Trước công nguyên bắt đầu từ năm nào
|
Duy trì sức hút trong suốt 22 năm phát sóng, Đường Lên Đỉnh Olympia đã trở thành món ăn tinh thần không thể thiếu đối với những người đam mê các cuộc thi kiến thức. Không chỉ được chứng kiến những màn tranh tài kịch tính, mà qua chương trình khán giả còn được mở mang kiến thức và thử tài đoán các câu hỏi. Show
Bên cạnh những kiến thức mang tính học thuật còn có những câu hỏi đòi hỏi sự tư duy, suy luận của người chơi. Trong một tập phát sóng của Đường Lên Đỉnh Olympia năm thứ 15 có một câu hỏi thú vị như sau: Một người sinh vào ngày thứ 7 của năm 40 trước Công nguyên và mất vào ngày thứ 7 của năm 40 sau Công nguyên, hỏi ông ấy sống được bao nhiêu năm? Nguồn: Đường Lên Đỉnh Olympia. Câu hỏi này không đặt nặng về kiến thức sách vở mà đòi hỏi sự hiểu biết cũng như tư duy của mỗi người. Hầu hết ai khi nhìn vào câu hỏi này cũng nhanh chóng đưa ra đáp án là 80 tuổi bởi 40 năm trước Công nguyên cộng thêm 40 năm Công nguyên thì sẽ ra đáp án trên. Tuy nhiên, đáp án chính xác lại không phải vậy. Đáp án của câu hỏi này được chương trình đưa ra là: 79 tuổi. Giải thích về điều này là do không có năm 0, thời đại Công nguyên chỉ bắt đầu từ năm 1, nên từ năm 40 trước Công nguyên đến năm 40 Công nguyên chỉ là 79 năm mà thôi. Và đồng nghĩa rằng người đàn ông theo giả thuyết sống được 79 tuổi. Tuy đây không phải là một câu hỏi khó nhưng đã đánh lừa được không ít người vì suy nghĩ đơn giản, không loại trừ các khả năng khác. Vì vậy, đối với mọi câu hỏi cần có cái nhìn đa chiều và tinh tế mới có thể đưa ra được đáp án chính xác nhất. Công Nguyên là từ dùng để chỉ một niên đại. Theo bách khoa toàn thư, nó là thuật ngữ sử dụng để đánh số năm trong lịch Julius và lịch Gregorius. Từ Công Nguyên bắt nguồn từ tiếng Latinh thời Trung Cổ. Trong tiếng Việt, nó được vay mượn từ tiếng Trung, là tên gọi tắt của “Công lịch kỷ nguyên”. Công Nguyên ban đầu là cuốn lịch được làm bởi triết gia người Ý tên Aactsius Lilius, để cải cách lịch Julius. Đến năm 1582, Giáo hoàng Rome Gregory XIII đã chấp thuận nó. Có thể nhiều người chưa biết, cách tính niên đại Công Nguyên dựa trên sự kiện Chúa Jesus ra đời. Năm Chúa Jesus xuất hiện được xem là sự khởi đầu của năm theo thời gian, còn gọi là “năm của Chúa”. Trước khi có Chúa Jesus là trước Công Nguyên, sau khi có Chúa Jesus là sau Công Nguyên. Năm 0 trong lịch thiên văn là năm 1 TCN; các năm trước 0 được đánh số âm, như −1 = 2 TCN. Mới đầu chỉ một vài quốc gia châu Âu chấp nhận cách tính niên đại như thế này. Đến thế kỷ 14, khái niệm đó mới phổ biến ở các nước phương Tây và trở nên chính thống. Về sau, nó bắt đầu xuất hiện rộng khắp thế giới, sang đến châu Á. Trước khi có cách tính theo Công Nguyên, tại châu Á tính năm theo triều đại trị vì. Công lịch kỷ nguyên áp dụng tại Việt Nam từ bao giờ không rõ và chưa có tài liệu nào ghi chép rõ. Nhưng nhiều chuyên gia tin rằng người Việt biết đến Công lịch khi tiếp xúc với các giáo sĩ Thiên Chúa châu Âu. Công lịch được áp dụng đầu tiên ở các tỉnh phía Đông miền Nam, sau khi Pháp ép triều Nguyễn ký hòa ước 5/6/1862 và bắt đầu thiết lập bộ máy cai trị. Thêm một điều gây thắc mắc, ở Việt Nam triều đại nào cai trị vào thời điểm năm Công Nguyên thứ 1? Lật lại lịch sử, năm 111 TCN, đội quân của Hán Vũ Đế đã xâm lược nước ta. Nhà Triệu bị tiêu diệt, Nam Việt chính thức bị đô hộ và bắt đầu giai đoạn Bắc thuộc lần 1. Cho đến năm 40 Công Nguyên, Hai Bà Trưng đứng lên khởi nghĩa tại Giao Chỉ và giành được độc lập. Chỉ tiếc là 3 năm sau họ lại bị đánh đổ bởi nhà Hán. Còn trong sử sách Trung Quốc, năm 1 Công Nguyên, Hán Bình Đế Lưu Khán lên