Cách Test PCR như thế nào

Người dịch: BS.CKII. Võ Đình Lộc – Khoa Huyết Học BVĐK tỉnh Bình Định

Cả hai xét nghiệm PCR và xét nghiệm Kháng nguyên đều có thể được sử dụng để xác định xem bệnh nhân có bị nhiễm  virus COVID-19 hay không. Mặc dù thời gian xét nghiệm PCR có thể tốn nhiều hơn để cho ra kết quả, nhưng xét nghiệm PCR thường chính xác hơn xét nghiệm Kháng nguyên.

Bệnh nhân có thể được chỉ định xét nghiệm COVID-19 nếu có:

• Có bất kỳ triệu chứng nào của COVID-19.
• Có tiếp xúc với một bệnh nhân COVID-19 đã được chẩn đoán xác định, có nghĩa là đã tiếp xúc trong khoảng cách 2 mét và thời gian là 15 phút trở lên hoặc có tiếp xúc với người có kết quả xét nghiệm dương tính với COVID-19.

Xét nghiệm PCR hoạt động như thế nào?

Xét nghiệm PCR tìm kiếm sự hiện diện của  virusCOVID-19 bằng cách phát hiện vật liệu di truyền [RNA] của nó thông qua một kỹ thuật gọi là phản ứng chuỗi polymerase phiên mã ngược [RT-PCR]. Các mẫu bệnh phẩm có thể được lấy cho thử nghiệm này bao gồm:

• Mẫu dịch ngoáy mũi
• Mẫu dịch ngoáy họng
• Mẫu dịch nước bọt

Nếu mẫu bệnh phẩm có chứa virus, RNA của nó sẽ được chiết xuất. RNA được chuyển đổi thành DNA và được tạo thành nhiều bản sao. Các bản sao DNA này sau đó được phát hiện bằng các máy xét nghiệm sinh học phân tử.

Xét nghiệm PCR hiện là xét nghiệm chính xác nhất để chẩn đoán nhiễm  virusCOVID-19 và có ít nguy cơ cho kết quả âm tính giả [âm tính giả xảy ra khi bệnh nhân nhận được kết quả PCR âm tính mặc dù bệnh nhân đang bị nhiễm virus].

Độ chính xác của xét nghiệm PCR, giống như các xét nghiệm virus khác, phụ thuộc vào các yếu tố như:

• Kỹ thuật được sử dụng để lấy mẫu bệnh phẩm
• Giai đoạn của bệnh khi mẫu bệnh phẩm được thu thập
• Mẫu bệnh phẩm có được vận chuyển đến phòng xét nghiệm trong các điều kiện thích hợp hay không

Một nhược điểm của xét nghiệm này là kết quả có thể dương tính ngay cả khi bệnh nhân đã khỏi bệnh. Điều này là do xét nghiệm phát hiện được ngay cả một lượng nhỏ RNA của virus khi bệnh nhân đã bị nhiễm bệnh trước đó.

Kết quả xét nghiệm PCR có thể có trong vòng 24 giờ, nhưng có thể lâu hơn nếu phòng xét nghiệm cách xa nơi lấy mẫu hoặc là phòng xét nghiệm phải thực hiện trên một số lượng mẫu lớn.

Xét nghiệm kháng nguyên hoạt động như thế nào?

Xét nghiệm kháng nguyên phát hiện các cấu trúc của một số protein nhất định, được gọi là kháng nguyên virus, hiện diện trên bề mặt của virus COVID-19. Mẫu được lấy từ bông ngoáy mũi.

Xét nghiệm này còn được gọi là “Test nhanh Kháng nguyên” vì kết quả có thể có nhanh hơn nhiều [trong vòng 15-60 phút]. Một ưu điểm của Test nhanh kháng nguyên là nó có thể cho phép chẩn đoán và điều trị ngay lập tức nếu bạn có kết quả dương tính, vì xét nghiệm kháng nguyên rất đặc hiệu cho COVID-19.

Tuy nhiên, xét nghiệm kháng nguyên có tỷ lệ cho kết quả “âm tính giả” cao và không chính xác như xét nghiệm PCR. Vì kết quả xét nghiệm kháng nguyên âm tính không có nghĩa là bệnh nhân không bị nhiễm virus, bác sĩ có thể chỉ định bệnh nhân làm xét nghiệm PCR để xác nhận kết quả nếu có các triệu chứng viêm đường hô hấp và có yếu tố dịch tễ.

