Cách so sánh khử lạm phát với cpi năm 2024

Chỉ số CPI và chỉ số lạm phát là hai khái niệm khá phổ biến trong kinh tế học và được tính toán hàng năm về sự thay đổi cá cả tiêu dùng. Không ít nhà đầu tư quan tâm đến chỉ số này để tính toán xem thực chất hàng năm mình kiếm được bao nhiêu tiền và lượng tiền đó so với sự mất giá chung (thu nhập thực) ở mức độ như thế nào. Để tránh sự hiểu nhầm cho nhiều nhà đầu tư, hôm nay mình xin nói rõ hơn định nghĩa về các chỉ số này và so sánh sự khác biệt để mọi người hiểu rõ hơn.

1. Chỉ số CPI là gì?

CPI là một công cụ đo lường sự thay đổi giá do người dùng chi trả theo thời gian cho các hàng hóa trong rổ hàng hóa và dịch vụ điển hình.

Đây là chỉ tiêu được sử dụng phổ biến nhất để đo lường mức giá và sự thay đổi của mức giá chính là lạm phát (một chỉ tiêu khác để phản ánh mức giá chung là Chỉ số giảm phát tổng sản phẩm trong nước hay Chỉ số điều chỉnh GDP).

Rổ hàng hóa và dịch vụ được đo gồm những gì?

Cách so sánh khử lạm phát với cpi năm 2024
Rổ hàng hóa bao gồm các mặt hàng có sức ảnh hưởng lớn tới sự tiêu dùng của người dân và được tính theo các tỷ trọng khác nhau dựa trên mức ảnh hưởng phổ biến.

Rổ gồm các hàng hóa và dịch vụ, các mòn hàng mà người tiêu dùng thường chi tiêu nhiều như: lương thực thực phẩm, đồ uống thuốc lá, may mặc, nhà ở, phương tiện đi lại…trong đó các hàng hóa dịch vụ như thực phẩm hàng hóa, phương tiện đi lại, nhà ở vật liệu xây dựng, thiết bị đồ dùng là chiếm tỷ trọng lớn nhất; còn các mặt hàng như giáo dục, đồ uống và thuốc lá, văn hóa thể thao…sẽ chiếm tỷ trọng ít hơn.

2. Lạm phát là gì?

Lạm phát là sự tăng lên của mức giá chung theo thời gian, trong đó mức giá trung bao gồm hai thành phần là chỉ số giá tiêu dùng (CPI) và hệ số điều chỉnh GDP.

Vậy chỉ số lạm phát được tính như sau:

Cách so sánh khử lạm phát với cpi năm 2024

Trong đó: Pt và P(t-1) bằng chỉ số giá CPI của thời kỳ t và CPI thời kỳ t-1

Giảm phát xảy ra trong trường hợp CPI của thời kỳ t thấp hơn thời kỳ t-1, khi đó đa số các hàng hóa dịch vụ có xu hướng giảm giá so sức cầu bị giảm. Đây là một vấn đề đáng lo ngại vì khi đó kinh tế sẽ bị giảm tốc, người tiêu dùng có xu hướng chi tiêu ít đi, vì càng giữ tiền thì càng có lợi, khi đó kinh tế sẽ bị đình đốn và do đó các quốc giá luôn phải duy trì một lạm phát mục tiêu. Vì vậy lạm phát nếu được duy trì ở tỷ lệ hơp lý sẽ tốt cho nền kinh tế hơn là biến động quá nhanh hay giảm phát.

3. Mối liên hệ giữa chỉ số CPI và chỉ số lạm phát?

Qua các phân tích trên các bạn có thể thấy, chỉ số CPI là thành phần chính đo lường sức mua của một rổ hàng hóa mẫu có ảnh hưởng nhất đối với tiêu dùng trong năm và tỷ lệ làm phát là sự đo lường sự tăng giá chung của hàng hóa qua thời gian.

Lạm phát được tính toán nhờ vào CPI qua các năm.

Tóm lại, chỉ số giá được tính theo một rổ hàng hóa mẫu mà được xác định là có ảnh hưởng nhất với đa số người tiêu dùng, tuy nhiên trong thực tế thì mức chi tiêu và công việc của mỗi người khác nhau nên sự tác động sẽ khác nhau. Ví dụ người làm dịch vụ ăn uống sẽ thấy giá cả luôn biến động nhiều và ảnh hưởng nhiều hơn, nhưng người bán sắt thép sẽ thấy chậm vì sự biến động hàng sắt thép chậm hơn đối với họ. Hiểu được vấn đề này sẽ tránh được tâm lý lo sợ khi cho rằng lạm phát năm nay quá cao vì đầu năm ăn tô phở 20 ngàn mà cuối năm tăng lên 25 ngàn (tức 25%).

