Vì sao mắc bệnh ung thư cổ tử cung

Ung thư cổ tử cung là gì?

Cổ tử cung dài khoảng 5cm, nằm giữa tử cung và âm đạo, là bức tường phòng thủ đầu tiên chống lại các bệnh lây truyền qua đường tình dục. Đầu mở của cổ tử cung thông với âm đạo, được bao phủ bởi một lớp mô mỏng, lớp mô này được tạo thành từ các tế bào.

Ung thư cổ tử cung là một bệnh lý ác tính của tế bào gai hoặc biểu mô tuyến cổ tử cung, hình thành khi các tế bào ở cổ tử cung phát triển bất thường, tạo ra khối u trong cổ tử cung, nhân lên vô kiểm soát và xâm lấn khu vực xung quanh, thậm chí di căn đến các bộ phận khác trong cơ thể.

Nguyên nhân gây ung thư cổ tử cung

Theo các chuyên gia, nguyên nhân chủ yếu gây ra ung thư cổ tử cung là do virus Human Papillomavirus [HPV]. Gần 99% bệnh nhân ung thư cổ tử cung bị nhiễm virus HPV. Trong đó virus HPV týp 16 và 18 chiếm đến 70% nguyên nhân gây ung thư cổ tử cung.

Virus HPV có thể lây lan từ người này sang người khác khi tiếp xúc da với da, lây truyền qua quan hệ tình dục, bao gồm cả âm đạo, hậu môn và thậm chí quan hệ tình dục bằng miệng và tay.

Bác sĩ CKI Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC cho biết: “Có hơn 140 týp Papillomavirus [HPV] được phát hiện ở người và khoảng 40 týp là nguyên nhân gây ra các bệnh ở cơ quan sinh dục. Trong đó, 2 týp HPV 16 và 18 được coi là virus nguy hiểm nhất vì chúng có thể nhiễm sâu vào tử cung của phụ nữ, sau đó phát triển làm thay đổi mô tử cung và gây ra bệnh ung thư cổ tử cung. Đây cũng là loại virus gây ra nhiều bệnh khác như ung thư âm đạo, ung thư hậu môn, ung thư dương vật,…”

“Khoảng 90% trường hợp mụn cóc [sùi mào gà] ở cơ quan sinh dục, đặc biệt là nam giới gây ra bởi virus HPV 2 týp 6 và 11. Các loại virus HPV khác có thể gây ung thư ở dương vật và ung thư cuống họng” – bác sĩ CKI Bạch Thị Chính nhấn mạnh.

Hầu như tất cả mọi người trong độ tuổi sinh hoạt tình dục đều bị nhiễm virus HPV ít nhất một lần trong đời, và trong số đó, có khoảng 50% trường hợp nhiễm HPV nguy cơ cao [týp HPV 16 và 18]. Khi bị nhiễm HPV, hệ thống miễn dịch của cơ thể sẽ được kích hoạt để chống lại sự lây nhiễm này. Tuy nhiên, không phải lúc nào cơ thể cũng phòng vệ thành công, trong trường hợp bị nhiễm HPV nguy cơ cao, chúng ta sẽ có khả năng bị ung thư trong tương lai.

Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc ung thư cổ tử cung

Đã có rất nhiều nghiên cứu về nguy cơ mắc ung thư cổ tử cung, các chuyên gia cũng đã xác định một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh, tăng khả năng chuyển tế bào bình thường sang tế bào bất thường hoặc tế bào ung thư:

