Tai nạn thương tích ở trẻ em là một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tử vong, để lại di chứng tàn tật suốt đời cho trẻ. Phần lớn các trường hợp tai nạn thương tích trẻ em xảy ra là do sự bất cẩn của người lớn. Với bản tính thường hiếu động, thích tò mò, nghịch ngợm và chưa có kiến thức, kỹ năng, phòng tránh nên trẻ em rất dễ bị tai nạn thương tích. Nếu người lớn bất cẩn trong quá trình chăm nom trẻ thì dù ở môi trường nàotrẻ vẫn có thể gặp những nguy cơ xảy ra tai nạn như: bỏng nước sôi, nuốt phải dị vật, bị điện giật do cho tay vào ổ điện, ngã cầu thang…
Tai nạn thương tích những câu chuyện từ bệnh viện
Trường hợp 1: Cuối tháng 2/2020, bà N.T.K [ở H.Hóc Môn, TP.HCM] dùng ấm siêu tốc để nấu nước tắm cho cháu ngoại là bé T.T.T. [4 tuổi]. Khi nước sôi, bà K đi vào phòng lấy quần áo, khăn tắm thì nghe tiếng thét đau đớn của bé T. Bé bị cả ấm điện siêu tốc đổ vào người. Bé T được người nhà đưa đến bệnh viện địa phương cấp cứu. Sau khi bù dịch, giảm đau cho bé, bệnh viện chuyển bé đến Bệnh viện Nhi Đồng 1. Tuy bé T qua được phẫu thuật cắt lọc da hoại tử, xử lý vết thương tránh nhiễm trùng, nhưng sau khi lành bệnh, bé phải chịu những vết sẹo chằng chịt, sẹo co rút ảnh hưởng đến tâm lý, cũng như chất lượng sống sau này.
Trường hợp 2: Đêm trực ngày 17/03/2020, các bác sĩ Khoa Tai Mũi Họng- Bệnh viện Nhi Đồng 1 vừa gắp dị vật thực quản thành công cho bé gái TPGH 55 tháng tuổi. Qua hỏi bệnh, người thân bé cho biết, bé ngậm đồng xu trong lúc chơi đùa thì bất ngờ nuốt luôn. Sau nuốt đồng xu bé nôn ói nhiều, ăn uống không được, chảy nước bọt liên tục nên người nhà đứa bé vào bệnh viện cấp cứu.Sau thăm khám và chụp X-quang ngực - bụng thẳng, bác sĩ trực nhận định dị vật cản quang nằm trong thực quản đoạn cổ. Dị vật hình tròn, to, nằm ở vị trí miệng thực quản có hình giống đồng xu. Sau khi gây mê, nhóm phẫu thuật nhanh chóng gắp dị vật ra khỏi miệng thực quản một cách nhẹ nhàng. May mắn, sau khi đã gắp dị vật ra, soi kiểm tra thấy lòng thực quản không tổn thương niêm mạc. Dị vật là đồng xu của máy chơi game.
Trường hợp 3: Vào tháng 02/2020 tại BV Đa khoa tỉnh Hòa Bình đã tiếp nhận một trường hợp bệnh nhi được người nhà đưa đến bệnh viện trong tình trạng hoảng loạn, nôn mửa, vật vã. Được biết gia đình bệnh nhi đã trộn hỗn hợp dung dịch thuốc trừ sâu và dầu diesel định mang ra ruộng để tẩm vào hạt lạc trước khi đem trồng. Hỗn hợp này được đựng trong vỏ chai nước ngọt và để trong tầm với của trẻ. Trẻ nhầm tưởng là nước ngọt nên đã uống một ngụm. Sau quá trình cấp cứu bằng nhiều biện pháp như loại bỏ chất độc ra khỏi cơ thể, dùng thuốc trung hòa độc chất, đảm bảo các chỉ số sinh tồn và điều chỉnh các rốiloạn khác, thì bệnh nhi đã qua cơn nguy kịch.
