Tại sao tết phải ăn thịt kho hột vịt

Món ngon ngày Tết Nguyên đán thắt chặt tình cảm gia đình

Món ngon ngày Tết Nguyên đán tuy giản dị nhưng bao năm qua luôn giữ vị trí không thể thiếu trên mâm cơm Tết.

Thịt kho hột vịt có tên gọi khác là thịt kho tàu

Thịt kho hột vịt hay thị kho tàu tàu không lạ lẫm gì với nhiều người Việt. Nhất là những người sống từ miền Nam Trung Bộ trở vào trong. Ngày nào người ta cũng có thể làm món này để ăn nhưng khi Tết đến, họ vẫn làm, vì nó là một món ăn truyền thống của tất cả người dân.

Cái thú vị ở chỗ, cũng là thịt nhưng thiên biến vạn hóa, mỗi vùng một kiểu. Miền Bắc lạnh giá thì gọi là thịt đông, nấu không có nước dừa và trứng luộc. Những miền Nam nắng âm lại nấu bằng nước dừa với vị béo ngậy. Và miếng thịt heo được cắt vuông văn, lớn gấp 3 lần miếng thịt kho bình thường.

Ở miền Nam khí hậu nóng hơn miền Bắc nên không thể nấu thịt đông, do đó người miền Nam chỉ cần làm một nồi thịt lớn là có khả năng dự trữ khá lâu trong các ngày tết khi chợ chưa mở cửa.

Đặc điểm vùng sông nước khiến cho miền Nam chỉ có thể nuôi gia súc cỡ vừa & nhỏ và gia cầm nên nguồn trứng vịt và thịt heo (lợn) khá dồi dào. Nước dừa là loại thực phẩm rất phổ biến ở miền Nam do khí hậu nơi đây phù hợp với cây dừa, sự giao lưu tiếp biến với các tộc người như Hoa, Khơme ở đây ảnh hưởng đến ẩm thực của người Việt, món ăn thường có vị ngọt thanh của nước dừa hoặc chút đường. Những yếu tố trên đã góp phần hình thành nên món ăn gọi là "thịt kho trứng" hay "thịt kho tàu" (chữ tàu không phải là món ăn của người Hoa mà có ý nghĩa là lạt hay nhạt)

Rất nhiều người Việt nghe nói đến “kho tàu” thì đều nghĩ, món ăn này được bắt nguồn từ Trung Quốc. Tuy nhiên người Hoa lại rất ít người ăn món này. Theo nhà văn người nam bộ Bình Nguyên Lộc, chữ "tàu", ở đây, theo nghĩa của người "miên dưới" là "lạt", như sông Cái Tàu Thượng, sông Cái Tàu Hạ là hai con sông nước lợ. Như vậy thịt kho tàu không phải là thịt kho của người Trung Hoa, mà chỉ đơn giản là món thịt kho lạt.

Cũng có thuyết rằng, món thịt kho bên Tàu từ cái ông tể tướng Vương An Thạch đời Tổng nghĩ ra, nhưng xem lại thì cái món thịt kho của ông, chẳng giống gì cái cách mà chúng ta thấy ở miếng thịt kho tàu xứ Việt. Vậy hóa ra cái món thịt kho mà được cả miền Nam hâm mộ ấy, đúng như lời giáo sư Trần Văn Khê nói: món thịt kho tàu" hóa ra lại là "ta" hoàn toàn, món Việt trăm phần trăm.

Món ngon ngày Tết Nguyên đánthắt chặt tình cảm gia đình

Thịt kho hột vịt, cùng với bánh tét, dưa hấu, canh khổ qua dồn thịt, đã trở thành món không thể thiếu trong thực đơn ngày Tết Nguyên đán của người Nam Bộ. Miếng thịt mềm lục có ca màu đỏ au của thịt nạc, trong trong của mỡ, nâu nâu của bì hầm nhừ, sóng sánh vàng ươm của nước màu chưng đường. kèm vị bùi của nước dừa xiêm, vị mặn của nước mắm đã được làm thanh đi bằng đường, thi thoảng có thêm vị học của chút xì dâu, điểm xuyết thêm mấy hột vịt luộc mà nước thịt ngấm đều từ trong lòng đo đến lòng trắng, đặt cạnh bát cơm trắng thơm nức trên bàn thờ ông bà, bên cạnh đĩa dưa chua, dường như đã thành truyền thông trong mâm cơm cúng tưởng nhớ ông bà tổ tiên.

Thịt kho hột vịt là món ăn hiếm hoi xuất hiện trong cả thực đơn hàng ngày lẫn mâm cỗ Tết. Với thịt, trứng, vị đậm đà, màu sắc bắt mát, món ăn này mang đến sự ấm cúng, sum vầy. Sự hoà hợp các nguyên liệu thể hiện tình cảm gia đình hòa thuận, yên vui. Hương vị và ý nghĩa đã khiến thịt kho hột vịt trở nên quen thuộc và trường tồn cùng Tết Việt.

Tết Nguyên đán có nồi thịt kho, cả năm nhà sung túc

Chỉ cần nghe hương thơm hấp dẫn, béo ngậy tỏa ra từ chén thịt kho tàu đặt cùng với chén cơm trắng nóng bốc hơi nghi ngút là thấy Tết Nguyên đán kề bên.

“Số cô không giàu thì nghèo

Ngày 30 Tết thịt treo trong nhà”

Đây vốn dĩ chỉ là câu ca dao châm biếm sự mê tín của người xưa, nhưng ở một khía cạnh nào đó, đây cũng chính là một văn hóa của người Việt Nam khi Tết đến xuân về. Tết là trong nhà chuẩn bị thịt lợn để chế biến ra vô vàn món ngon. Nếu người miền Bắc sử dụng thịt lợn để xào bóng, để gói bánh chưng, để làm giò thủ thì trong Nam, người dân chỉ có một món mà ai nghe tên cũng thấy Tết về: thịt kho hột vịt.

Người dân miền Nam thường hài hước cho rằng thịt kho tàu cũng như hương vị của cuộc đời, phải đủ cay (của ớt), đắng (của nước hàng), mặn mà (của nước mắm), ngọt ngào (của đường phèn), trải qua vất vả, tôi luyện thì mới trở thành ngon ngọt.

Khi người Pháp có mặt ở Việt Nam, món ăn họ cảm thấy bất ngờ nhất chính là thịt kho tàu. Thịt kho tàu Việt Nam thoát hoàn toàn khỏi công thức chuẩn mang quá nhiều đường của dân Quảng Đông (Trung Quốc). Ở Việt Nam, đặc biệt là Bắc Việt, thịt kho tàu là thứ để chứng minh một gia đình thuộc tầng lớp thượng lưu trong xã hội đói kém thủa ấy.

Chính người Pháp cũng là người biến thể cách ăn thịt kho tàu của người dân Việt Nam. Nếu trước đó, thịt kho tàu chỉ được ăn cùng cơm trắng thì chính bánh mỳ của người Pháp mang đến Việt Nam là một lựa chọn khác cho món thịt kho tàu.