(*) Ủng hộ admin bằng cách nếu ĐTCK thì mở tài khoản VPBankS tại đây (Mã giới thiệu: 116C222101)

Nếu thường xuyên theo dõi các thông tin về kinh tế, chắc hẳn bạn không còn xa lạ với thuật ngữ ‘Chỉ số CPI”. Đây là chỉ số được các nhà kinh tế học quan tâm hàng đầu và có ý nghĩa quan trọng trong nền kinh tế vĩ mô của một quốc gia. Vậy CPI là gì mà được coi là có tác động lớn tới nền kinh tế? Nếu bạn quan tâm đến chủ đề này, đừng bỏ qua bài viết ngay sau đây của Jenfi để tìm ra đáp án.

Chỉ số CPI là gì?

CPI là thuật ngữ viết tắt của cụm từ tiếng Anh: Consumer Price Index - Dịch sang tiếng Việt có nghĩa là Chỉ số giá tiêu dùng.

Chỉ số CPI là gì? CPI được sử dụng để đo lường mức giá trung bình của lượng hàng hóa, dịch vụ của một người tiêu dùng điển hình. CPI phản ánh mức thay đổi tương đối của giá cả và sản phẩm tiêu dùng theo thời gian, tính theo đơn vị phần trăm (%).

CPI được sử dụng để đo lường giá cả trong những lĩnh vực chính như sau:

Cách so sánh khử lạm phát với cpi năm 2024

Các nhà kinh tế học sử dụng những thay đổi trong chỉ số giá tiêu dùng để đánh giá sự biến động về giá cả sinh hoạt. Theo đó, CPI tăng thì mức giá cả chung có xu hướng tăng và ngược lại. Chỉ số CPI cũng được sử dụng để đo lường một ngành hàng cụ thể như thực phẩm, đồ uống, nhà ở,…

Sự thay đổi của chỉ số giá trong một khoảng thời gian nhất định được gọi là “Lạm phát dựa trên CPI” hay “Lạm phát bán lẻ”. Nhìn chung, CPI được sử dụng như một chỉ báo kinh tế vĩ mô về lạm phát hoặc giảm phát. Chúng được coi là công cụ đắc lực để Ngân hàng Trung ương và Chính phủ để kiểm tra sự ổn định giá cả.

Chỉ số CPI có ý nghĩa gì?

Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) là một trong những chỉ số kinh tế quan trọng, phản ánh nhiều khía cạnh của nền kinh tế từ vi mô đến vĩ mô.

Cách so sánh khử lạm phát với cpi năm 2024

  • Phản ánh xu thế và mức biến động giá:

    CPI phản ánh mức độ hiệu quả của các chính sách kinh tế quốc gia. Chính phủ, doanh nghiệp và người dân sẽ có cái nhìn tổng quan về sự thay đổi giá cả chung qua chỉ số giá tiêu dùng. CPI cũng là tấm gương phản chiếu xu thế và mức độ biến động của giá bán lẻ hàng hóa, dịch vụ tiêu dùng. Từ đó theo dõi sự thay đổi của các chi phí sinh hoạt theo thời gian.

    • Là chỉ báo kinh tế báo hiệu tình trạng lạm phát:

      Chỉ số tiêu dùng chiếm một phần tỷ lệ rất lớn trong GDP. Chính vì vậy, chỉ số CPI được sử dụng để xác định tỷ lệ lạm phát. Sự biến động tăng hoặc giảm của CPI có thể gây ra lạm phát hoặc giảm phát. Khi CPI tăng lên đồng nghĩa với mức giá tiêu thụ trung bình tăng lên và ngược lại.

      • Tác động tới những quyết sách liên quan đến kinh tế:

        CPI tác động đến các chính sách kinh tế thuộc tầm vĩ mô. Từ sự biến đổi của giá tiêu dùng, Chính phủ sẽ đưa ra những biện pháp kịp thời điều chỉnh chính sách tiền tệ phù hợp, tránh các rủi ro có thể xảy ra. Ví dụ như lạm phát hay những nguy cơ về khủng hoảng kinh tế.

        • Là công cụ để đánh giá sức mua của đồng tiền quốc gia:

          Mức giá tăng thì sức mua tiền tệ sẽ giảm do đồng tiền đang có xu hướng mất giá. Người dân ở giai đoạn này thường có xu hướng tích lũy các dạng tài sản khác như vàng hay ngoại tệ.