Không phải tất cả các trường hợp tai nạn đều được may mắn cứu chữa kịp thời như các trường hợp nói trên. Chưa kể đến nhiều trường hợp sau khi cứu chữa, cũng để lại nhiều tổn thương lẫn di chứng nặng nề cho trẻ.
Phòng chống tai nạn thương tích cho trẻ
Với sự nguy hiểm cùng những hậu quả nặng nề, các bậc phụ huynh, cha mẹ cần chú ý việc bảo vệ, phòng ngừa cho trẻ ngay tại chính ngôi nhà của mình. Các biện pháp cơ bản phòng chống tai nạn thương tích trong nhà cho trẻ cần được quan tâm và thực hiện:
Phòng chống ngã: Cửa sổ phải có chấn song để trẻ không chui qua được, làm cửa chắn ở đầu và cuối cầu thang khi có trẻ dưới 6 tuổi. Cầu thang phải có lan can chắc chắn với chấn song đảm bảo trẻ không chui qua được hoặc trèo lên. Sử dụng gạch chống trơn trượt để lát gạch phòng tắm, lối đi lại trong nhà. Sân, cổng, ngõ cần làm bằng phẳng, không trơn trượt.
Phòng chống thương tích do các vật sắc nhọn: Sắp xếp gọn gàng các vật sắc nhọn [dao, kéo], các dụng cụ lao động [cày, bừa, liềm, hái...] trong giá treo, ngăn kéo ngoài tầm với của trẻ hoặc kho có khóa để không gây thương tích cho trẻ; bịt các góc nhọn ở cạnh bàn khi nhà có trẻ nhỏ dưới 6 tuổi.
Phòng chống ngộ độc: Đảm bảo an toàn thực phẩm, không để trẻ ăn phải thức ăn ôi thiu. Nên có tủ đựng thuốc để ở vị trí ngoài tầm với của trẻ dưới 6 tuổi. Các chất độc như xăng, dầu hỏa, thuốc trừ sâu, các chất diệt côn trùng, chất tẩy rửa và bột giặt để trong kho có khóa để trẻ không tiếp cận được.
Phòng chống bỏng, điện giật: Dây dẫn điện phải được đi ngầm trong tường hoặc phải có vỏ bọc chắc chắn, đảm bảo an toàn; các công tắc điều khiển. Cầu chì, ổ cắm được lắp đặt ngoài tầm với của trẻ dưới 6 tuổi, có hộp bảo vệ hoặc nắp đậy an toàn. Khu bếp nên riêng biệt hoặc có cửa ngăn hoặc khóa để trẻ dưới 6 tuổi không tiếp xúc được bếp lửa, bình ga. Đèn, diêm, bật lửa, đồ đựng thức ăn nóng, phích nước nóng cần sắp xếp để ở ngoài tầm với của trẻ dưới 6 tuổi. Không để trẻ dưới 6 tuổi trong nhà tắm một mình, tắt bình nóng lạnh khi không sử dụng. Các hố vôi tôi cần có rào chắn an toàn không để trẻ tiếp cận.
Phòng chống đuối nước: Đảm bảo ao, hố chứa nước, hố vôi, cống thoát nước trong khu vực xung quanh nhà phải có hàng rào chắc chắn ngăn trẻ tiếp cận. Giếng nước, bể nước hoặc các đồ dùng chứa nước khác phải có nắp đậy an toàn; không để trẻ dưới 6 tuổi một mình trong buồng tắm.
Phòng chống bị động vật cắn, đốt hút: Nên phát quang xung quanh nhà, vật nuôi trong nhà phải được nuôi giữ đảm bảo an toàn cho trẻ và phải được tiêm phòng theo đúng quy định. Cần dạy bảo trẻ không nên trêu chọc khi vật nuôi đang ăn, đang ngủ hay cho bú, chăm sóc con.
