỳ, hệ thống thần kinh của trẻ bắt đầu phát triển. Đến tuần thứ 6, não và tủy sống hình thành, song song với quá trình phát triển tim, hệ tuần hoàn và các cơ quan nội tạng khác. Đến cuối tuần thứ 12 của thai kỳ, hầu hết các bộ phận trên cơ thể thai nhi như chân, tay, mắt, mũi,... đều hoàn thiện.
Để phát triển toàn diện, thai nhi cần được cung cấp đầy đủ dưỡng chất, đặc biệt là các vi chất cần thiết như axit folic, canxi, sắt, vitamin D,... Nếu người mẹ không cung cấp đủ chất dinh dưỡng thì có thể gây dị tật, suy dinh dưỡng hoặc thậm chí là sảy thai. Vì vậy, việc xây dựng một chế độ dinh dưỡng 3 tháng đầu mang thai đầy đủ, khoa học là vô cùng cần thiết để người mẹ có một thai kỳ khỏe mạnh và em bé được phát triển toàn diện.
- Năng lượng: Cùng với sự phát triển của thai nhi, nhu cầu năng lượng của thai phụ cũng thay đổi đáng kể. Trung bình, bà mẹ mang thai trong 3 tháng đầu cần cung cấp khoảng 2300 - 2400 kcal/ngày;
- Axit folic: Giúp giảm nguy cơ dị tật ống thần kinh hay tật nứt đốt sống trong bào thai. Mẹ bầu có thể bổ sung axit folic qua các loại thực phẩm như rau màu xanh thẫm [cải xanh, rau muống,...], thịt gia cầm, ngũ cốc,... Ngoài ra, thai phụ cũng có thể dùng thêm viên uống bổ sung axit folic theo hướng dẫn của bác sĩ;
- Protein: Rất quan trọng để đảm bảo sự phát triển nhanh của mô bào thai. Không chỉ vậy, protein còn giúp tăng trưởng mô vú và tử cung trong thai kỳ, tăng cường sản sinh máu, đảm bảo sức khỏe cho mẹ và bé. Vì vậy, mẹ bầu nên chú ý ăn nhiều hơn các thực phẩm giàu protein như cá, đậu, trứng, thịt gà, sữa, thịt bò nạc và heo,... trong cả 3 bữa ăn. Trong giai đoạn này, thai phụ cần khoảng 85 - 90g protein/ngày, cao hơn bình thường 10-15g/ngày;
- Sắt: Bà bầu cần được cung cấp 36 - 40mg sắt mỗi ngày để phòng ngừa thiếu máu. Các loại thực phẩm có hàm lượng sắt cao cần tăng cường vào thực đơn ăn uống của thai phụ gồm thịt đỏ, tim cật, các loại hạt, rau xanh,... Ngoài ra, thai phụ cũng có thể sử dụng thêm viên uống cung cấp sắt theo chỉ định của bác sĩ;
- Vitamin A: Mẹ bầu cần được cung cấp đủ 600mcg vitamin A/ngày. Các loại thực phẩm giàu vitamin A gồm thịt, cá, trứng, sữa, gan động vật, rau màu xanh thẫm, củ quả màu vàng, đỏ;
- Canxi và vitamin D: Là 2 thành phần dinh dưỡng quan trọng trong việc hình thành hệ xương của thai nhi. Mẹ bầu nên bổ sung thêm canxi trong trứng, tôm, cá, cua, sữa, rau xanh, đậu đỗ và nên tắm nắng sớm để tăng cường hấp thu vitamin D;
- Vitamin C: Có tác dụng ngăn ngừa các triệu chứng cảm lạnh cho mẹ, giúp xương bé chắc khỏe hơn. Vitamin C có nhiều trong các loại rau, củ, quả,...;
- Các nguyên tố vi lượng: Magie, selen, i-ốt, kẽm, vitamin nhóm B, DHA/EPA,... cũng cần được bổ sung vào chế độ dinh dưỡng 3 tháng đầu cho bà bầu.
