Thuốc đông y có tác dụng loại trừ độc tố, thanh lọc, điều hòa cơ thể. Sắc thuốc là quá trình giúp các có lợi trong thuốc được tiết ra, hòa tan với nhau.
Khi sắc thuốc, nhiều người cho rằng màu nước càng đậm thì thuốc càng có tác dụng. Thực ra, đó là một sai lầm. Theo People,nếu sắc quá lâu, nồng độ trong thuốc sẽ mất cân bằng. Điều này không chỉ làm giảm tác dụng của thuốc mà còn khiến thuốc bị đắng, khó uống.
Ảnh: Ibhua.
Để sử dụng thuốc đông y một cách hiệu quả, bạn cần tuân thủ thời gian sắc thuốc theo tính chất của thuốc. Cụ thể,nếu là thuốc chữa bệnh thì trước tiên nên sắc khoảng 10-15 phút, sau đó đun nước thuốc thứ hai khoảng 10 phút. Nếu là thuốc bổ thì nên sắc khoảng từ 30-40 phút, sắc tiếp lần thứ hai từ 25-30 phút. Đối với các loại thuốc thông thường khác thì sắc lần đầu khoảng 20-25 phút, lần hai khoảng từ 15-20 phút. Sắc xong thuốc, bạn có thể lọc qua, bỏ cặn thuốc.
Lưu ý, một số vị thuốc như bạc hà, tía tô, hoắc hương dễ bay hơi nên trong khi sắc thuốc nên đậy kín. Các loại thảo dược có tác dụng giải nhiệt như kim ngân, hoa cúc, sa nhân đỏ, trầm hương cũng không nên sắc quá lâu mà nên hỏi bác sĩ về lượng thuốc cũng như thời gian sắc thuốc.
Những thành phần trong thuốc đông y có chứa saponin như tam thất, ngưu tất, cam thảo nếu chưa đun tới 100 độ C mà đã sôi thì vẫn nên đun tiếp, nếu không sẽ làm giảm hiệu quả thuốc.
Nguyễn Xuân
Để sắc thuốc Bắc bạn có thể sử dụng ấm điện hoặc ấm đất, đun củi hoặc đun gas nếu sắc với số lượng ít. Nếu sắc với số lượng lớn, dùng cho các cơ sở sản xuất thuốc lớn hơn có thể máy sắc thuốc với dung tích lớn. Tuy nhiên dù là cách nào thì cũng nên tuân thủ quy trình sắc thuốc dưới đây:
Rửa thuốc Bắc
Rửa thuốc Bắc là một trong những bước đầu tiên quan trọng để giúp thuốc được sạch sẽ, an toàn. Bởi hiện nay thuốc không được hái tự nhiên như trước mà được trồng, chăm sóc đại trà. Quá trình trồng có nhiều loại hóa chất, quá trình sơ chế thuốc có nhiều loại hóa chất chống mối, mọt. Vì thế phải được rửa sạch trước khi sắc để đảm bảo an toàn.
Thuốc trước khi sắc phải rửa sạch
Cách rửa thuốc bắc
- Bạn phải dùng nước ấm để rửa thuốc. Cho nước ấm đổ ngập vào thang thuốc, sau đó đảo và khuấy đều 10 lần trong 10 – 15 giây. Sau đó làm lại như thế thêm 1 lần.
- Sau khi đã rửa thuốc, thực hiện bước tiếp cho thuốc vào ấm hoặc chậu inox ngâm khoảng 2 – 3 phút. Tiếp tục chắt nước đó đổ đi.
Mục đích của 2 lần tráng nước thuốc là loại bỏ các chất chống mối, mọt còn trên thang thuốc. Lần ngâm thuốc chính là để làm tan đi các chất độc hại còn dư lại chưa tan ra hết trong thuốc.
Thời gian hợp lý để sắc 1 vài vị thuốc
Việc sắc thuốc như thế nào sẽ được các thầy thuốc dặn dò khi kê đơn cho bạn. Tuy nhiên thì về cơ bản các loại thuốc sẽ được sắc như sau dù là ấm điện hay máy sắc thuốc:
- Đối với các bài thuốc nếu có vị Hắc Phụ Tử hay Bạch Phụ tử thì sẽ sắc từ 3 – 4 tiếng.