Phòng chống hóc sặc ở trẻ nhỏ: Không để các đồ vật nhỏ như đồng xu, cúc áo, đồ chơi trong tầm với của trẻ. Lưu ý khi cho trẻ nhỏ ăn các đồ ăn dễ gây nghẹn, dính, thạch, hoa quả có hạt như vải, nhãn…
Ngoài việc cung cấp môi trường sống an toàn cho trẻ trong gia đình, trẻ cần luôn có sự quan tâm giám sát, trông nom của bố mẹ hoặc người trông trẻ, để giảm tối đa khả năng trẻ có thể tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ một cách dễ dàng. Cần dạy cho trẻ biết về các yếu tố nguy cơ và các biện pháp phòng chống thương tích thông qua các hoạt động sinh hoạt hàng ngày.
Còn rất nhiều nguy cơ dẫn đến tai nạn thương tích ở trẻ em, cách phòng ngừa hiệu quả nhất là sự quan tâm chú ý của người lớn khi trông trẻ, người lớn luôn phải nhớ rằng “tai nạn thương tích có thể xảy ra với trẻ bất cứ lúc nào và bất cứ ở đâu”. Chỉ một phút thiếu tập trung, có thể dẫn đến hậu quả vô cùng nghiêm trọng cho trẻ nhỏ.
Các em nhỏ ở lứa tuổi mầm non chưa đủ khả năng và nhận thức về những tai nạn nguy hiểm. Vì vậy, người lớn cần nắm rõ 8 biện pháp phòng chống tai nạn thương tích cho trẻ mầm non dưới đây để tạo nên môi trường sống an toàn và lành mạnh cho các bé.
Phòng chống tai nạn thương tích cho trẻ mầm non
Tai nạn thương tích là một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến di chứng tàn tật suốt đời hay thậm chí là tử vong ở trẻ nhỏ, không chỉ gây ra những đau đớn về thể xác mà nó còn khiến tinh thần của trẻ bị tổn thương. Đa phần, các trường hợp này xảy ra là do sự bất cẩn, thiếu hiểu biết của người lớn. Vì vậy, việc phòng chống tai nạn thương tích cho trẻ mầm non là nhiệm vụ vô cùng quan trọng trong mỗi gia đình, nhà trường và toàn xã hội.
Ở lứa tuổi mầm non, các em thường rất hiếu động, nghịch ngợm, tò mò về thế giới xung quanh và chưa có kiến thức, kỹ năng để nhận biết cũng như phòng tránh những mối nguy hiểm, nên rất dễ gặp phải tai nạn thương tích.
Tai nạn là những tác động bất ngờ, ngoài ý muốn do các tác nhân bên ngoài, gây nên thương tích cho cơ thể.
Thương tích là tổn thương trên cơ thể khi phải chịu tác động đột ngột nằm ngoài khả năng chịu đựng của cơ thể, hoặc là hiện tượng rối loạn chức năng do thiếu những yếu tố cần thiết cho sự sống như không khí, nước và nhiệt độ phù hợp.
Xem thêm: hiết kế trường mầm non đạt chuẩn
9 loại tai nạn thương tích cho trẻ mầm non
Là những trường hợp bất ngờ xảy ra va chạm trong quá trình tham gia giao thông, và nó nằm ngoài ý muốn chủ quan của con người. Nguyên nhân dẫn đến tai nạn giao thông là do sự bất cẩn của người điều khiển xe cộ, hoặc do chất lượng đường xá, chất lượng máy móc của xe không đảm bảo an toàn…
Bỏng được chia làm 2 loại: bỏng nóng và bỏng lạnh. Bóng nóng là tai nạn thương tích mà các em nhỏ thường gặp phải, nó là hiện tượng tổn thương một hoặc nhiều lớp tế bào da do tiếp xúc với nhiệt độ cao như nước sôi, lửa hay do tia cực tím, phóng xạ, điện giật, chất hóa học…; hoặc là hiện tượng phổi bị tổn thương do hít phải khói độc hại.