Trong 3 tháng đầu mang thai, mẹ bầu cần bổ sung vitamin D
Trong 3 tháng đầu thai kỳ, nếu không chú ý trong vấn đề ăn uống, mẹ bầu có thể phải đối diện với nguy cơ sảy thai. Một số loại thực phẩm dưới đây có thể gây sảy thai hoặc không tốt cho thai nhi, thai phụ cần chú ý kiêng khem cẩn thận:
- Dứa: Ăn dứa hoặc uống nước ép dứa trong 3 tháng đầu mang thai có thể khiến thai chết lưu. Nguyên nhân vì dứa chứa các bromelain - nguyên nhân gây co thắt ở phụ nữ mang thai, dẫn tới sảy thai;
- Cua: Nên hạn chế ăn cua quá nhiều trong giai đoạn đầu của thai kỳ bởi chúng có thể làm tử cung co lại, gây xuất huyết bên trong hoặc thậm chí là thai chết lưu. Ngoài ra, cua có hàm lượng cao cholesterol, không tốt cho sức khỏe của thai phụ;
- Lô hội [nha đam]: Phụ nữ mang thai trong 3 tháng đầu nên tránh sử dụng nước ép lô hội vì nó có thể gây xuất huyết vùng chậu dẫn tới sảy thai;
- Hạt mè [vừng]: Là loại thực phẩm thai phụ không nên ăn quá nhiều trong giai đoạn đầu của thai kỳ. Hạt vừng khi kết hợp sử dụng với mật ong có thể dẫn tới sảy thai. Tuy nhiên, bà bầu có thể ăn hạt vừng đen trong giai đoạn cuối của thai kỳ để sinh con dễ dàng hơn;
- Gan động vật: Gan động vật có chứa nhiều vitamin A nhưng các bà bầu chỉ nên ăn 1 - 2 lần/tháng. Nguyên nhân là vì nếu ăn gan động vật quá nhiều sẽ dẫn tới tích tụ nhiều retinol có thể gây hại cho thai nhi;
- Đu đủ: Đu đủ xanh hoặc ương có chứa các enzyme có thể dẫn đến cơn co thắt tử cung gây sảy thai;
- Chùm ngây: Tuy rất giàu vitamin, kali và sắt nhưng chùm ngây lại có chứa alpha sitosterol có hại cho phụ nữ mang thai vì có thể dẫn tới sảy thai. Đó là lý do thai phụ trong 3 tháng đầu không nên ăn loại rau này;
- Chế phẩm từ sữa chưa tiệt trùng: Có chứa vi khuẩn listeria có hại cho phụ nữ mang thai;
- Thực phẩm sống: Rau, quả chưa rửa kỹ, rau mầm sống, thịt chưa được nấu chín,... vì một loại ký sinh trùng là toxoplasma sống trên rau, thịt chưa được rửa kỹ, nấu chín có thể gây hại cho sự phát triển tâm thần của thai nhi;
- Hải sản có hàm lượng thủy ngân cao: Các bà bầu đang mang thai 3 tháng đầu không nên ăn một vài loại cá và động vật giáp xác như cá kiếm, cá kình, cá ngừ, cá thu,... vì chúng có hàm lượng thủy ngân rất cao. Thay vào đó, thai phụ nên chọn tôm, cá cơm, cá hồi, cá rô phi,... vì chúng chứa ít thủy ngân, được chứng minh an toàn đối với phụ nữ mang thai. Đồng thời, thai phụ cũng không nên ăn hải sản tươi sống vì chúng có thể tồn tại vi khuẩn, virus gây hại cho sức khỏe của mẹ và bé;
- Các chất kích thích: Cà phê, rượu, bia và các chất chứa cồn làm tăng nguy cơ sảy thai, gây dị tật thai nhi hoặc khiến trẻ chậm phát triển;
- Muối: Giảm muối trong thực đơn đối với những thai phụ đang bị phù, tăng huyết áp hoặc bị nhiễm độc thai nghén để phòng ngừa nguy cơ tai biến khi sinh.
