Cây Mãng Cầu có tính thích ứng lớn, chịu được mùa khô khắc nghiệt. Trái mãng cầu có độ ngọt cao, vị chua nên không lạt, lại có hương thơm của hoa hồng nên được nhiều người ưa thích. Giống: có 2 loại mãng cầu: dai và bở.
Mãng cầu bở khi chín múi nọ rời múi kia, dễ vỡ. Thậm chí ngay khi còn ở trên cây, trái chưa chín hẳn có thể đã nứt.
Mãng cầu dai thì các múi dính chặt vào nhau cả khi chín, dễ vận chuyển vì dù có chạm mạnh trái không bị vỡ ra, vỏ mỏng, có thể bóc ra từng mảng như vỏ quít. Độ ngọt của mãng cầu dai cao hơn mãng cầu bở.
Cách nhân giống
Nhân giống bằng hạt: do hạt có vỏ cứng bao quanh nên có thể bảo quản được 2 – 3 năm. Xử lý hạt bằng cách: xóc hạt với cát cho sứt vỏ, hoặc xử lý axit sunfuric, ngâm nước nóng 55 – 60 độ C trong 15 – 20 phút, hạt có thể nảy mầm sau 2 tuần lễ. Trồng từ hạt sau 2 – 3 năm cây có thể cho trái.
Nhân giống vô tính bằng biện pháp ghép cành: Trước hết phải chọn những cây mẹ có những đặc tính ưu việt như: trái to ít hạt, hạt nhỏ, độ đường cao, dễ vận chuyển [múi dính thành một khối]. Mãng cầu dai chỉ có thể ghép tốt trên 2 gốc ghép là mãng cầu dai và nê [có người gọi là bình bát vì trái giống bình bát] nhưng hạt nê khó kiếm, vậy tốt nhất là dùng gốc ghép mãng cầu dai.
Có thể ghép áp, ghép cành hay ghép mắt. Gốc ghép phải 1 – 2 tuổi. Cành ghép là cành đã hóa gỗ đường kính 1 cm trở lên lấy ở đoạn cành lá đã rụng hết. Cắt dài 12 cm, có thể ghép nêm vào cành gốc ghép, cũng có thể cắt ngọn gốc ghép rồi cắt vạt gốc ghép và cành ghép sao cho áp vào nhau vừa vặn. Vết cắt dài khoảng 5 – 6 cm.
Đặc tính
Mãng cầu dai ưa đất thoáng, không nên trồng ở đất thấp úng. Tuy chịu được đất cát xấu nhưng chỉ phát huy được ưu điểm nếu đất nhiều màu và không bón phân thì chóng già cỗi, nhiều hạt, ít thịt [cơm]. Phải chăm sóc cây từ khi trồng để cây khoẻ, nhiều nhựa [sức sống tốt] thì mới cho trái ngon.
Mãng cầu dai chống úng kém nhưng chống hạn tốt. Ở đất cát ven biển hay ở đất cao hạn gặp mùa khô, rụng hết lá, khi mùa mưa trở lại vào tháng 4 – 5 lại ra lá, ra hoa. Những lứa đầu hoa rụng nhiều, sau đó khi bộ lá đã khỏe, quang hợp đủ thì trái đậu. Những lứa hoa cuối, vào tháng 7 – 8 cũng rụng nhiều; trái kết được cũng nhỏ vì vậy mãng cầu dai thuộc loại trái có mùa không như chuối, dứa, đu đủ, và cả mãng cầu xiêm nữa [ở miền Nam là loại trái quanh năm]. Cũng do nhịp độ sinh trưởng như vậy, trồng mãng cầu dai không cần tưới. Tuy vậy, nếu có tưới, chăm bón thì mùa ra trái kéo dài hơn.
Mãng cầu dai tương đối chịu rét. Mùa đông ngừng sinh trưởng, rụng hết lá mùa xuân ấm áp lại ra đợt lá mới, nhờ đó mãng cầu dai không những trồng được ở miền Bắc mà còn ở Nam Trung Quốc, Đài Loan, Bắc Ấn Độ…
Trồng mãng cầu và chăm sóc
Khi phải đánh bầu, đi trồng. Nếu ương cây giống bằng cách gieo hạt ở trong bầu nên đợi tới khi cây khoảng 1 năm tuổi cao khoảng 40 – 50 cm đem trồng thì dễ sống hơn.
Ở đất cát ven biển đất xấu, người ta thường trồng mãng cầu quá dày và thường không bón phân do đó trái bé, hạt nhiều. Nên trồng với khoảng cách 4 m ở đất xấu, 5 m ở đất tốt kết hợp chăm bón để trái to, cơm nhiều.
