Cách tính giá trị biểu thức căn bậc 2

Căn thức bậc hai và hằng đẳng thức là bài mở rộng từ căn bậc hai, căn bậc hai số học mà ta đã học trước đây. Các em hãy cùng tìm hiểu thế nào là căn thức bậc 2 và hằng đẳng thức cùng các dạng bài tập chủ đề này nhé!

Cách tính giá trị biểu thức căn bậc 2

A – Căn thức bậc hai và hằng đẳng thức √A²=|A|

1. Định nghĩa Căn thức bậc hai

Với a là số dương, √a được gọi là căn bậc hai số học của a.

Với A là một biểu thức đại số, √A được gọi là căn thức bậc hai của A. √A xác định khi A không âm.

Cách tính giá trị biểu thức căn bậc 2
Cách tính giá trị biểu thức căn bậc 2
Cách tính giá trị biểu thức căn bậc 2
Cách tính giá trị biểu thức căn bậc 2

2. Hằng đẳng thức √A²=|A|

Ta cần ghi nhớ hằng đẳng thức sau:

Cách tính giá trị biểu thức căn bậc 2

Cách tính giá trị biểu thức căn bậc 2

Tính:

Cách tính giá trị biểu thức căn bậc 2
Cách tính giá trị biểu thức căn bậc 2

Rút gọn:

Cách tính giá trị biểu thức căn bậc 2
Cách tính giá trị biểu thức căn bậc 2
Cách tính giá trị biểu thức căn bậc 2

Rút gọn:

Cách tính giá trị biểu thức căn bậc 2

B – Các dạng bài tập về căn thức bậc hai và hằng đẳng thức √A²=|A|

Dạng 1: Tìm điều kiện để biểu thức chứa căn bậc hai có nghĩa

Phương pháp giải

Các em nhớ rằng √A xác định hay có nghĩa khi A không âm. Vì thế ta chỉ cần cho biểu thức dưới căn lớn hơn hoặc bằng 0 rồi tìm ra khoảng xác định của √A.

Bài 1: (B6/T10/SGK)

Với giá trị nào của a thì mỗi căn thức bậc hai sau có nghĩa:

Cách tính giá trị biểu thức căn bậc 2
Cách tính giá trị biểu thức căn bậc 2

Bài 2 (B12/SGK T11)

Tìm x để mỗi căn thức bậc hai sau có nghĩa:

Hướng dẫn giải:

Cách tính giá trị biểu thức căn bậc 2
Cách tính giá trị biểu thức căn bậc 2

Bài 3.

Với giá trị nào của x thì các căn thức bậc hai sau có nghĩa:

Cách tính giá trị biểu thức căn bậc 2
Cách tính giá trị biểu thức căn bậc 2

Cách tính giá trị biểu thức căn bậc 2

Dạng 2: Tính giá trị biểu thức chứa căn bậc hai

Bài 1. (B7/SGK T10)

Cách tính giá trị biểu thức căn bậc 2

Bài 2.

Cách tính giá trị biểu thức căn bậc 2

Bài 3. (B10/ SGK T11)

Cách tính giá trị biểu thức căn bậc 2

Cách tính giá trị biểu thức căn bậc 2

Dạng 3: Rút gọn biểu thức chứa căn thức bậc hai

Phương pháp giải

Để làm dạng bài này, ta sẽ sử dụng hằng đẳng thức √A²=|A| .

Bài 1 (B8/ SGK T10)

Cách tính giá trị biểu thức căn bậc 2

Bài 2 (B13/ SGK T11)

Cách tính giá trị biểu thức căn bậc 2

Bài 3 (B14/ SGK T11)

Ta cần ghi nhớ tính chất sau của căn bậc hai một số:

Với a≥0 thì a = (√a)²

Cách tính giá trị biểu thức căn bậc 2

Cách tính giá trị biểu thức căn bậc 2

Dạng 4: Giải phương trình chứa căn thức bậc hai

Phương pháp giải

Các em chú ý một số phép biến đổi tương đương liên quan đến căn thức bậc hai sau đây:

Cách tính giá trị biểu thức căn bậc 2

Ngoài ra, các em nhớ lại cách áp dụng các hằng đẳng thức đáng nhớ để vận dụng một cách linh hoạt vào giải phương trình chứa căn thức bậc hai.

Bài 1 (B9/SGK T11)

Cách tính giá trị biểu thức căn bậc 2

Bài 2. (B15/ SGK T11)

Cách tính giá trị biểu thức căn bậc 2

Bài 3.

Giải các phương trình sau:

Hướng dẫn giải:

a) Các em chú ý biểu thức dưới căn của vế trái: ta có thể viết thành bình phương của một hiệu:

x² − 6x + 9 = (x − 3)² (hằng đẳng thức đáng nhớ  a² − 2ab + b² = (a − b)²)

Cách tính giá trị biểu thức căn bậc 2

Vậy nghiệm của phương trình là x = 1 hoặc x = 5.

b) Ta chú ý vế phải của phương trình là một đa thức chứ không phải một số giống câu a. Vì thế, ta phải đặt điều kiện là 2x – 2 0 rồi bình phương hai vế sau đó mới giải.

Cách tính giá trị biểu thức căn bậc 2

Khi chúng ta ra hai nghiệm thì phải đối chiếu với điều kiện x 1 để kết luận nghiệm thỏa mãn.

Cách tính giá trị biểu thức căn bậc 2

Vậy nghiệm của phương trình là x = 2.

c) Cách 1: Ta có thể áp dụng cách bình phương hai vế của phương trình hai lần như sau:

Cách tính giá trị biểu thức căn bậc 2
Cách tính giá trị biểu thức căn bậc 2

Vậy x = 2 thỏa mãn điều kiện. Ta kết luận nghiệm của phương trình là x = 2.

Cách 2: Ta có thể đưa biểu thức dưới căn về dạng bình phương của một tổng như sau:

Cách tính giá trị biểu thức căn bậc 2

Tóm tắt bài học về căn thức bậc hai

Như vậy, khi xử lí các căn thức bậc hai, điều ta quan tâm đầu tiên là điều kiện xác định của của căn thức và áp dụng hằng đẳng thức một cách chính xác:

Cách tính giá trị biểu thức căn bậc 2

Luyện tập

Để ghi nhớ kiến thức, các em hãy tự làm các bài tập sau:

Bài 1. Thực hiện phép tính

Cách tính giá trị biểu thức căn bậc 2

Bài 2. Với giá trị nào của x thì các căn thức sau có nghĩa?

Cách tính giá trị biểu thức căn bậc 2

Bài 3. Rút gọn biểu thức:

Cách tính giá trị biểu thức căn bậc 2

Bài 4. Chứng minh:

Cách tính giá trị biểu thức căn bậc 2

Bài 5: Giải các phương trình sau:

Cách tính giá trị biểu thức căn bậc 2

Xem thêm: Bài tập trắc nghiệm

Quay lại bài trước: Bài 1. Căn bâc hai-So sánh các căn bậc hai

Bài tiếp theo: Bài 3. Liên hệ phép nhân, phép chia với phép khai phương

Hi vọng bài viết sẽ cho các em cái nhìn tổng quát về căn thức bậc hai và cách áp dụng hằng đẳng thức để giải các bài tập liên quan đến căn thức bậc hai.

Cách tính giá trị biểu thức căn bậc 2

Ths-GV Toán

Nguyễn Thùy Dung