Bỏng lạnh là trường hợp khá hiếm gặp, đó là tình trạng mô sống trên cơ thể người bị đông cứng và tổn thương do tiếp xúc với nhiệt đột quá thấp.
Đuối nước là những trường hợp tai nạn thương tích xảy ra khi bị chìm trong các chất lỏng như nước, xăng, dầu… gây ra tình trạng ngạt thở do thiếu oxy dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng khác như chết tế bào não hoặc thậm chí là ngừng nhịp tim, tử vong.
Đây là tai nạn thương tích xảy ra do tiếp xúc với nguồn điện dẫn tới những hậu quả nghiêm trọng như bỏng hay tử vong.
Ngã là tai nạn mà các bạn nhỏ rất dễ gặp phải bởi tính hiếu động, nghịch ngợm ở lứa tuổi này. Ngã xảy ra do vấp phải những vật cản trong quá trình di chuyển hoặc là rơi từ trên cao xuống, dẫn đến những tổn thương ngoài da hay nghiêm trọng hơn là gãy xương…
Là những tai nạn thương tích khi bị các loại động vật tấn công như cắn, húc, đâm phải…
Là trường hợp ăn vào, hút vào, tiêm vào cơ thể những chất độc tố dẫn đến tình trạng hoa mắt, chóng mặt, nôn mửa hay đi ngoài, nghiêm trọng hơn là hiện tượng co giật, mê man hặc thậm chí dẫn tới tử vong.
Trẻ nhỏ gặp phải tai nạn khi tiếp xúc với các loại máy móc đang vận hành [máy cưa, máy xát…] hay đùa nghịch những vật sắc nhọn [dao, kéo, liềm…] gây thương tích ngoài da hoặc những thương tổn nghiêm trọng hơn như mất đi bộ phận cơ thể…
Bạo lực là hành động dùng sức mạnh vũ lực của một người hay một nhóm người gây ra những tổn thương cơ thể và tinh thần cho người khác.
Những biện pháp phòng ngừa tai nạn thương tích cho trẻ mầm non
Để phòng ngừa tai nạn thương tích cho trẻ mầm non, phụ huynh cũng như các giáo viên tại nơi trông giữ trẻ phải có ý thức thực hiện tốt các biện pháp phòng ngừa hiệu quả, chủ động quan tâm và quản lý các con để có thể xây dựng môi trường sống an toàn, lành mạnh cho trẻ nhỏ.
Đảm bảo cho không gian vui chơi của trẻ luôn thoáng mát, sạch sẽ; các sân chơi cần bằng phẳng và không bị trơn trượt, có hệ thống thoát nước tốt để tránh tình trạng đọng nước trong những ngày mưa gió.
Cửa sổ, hành lang hay cầu thang trong nhà phải có lan can, tay vịn. Tránh để trẻ chơi tại những nơi có nguy cơ sập đổ, bàn ghế hỏng phải được sửa chữa hoặc thay mới kịp thời.
Đồ chơi ngoài trời như đu quay, cầu trượt… dụng cụ thể thao, đồ dùng cho chuyên đề giáo dục phải đảm bảo chắc chắn, hoạt động an toàn và được kiểm tra, bảo dưỡng thường xuyên.
Bên cạnh đó, người lớn cũng cần nhắc trẻ không được leo trèo, đu bám lên lan can hay cây cối để phòng chống tai nạn thương tích cho trẻ mầm non.
Đối với các bạn nhỏ hiếu động và nghịch ngợm thì hiện tượng đánh nhau xảy ra khá thường xuyên, vì vậy các bậc phụ huynh cũng như giáo viên cần nhắc nhở kịp thời, giáo dục các con không được xô đẩy, đánh bạn.
Không cho phép các bạn nhỏ sử dụng những vật sắc nhọn để tránh gây thương tích cho bản thân và những người xung quanh.
Đồng thời, người lớn cần trông chừng và quan tâm, để con luôn giữ tinh thần vui vẻ, hòa nhã, đoàn kết với các bạn. Tránh gieo rắc cho các con những suy nghĩ tiêu cực và cách ứng xử bạo lực.
