Phụ nữ hút thuốc lá khi mang thai không chỉ gây ảnh hưởng đến sức khỏe mà những chất độc có trong khói thuốc có thể theo đường máu của mẹ truyền đến thai nhi và gây dị dạng hoặc khó nuôi.
Theo các chuyên gia Nhi khoa, khói thuốc lá có chứa đến 4.000 hóa chất độc hại, trong đó có khoảng 60 hóa chất gây ung thư bao gồm cả kim loại nặng và Carcinogens. Nguy hiểm nhất là nếu mẹ hít phải khói thuốc lá cho dù là thụ động hoặc chủ động, các hoạt chất Carbon monoxide và Nicotine có thể theo đường máu của mẹ đến thai nhi và gây ra nhiều ảnh hưởng nghiêm trọng.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới, dựa trên một số nghiên cứu tiến hành trên phụ nữ hút thuốc lá cho thấy, hai hoạt chất CO và Nicotin có trong khói thuốc có thể gây tác động xấu đến phôi thai. Các chuyên gia giải thích rõ hơn, khí CO làm giảm khả năng vận chuyển oxy đến phôi thai. Nicotin làm tăng nồng độ epinephrine và một số hóa chất khác khiến máu đến nuôi dưỡng phôi thai bị giảm. Bên cạnh đó, hợp chất này có thể đi qua nhau thai khiến huyết áp tăng cao, làm tăng nguy cơ tiền sản giật ở thai phụ.
Ngoài ra, phụ nữ mang thai hút thuốc lá có thể gây vỡ ối, tăng khả năng sinh non cao hơn những người không hút thuốc. Nguy hiểm hơn, vỡ ối sớm sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn gây hại từ bên ngoài xâm nhập vào môi trường vô khuẩn của thai nhi dẫn đến tình trạng nhiễm trùng, thậm chí có thể đe dọa đến tính mạng của thai nhi.
Cho dù mẹ bầu không hút thuốc lá trực tiếp nhưng việc hít phải khói thuốc lá một cách thụ động cũng gây mang lại nhiều bất lợi cho cả mẹ và thai nhi.
Nếu chẳng may ngửi phải mùi khói thuốc lá khi mang thai, các hoạt chất hóa học độc hại trong thuốc lá sẽ ngấm vào máu thai nhi. Khi đó, việc vận chuyển oxy đến thai kém dần và ảnh hưởng đến việc hình thành cũng như phát triển của bé.
Mặt khác, nhau thai bị nhiễm Nicotin sẽ làm giảm lượng máu nuôi dưỡng đến bào thai gây ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa, tim mạch và thần kinh của trung ương. Ngoài ra, ngửi phải mùi thuốc lá khi đang mang thai có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh sau:
- Một số bệnh về đường hô hấp như viêm phổi, viêm phế quản và viêm tiểu phế quản
- Suy phổi
- Viêm tai giữa gây mất thính lực ở trẻ
- Khó thở, thở khò khè hoặc ho
- Viêm màng não có thể gây tử vong hoặc điếc, bại não
- Hen suyễn
- Sức đề kháng và hệ miễn dịch suy yếu
- Sinh non
- Thiếu cân
- Trường hợp nặng gây đột tử ở trẻ sơ sinh [SIDS]
Theo các chuyên gia y tế, cách tốt nhất để giảm thiểu rủi ro và bảo vệ sức khỏe của cả mẹ và thai nhi là mẹ bầu nên tránh xa thuốc lá. Để tránh xa khói thuốc và từ bỏ thói quen hút thuốc lá, mẹ bầu có thể áp dụng những biện pháp sau đây:
- Bạn nên để biển cấm hút thuốc lá ngay tại nhà.
- Yêu cầu người thân không nên hút thuốc quanh bạn.
- Đem giấu bật lửa hoặc gạt tàn thuốc lá cũng là cách hay giúp bạn cai nghiện thuốc.
- Không nên uống rượu bia hoặc đồ uống chứa caffein. Bởi chúng làm tăng ham muốn hút thuốc ở bạn, đồng thời có thể gây hại cho thai nhi.