Thời vụ trồng: đầu mùa xuân và có thể kéo dài đến tháng 8, 9. Nhất thiết phải tưới đẫm nước khi vừa trồng, dù là cây ương trong bầu, hay cây đánh đi trồng cho đến khi cây xanh trở lại, phải tưới nếu nắng hạn. Sau này khi cây đã ra trái, tưới bổ sung khi gặp trời hạn cũng có lợi.
Bón phân
Nên bón 20 – 30 kg phân chuồng khi trồng cho mỗi cây. Sau đó khi cây lớn bón phân cho 1 cây như sau: Phân chuồng hai năm đầu bón 20 kg/năm, sau đó từ năm thứ ba trở đi 30 kg/năm. Phân chuồng nên bón làm một lần hoặc hai lần trước mùa mưa và sau khi thu trái. Phân khoáng [bón thêm với phân chuồng] năm đầu bón phân NPK 16 -16 – 8 : 0,5 kg cho mỗi cây. Từ năm thứ hai trở đi cứ thêm 1 năm tuổi bón thêm 0,5 kg. Ví dụ năm thứ hai bón 1 kg/cây, năm thứ ba 1,5 kg và đến năm 9, 10 thì thôi không tăng nữa. Để trái thêm ngọt, có thể bón thêm phân Kali từ năm thứ ba trở đi, 0,5 kg cho mỗi cây, và sau đó tăng lên chút ít mỗi năm.
Sâu bệnh
Mãng cầu dai ít sâu bệnh. Tuy vậy cần chú ý phòng trị rệp sáp, rất phổ biến ở các vườn ít chăm sóc. Khi mãng cầu chưa có trái rệp bám ở dưới mặt lá, dễ nhận ra ở màu trắng sáp và các tua trắng quanh mình, sinh sôi ở đó.
Khi có trái thì bám vào trái hút nhựa, từ khi trái còn non đến tận khi chín, thường ở kẽ giáp ranh giữa hai múi vì chỗ này vỏ mỏng, không những làm mất mỹ quan, khó bán được, mà còn làm giảm chất lượng do vị nhạt.
Trị bằng thuốc: Supracid, Bi 58ND, Applaud, Mipcin,… Xịt vào cuối vụ, khi không còn trái. Khi có trái, xịt cả vào trái, vào lá. Khi trái sắp chín, không xịt nữa, tránh gây độc cho người tiêu thụ.
Thu hoạch
Dấu hiệu mãng cầu chín là màu trắng xuất hiện ở các kẽ ranh giới giữa 2 mắt, và các kẽ này đầy lên, đỉnh múi thấp xuống [mãng cầu mở mắt]. Ở một số giống xuất hiện những kẽ nứt và ở các giống “mãng cầu bở” kẽ nứt toác. Nên lót lá tươi, lá chuối khô để trái khỏi sát vào nhau, vỏ nát thâm lại, mã xấu đi, khó bán. Hái xong nên vận chuyển ngay đến nơi tiêu thụ vì khi chín rồi, dù là mãng cầu dai, vẫn dễ nát.
- Hướng dẫn trồng cây bơ căn bản
Bảo quản
Trái cây chín nhanh thường do quá trình hô hấp mạnh [hút khí O2 và thải khí CO2]. Ngoài ra, trong quá trình chín, trái cây còn thải khí etylen và chính khí này quay trở lại kích thích trái cây mau chín hơn. Cách hữu hiệu để bảo quản trái cây không chín nhanh là dùng nhiệt độ thấp. Tuy nhiên, đối với một số loại trái cây nhiệt đới, khi nhiệt độ quá thấp sẽ bị tổn thương lạnh [trái nhũn, bị chấm đen,…].
Vì vậy, nhiệt độ bảo quản không nên thấp hơn so với giá trị quy định. Với xoài cần bảo quản ở nhiệt độ không thấp hơn 13 C, chôm chôm: 12 C, mãng cầu: 13 C, dưa hấu: 10 C,… Nếu không có điều kiện bảo quản lạnh, có thể ngâm trái cây với dung dịch muối canxi [CaCl2, nồng độ 1-3% trong thời gian 1-3 phút] để ức chế quá trình hô hấp của trái cây.