Xét nghiệm PCR thường chính xác hơn xét nghiệm kháng nguyên

Xét nghiệm PCR [Polymerase Chain Reaction] là loại xét nghiệm được thực hiện bằng kỹ thuật Real - time được gọi tắt là RT-PCR. Hiện nay xét nghiệm này được sử dụng để phát hiện sự tồn tại của virus SARS-CoV-2 trong cơ thể của những người nghi nhiễm. Xét nghiệm PCR COVID-19 sử dụng dịch phết hầu họng của người nghi nhiễm để phân tích và tìm kiếm đoạn gen đặc trưng của virus corona.

Kết quả thu được sẽ cho biết người được xét nghiệm PCR COVID-19 có dương tính hay không. Đây được xem là phương pháp có độ chính xác và phổ biến nhất được sử dụng để chẩn đoán COVID-19 tính đến thời điểm hiện tại.

1. Xét nghiệm RT-PCR là gì?

Xét nghiệm PCR được phát minh vào năm 1985 còn được gọi là xét nghiệm sinh học phân tử. Kỹ thuật này sẽ tạo ra một lượng lớn bản sao DNA trong ống nghiệm dựa vào các chu kỳ nhiệt. Xét nghiệm RT-PCR cho ra kết quả có độ chính xác rất cao bởi những phản ứng cực kỳ nhạy. Vì thế, xét nghiệm RT-PCR đóng vai trò rất quan trọng trong lĩnh vực công nghệ sinh học.

Tuy nhiên độ chính xác của xét nghiệm RT-PCR cũng phụ thuộc vào người thực hiện xét nghiệm, máy móc thiết bị và khâu quản lý chất lượng. Hơn nữa, để thực hiện được xét nghiệm này thì chi phí bỏ ra cũng khá cao bởi yêu cầu từ máy móc thiết bị và các loại hóa chất được sử dụng.

Xét nghiệm PCR COVID-19 là loại xét nghiệm được sử dụng phổ biến nhất hiện nay để phát hiện virus SARS-CoV-2

2. Xét nghiệm PCR COVID-19

Xét nghiệm PCR hiện nay đang được sử dụng để phát hiện những người nhiễm virus SARS-CoV-2 bởi độ chính xác cao và thời gian nhận kết quả nhanh chóng. Để thực hiện được xét nghiệm PCR COVID-19 cần có những trang thiết bị cùng với các vật liệu phụ trợ đặc biệt. Bên cạnh đó, kỹ thuật viên thực hiện xét nghiệm này phải là người được đào tạo bài bản, có chuyên môn cao và chỉ một số cơ sở y tế được cấp phép mới có thể thực hiện xét nghiệm này.

Phương pháp xét nghiệm PCR COVID-19 có thể nhận được kết quả sau ít nhất là 4 - 5 giờ đồng hồ. Để kết luận chính xác rằng người nghi nhiễm có bị mắc COVID-19 hay không cần thực hiện xét nghiệm ít nhất 3 - 5 lần tại nhiều thời điểm khác nhau. Trong thời gian chờ đợi kết quả giữa các lần xét nghiệm người bệnh cần thực hiện cách ly để tránh nguy cơ lây nhiễm.

Thực hiện được xét nghiệm PCR COVID-19 cần có chuyên môn cao và thiết bị hiện đại

3. Quy trình thực hiện xét nghiệm PCR COVID-19

Để thực hiện xét nghiệm PCR COVID-19 cần thực hiện theo một quy trình nghiêm ngặt và đảm bảo an toàn.

Bước 1: Chuẩn bị trước khi lấy mẫu

Trước khi thực hiện lấy mẫu cần thực hiện đầy đủ các biện pháp an toàn của bộ y tế đối với các bệnh truyền nhiễm. Gồm: mặc đồ bảo hộ đúng cách, mũ bảo hộ, kính bảo hộ, tấm che mặt, khẩu trang 95, hai lớp găng tay, khử trùng toàn thân và không mang đồ bảo hộ ra khỏi khu vực lấy mẫu.