- Nhai kẹo cao su hoặc một số loại kẹo không đường khác sẽ giúp bạn giảm cảm giác thèm hút thuốc.
- Thường xuyên tập luyện thể dục thể thao giúp bạn từ bỏ thuốc lá dễ dàng hơn. Mẹ bầu có thể tập luyện một số bài tập luyện nhẹ nhàng như yoga, bơi lội, đi bộ,… không chỉ giúp giảm stress, căng thẳng mà còn tốt cho sức khỏe của cả mẹ và thai nhi.
Trong trường hợp thèm thuốc, bạn có thể thử những cách sau để giữ tỉnh táo và bình tĩnh:
- Nên hít thở thật sâu và chậm
- Hoặc cũng có thể uống vài ngụm nước
- Nghe nhạc hay gọi điện thoại tán gẫu với bạn bè để quên cơn thèm
Ngoài ra, để thực hiện cai nghiện thuốc lá thành công, bà bầu nên nói chuyện với bác sĩ, họ sẽ giúp bạn thiết lập chương trình cai nghiện thích hợp.
Hút thuốc lá khi mang thai có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm ở thai nhi, thậm chí ngay cả khi trẻ lớn lên vẫn bị ảnh hưởng bởi những chất độc hại có trong thuốc. Vì vậy, để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé, khi mang thai chị em nên tránh xa khói thuốc lá. Đặc biệt, nếu có bất kỳ biểu hiện khác thường khi hít phải khói thuốc, bạn nên đến ngay bệnh viện thăm khám.
Ảnh minh họa [Nguồn: Internet]
Hút thuốc khi mang thai sẽ: Giảm lượng oxy có sẵn cho bạn và thai nhi đang lớn của bạn; Tăng nhịp tim của bé; Tăng khả năng sẩy thai và thai chết lưu; Tăng nguy cơ con bạn sinh non và/hoặc sinh ra nhẹ cân; Tăng nguy cơ phát triển các vấn đề về hô hấp [phổi] của bé; Tăng nguy cơ dị tật bẩm sinh; Làm tăng nguy cơ hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh.
Bạn càng hút nhiều thuốc lá mỗi ngày, thì cơ hội phát triển những vấn đề này và các vấn đề sức khỏe khác của em bé càng lớn. Không có mức độ “an toàn” của việc hút thuốc khi đang mang thai.
Khói thuốc ảnh hưởng đến việc mang thai như thế nào?
Khói thuốc [còn gọi là khói thụ động hoặc khói thuốc lá trong môi trường] là sự kết hợp của khói từ điếu thuốc đang cháy và khói do người hút thở ra.
Khói cháy ở cuối điếu thuốc lá hoặc xì gà thực sự chứa nhiều chất độc hại [hắc ín, carbon monoxide, nicotine và những chất khác] hơn khói người hút thuốc hít vào.
Nếu bạn thường xuyên tiếp xúc với khói thuốc khi đang mang thai, bạn sẽ có nhiều nguy cơ bị thai chết lưu, sinh con nhẹ cân, trẻ bị dị tật bẩm sinh và các biến chứng khác của thai kỳ.
Trẻ sơ sinh và trẻ em tiếp xúc với khói thuốc cũng có thể phát triển bệnh hen suyễn, dị ứng, nhiễm trùng phổi và tai thường xuyên hơn, và có nguy cơ cao mắc hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh [SIDS].
Làm thế nào có thể bỏ thuốc trước hoặc trong khi mang thai?
Có nhiều chương trình cai thuốc lá để giúp bạn bỏ thuốc. Hỏi nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn để biết thêm thông tin về các chương trình này.