• Quan hệ với nhiều người: Các nghiên cứu phát hiện, nếu một phụ nữ có nhiều hơn 7 bạn tình trong đời hoặc nhiều hơn 2 bạn tình trong vòng 1 năm, nguy cơ nhiễm HPV sẽ tăng lên. Ngoài việc có nhiều bạn tình, quan hệ tình dục khi còn ở tuổi vị thành niên cũng là yếu tố nguy cơ, vì lúc này các tế bào mô cổ tử cung chưa trưởng thành, chúng cực kỳ nhạy cảm và dễ bị tác động tổn thương.
• Mang thai sớm hoặc mang thai nhiều lần: Việc mang thai và sinh con trước năm 17 tuổi, khi các cơ quan sinh dục chưa phát triển hoàn thiện sẽ gây tổn thương cho cơ quan sinh sản, đặc biệt là cổ tử cung. Ngoài ra, những người mang thai từ 4 lần trở lên cũng có nguy cơ mắc bệnh cao hơn so với người khác.
• Hút thuốc lá: Trong thuốc lá có chứa nicotine, đây là chất dễ khiến hệ miễn dịch suy yếu và làm stress oxy hóa, từ đó làm mất cân bằng các gen sinh ung thư.
• Suy giảm miễn dịch: Hệ thống miễn dịch có vai trò quan trọng trong việc tiêu diệt tế bào ung thư. Việc suy giảm miễn dịch là yếu tố nguy cơ cao mắc ung thư cổ tử cung.
• Một số yếu tố khác như: Vệ sinh cá nhân kém, sử dụng thuốc tránh thai thường xuyên, lạc nội mạc tử cung, nhiễm chlamydia…

>> Xem thêm: Độ tuổi nào dễ mắc bệnh ung thư cổ tử cung

Dấu hiệu ung thư cổ tử cung

Cũng giống như các loại ung thư khác, những thay đổi của ung thư cổ tử cung ở giai đoạn đầu diễn biến thầm lặng, hầu như không có triệu chứng điển hình.

Bác sĩ CKI Bạch Thị Chính cảnh báo, khi có dấu hiệu rõ ràng, có thể ung thư cổ tử cung đã phát triển và lan rộng. Trong giai đoạn này, điều trị vẫn có hiệu quả nhưng rất phức tạp và tốn kém. Có thể phải phẫu thuật, hóa trị hoặc xạ trị. Nếu phẫu thuật có thể sẽ liên quan đến việc cắt bỏ cổ tử cung, tử cung, buồng trứng và các hạch bạch huyết lân cận, điều này có thể khiến phụ nữ mất thiên chức làm mẹ.

Dưới đây là những dấu hiệu nhận biết của ung thư cổ tử cung:

• Chảy máu âm đạo bất thường: Đây là triệu chứng rõ ràng nhất của ung thư cổ tử cung. Chảy máu âm đạo có thể xảy ra sau giao hợp, chảy máu sau mãn kinh, sau hành kinh, số ngày hành kinh kéo dài, hoặc chảy quá nhiều máu trong chu kỳ kinh nguyệt.
• Đau vùng chậu: Đau vùng chậu cũng là dấu hiệu khả nghi nhất của ung thư cổ tử cung. Ở giai đoạn này có khả năng tế bào ung thư đã lan tới xương chậu. Phụ nữ cần đặc biệt chú ý khi bị đau xương chậu không liên quan đến kỳ kinh, đau khi quan hệ tình dục hoặc đau khi đi tiểu.
• Dịch tiết âm đạo bất thường: Dịch tiết âm đạo có màu khác thường như xám đục, có mùi hôi, tiết dịch nhiều hơn bình thường.
• Thay đổi thói quen đi tiểu: Tiểu thường xuyên, tiểu gấp cũng là các triệu chứng liên quan đến ung thư cổ tử cung.
• Sưng đau ở chân: Khi khối u phát triển lớn dần, nó sẽ chèn vào các dây thần kinh và mạch máu ở vùng chậu gây ra đau và sưng chân. Đặc biệt cơn đau kéo dài dai dẳng, có thể biến mất trong một vài ngày, nhưng sau đó càng nặng hơn.

Ung thư cổ tử cung là gì?