- Nếu là vị thuốc nấm Phục Linh, Phục Thần hay nấm Linh Chi sẽ sắc trong khoảng thời gian là 2 tiếng.
- Nếu là vị thuốc Đại Hoàng, câu đằng thì sẽ sắc trong 15 phút. Vị thuốc này sẽ cho vào khi sắc gần xong thuốc.
Cách sắc thuốc đúng chuẩn đơn giản mà nhanh chóng
Như đã nói, việc sắc thuốc đơn giản có thể áp dụng bằng ấm điện sắc thuốc có hẹn giờ nếu là sắc thuốc với số lượng ít. Nếu là cơ sở sắc thuốc lớn thì nên sử dụng máy sắc thuốc.
Cách thực hiện
Nếu sắc thuốc bằng ấm điện thì chỉ cần rửa thuốc bắc như đã hướng dẫn bên trên. Sau đó cho thuốc đã rửa vào ấm điện và kèm với mực nước như hướng dẫn của thầy thuốc. Thường mức nước để sắc sẽ từ 2 – 8 bát nước và sắc còn lại nửa hoặc 1 bát thuốc.
Tùy theo từng vị thuốc mà có lượng nước sắc phù hợp
Nếu việc sắc thuốc được dùng cho cả ngày, uống thay nước thì cho từ 1.5 – 3 lít nước vào và sắc thuốc. Tùy theo vị thuốc và cách hướng dẫn cho nước và thu lại lượng cần uống mà thực hiện.
Đối với loại máy sắc thuốc công nghiệp dùng cho các cơ sở sắc thuốc lớn, sẵn để đáp ứng nhu cầu người bệnh, có thể chọn loại máy với dung tích 13 lít, 20 lít hay 40 lít. Việc sắc cho ra được lượng thuốc lớn sẽ giúp giảm bớt thời gian sắc thuốc. Đồng thời thiết bị này cũng sẽ giúp sắc được thuốc một cách chất lượng và hiệu quả nhất.
Chú ý đến nguồn nước
Nguồn nước dùng để sắc thuốc cũng là 1 yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến hiệu quả của thuốc. Lời khuyên khi sử dụng nước sắc thuốc chính là không dùng nước máy. Trong nước máy có nhiều loại chất khử trùng như chlorine hoặc fluorine không tốt. Nguồn nước tốt nhất dùng để sắc thuốc là nên sử dụng nước đã đun sôi và để nguội. Nước này đã loại bỏ được các chất cứng trong nước, thuốc tẩy nước gây hại và ảnh hưởng đến hiệu quả sắc thuốc.
Xem thêm: Cách sắc thuốc đông y bằng ấm điện đúng chuẩn nên biết
Vậy bảo quản nước thuốc sau khi sắc như thế nào?
Sau khi đã tìm được cách sắc thuốc bắc đúng chuẩn thì việc tiếp theo bạn phải làm chính là bảo quản thuốc. Nếu như sử dụng trong ngày thì không cần chú ý nhiều. Nhưng nếu là loại sắc với máy sắc thuốc dung tích lớn thì cần chú ý đến việc bảo quản cho tốt.
Thuốc sau sắc nên được người bệnh dùng ngay
Tùy theo từng loại thuốc mà có thời gian sử dụng là bao lâu. Vì vậy mà cần sắc theo nhu cầu của người bệnh. Đảm bảo uống trong ngày để tránh hư hại thuốc. Nhất là trong điều kiện khí hậu Việt Nam nóng ẩm rất dễ thiu, hỏng thuốc.
Xem thêm: Máy vo viên thuốc đông y là gì? Ưu điểm của máy vo viên thuốc đông y
Lời kết
Với những chia sẻ trên đây, bạn đã biết cách sắc thuốc bắc đơn giản rồi. Có thể lựa chọn tùy theo số lượng thuốc sắc. Vì vậy nên chú ý lựa chọn phương pháp phù hợp để tiết kiệm thời gian cũng như sự hiệu quả khi sắc thuốc. Nếu cần tư vấn hay chọn mua máy sắc thuốc có thể liên hệ với vinakitchen.net để được hỗ trợ tư vấn.