          • Giúp người dân có được mức lương cơ bản và các chế độ an sinh phù hợp hơn:

            Nhà nước thông qua việc phân tích chỉ số CPI có thể nắm được xu thế giá cả tiêu dùng chung. Từ đó kịp thời điều chỉnh chính sách và các quy định liên quan nhằm nâng cao mức sống cho người dân.

            Công thức tính chỉ số CPI tại Việt Nam

            Công thức tính chỉ số CPI tại Việt Nam được xác định bởi Bộ Kế Hoạch và Đầu Tư. Công thức này sẽ lấy vào tổng số giá trị hàng hóa và dịch vụ trong một khoảng thời gian cụ thể, và so sánh nó với tổng số giá trị trong khoảng thời gian gốc để tính toán chỉ số CPI.

            Các bước chỉ số tiêu dùng CPI sẽ thực hiện qua 4 bước cơ bản sau đây:

            Cách so sánh khử lạm phát với cpi năm 2024

            Bước 1 - Cố định mặt hàng:

            Cần xác định những loại hàng hoá, dịch vụ tiêu biểu mà một người tiêu dùng cơ bản đa số sẽ chọn mua. Việc xác định này là kết quả thu thập thông tin từ các cuộc điều tra xã hội học, công trình nghiên cứu để có được đáp án chính xác nhất.

            Bước 2 - Xác định giá cả:

            Thực hiện thống kê giá cả các mặt hàng, dịch vụ trong giỏ hàng hóa cố định tại từng thời điểm nhất định.

            Bước 3 - Xác định chi phí giỏ hàng:

            Như bất kỳ một công thức tính chi phí đơn giản nào khác. Chi phí giỏ hàng sẽ bằng số lượng nhân với giá cả thống kê. Tính tổng giá trị của những mặt hàng ta có được chi phí giỏ hàng cố định.

            Bước 4 - Tính chỉ số CPI (sau khi chọn một thời điểm gốc để so sánh) theo công thức sau:

            CPI = 100* (Chi phí để mua giỏ hàng hóa thời kỳ t/ Chi phí để mua hàng hóa kì cơ sở)

            Một số vấn đề thường gặp khi tính chỉ số CPI

            Do bản chất của CPI là sử dụng giỏ hàng hoá cố định nên khi tính chỉ số giá tiêu dùng, sẽ xảy ra những vấn đề chính như sau. Đây cũng được coi là những điểm hạn chế của chỉ số CPI.

            CPI không chỉ ra được độ lệch thay thế

            Xu hướng tiêu dùng thông thường, khi sản phẩm hàng hóa hoặc dịch vụ tăng giá, người tiêu dùng sẽ có xu hướng lựa chọn những sản phẩm tương tự cùng phân khúc, hoặc giảm xu hướng tiêu dùng những mặt hàng này. Trong khi đó, chỉ số giá tiêu dùng lại sử dụng giỏ hàng cố định. Chính vì điều này đã khiến CPI đã đánh giá cao hơn so với mức giá thực tế.

            CPI không bao gồm sự thay đổi của chất lượng hàng hoá

            Các nhà kinh tế học cho rằng chỉ số giá tiêu dùng CPI chưa phản ánh được hết trong trường hợp có sự xuất hiện của những loại hàng hoá mới. Vẫn theo xu hướng tiêu dùng thông thường, khi mức giá của một hàng hoá cố định nào đó tăng lên kèm theo chất lượng sản phẩm cũng tăng thì rõ ràng mức giá này không tăng. CPI sử dụng giỏ hàng hóa cố định nên người tiêu dùng sẽ có xu hướng sử dụng một đơn vị tiền tệ nào đó có thể mua được nhiều sản phẩm hơn. Lúc này, CPI sẽ đánh giá mức giá cao hơn so với giá thực tế, không phản ánh được sức mua gia tăng của đồng tiền.

            CPI không cho thấy được sự xuất hiện của những hàng hoá, dịch vụ mới

            Để tính chỉ số tiêu dùng CPI, chúng ta sẽ phải sử dụng giỏ hàng hóa cố định. Tuy nhiên khi có thêm hàng và hóa dịch vụ mới thì một đơn vị tiền tệ lúc này hoàn toàn có thể mua được nhiều sản phẩm đa dạng hơn. CPI không những không phản ánh được sự gia tăng sức mua của đồng tiền mà còn đánh giá mức giá cao hơn so với thực tế.

            CPI không bao trùm được sự khác biệt về giá giữa các khu vực

            Nhiều nghiên cứu cho rằng chỉ số giá tiêu dùng CPI không bao quát hết được sự khác biệt giữa các khu vực về giá cả. CPI không đủ khách quan để đại diện cho giỏ hàng của toàn bộ người dân trong một lãnh thổ nhất định. Do cơ cấu ngành hàng dựa trên nhu cầu của từng nhóm đối tượng khác nhau có sự khác biệt. CPI không áp dụng cho tất cả các nhóm dân cư, mà chỉ dựa trên nhu cầu chi tiêu cố định ở thành thị.

