1. Khái niệm khoa học, công nghệ
Từ điển bách khoa Việt Nam định nghĩa khoa học là hệ thống tri thức về tự nhiên, xã hội và tư duy được tích luỹ trong quá trinh nhặn thức ttên cơ sở thực tiễn, được thể hiện bằng những khái niệm, phán đoán, học thuyết.
Theo truyền thống, hệ khoa học thường được chia thành ba nhánh cơ bản là khoa học tự nhiên, khoa học xã hội và khoa học kĩ thuật. Ở Việt Nam, hệ khoa học chia thành: khoa học tự nhiên và công nghệ, khoa học xã hội và nhân văn [có tài liệu phân thành: khoa học tự nhiên, khoa học lã thuật và công nghệ, khoa học xã hội và nhân văn]. Mỗi khoa học đều có phần cơ bản và ứng dụng. Khoa học cơ bản là hệ thống tri thức lí thuyết phản ánh các thuộc tính, quan hệ, quy luật khách quan của lĩnh vực, hiện tượng được nghiên cứu. Khoa học ứng dụng là hệ thống tri thức đưa ra những con đường, những biện pháp, hình thức ứng dụng tri thức khách quan [lí thuyết] vào thực tiễn phục vụ cho lợi trong quá trình sản xuất tạo ra của cải vật chất và dịch vụ cho xã hội. Công nghệ không chỉ tồn tại dứới dạng vật chất mà là tổng thể các yếu tố con người có thể biết được, đạt được, nắm bắt được ở dạng tri thức.
Khoa học và công nghệ có vai ttò to lớn với lịch sử phát triển của loài người, thể hiện ở những mặt sau đây:
1.1 Khoa học và công nghệ là phương tiện để con người khám phá, chinh phục và cải tạo giới tự nhiên
Trong mối quan hệ với tự nhiên, con người biết vận dụng khoa học và công nghệ để khắc phục những hạn chế của mình nhằm khám phá, chinh phục và cải tạo tự nhiên. Khoa học giúp con người phát hiện ra bản chất, tính quy luật của các hiện tượng, sự vật, quá trình từ đó dự báo về sự vận động, phát triển của chúng để định hướng cho hoạt động của mình. Các thành tựu khoa học và công nghệ được ứng dụng giúp con người khai thác các lợi thế sẵn có trong tự nhiên tạo ra các sản phẩm thoả mãn nhu cầu về vật chất và tinh thần, cũng như hạn chế các bất lợi mà giới tự nhiên có thể gây ra cho cuộc sống của con người.
1.2 Khoa học và công nghệ là biện pháp căn bản để nâng cao năng suất lao động, phát triển sản xuất
Phát minh ra công cụ sản xuất từ thô sơ đến máy móc và cao hơn nữa là các dây chuyền sản xuất tự động đã tạo ra những bước nhảy vọt về năng suất lao động. Các ứng dụng khoa học và công nghệ ttong tổ chức lao động sản xuất đã giải phóng sức lao động của con người, tạo ra sự đổi mới căn bản của lực lượng sản xuất, đưa người lao động lên vị trí làm chủ quá trình sản xuất xã hội. Ngày nay, trong nền kinh tế tri thức, khoa học và công nghệ đã trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp với nghĩa nó quyết định năng suất lao động, chất lượng của sản phẩm và dịch vụ. Do vậy, suất lao động, làm chuyển biến mạnh mẽ cơ cấu kinh tế, đưa Việt Nam từ một nước thuần nông tiếp cận với nhiều công nghệ hiện đại của thế giới như công nghệ thông tin, công nghệ sinh học, công nghệ vật liệu mới. Đó chính là tiền đề và động lực để thực hiện và thực hiện thành công công nghiệp hoá, hiện đại hoá. Thứ ha, khoa học và công nghệ đã góp phần tạo ra các thành tựu về y tế, giáo dục đào tạo, văn hoá nghệ thuật. Chính các thành tựu trên cả lĩnh vực kinh tế và các lĩnh vực văn hoá xã hội đã góp phần tích cực trong việc giải quyết các vấn đề xã hội như đối nghèo, thất học, dịch bệnh... đưa Việt Nam đạt tới mục tiêụ phát triển toàn diện và bền vững.
2. Hoạt động khoa học và công nghệ
2.1 Khái niệm hoạt động khoa học và công nghệ
Hoạt động khoa học và công nghệ là hoạt động chuyên biệt nhằm tìm kiếm, phát hiện, lí giải về các hiện tượng tự nhiên, xã hội và tư duy cũng như các hoạt động ứng dụng các tri thức vào phục vụ sản xuất và đời sống của con người.
Hoạt động khoa học và công nghệ là hoạt động nghiên cứu khoa học, nghiên cứu và triển khai thực nghiệm, phát triển công nghệ, ứng dụng công nghệ, dịch vụ khoa học và công nghệ, phát huy sáng kiến và hoạt động sáng tạo khác nhằm phát triển khoa học và công nghệ.