Mẹ bầu nên hạn chế ăn muối
Trong 3 tháng đầu thai kỳ, thai phụ thường bị ốm nghén nên có cảm giác ăn uống không ngon miệng, gây ảnh hưởng tiêu cực tới sức khỏe của người mẹ và gián tiếp ảnh hưởng xấu tới sự phát triển của thai nhi.
Để ăn uống ngon miệng hơn, giúp con đủ dinh dưỡng, mẹ bầu nên chia nhỏ khẩu phần ăn trong ngày nhằm tránh hiện tượng buồn nôn do ốm nghén. Bánh, sữa, hoa quả nên được chuẩn bị để ăn trong các bữa phụ để cung cấp đủ chất dinh dưỡng cho bé. Đồng thời, cần đảm bảo chế độ dinh dưỡng khoa học, bữa ăn đa dạng với nhiều loại thực phẩm khác nhau để đỡ gây cảm giác chán ăn. Ngoài ra, thai phụ cũng nên kết hợp thêm các bài tập thể dục nhịp nhàng như hít thở, yoga bà bầu,... để tiêu hóa tốt hơn, giảm ốm nghén, ăn ngon hơn.
Lưu ý tới những nguyên tắc quan trọng khi xây dựng chế độ dinh dưỡng 3 tháng đầu thai kỳ trên đây sẽ giúp thai phụ có sức khỏe tốt và thai nhi phát triển toàn diện.
Để đảm bảo sức khỏe của thai phụ và thai nhi tốt nhất, bạn nên lựa chọn đăng ký các gói Thai sản trọn gói tại các cơ sở y tế uy tín để được các bác sĩ thăm khám và theo dõi thường xuyên để xử lý kịp thời những phát sinh, rủi ro xảy ra trong suốt thai kỳ và sau khi chuyển dạ.
Tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec hiện có dịch vụ thai sản trọn gói như một giải pháp giúp mẹ bầu an tâm vì đã có sự đồng hành của đội ngũ y bác sĩ trong suốt thai kỳ. Khi lựa chọn Thai sản trọn gói, thai phụ được:
- Quá trình mang thai được theo dõi bởi đội ngũ bác sĩ có trình độ chuyên môn cao
- Thăm khám đều đặn, phát hiện sớm các vấn đề bất thường
- Thai sản trọn gói giúp thuận tiện cho quá trình sinh đẻ
- Trẻ sơ sinh được chăm sóc toàn diện
Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số 1900 232 389 [phím 0 để gọi Vinmec] hoặc đăng ký lịch trực tuyến TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn!
Chăm sóc sức khỏe phụ nữ mang thai: Cẩm nang mẹ bầu cần biết
XEM THÊM:
Mang thai 3 tháng đầu nên ăn gì? Đây là băn khoăn của nhiều bà mẹ về dinh dưỡng trong quá trình mang thai. Cùng phòng khám đa khoa Thái Hà tìm hiểu ngay sau đây.
Mang thai 3 tháng đầu nên ăn gì?
Thai nhi trong giai đoạn 3 tháng đầu mới được hình thành nên còn khá yếu. Do đó, thực phẩm tốt cho mẹ bầu mang thai 3 tháng đầu đóng vai trò rất quan trọng cho sự phát triển của bé trong suốt thai kỳ. Trong giai đoạn này, các mẹ bầu nên bổ sung các món ăn có chứa đầy đủ các chất dinh dưỡng thiết yếu sau:
- Axit folic hay vitamin B9: Đây là chất rất cần thiết cho hệ thần kinh của bé. Khi thiếu Axit Folic có thể dẫn đến: khiếm khuyết ống thần kinh, thai vô sọ hoặc tăng nguy cơ trẻ bị dị tật bẩm sinh ở tim, sứt môi,... Thịt gia cầm, ngũ cốc, các loại rau xanh, các loại trái cây giàu axit như chanh, cam,... là nguồn Vitamin B9 rất cần cho mẹ và bé. Tùy vào cơ địa của mỗi mẹ mà cần bổ sung từ 400 đến 600mcg axit folic mỗi ngày.