Ung thư cổ tử cung [tiếng Anh là Cervical Cancer] là bệnh lý ác tính của tế bào biểu mô lát [tế bào biểu mô vảy] hoặc tế bào biểu mô tuyến cổ tử cung phát triển bất thường dẫn đến hình thành các khối u trong cổ tử cung. Các khối u này nhân lên một cách mất kiểm soát, xâm lấn và tác động đến các cơ quan xung quanh, thường gặp nhất là di căn đến phổi, gan, bàng quang, âm đạo và trực tràng. [2]

Phân loại ung thư cổ tử cung

Tùy theo loại ung thư cổ tử cung mà người bệnh được chỉ định phương pháp điều trị khác nhau:

• Ung thư biểu mô tế bào gai [Squamous cell carcinoma]: Là dạng ung thư bắt đầu từ các tế bào mỏng, phẳng lót phần ngoài của cổ tử cung. Theo thống kê, đây là dạng ung thư cổ tử cung phổ biến nhất, khoảng 80 – 85% tổng số các trường hợp, xuất hiện do nhiễm virus gây u nhú ở người [HPV].
• Ung thư biểu mô tuyến [Adenocarcinoma]: Là dạng ung thư xảy ra ở các tế bào tuyến dòng phần trên cổ tử cung, chiếm khoảng 10 – 20% tổng số các trường hợp mắc bệnh.
• Các dạng ung thư cổ tử cung khác như ung thư biểu mô tế bào nhỏ, ung thư mô liên kết – tuyến, ung thư biểu mô tuyến – tế bào gai, ung thư lympho, ung thư hắc tố… thường không có sự liên quan đến virus gây u nhú HPV, xác suất ít gặp hơn nhưng lại không thể phòng ngừa được như ung thư biểu mô tế bào gai.

1. Bác sĩ chỉ ra nguyên nhân gây ung thư cổ tử cung

Cổ tử cung là cơ quan có vai trò kết nối giữa tử cung và âm đạo, vừa giúp tinh trùng di chuyển đến trứng vừa giúp ngăn ngừa vi khuẩn từ âm đạo xâm nhập và sâu trong cơ thể. Ung thư cổ tử cung bắt đầu từ một vài tế bào đột biến, phát triển nhanh bất thường và không ngừng nhân lên. Sau thời gian dài, ung thư sẽ phát triển thành khối u gây cản trở cổ tử cung, đồng thời xâm lấn sang các cơ quan khác của cơ thể.

Phụ nữ trên 30 tuổi có nguy cơ mắc ung thư cổ tử cung cao hơn

Ung thư cổ tử cung thường gặp hơn ở nữ giới độ tuổi 30 - 45 tuổi, các bạn nữ dưới 20 tuổi có tỉ lệ mắc bệnh thấp hơn.

Các nguyên nhân bị ung thư cổ tử cung điển hình là:

1.1. Nguyên nhân dẫn đến ung thư cổ tử cung

Các nhà khoa học đã phát hiện, đến 98% trường hợp ung thư cổ tử cung có nguyên nhân từ virus hệ sinh dục HPV. Đây là một chủng virus gồm hơn 200 loại, tuy nhiên virus type 16 và 18 là nguyên nhân gây ung thư cổ tử cung chủ yếu.

Có thể bạn chưa biết, hầu hết phụ nữ ở độ tuổi sinh sản [có sinh hoạt tình dục] đều nhiễm virus HPV ít nhất 1 lần trong khoảng thời gian nhất định. Cơ chế tác động gây ung thư cổ tử cung của loại virus này chưa được xác định rõ ràng, tuy nhiên một số luận điểm đã được nhiều người công nhận như:

• Virus HPV dễ dàng lây truyền từ người bệnh sang người lành nếu quan hệ tình dục không an toàn.

• Khi nhiễm Virus HPV, hệ miễn dịch cơ thể tự nhận biết protein lạ, sản sinh kháng thể chống lại yếu tố lây nhiễm này.