Dưới đây là một số mẹo có thể giúp bạn loại bỏ thói quen: Ẩn que diêm, bật lửa và gạt tàn của bạn; Chỉ định cho ngôi nhà của bạn một khu vực cấm hút thuốc; Yêu cầu những người hút thuốc không hút thuốc xung quanh bạn; Uống ít đồ uống có chứa caffein hơn; caffeine có thể kích thích bạn muốn hút thuốc. Ngoài ra, tránh uống rượu vì nó cũng có thể làm tăng cảm giác thèm hút thuốc và có thể gây hại cho em bé của bạn; Thay đổi thói quen của bạn liên quan đến hút thuốc. Nếu bạn hút thuốc khi lái xe hoặc khi cảm thấy căng thẳng, hãy thử các hoạt động khác để thay thế cho việc hút thuốc; Giữ kẹo bạc hà hoặc kẹo cao su [tốt nhất là không đường] trong những lúc bạn muốn hút thuốc; Hãy tích cực vận động để giúp bạn không hút thuốc và giúp giảm căng thẳng: đi bộ, tập thể dục, đọc sách hoặc thử một sở thích mới; Tìm kiếm sự hỗ trợ từ những người khác. Tham gia một nhóm hỗ trợ hoặc chương trình cai thuốc lá; Không đến những nơi có nhiều người hút thuốc như quán bar hoặc câu lạc bộ và các khu vực hút thuốc của nhà hàng.
Có thể dùng thuốc thay thế Nicotine khi mang thai không?
Kẹo cao su nicotine và miếng dán giải phóng nicotine vào máu của người hút thuốc đang cố gắng bỏ thuốc. Mặc dù những sản phẩm này có thể làm giảm các triệu chứng cai nghiện và giảm cảm giác thèm ăn ở những người hút thuốc đang cố gắng bỏ thuốc, nhưng độ an toàn của những sản phẩm này chưa được đánh giá đầy đủ ở phụ nữ mang thai.
Nhưng theo các chuyên gia khuyến cáo rằng, kẹo cao su và miếng dán nicotine chỉ được xem xét ở phụ nữ mang thai sau khi các phương pháp điều trị không dùng thuốc khác, như tư vấn, đã thất bại và nếu khả năng bỏ thuốc tăng lên, với những lợi ích tiềm ẩn của nó, sẽ vượt qua nguy cơ chưa biết của thay thế nicotine và tiềm năng hút thuốc.
Sẽ cảm thấy thế nào khi bỏ hút thuốc khi mang thai?
Lợi ích của việc không hút thuốc bắt đầu trong vòng vài ngày sau khi bỏ thuốc. Sau khi bạn cai thuốc, nhịp tim của bạn và em bé sẽ trở lại bình thường và em bé của bạn sẽ ít bị các vấn đề về hô hấp hơn.
Bạn có thể có các triệu chứng cai nghiện vì cơ thể bạn đã quen với nicotine, chất gây nghiện trong thuốc lá. Bạn có thể thèm thuốc lá, cáu kỉnh, cảm thấy rất đói, ho thường xuyên, đau đầu hoặc khó tập trung. Các triệu chứng cai nghiện chỉ là tạm thời. Chúng mạnh nhất khi bạn mới bỏ thuốc nhưng sẽ hết trong vòng 10 - 14 ngày. Khi các triệu chứng cai nghiện xảy ra, hãy kiểm soát. Nghĩ về lý do bạn bỏ. Nhắc nhở bản thân rằng đây là những dấu hiệu cho thấy cơ thể bạn đang lành lại và quen với việc không có thuốc lá. Hãy nhớ rằng các triệu chứng cai nghiện dễ điều trị hơn các bệnh chính mà hút thuốc có thể gây ra.
Ngay cả sau khi việc cai nghiện kết thúc. Tuy nhiên, những cảm giác thèm hút thuốc này thường chỉ tồn tại trong thời gian ngắn và sẽ hết dù bạn có hút thuốc hay không. Đừng hút thuốc!
Nếu bạn tái nghiện và hút lại thì cũng không nên mất hy vọng. Trong số những người đã bỏ thuốc, 75% tái nghiện. Hầu hết những người hút thuốc bỏ thuốc lá ba lần trước khi họ thành công. Nếu bạn tái nghiện, đừng bỏ cuộc! Lên kế hoạch trước và suy nghĩ về những gì bạn sẽ làm tiếp theo khi bạn có cảm giác muốn hút thuốc.
Tuệ Mẫn