- Sắt: Đây là chất cần thiết trong việc vận chuyển oxy và các chất dinh dưỡng đến thai nhi, ảnh hưởng đến sự phát triển não bộ của thai nhi và tăng cường hệ miễn dịch của cả mẹ và bé. Khi thiếu sắt, mẹ bầu sẽ gặp tình trạng mệt mỏi, khó chịu, xanh xao, gây ảnh hưởng không nhỏ đến thai kỳ. Ngoài việc uống bổ sung viên sắt thì các thực phẩm như thịt bò, cải xoăn, ngũ cốc,... cũng chính là nguồn bổ sung sắt cần thiết cho mẹ và bé. Hàm lượng tiêu chuẩn sắt cần thiết cho mẹ bầu là từ 40 – 60 mg sắt mỗi ngày để có một thai kỳ khỏe mạnh.
- Canxi: Việc bổ sung canxi rất quan trọng cho sức khỏe của cả mẹ và thai nhi. Để tránh tình trạng mẹ bầu hay mệt mỏi, đau cơ hoặc tụt canxi huyết cho mẹ hoặc thai nhi dị tật về xương, thấp, lùn,... thì các mẹ bầu cần bổ sung thêm vi chất này đầy đủ mỗi ngày trong suốt thai kỳ. Canxi là chất cần có trong 3 tháng đầu mang thai. Bạn có thể cung cấp Canxi bằng cách ăn hải sản hoặc các loại thực vật như cà rốt, vừng,... Mẹ bầu cần bổ sung thêm canxi từ 800 – 1000mg và nên tăng dần theo chu kỳ mang thai nhé!
- Protein: Đây là thành phần không thể thiếu trong cơ thể, giúp mẹ bầu có một thai kỳ khỏe mạnh. Bà mẹ có thể bổ sung nguồn đạm [protein] dồi dào từ các loại thực phẩm như thịt, các loại đậu, ngũ cốc,... Mẹ bầu cần bổ xung khoảng 90gr protein mỗi ngày.
- Các vitamin và khoáng chất: Đây là các chất nâng cao đề kháng cho mẹ và bé, ngoài nâng cao chất đề kháng các chất này còn hạn chế tình trạng ợ hơi, táo bón, sạm da,... trong suốt thai kỳ của mẹ bầu. Các mẹ đừng bỏ qua các loại rau xanh và các loại trái cây như táo, cam, nho, quýt,... để bổ sung đầy đủ các chất xơ và Vitamin cần thiết cho cơ thể nhé! Đây là chất rất cần thiết cho mẹ bầu đang mang thai 3 tháng đầu cũng như trong suốt chu kỳ mang thai. Các mẹ nên bổ sung ít nhất khoảng 300gr vitamin mỗi ngày để cơ thể hấp thụ cho mẹ và bé cùng phát triển nhé!
Thông tin sức khỏe nên xem:
- Dấu hiệu mang thai
- Dấu hiệu thụ thai thành công
- Dấu hiệu thai ngoài tử cung
- Sau bao lâu quan hệ thì biết có thai
Top 20 món ăn mang thai 3 tháng đầu nên ăn
Sau đây là 20 thực phẩm tốt cho mang thai 3 tháng đầu mà chúng tôi muốn giới thiệu đến các mẹ bầu.
1. Đậu đen: Là loại thực phẩm cung cấp nhiều vitamin B cũng như Axit Folic.
2. Măng tây: Là loại thức ăn chữa nhiều Axit Folic, không những thế măng tây còn là món ăn chữa nhiều chất xơ rất tốt cho hệ tiêu hóa của mẹ bầu.