Trong quá trình tham gia giao thông, ba mẹ cần trang bị đầy đủ những đồ bảo hộ cơ bản cho bé như mũ bảo hiểm khi ngồi xe máy, thắt dây an toàn hay ghế chuyên dụng cho các bạn nhỏ khi ngồi ô tô. Người lớn cũng cần chấp hành tốt luật an toàn giao thông để tránh những tai nạn thương tích không đáng có.
Các trường mầm non cần có hàng rào và cổng để học sinh không chạy ra ngoài đường, gây nguy hiểm. Bên cạnh đó, giáo viên hãy hướng dẫn các con chấp hành luật an toàn giao thông và tuyên truyền, nhắc nhở phụ huynh không nên lái xe trong sân trường cũng như những sân chơi ngoài trời của con trẻ.
Việc gắn biến báo trường học ở khu vực gần trường giúp thông báo cho người tham gia giao thông cần chú ý quan sát, giảm tốc độ ở đoạn đường này cũng là một biện pháp phòng chống tai nạn khá hiệu quả mà các nhà trường nên áp dụng.
Những thứ dễ gây bỏng như phích nước nóng, nồi cơm điện, bếp nấu… cần được bố trí hợp lý, tránh xa tầm tay trẻ em.
Tuyệt đối không để trẻ tiếp xúc với bật lửa, diêm quẹt, nến…; các loại vật liệu dễ cháy nổ như xăng, ga, cồn… Và phụ huynh nhớ để ý cũng như nhắc nhở trẻ tránh xa ống bô xe máy khi vừa tắt máy, bởi những trường hợp bỏng do ống bô xảy ra khá nhiều ở trẻ nhỏ.
Để hộp đựng thuốc và hóa chất xa tầm tay với của trẻ, cho trẻ uống thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ.
Tập bơi không chỉ giúp trẻ rèn luyện thể lực, tốt cho sức khỏe mà đây còn là một cách phòng chống tai nạn đuối nước vô cùng hữu hiệu. Bên cạnh đó, đừng để trẻ chơi gần bờ ao, sông suối một mình; và khi đi thuyền, đò phải mặc áo phao bảo hộ.
Giếng, bể nước trong gia đình hay trường học cần phải có nắp đậy và không để thùng, chum vại nước tại những nơi trẻ có thể thiếp cận.
Lắp đặt hệ thống điện an toàn, không để dây trần, các thiết bị như ổ điện, bảng điện cần để xa tầm với của trẻ. Với những ổn điện cố định trên tường cần có biện pháp che chắn để trẻ không thể tiếp xúc với nguồn điện.
Khi chuẩn bị đồ ăn cho trẻ, ba mẹ cần lựa chọn những thực phẩm tươi, sạch và tránh những đồ mà bé bị dị ứng. Cũng không nên cho trẻ ăn ở những quán ăn vỉa hè, thiếu vệ sinh.
Ở trường cũng vậy, các cô cần lựa chọn nguyên liệu nấu ăn đảm bảo an toàn thực phẩm, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng.
Để tránh gây ra trường hợp hóc – sặc, ba mẹ nên gỡ kĩ thức ăn không còn xương trước khi cho con ăn và dạy trẻ nhai kỹ khi ăn uống.
Để ý và nhắc nhở trẻ không được cho hột, hạt hay những vật thể lạ vào tai, mũi và miệng.
Trên đây là những tai nạn thương tích thường gặp ở trẻ em và cách phòng chống mà các bậc phục huynh nên lưu ý. Tuy vậy, sự quan tâm và cẩn thận của người lớn mới là biện pháp phòng chống tai nạn thương tích cho trẻ mầm non hiệu quả nhất. Để tạo ra môi trường vui chơi và phát triển an toàn, lành mạnh cho con trẻ, mỗi người hãy nâng cao ý thức chăm sóc và bảo vệ các con.