ngôi khi 9 tuổi, sắc phong Vương Mãng làm Đại tư mã phò trợ nhiếp chính. Điều đó có nghĩa là năm Công Nguyên thứ 1 Trung Quốc thuộc thời cai trị của nhà Tây Hán, còn Việt Nam đang trong thời Bắc thuộc lần 1. Chắc hẳn không ít người thắc mắc công nguyên là gì? Trước công nguyên và sau công nguyên được hiểu như thế nào? Đặc biệt những người tìm hiểu về lịch sử việc huỷ rõ những thuật ngữ này là rất quan trọng. Nếu bạn cũng có cùng những băn khoăn này thì đừng bỏ qua bài viết dưới đây nhé! 1. Công nguyên là gì?1.1. Nguồn gốc của công nguyênTrong cuốn bách khoa toàn thư, Công Nguyên được viết tắt là CN. Đây là một thuật ngữ được dùng để đánh số năm trong lịch của Gregorius và Julius – được đặt bởi tu sĩ Dionysius Exiguus vào thế kỷ VI. Công Nguyên đã xuất hiện vào khoảng giữa thế kỷ thứ VI nhưng trong thời gian này, khái niệm công nguyên chưa được biết đến rộng rãi. Phải đến những năm 800 của thế kỷ này thì công nguyên mới được công chúng truyền tai nhau và sử dụng như một thuật ngữ bình thường. 1.2. Khái niệm công nguyên là gì?Công nguyên được biết đến với tên tiếng Anh là “Common Era”. Xuất hiện vào thời Trung Cổ, thuật ngữ này ban đầu có tên gốc là tiếng Latinh và là “Anno Domini” (viết tắt là AD) – được hiểu là kỷ nguyên của thời đại Kito. Theo định nghĩa được đặt ra bởi tu sĩ Dionysius Exiguus, công nguyên được coi là kỷ nguyên được bắt đầu tính vào năm mà chúa Jesus chào đời. Để hiểu được bản chất của công nguyên, chúng ta sẽ cùng phần tích ý nghĩa của khái niệm này. Theo Hán Việt, công nguyên được hiểu như sau:
Từ đó, chúng ta có thể hiểu rằng, công nguyên chính là khoảng thời gian mà tất cả các quốc gia trên thế giới đều sử dụng giống nhau. 1.3. Cách tính lịch công nguyênCách tính lịch công nguyên được giới thiệu ngắn gọn như sau:
Cách tính này trong lịch Gregorian đã được sử dụng rộng rãi trên khắp thế giới. Ngày nay, nó vẫn được sử dụng và trở thành một tiêu chuẩn không chính thức trên phạm vi quốc tế. 1.4. Công nguyên được bắt đầu tính vào khi nào?Năm đánh dấu cho việc bắt đầu của đạo Công giáo cũng chính là năm khởi đầu của công nguyên. Theo lịch công nguyên, không có năm 0 mà sẽ bắt đầu vào năm thứ 1 công nguyên hay là 1 CN. Đây được cho là thời điểm mà chúa Jesus đã ra đời và đó cũng chính là năm được dùng để phân biệt năm trước công nguyên và năm sau công nguyên và được tính bằng lịch dương hay còn gọi là lịch Tây. 2. Trước công nguyên là gì?2.1. Ký hiệu và cách viết năm trước công nguyênTrước công nguyên có:
Trước công nguyên chính là khoảng thời gian trước khi mà chúa Jesus ra đời. Theo đó, những năm trước công nguyên sẽ được viết là -1, -2, -3,… Tuy nhiên, để viết đúng thuật ngữ, chúng ta không để dấu âm trước số năm, thay vào đó sẽ thêm ký hiệu “TCN” vào sau, có nghĩa là: 1 TCN, 2 TCN, 3 TCN,… 2.2. Cách tính số năm trước công nguyênMột điều quan trọng cần biết là số năm trước công nguyên được tính lùi. Cụ thể, những năm càng gần công nguyên càng nhỏ và những năm càng xa công nguyên thì càng lớn. Ngoài ra, những năm trước công nguyên đều được viết dưới dạng số âm khi được minh hoạ trên trục số. 3. Sau công nguyên là gì?Năm sau công nguyên có:
Tại Việt Nam, nhiều người thường hiểu công nguyên chỉ là năm mà chúa Jesus ra đời và những năm sau đó sẽ được tính là năm sau công nguyên. Tuy nhiên, sự thực không phải vậy. Công nguyên chính là kỷ nguyên được bắt đầu vào năm mà chúa Jesus chào đời. Khi được hiểu như vậy, chúng ta biết rằng công nguyên vẫn còn đang tiếp diễn và nó chỉ có thể kết thúc khi một người nào đó có đủ tầm ảnh hưởng để đứng ra chấm dứt kỷ nguyên này. Như vậy, khi công nguyên còn chưa kết thúc thì chỉ có hai thuật ngữ chính xác nhất là “Trước công nguyên” và “Công nguyên” (hoặc trong công nguyên), không có “Sau công nguyên”. Do đó, sẽ không có câu trả lời nào là thỏa đáng nhất và chính xác nhất khi hỏi “sau công nguyên là gì?” Tuy nhiên, theo cách nghĩ thông thường, người Việt Nam xác định Công nguyên chính là mốc trên trục số và có giá trị bằng 0 và thường minh họa cho dấu âm “-” là từ “trước” và minh họa cho dấu dương “+” là từ “sau”. Vì vậy, chúng ta vẫn có thể hiểu được sau công nguyên là quãng thời gian đang tiếp diễn ở hiện tại và sẽ kéo dài trong tương lai. 4. Giải đáp những thắc mắc về công nguyênCông nguyên là thuật ngữ được sử dụng khá phổ biến, tuy nhiên, không phải ai cũng thực sự hiểu và sử dụng thuật ngữ này chính xác. Để hiểu được một thuật ngữ đã xuất hiện trước đây hàng trăm năm cần phải có sự nghiên cứu, tìm hiểu và một hệ thống kiến thức nhất định. Dưới đây là những giải đáp các thắc mắc thường gặp về công nguyên nhằm giúp bạn hiểu kỹ hơn về công nguyên. Nếu bạn cùng có chung những thắc mắc này thì đừng bỏ qua nhé! 4.1. Có bao nhiêu năm trước công nguyên?Theo minh hoạ trên trục số, trước công nguyên chính là khoảng thời gian mà chúa Jesus chưa ra đời và như vậy chúng ta có thể hiểu năm trước công nguyên là vô cùng. Không có một giá trị cụ thể nào có thể xác định được có bao nhiêu năm trước công nguyên cả. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu, các nhà khảo cổ học vẫn đang cố gắng tìm kiếm những bằng chứng cũng như tài liệu còn sót lại nhằm xác định có bao nhiêu năm trước công nguyên. 4.2. 1000 năm trước công nguyên là gì?1000 năm trước công nguyên được hiểu đơn giản là 1000 năm trước khi chúa Jesus ra đời. Tương tự như vậy, chúng ta có thể cắt nghĩa được 2000 năm TCN, 3000 năm TCN, 4000 năm TCN,… 4.3. Có bao nhiêu năm sau công nguyênMột lần nữa, chúng ta cùng theo dõi lại trục số. Chúng ta có thể thấy, sau công nguyên là thời gian sau khi chúa ra đời và chính là năm 1. Tính đến nay, công nguyên vẫn đang tiếp diễn và chúng ta không thể biết được trong tương lai, khi nào thời kỳ này sẽ kết thúc. 4.4. Chúa Jesus sinh ra vào năm nào?Trên thực tế, không ai biết chính xác chúa ra đời vào năm nào. Một số học giả cho rằng, chúa ra đời vào những năm 8 – 4 TCN khi họ tìm thấy dữ liệu trong câu chuyện Kinh thánh của Herod Đại đế. Nhưng tất cả chỉ là giả thuyết và con số cụ thể về năm sinh của Ngài vẫn là một bí ẩn. XEM THÊM:
Qua bài viết về “công nguyên là gì? Trước công nguyên và sau công nguyên được hiểu như thế nào?” hy vọng bạn đã có thể hiểu rõ về những thuật ngữ này và biết cách sử dụng chính xác nhất. Trước công nguyên và sau Công nguyên là bao nhiêu năm?Công nguyên là kỷ nguyên bắt đầu từ năm được cho là năm Chúa Giê-su ra đời, Công nguyên vẫn còn đang tiếp diễn, nó chỉ ngừng lại khi người ta quyết định kết thúc nó. Chừng nào Công nguyên chưa kết thúc thì mọi năm chỉ có thể là nằm trước hoặc trong Công nguyên, không có năm "sau Công nguyên". Thế kỷ thứ 3 trước Công nguyên là năm bao nhiêu?Thế kỷ 3 TCN bắt đầu vào ngày đầu tiên của năm 300 TCN và kết thúc vào ngày cuối cùng của năm 201 TCN. 2023 là năm bao nhiêu sau Công nguyên?Năm 2023 (số La Mã: MMXXIII) là năm hiện tại và là năm bắt đầu vào ngày Chủ nhật, là năm thứ 2023 của Công nguyên hay của Anno Domini; năm thứ 23 của thiên niên kỷ thứ 3 và của thế kỷ 21; năm thứ tư của thập niên 2020. Năm trước Công nguyên tính như thế nào?Tóm lại có thể hiểu là TCN là những năm trước khi chúa Giêsu ra đời. Công nguyên tính từ năm thứ nhất tới giờ, hiện giờ chúng ta đang sống trong Công nguyên và chưa kết thúc Công nguyên. |