Bước 2: Thực hiện lấy mẫu xét nghiệm

Sử dụng que chọc để thực hiện lấy mẫu ở đường hô hấp trên [dịch họng, dịch tỵ hầu, súc họng] đường hô hấp dưới [đờm, dịch màng phổi, dịch phế nang]. Xét nghiệm PCR COVID-19 yêu cầu lấy mẫu ở vùng dịch họng và tỵ hầu. Nếu không thể lấy ở đây thì mới tiến hành lấy ở các vùng khác. Sau khi lấy mẫu nhân viên y tế sẽ cho hai que lấy mẫu chũng vào một ống nghiệm có chứa sẵn môi trường bảo quản.

Bước 3: Bảo quản

Mẫu bệnh phẩm sau khi lấy sẽ được bảo quản ở nhiệt độ 2 - 8 độ C và cần đưa về phòng thí nghiệm trước 48h. Nếu quá 48h thì cần bảo quản ở nhiệt độ - 70 độ C.

Bước 4: đóng gói và vận chuyển về nơi làm xét nghiệm

Mẫu bệnh phẩm được đậy nắp và bọc bên ngoài bằng giấy parafin, sau đó bọc lại bằng giấy thấm rồi cho vào túi vận chuyển. Bọc bên ngoài túi bằng giấy thấm có chất khử trùng cloramin B rồi cho vào túi nilon thứ 2 và buộc chặt. Cho vào túi nilon cuối cùng sau khi đóng phiếu thu thập bệnh phẩm rồi cho vào phích lạnh có logo bệnh phẩm sinh học rồi vận chuyển đi.

Bước 5: Đọc kết quả

Nếu kết quả dương tính với SARS-CoV-2 thì cần thực hiện cách ly và chữa trị đồng thời tiến hành truy vết các trường hợp tiếp xúc để ngăn nguy cơ lây lan.

Nếu kết quả âm tính tức là đối tượng nghi nhiễm không bị nhiễm SARS-CoV-2 tại thời điểm xét nghiệm nhưng vẫn phải cách ly và lấy mẫu xét nghiệm lại lần 2 hoặc lần 3 theo quy định của Bộ Y tế.

Xét nghiệm PCR COVID-19 cần được tiến hành trên một quy trình nghiêm ngặt

4. Ưu và nhược điểm của phương pháp xét nghiệm PCR COVID-19

Sau đây là một số ưu và nhược điểm của phương pháp xét nghiệm PCR COVID-19 để bạn tham khảo:

Ưu điểm

• Độ chính xác cao và thời gian có kết quả nhanh.

• Ít có khả năng mang lại kết quả âm tính giả so với các phương pháp khác.

• Đưa ra định lượng virus ngay tại thời điểm xét nghiệm để các bác sĩ có thể tiên lượng được diễn tiến của bệnh và đưa ra đánh giá điều trị.

Nhược điểm

• Độ chính xác cần phụ thuộc vào nhiều yếu tố: quy trình bảo quản, thời gian thu thập mẫu,…

• Xét nghiệm RT-PCR COVID-19 chỉ có thể cho ra kết quả về virus corona mà không cung cấp thông tin về các loại bệnh cũng như virus khác.

• Giá thành khá cao.

• Đòi hỏi cao về kỹ thuật lấy mẫu, cần máy móc hiện đại.

Mặc dù còn tồn tại nhiều nhược điểm nhưng xét nghiệm PCR COVID-19 vẫn là sự ưu tiên hàng đầu bởi độ chính xác cao

COVID-19 hiện nay đang là mối lo ngại với toàn nhân loại. Để bảo vệ bản thân, gia đình và cả cộng đồng, mỗi cá nhân hãy nghiêm chỉnh chấp hành theo quy định của nhà nước về giãn cách nếu có, đồng thời thực hiện tốt khẩu hiệu 5K. Nếu phát hiện ra dấu hiệu nào khác lạ đối với cơ thể, hãy liên hệ ngay số điện thoại hotline 1900 565656. Đội ngũ tư vấn của Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC sẽ đưa ra cho bạn những lời khuyên hữu ích và tư vấn làm xét nghiệm PCR COVID-19 nếu cần.