Một trong những nguyên nhân chủ yếu dẫn tới ung thư cổ tử cung là virus HPV

Nếu kháng thể hoạt động hiệu quả, cơ thể sẽ được bảo vệ thành công trước virus HPV. Khi hệ miễn dịch hoạt động không hiệu quả, để virus nhân lên và gây bệnh quá mức, chúng tác động lên tế bào cổ tử cung gây biến đổi và phát triển ung thư.

1.2. Những yếu tố nguy cơ khác

Ngoài Virus HPV được xác định là nguyên nhân chủ yếu gây bệnh ung thư cổ tử cung, một số yếu tố nguy cơ sau khiến bạn có nguy cơ mắc bệnh trong tương lai cao hơn:

Quan hệ tình dục không an toàn

Quan hệ tình dục không sử dụng biện pháp an toàn hoặc quan hệ tình dục với nhiều người, chị em phụ nữ rất dễ bị lây nhiễm bệnh qua đường tình dục. Ngoài ra, quan hệ tình dục sớm cũng khiến bạn gái dễ mắc bệnh ung thư này hơn.

Hút thuốc lá

Phụ nữ hút thuốc sẽ có nguy cơ mắc bệnh này cao hơn phụ nữ không hút. Ngoài ra, những chất độc hại trong khói thuốc còn ảnh hưởng lớn đến sức khỏe, khiến phụ nữ phải đối mặt với nhiều bệnh lý hơn, đặc biệt là bệnh đường hô hấp. Hút thuốc lá thụ động cũng gây hại bởi bạn vẫn tiếp nhận chất độc hại với hàm lượng lớn trong khói thuốc.

Phụ nữ hút thuốc lá dễ mắc ung thư cổ tử cung hơn

Vệ sinh vùng kín không đúng cách

Biết cách vệ sinh vùng kín là cách để phái nữ tự bảo vệ sức khỏe sinh sản của bản thân. Sử dụng dung dịch rửa có pH không phù hợp, chà xát quá mạnh, thụt rửa sâu, dùng nước không đảm bảo sạch,… đều làm tăng nguy cơ mắc ung thư cổ tử cung.

Suy giảm miễn dịch

Khi hệ miễn dịch hoạt động kém, khả năng tạo ra kháng thể và tiêu diệt virus HPV, đặc biệt là các chủng gây ung thư cổ tử cung sẽ khó khăn hơn. Khi tế bào cổ tử cung bị tác động nhiều trong thời gian dài, chúng có thể đột biến gây ung thư.

Tác dụng phụ của thuốc tránh thai

Nhiều cặp vợ chồng lựa chọn sử dụng thuốc tránh thai vì tính an toàn, hiệu quả cao và có thể sử dụng lâu dài. Tuy nhiên, khi dùng thuốc uống tránh thai trên 5 năm, phụ nữ sẽ phải đối mặt với bệnh ung thư cổ tử cung nhiều hơn.

Bệnh viêm cổ tử cung

Khi viêm cổ tử cung không được điều trị triệt để để bệnh tái phát nhiều lần, tiến triển thành viêm mạn tính thì khả năng tế bào đột biến phát triển thành ung thư cũng cao hơn.

1. Ung thư cổ tử cung và ảnh hưởng của bệnh tới cơ thể

Cổ tử cung là cơ quan quan trọng, có vai trò như một bức tường ngăn cách, bảo vệ tử cung bởi các yếu tố gây bệnh từ âm đạo. Cổ tử cung được cấu tạo với dạng ống thông nhỏ, bao phủ bằng một lớp mô mỏng các tế bào.

