Chế độ tăng lương năm 2023

(HNMO) - Tại kỳ họp thứ tư, Quốc hội khóa XV vừa diễn ra, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Nghị quyết về dự toán ngân sách nhà nước năm 2023, trong đó quyết nghị nhiều phương án liên quan đến lương cơ sở 2023, chính sách lương hưu, bảo hiểm xã hội (BHXH) từ 1-7-2023. Mức điều chỉnh tăng dự kiến từ 1,49 triệu đồng/tháng hiện nay lên 1,8 triệu đồng/tháng từ 1-7-2023, tương ứng mức đóng BHXH cho người lao động cũng tăng lên.

Chi trả lương hưu tại nhà ở quận Ba Đình.

BHXH Việt Nam cho biết, tại Khoản 2, Điều 5 và Khoản 1, Điều 89 của Luật Bảo hiểm xã hội hiện hành quy định rõ, mức đóng BHXH bắt buộc được tính trên cơ sở tiền lương tháng của người lao động.

Theo đó, người lao động thuộc đối tượng thực hiện chế độ tiền lương do Nhà nước quy định, thì tiền lương tháng đóng BHXH là tiền lương theo ngạch, bậc, cấp bậc quân hàm và các khoản phụ cấp chức vụ, phụ cấp thâm niên vượt khung, phụ cấp thâm niên nghề (nếu có).

Ngoài ra, Điểm I, Khoản 1, Điều 2 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 cũng quy định, tiền lương tháng đóng BHXH là mức lương cơ sở. Do đó, trường hợp lương cơ sở được điều chỉnh tăng 1,8 triệu đồng/tháng từ 1-7-2023 thì mức đóng BHXH của người lao động sẽ tăng theo.

Cũng tại kỳ họp vừa diễn ra, Quốc hội quyết định tăng 12,5% lương hưu, trợ cấp BHXH với đối tượng do ngân sách nhà nước bảo đảm và hỗ trợ thêm đối với người nghỉ hưu trước năm 1995 có mức hưởng thấp. 

Với nội dung này, đối chiếu theo các quy định của pháp luật hiện hành thì người lao động bắt đầu tham gia BHXH từ ngày 1-1-2016 trở đi, mức hưởng lương được điều chỉnh trên cơ sở chỉ số giá tiêu dùng của từng thời kỳ theo quy định của Chính phủ.

Còn đối với nhóm đối tượng người lao động tham gia BHXH trước ngày 1-1-2016 thì mức hưởng lương hưu được căn cứ vào mức lương cơ sở tại thời điểm hưởng chế độ hưu trí, nghĩa là lương cơ sở tăng thì mức hưởng lương hưu cũng sẽ tăng từ 1-7-2023. 

Với các trường hợp hưởng trợ cấp BHXH, theo Luật Bảo hiểm xã hội hiện hành, các chế độ trợ cấp BHXH gồm có mức trợ cấp dưỡng sức sau ốm đau; mức trợ cấp 1 lần khi sinh con; mức dưỡng sức sau thai sản; mức trợ cấp mai táng; mức trợ cấp tuất hằng tháng được căn cứ dựa trên mức lương cơ sở.

Chẳng hạn, mức hưởng dưỡng sức, phục hồi sức khỏe sau khi ốm đau một ngày bằng 30% mức lương cơ sở; mức hưởng chế độ dưỡng sức, phục hồi sức khỏe sau thai sản một ngày bằng 30% mức lương cơ sở…

Như vậy, từ ngày 1-7-2023, một số trường hợp hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH dự kiến tăng theo mức điều chỉnh tăng của lương cơ sở.

Từ ngày 1.7.2023 thực hiện tăng lương cơ sở cho cán bộ, công chức, viên chức lên mức 1,8 triệu đồng/tháng.