            Dễ dàng nhận thấy mức sống ở thành phố với mức thu nhập cao sẽ có xu hướng tiêu dùng khác với nhóm người có mức sống thấp ở vùng nông thôn. Do đó, CPI sẽ không biểu thị đúng về giá hàng hóa tại những vùng có kinh tế kém phát triển như nông thôn hoặc khu vực miền núi.

            Hơn nữa, mỗi cá thể độc lập với nhu cầu và sở thích cá nhân khác nhau sẽ có nhu cầu tiêu dùng hàng hoá dịch vụ khác nhau. Trong khi đó CPI lại chỉ tập trung vào nhu cầu mua sắm của một cá thể nên sẽ có rất nhiều hạn chế. Giá cả tăng hay giảm đều bị tác động bởi nhiều yếu tố nhưng CPI lại không phản ánh được vấn đề này.

            Mối liên hệ giữa lạm phát và chỉ số CPI

            Như đã phân tích ở trên, chỉ số giá tiêu dùng CPI là một trong những chỉ số quan trọng có thể đo lường được lạm phát. Sự biến động của CPI giúp các nhà chức trách xác định được xu hướng tỷ lệ lạm phát đang tăng hay giảm. CPI tăng đồng nghĩa với tỷ lệ giảm phát tăng và ngược lại. Chính vì vậy, đây là chỉ số được dùng để đo lường tỷ lệ lạm phát của một quốc gia trong một khoảng thời gian nhất định.

            Giới kinh doanh sử dụng để dự đoán xu hướng giá trong tương lai. Những người làm chủ sử dụng CPI để tính toán tiền lương cho người lao động họ thuê mướn. Chính Phủ sử dụng CPI để xác định mức tăng cho những quỹ bảo trợ xã hội.

            Tuy nhiên, cũng có một số ý kiến trái chiều cho rằng việc sử dụng CPI để tính lạm phát là không phù hợp. Nguyên nhân do chỉ số này không phản ánh được các loại chi tiêu cụ thể. Ví dụ, CPI bao gồm chi phí y tế tự trả nhưng lại không thể hiện rõ khoản chi phí do các công ty bảo hiểm và Chính phủ chi trả.

            Tính đến hiện tại, CPI vẫn được coi là một trong những chỉ số quan trọng đối với nền kinh tế. Hiểu rõ được CPI là gì cũng như ý nghĩa và những vấn đề còn hạn chế của chỉ số giá tiêu dùng sẽ giúp bạn có cái nhìn tổng quan hơn về nền kinh tế. Phần nào góp phần hoạch định những kế hoạch kinh doanh cá nhân của bạn thành công hơn nữa.

            Câu Hỏi Thường Gặp Về CPI

            Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) là gì?

            Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) là thước đo thay đổi trung bình của giá theo thời gian mà người tiêu dùng phải trả cho một rổ hàng hóa và dịch vụ. Nó được tính toán bởi Cục Thống kê và được sử dụng để đo lạm phát.

            CPI được tính như thế nào?

            CPI được tính bằng cách so sánh giá của một rổ hàng hóa và dịch vụ trong một thời kỳ nhất định với giá của cùng một rổ hàng hóa và dịch vụ đó trong một thời kỳ gốc. So sánh này sau đó được điều chỉnh theo những thay đổi theo mùa, chẳng hạn như chi phí của các ngày lễ, để đưa ra thước đo chính xác về lạm phát.

            CPI được sử dụng để làm gì?

            CPI được sử dụng để đo lường lạm phát và có thể được sử dụng để giúp đưa ra các quyết định kinh tế, chẳng hạn như thiết lập lãi suất và mức lương.

            CPI ảnh hưởng đến chúng ta như thế nào?

            CPI ảnh hưởng đến chúng ta ở nhiều khía cạnh đời sống, nhất là chi tiêu trong sinh hoạt. Nếu chỉ số CPI đang tăng, nghĩa là giá cả đang tăng và tiền lương có thể cần phải được điều chỉnh để theo kịp lạm phát.

            Chủ đề liên quan đến Chỉ Số Giá Tiêu Dùng (CPI): lạm phát, Chi phí sinh hoạt, Tăng trưởng tiền lương, Sức mua cao, Niềm tin của người tiêu dùng, Giá hàng hóa và dịch vụ, Chỉ Số Giá Sản Xuất (PPI)