Câu Hỏi Thường Gặp
[1] Nhân giống bằng hạt: Xử lý hạt bằng cách: xóc hạt với cát cho sứt vỏ, hoặc xử lý axit sunfuric, ngâm nước nóng 55 – 60 độ C trong 15 - 20 phút, hạt có thể nảy mầm sau 2 tuần lễ. Trồng từ hạt sau 2 - 3 năm cây có thể cho trái; [2] Nhân giống vô tính bằng biện pháp ghép cành.
Mãng cầu dai ưa đất thoáng, không nên trồng ở đất thấp úng. Tuy chịu được đất cát xấu nhưng chỉ phát huy được ưu điểm nếu đất nhiều màu và không bón phân thì chóng già cỗi, nhiều hạt, ít thịt [cơm]. Mãng cầu dai chống úng kém nhưng chống hạn tốt. Mãng cầu dai tương đối chịu rét.
Thời vụ trồng: đầu mùa xuân và có thể kéo dài đến tháng 8, 9. Nhất thiết phải tưới đẫm nước khi vừa trồng, dù là cây ương trong bầu, hay cây đánh đi trồng cho đến khi cây xanh trở lại, phải tưới nếu nắng hạn. Sau này khi cây đã ra trái, tưới bổ sung khi gặp trời hạn cũng có lợi.
Originally posted 2019-02-11 21:13:46.
Với sự phát triển như hiện nay, chúng ta hoàn toàn có thể mua được các loại cây giống theo nhu cầu của mình. Nhưng vẫn có rất nhiều người chọn cách tự mình ươm hạt giống để trồng, trong đó có cả cây na. Tự ươm hạt na nghe tưởng chừng đơn giản nhưng để hạt giống nảy mầm với tỉ lệ cao nhất thì phải xử lý hạt giống trước, cụ thể:
1.1. Chọn lọc hạt na chất lượng
Chắc hẳn chúng ta ai cũng biết, sử dụng hạt giống tốt, chất lượng cao và kỹ thuật ươm trồng bạn sẽ sớm sở hữu những cây xanh tốt bởi tỷ lệ nảy mầm có thể lên tới 90%, thậm chí hơn. Hạt na giống không được phổ biến như hạt hoa, rau xanh,… nhưng không phải không có. Nếu mua hạt na sẵn bạn phải lựa chọn loại không nhuốm chất bảo quản, màu hơi sáng. Trường hợp không tìm mua được có thể tự mình tìm giống bằng cách tách hạt từ những quả na chín.
Phần hạt na sau khi lọc được, bạn cho vào một cái rổ nhựa hoặc rây, rửa sạch và nhặt bỏ những hạt nhỏ, lép, chỉ để lại hạt chắc, tròn. Hạt càng nẩy càng chắc thì chất dinh dưỡng bên trong càng nhiều và cây con được cung cấp đầy đủ dưỡng chất sẽ khỏe mạnh, mập mạc, sức đề kháng cao và sau này khi ra hoa kết quả được nhiều.
1.2. Phơi hạt na
Với những hạt na vừa mới được tách ra từ quả na tươi, sau khi rửa sạch bạn đem phơi dưới nắng khoảng 2 – 3 tiếng hoặc hơn cho hạt giống thật khô. Hạt na sau khi phơi khô sẽ đổi màu từ màu đen sang màu nâu, nhìn giống như những hạt cà phê. Việc làm này giúp loại bỏ được mầm bệnh và giúp tăng khả năng hút nước của hạt giống.
Tiếp theo cho hạt na giống đã phơi vào bọc phải, chà xát nhiều lần cho sạch tạp chất và lớp màng bao ngoài vỏ còn sót lại. Như vậy sẽ kích thích quá trình nảy mầm nhanh hơn và tỉ lệ các mầm sẽ nhiều, đều hơn.
Việc ngâm hạt giống đặc biệt cần thiết, đặc biệt đối với những cây có có hạt vỏ cứng cần nhiều nước như hạt na, hạt bầu, mướp,… công đoạn ngâm sẽ loại bỏ các hạt giống kém chất lượng [thường hạt lép, sâu sẽ nổi lên bề mặt] và rút ngắn thời gian giao trồng.
Bạn có thể ngâm hạt na trong nước ấm hoặc các túi vải độ ẩm cao. Thời gian ngâm khoảng 8 – 10 tiếng, sau đó đem ủ từ 1 – 3 ngày hoặc xử lý thêm với bước mài hoặc cắt phần vỏ cứng của hạt [phía đầu chồi mềm] sao cho hở phần nhân hạt bên trong rồi mới mang đi ươm. Sau thời gian đó, bạn vớt hạt na ra khỏi dụng cụ ngâm, có thể dùng ray để vớt rồi để ráo nước.