Sau nhiều lần thảo luận, Quốc hội đã chính thức biểu quyết thông qua Nghị quyết về dự toán ngân sách Nhà nước. Trong đó, về chính sách tiền lương, Nghị quyết nêu rõ, sẽ không thực hiện cải cách tiền lương, tăng lương cơ sở cho cán bộ, công chức, viên chức lên 1,8 triệu đồng/tháng từ ngày 1.7.2023.

Hiện nay, trong thị trường lao động có hai nhóm chính: Cán bộ, công chức, viên chức đang hưởng lương từ ngân sách Nhà nước theo vị trí việc làm, chức danh, chức vụ và người lao động trong khu vực doanh nghiệp hưởng chế độ tiền lương từ thoả thuận của người lao động và người sử dụng lao động.

Theo đó, căn cứ Nghị quyết dự toán ngân sách Nhà nước năm 2023, cải cách tiền lương theo tinh thần của Nghị quyết 27 năm 2018 của Bộ Chính trị vẫn chưa được thực hiện mà chỉ thực hiện tăng lương cơ sở cho cán bộ, công chức, viên chức.

Do đó, khi lương cơ sở tăng lên 1,8 triệu đồng/tháng, những đối tượng sau đây sẽ được tăng lương:

Cán bộ, công chức, viên chức: Do không cải cách tiền lương nên từ ngày 1.7.2023 - khi áp dụng mức lương cơ sở mới là 1,8 triệu đồng/tháng thì cán bộ, công chức, viên chức vẫn được tính lương theo công thức:

Lương = Hệ số x Mức lương cơ sở.

Trong đó: Hệ số vẫn đang được áp dụng theo các bảng phụ lục ban hành kèm theo Nghị định 204/2004/NĐ-CP theo vị trí việc làm, chức danh, chức vụ và áp dụng với từng đối tượng cụ thể khác nhau.

Mức lương cơ sở: Thay vì 1,49 triệu đồng/tháng được áp dụng từ ngày 1.7.2019 đến hết 30.6.2023 thì từ ngày 1.7.2023, cán bộ, công chức, viên chức sẽ áp dụng mức lương cơ sở mới là 1,8 triệu đồng/tháng (tăng thêm 310.000 đồng/tháng so với hiện nay).

Người lao động trong khu vực doanh nghiệp: Khác với cán bộ, công chức, viên chức được hưởng lương từ ngân sách Nhà nước, lương được tính theo mức lương cơ sở thì lương của người lao động trong khu vực doanh nghiệp được tính theo thoả thuận của các bên.

Khoản 1 Điều 90 Bộ luật Lao động có đề cập đến quy định liên quan đến tiền lương như sau:

Tiền lương là số tiền mà người sử dụng lao động trả cho người lao động theo thỏa thuận để thực hiện công việc, bao gồm mức lương theo công việc hoặc chức danh, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác.

Có thể thấy, lương của người lao động hoàn toàn được trả theo thoả thuận của người lao động và người sử dụng lao động mà không chịu ảnh hưởng từ mức lương cơ sở.

Đặc biệt, vẫn có giới hạn tối thiểu trong lương của người lao động là không được thấp hơn mức lương tối thiểu. Đây là một khoản lương khác hoàn toàn so với mức lương cơ sở nên khi lương cơ sở tăng, lương của người lao động không hề bị ảnh hưởng.

Tuy nhiên, mặc dù lương không tăng nhưng khi lương cơ sở tăng lên 1,8 triệu đồng/tháng thì vẫn sẽ có nhiều thay đổi ảnh hưởng đến đời sống của người lao động.

Cụ thể, tăng mức đóng BHXH bắt buộc, BHYT tối đa hoặc theo hộ gia đình; Tăng điều kiện hưởng 100% chi phí khám, chữa bệnh của người tham gia BHYT 5 năm liên tục; Tăng trợ cấp, phụ cấp...

Như vậy, khi lương cơ sở tăng lên 1,8 triệu đồng/tháng thì chỉ có cán bộ, công chức, viên chức - những người đang được tính lương căn cứ vào mức lương cơ sở thì mới được tăng lương.