3. Các loại trái cây: Như đã đề cập ở trên, các loại trái cây là nguồn cung cấp vitamin và khoáng chất dồi dào cho thai kỳ
4. Thịt bò nạc: Thịt bò chứa nhiều Sắt và rất tốt cho thai kỳ những tháng đầu. Lưu ý là chị em nên nấu chín để đảm bảo vệ sinh nhé.
5. Thịt gà: Đây là nguồn cung cấp protein, vitamin rất hiệu quả cho quá trình mang thai mà không gây béo phì.
6. Cá hồi: Là nguồn thực phẩm chữa nhiều Omega 3 đây là chất rất cần cho sự phát triển trí não của thai nhi. Ngoài ra, cá hồi còn là nguồn cung cấp vitamin D và Canxi rất dồi dào.
7. Các loại hạt: Hạt óc chó, hạt điều, hạt hạnh nhân,... ngoài là loại thực phẩm dễ ăn ra thì còn cung cấp nhiều khoáng chất cần thiết cho thai.
8. Trứng: là loại thực phẩm chữa nhiều hàm lượng vitamin D, Canxi dồi dào. Lưu ý là chị em không nên ăn quá 5 quả trứng 1 ngày vì rất có thể bị đầy bụng hoặc gây thừa chất.
9. Súp lơ: đây là loại rau xanh giàu dinh dưỡng có chứa sắt và giàu axit folic nên rất tốt cho mẹ bầu mang thai những tháng đầu.
10. Đậu phộng: Chứa nhiều protein và chất béo nhưng chị em cũng chỉ nên sử dụng ít để tránh ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa.
11. Sữa chua: Có chữa nhiều lợi khuẩn, canxi và vitamin D rất tốt cho bà bầu hạn chế hiện tượng táo bón trong quá trình mang thai.
12. Cháo yến mạch: Đây là loại thức ăn chữa nhiều chất xơ, hỗ trợ hệ tiêu hóa tốt cho mẹ bầu.
13. Ngũ cốc: đây là nguồn thức ăn tổng hợp chữa nhiều vitamin, sắt và nhiều chất dinh dưỡng tốt cho quá trình mang thai.
14. Rau xanh: Những loại rau có màu xanh là thức ăn không thể thiếu cho bữa ăn hàng ngày không chỉ trong quá trình mang thai. Ăn rau xanh sẽ bổ sung nhiều vitamin & khoáng chất và giúp hệ tiêu hóa hoạt động tốt hơn.
15. Sữa: Các loại sữa cho mẹ bầu chữa rất nhiều vitamin, khoáng chất, omega 3,... Đây là nguồn dinh dưỡng không thể thiếu cho quá trình mang thai.
16. Khoai lang: Là thực phẩm có chứa nhiều tinh bột giúp nhuận tràng hạn chế táo bón ở bà bầu. Ngoài ra, khoai lang còn tăng sức đề kháng và tốt cho sự phát triển trí não cho thai nhi.
17. Cà rốt: Đây là loại rau ăn củ chứa rất nhiều vitamin A và Kali giúp mẹ và bé có làn da mịn màng và sáng mắt.
18. Đậu lăng: Là loại củ quả có chứa hàm lượng sắt, chất xơ, vitamin nhóm B và protein cao rất tốt cho bà bầu và bé.
19. Quả Bơ: có chữa nhiều vitamin - khoáng chất giúp ngăn ngừa dị tật cho thai nhi và bảo vệ hệ tim mạch cho mẹ rất tốt.
20. Uống đủ nước: Nước uông là nhu cầu rất cần thiết cho sự sống con người. Không chỉ phụ nữ mang thai cần bổ xung đầy đủ lượng nước mà bình thường các bạn cũng nên bổ xung đầy đủ lượng nước cho cơ thể mỗi ngày.
Hy vọng với những kiến thức mà phòng khám Thái Hà đã chia sẻ về mang thai 3 tháng đầu nên ăn gì sẽ giúp ích cho chị em đang trong thai kỳ 3 tháng đầu. Chúc mẹ và bé luôn khỏe mạnh!