2. Cách ươm hạt na đơn giản nhưng cho tỉ lệ nảy mầm cao
2.1. Chuẩn bị vật dụng và đất trồng
Đầu tiên những chiếc chậu ươm hoặc túi bầu [túi PE] hoặc khay ươm nếu số lượng hạt giống nhiều. Dù bạn có dự tính trồng luôn trong chậu hay chuyển xuống đất trồng thì cũng nên hạt trong những vật dụng này trước. Điều này giúp chúng ta dễ dàng kiểm soát độ ẩm của đất, sâu bệnh cũng như dinh dưỡng cho cây con.
Chuẩn bị chậu hoặc những chiếc túi bầu để ươm hạt na giống. Ảnh: Internet
Thuốc trừ nấm cũng là một phần không thể thiếu. Thuốc này để hạn chế các loại nấm mốc gây hại cho giống, ảnh hưởng tới năng suất cây trồng sau này.
Để hạt na nhanh nảy mầm, bạn nên lấy đất phù sa ở ruộng trộn với cát ở bờ sông và hỗn hợp cám dừa, tro trấu, sẽ tốt hơn đất sạch. Tuy nhiên, cám dừa cần ngâm sả nhiều lần với nước cho sạch hết chất màu vàng nâu – tanin, tro trấu cũng vậy để bớt muối.
2.2. Tiến hành ươm hạt na
Trộn đều đất và chất trồng rồi cho vào túi ươm hoặc chậu ươm. Tưới đẫm nước đất trồng sau đó phun thuốc trừ nấm lên, bạn nên phun liên tục 2 – 3 lần để thuốc thấm sâu vào đất.
Đem hạt giống đã ngâm gieo vào đất. Nguyên tắc ươm hạt na là chôn hạt với độ sâu bằng 2 – 3 lần đường kính của hạt [tầm 1 – 2cm], chú ý không nén đất quá chặt sau khi chôn hạt. Sau khi gieo xong nên phun sương lên bề mặt để đất và hạt giống có thể tiếp xúc với nhau.
Lưu ý: Nết ươm hạt na trúng vào mùa lạnh, bạn nên sử dụng màng bọc thực phẩm hay tấm kính đậy chậu hoặc túi ươm lại để tăng độ ẩm. Đặt chậu, túi hoặc khay ươm ở nơi ít nắng nhưng không được thiếu sáng để hạt đủ dưỡng chất và nảy mầm nhanh hơn.
3. Chăm sóc mầm na sau khi ươm
Mầm cây na sau khi được cấy vào bầu đất ta tiến hành chế độ chăm sóc. Công đoạn này hết sức quan trọng. Bởi bên cạnh yếu tố hạt giống, đất trồng thì quá trình chăm sóc như thế nào sẽ quyết định đến tỉ lệ này mầm và cả chất lượng cây con.
- Trong 5 – 7 ngày đầu khi ươm, bạn nhớ phun sương hàng ngày. Những ngày sau cứ cách 2 – 3 ngày tưới nước 1 lần vào sáng sớm hoặc chiều tối. Phía trên nơi đặt các bầu ươm phải che lưới đen để tránh ánh sáng mạnh.
- Sau khi cây con đạt 2 tháng tuổi và bắt đầu ra lá tiến hành tưới thúc cho cây với nồng độ NPK 0.5 - 1% và tưới 4 lít/m2 tăng dinh dưỡng cho cây. Cây tới giai đoạn cao 5 – 7cm trở lên pha tỷ lệ NPK cao hơn [75gam trong 15 – 20 lít nước] tưới trên các mặt bầu ươm.
- Sau 4 tháng cần giảm nửa độ che phủ và bước sang tháng thứ 6 bạn có thể bỏ luôn lớp lưới che. Giảm lượng nước từ tháng thứ 4, không tưới nước từ 3 – 4 tuần trước khi đem trồng.
Trên đây là cách ươm hạt na mà Chuyên mục Chăm sóc nhà cửa của Yeutre.vn chia sẻ chi tiết. Bạn có thể tham khảo và thực hiện ngay tại nhà. Ngoài ra, còn có cách ươm hạt na trực tiếp vào đất hay nén sơ dừa nhưng thường tỉ lệ nảy mầm không cao bằng. Ươm hạt giống là một trong những công đoạn đầu tiên giúp hình thành cây và phát triển tốt hơn. Hy vọng với kỹ thuật này bạn sẽ có được cây giống tốt và mang lại những cây na thật xanh tốt.
Tuyết Nhi