Với mức độ lây lan của dịch bệnh Covid-19 như hiện tại thì việc xét nghiệm chẩn đoán là điều rất cần thiết để có thể khoanh vùng cách ly và chữa trị kịp thời. Trong đó, xét nghiệm RT-PCR là phương pháp xét nghiệm Covid phổ biến và cho kết quả chính xác nhất. Để biết được xét nghiệm Covid PCR là như thế nào, độc giả hãy tìm hiểu qua bài viết dưới đây của MEDLATEC.

1. Xét nghiệm Covid PCR là như thế nào?

Xét nghiệm SARS-CoV-2 [hay còn gọi là xét nghiệm Covid] bằng phương pháp RT-PCR giúp xác định một người có bị nhiễm virus SARS-CoV-2 hay không thông qua phân tích dịch được lấy từ mũi, họng, phế quản hoặc nội khí quản,…

Xét nghiệm Covid RT-PCR phải được thực hiện tại phòng thí nghiệm tiêu chuẩn

Xét nghiệm RT-PCR rất phổ biến và có giá trị về hiệu lực trong nhiều hoàn cảnh. Bởi phương pháp này có thể cho kết quả chính xác một người đã nhiễm virus tại giai đoạn cuối của thời kỳ ủ bệnh [tức là phát hiện ngay khi bệnh nhân chưa có triệu chứng khởi phát nào]. Bên cạnh đó, thông qua kết quả xét nghiệm, bác sĩ sẽ tiên lượng được mức độ lây nhiễm của người bệnh.

Thông thường, xét nghiệm Covid RT-PCR sẽ cho kết quả sau khi thực hiện ít nhất là từ 4 đến 5 tiếng. Hơn nữa, để đảm bảo chính xác liệu mình có đang nhiễm Covid-19 hay không, cần xét nghiệm ít nhất là 3 lần trong những khoảng thời gian khác nhau.

2. Các bước thực hiện xét nghiệm Covid PCR

Để biết rõ hơn xét nghiệm Covid PCR là như thế nào, chúng ta hãy cùng tìm hiểu qua quy trình thực hiện dưới đây:

2.1. Bước 1: Chuẩn bị trước khi lấy mẫu xét nghiệm

Để giảm thiểu tối đa sự lây nhiễm khi lấy mẫu xét nghiệm Covid, các kỹ thuật viên trước khi thực hiện lấy mẫu cho người bệnh cần phải đảm bảo chấp hành đúng các biện pháp an toàn của Bộ Y tế ban hành. Đó là:

• Mang đồ bảo hộ tiêu chuẩn.

• Đeo khẩu trang N95, găng tay hai lớp, tấm che mặt, mũ và kính bảo hộ.

• Phải khử trùng toàn cơ thể.

• Tuyệt đối không được mang đồ bảo hộ ra khỏi khu vực lấy mẫu xét nghiệm.

2.2. Bước 2: Lấy mẫu xét nghiệm

Đối với phương pháp xét nghiệm Covid RT-PCR, mẫu bệnh phẩm sẽ được lấy từ tỵ hầu và dịch họng. Tuy nhiên, nếu không thể thực hiện được ở hai vị trí này, các kỹ thuật viên sẽ tiến hành lấy dịch từ các vùng khác như phế quản, nội khí quản hoặc phế nang,…

Lấy mẫu xét nghiệm Covid với bệnh phẩm là dịch tỵ hầu

2.3. Bước 3: Bảo quản mẫu bệnh phẩm

Sau khi đã lấy được mẫu bệnh phẩm, các kỹ thuật viên sẽ cho bệnh phẩm vào ống nghiệm và bảo quản ở nhiệt độ từ 2 đến 8 độ C. Lưu ý, cần vận chuyển mẫu về phòng thí nghiệm trước 48 tiếng. Trong trường hợp quá 48 tiếng, phải bảo quản ở nhiệt độ -70 độ C.

2.4. Bước 4: Tiến hành xét nghiệm và đọc kết quả

Sau khi mẫu bệnh phẩm được đưa về phòng thí nghiệm sẽ được tiến hành phân tích bằng hệ thống máy chuyên dụng. Nếu:

• Kết quả dương tính: Người lấy mẫu đã bị nhiễm virus SARS-CoV-2 và có thể lây truyền bệnh cho người khác. Lúc này, bệnh nhân sẽ được tư vấn và hướng dẫn cách ly y tế ngay. Đồng thời, phải trung thực khai báo đầy đủ lịch trình di chuyển và lịch sử tiếp xúc với người khác của bản thân trong vòng 14 ngày.