Tìm hiểu nguyên nhân gây ung thư cổ tử cung giúp phụ nữ chủ động phòng ngừa bệnh

Bệnh lý ung thư cổ tử cung khởi phát khi tế bào ác tính [có thể là tế bào biểu mô tuyến cổ tử cung hoặc tế bào gai] hình thành trên cổ tử cung, tạo ra khối u với kích thước ngày càng lớn. Những tế bào ác tính này không chết theo chu trình bình thường mà ngày càng nhân lên với số lượng lớn. Những tế bào ung thư này ngày càng nhiều không kiểm soát, vừa làm tăng kích thước khối u vừa lan rộng, xâm lấn đến các khu vực xung quanh.

Rất nhiều người phụ nữ chưa được giáo dục và hiểu chính xác về mối nguy hại sức khỏe này với bản thân. Số người mắc bệnh ung thư cổ tử cung ở Việt Nam đang ngày càng tăng, đặc biệt nhiều ca phát hiện ở giai đoạn muộn. Theo thống kê mới nhất, mỗi ngày nước ta có khoảng 14 ca ung thư cổ tử cung mới, trong đó có 7 ca tử vong.

Mỗi ngày nước ta ghi nhận khoảng 14 ca ung thư cổ tử cung mới

Chúng ta đã nghe nhiều hơn đến những căn bệnh như lao, HIV, sốt rét,… song số ca tử vong vì những căn bệnh này cộng lại cũng chưa bằng số người chết vì ung thư cổ tử cung. Không những cướp đi sự sống, sức khỏe mà ung thư cổ tử cung còn để lại gánh nặng bệnh tật lớn cho bản thân người bệnh, gia đình và xã hội.

Năm 2012, chi phí thiệt hại ước tính mà ung thư cổ tử cung gây ra là 1.755 tỉ đồng, chiếm khoảng 0.015% GDP cả nước. Nhiều người bệnh không có điều kiện kinh tế tốt, không tiếp cận được phương pháp điều trị sớm và hiệu quả dẫn đến tổn thất sức khỏe, tính mạng đáng tiếc.

Với mức độ phổ biến, nguy hiểm và gây nhiều thiệt hại mà ung thư cổ tử cung gây ra, trước hết mỗi người phụ nữ, bé gái cần được giáo dục hiểu rõ về căn bệnh này cũng như cách phòng ngừa, phát hiện sớm. Dù tỉ lệ tử vong cao và phổ biến nhưng chúng ta hoàn toàn có thể phòng ngừa bệnh bằng tiêm HPV và sàng lọc định kỳ.

UNG THƯ CỔ TỬ CUNG LÀ GÌ?

Tử cung là một khối cơ rỗng, hình quả lê nằm ở khung chậu phụ nữ giữa bàng quang và trực tràng. Chức năng chính của tử cung là nơi giữ thai nhi phát triển trong thai kỳ. Cổ tử cung là phần dưới của tử cung mở vào âm đạo. Ung thư cổ tử cung là một bệnh lý ác tính của tế bào gai hoặc biểu mô tuyến cổ tử cung. Ung thư được hình thành do sự tăng sinh không kiểm soát của các tế bào bất thường và tạo thành các khối u trong cổ tử cung, sau đó xâm lấn các khu vực xung quanh và di căn tới các bộ phận khác trên cơ thể.

Đa số các trường hợp mắc ung thư cổ tử cung là do nhiễm vi rút sinh u nhú [HPV- Human Papillomavirus] thông qua đường quan hệ tình dục, vật dụng, quần áo nhiễm HPV và mẹ truyền cho con lúc sinh. Khoảng 43% trường hợp được chẩn đoán ung thư cổ tử cung là dưới 45 tuổi [4]

Các yếu tố nguy cơ nhiễm HPV:

+ Quan hệ tình dục sớm

+ Quan hệ tình dục với nhiều người

+ Sinh nhiều con

+ Vệ sinh sinh dục không đúng cách

+ Viêm cổ tử cung mạn tính, nhiễm khuẩn LTQĐTD

+ Điều kiện dinh dưỡng, kinh tế xã hội thấp

+ Hút thuốc lá, đái tháo đường, suy giảm miễn dịch [nhiễm HIV]…