• Kết quả âm tính: Người lấy mẫu không nhiễm virus SARS-CoV-2 tại thời điểm lấy mẫu xét nghiệm. Tuy nhiên, nếu có nguy cơ cao sẽ bị nhiễm, bạn vẫn cần phải tự cách ly và tuân theo đúng các quy định phòng chống dịch của Bộ Y tế. Nếu như có những dấu hiệu bất thường như ho, sốt hay khó thở,… cần liên hệ ngay với cơ sở y tế gần nhất để được tư vấn và thực hiện lại xét nghiệm.

3. Những ưu điểm và nhược điểm của xét nghiệm Covid PCR

Bên cạnh những ưu điểm thì xét nghiệm RT-PCR cũng tồn tại một vài khuyết điểm.

3.1. Ưu điểm

Phương pháp xét nghiệm RT-PCR có những ưu điểm sau:

• Thời gian có kết quả xét nghiệm khá nhanh với độ chính xác cao.

• Tỷ lệ cho kết quả âm tính giả thấp hơn rất nhiều so với những phương pháp xét nghiệm Covid khác.

• Xét nghiệm RT-PCR sẽ định lượng được nồng độ virus tại thời điểm thực hiện. Từ đó, các bác sĩ có thể chẩn đoán được tình hình của người bệnh và đưa ra đánh giá của quá trình điều trị.

Tuy được đánh giá cao nhưng xét nghiệm Covid RT-PCR vẫn có một vài nhược điểm

3.2. Nhược điểm

Bên cạnh những ưu điểm, xét nghiệm Covid RT-PCR cũng có các khuyết điểm phải kể đến dưới đây:

• Mức độ chính xác của phương pháp xét nghiệm này cần phải phụ thuộc vào nhiều yếu tố như thời điểm lấy mẫu bệnh phẩm hoặc quy trình bảo quản,…

• Yêu cầu để thực hiện được xét nghiệm RT-PCR khá cao về kỹ thuật viên thực hiện xét nghiệm và hệ thống máy móc chuyên dụng.

• Xét nghiệm này chỉ có thể đưa ra kết quả về virus SARS-CoV-2 chứ không cung cấp thông tin về các loại virus khác.

• Giá thành thực hiện xét nghiệm khá cao.

4. Xét nghiệm Covid bằng phương pháp RT-PCR có thể thực hiện ở đâu?

Bên cạnh câu hỏi “xét nghiệm Covid PCR là như thế nào?” thì phương pháp này có thể thực hiện ở đâu cũng là điều mà nhiều người thắc mắc. Những cơ sở y tế muốn áp dụng xét nghiệm Covid PCR phải được Bộ Y tế cấp giấy chứng nhận về việc đảm bảo đủ năng lực thực hiện. Bên cạnh đó, cần phải đạt tiêu chuẩn về phòng xét nghiệm, thiết bị và máy móc.

Bệnh viện Đa Khoa MEDLATEC là một trong những đơn vị đã được cấp phép thực hiện phương pháp xét nghiệm này. Nếu như có nhu cầu, khách hàng có thể liên hệ với chúng để đặt lịch hẹn thông qua:

• Website: medlatec.vn.

• Ứng dụng MedOn. Đây cũng là một ứng dụng vô cùng hữu ích trong việc hỗ trợ tư vấn cho các trường hợp F1, F2 và F0 không có triệu chứng.

• Số tổng đài: 1900 56 56 56.

MEDLATEC sở hữu trung tâm xét nghiệm đạt chuẩn với hệ thống máy móc hiện đại

Với đội ngũ kỹ thuật viên có chuyên môn cao cùng hệ thống thiết bị hiện đại, chúng tôi cam kết sẽ thực hiện xét nghiệm một cách nhanh nhất có thể với kết quả chính xác và mức giá phù hợp.

Hy vọng bài viết trên đã giúp bạn giải đáp được thắc mắc “xét nghiệm Covid PCR là như thế nào”. Nếu như muốn hỗ trợ tư vấn gì khác, hãy liên hệ theo số của tổng đài tư vấn và chăm sóc khách hàng 1900 56 56 56. Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC rất hân hạnh được đồng hành và bảo vệ sức khoẻ của quý khách trong thời điểm dịch bệnh hiện nay!