Nghiên cứu khoa học là hoạt động phát hiện, tìm hiểu các hiện tượng, sự vật, quy luật của tự nhiên, xã hội và tư duy; sáng tạo các giải pháp nhằm ứng dụng vào thực tiễn. Nghiên cứu khoa học thường được tiến hành dưới hình thức là đề tài nghiên cứu khoa học với yêu cầu nghiên cứu rõ ràng và mục tiêu xác định, kết quả của hoạt động này là các tri thức khoa học mới được tìm ra, được khẳng định, được chứng minh, là tri thức mới có thể được tìm ra, được ứng dụng có kết quả hoặc không.
- Hoạt động khoa học và công nghệ là hoạt động có tính kế thừa và tích luỹ. Trong hoạt động khoa học và công nghệ, tri thức con người đi từ chỗ chưa biết đến biết, các tri thức trước là cơ sở, nền tảng để tìm hiểu các tri thức sau, các tri thức sau là sự kế thừa, phát triển các tri thức trước. Đó là sự kế thừa của người đi sau với người đi trước, của hoạt động này với hoạt động khác và sự tự kế thừa, tích luỹ của từng chủ thể tiến hành hoạt động khoa học và công nghệ.
2.2 Chủ thể của hoạt động khoa học và công nghệ
Với nguyên tắc "phát huy khả năng lao động sáng tạo của mọi tổ chức, cá nhân", bất kì một tổ chức, cá nhân nào cũng có thể trở thành chủ thể của hoạt động khoa học và công nghệ tuỳ theo khả năng và tuân theõ các quy định của pháp luật.
Tổ chức khoa học và công nghệ là các tổ chức được thành lập để chuyên thực hiện hoạt động khoa học và công nghệ. Theo quy định của Luật khoa học và công nghệ, hình thức tổ chức khoa học và công nghệ gồm: Tổ chức nghiên cứu khoa học, tổ chức nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ [dưới hình thức viện hàn lâm, viện, trung tâm, phòng thí nghiệm, trạm nghiên cứu, trạm quan trắc, trạm thử nghiệm và hình thức khác]; cơ sở giáo dục đại học được tổ chức theo quy định của Luật giáo dục đại học; tổ chức dịch vụ khoa học và công nghệ được tổ chức [dưới hình thức trung tâm, văn phòng, phòng thử nghiệm và hình thức khác].
Theo chức năng, tổ chức khoa học và công nghệ được chia thành: Tổ chức nghiên cứu cơ bản, tổ chức nghiên cứu ứng dụng, tổ chức dịch vụ khoa học và công nghệ. Theo hình thức sở hữu, tổ chức khoa học và công nghệ gồm tổ chức khoa học và công
Cá nhân có thể tự mình hoặc thành lập các tổ chức khoa học và công nghệ để tiến hành hoạt động khoa học và công nghệ. Cá nhân cũng có thể nhận tài ttợ của tổ chức, cá nhân ttong nước, nước ngoài, tổ chức quốc tế để tiên hành hoạt động khoa học và công nghệ.
Những người thực hiện hoạt động chuyên môn là nghiên cứu khoa học, nghiên cứu và triển khai công nghệ được công nhận các chức danh nghiên cứu khoa học và chức danh công nghệ. Chức danh nghiên cửu khoa học là tên gọi thể hiện trình độ và năng lực nghiên cứu khoa học của cá nhân hoạt động ttong lĩnh vực khoa học, gồm trợ ư nghiên cứu, nghiên cứu viên, nghiên cứu viên chính, nghiên cứu viên cao cấp. Chức danh công nghệ là tên gọi thể hiện trình độ và năng lực chuyên môn, nghiệp vụ của cá nhân hoạt động công nghệ. Mỗi lĩnh vực công nghệ có chức danh riêng.
2.3 Thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ
Nhiệm vụ khoa học và cộng nghệ là những vân đê khoa học và công nghệ cần được giải quyết để đáp ứng yêu cầu thực tiễn phát triển kinh tế-xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, phát triển khoa học và công nghệ. Nhiệm vụ khoa học và công nghệ được tổ chức dưới hình thức chương trình, đề tài, dự án, nhiệm vụ nghiên cứu theo chức năng của tổ chức khoa học và công nghệ.
Nhiệm vụ khoa học và công nghệ sử dụng ngân sách nhà nước bao gồm nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp quốc gia, cấp bộ, cấp tỉnh và cấp cơ sở do cơ quan nhà nước có thẩm quyền xác định. Nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp quốc gia, cấp bộ, cấp tỉnh phải thực hiện theo hình thức đặt hàng.
Nhiệm vụ khoa học và công nghệ cùa tổ chức khoa học và công nghệ ngoài công lập, tổ chức khoa học và công nghệ có vốn
Mọi tổ chức, cá nhân hoạt động khoa học và công nghệ có quyền đề xuất nhiệm vụ khoa học và công nghệ với quỹ phát triển khoa học và công nghệ của Nhà nước để nhận tài trợ hoặc để được vay theo quy định của pháp luật. Các nhiệm vụ khoa học và công nghệ không sử dụng ngân sách nhà nước khác được khuyến khích thực hiện dưới mọi hình thức hợp pháp.
Luật Minh Khuê [sưu tầm & biên tập]
Xin chào quý phụ huynh và các bạn học sinh! Ở trường, các môn học được chia ra làm 2 phân ban chính: Khối tự nhiên & Khối xã hội. Khối tự nhiên là gì ? Gồm những môn gì ? Ngành nào ? Học khối tự nhiên sau này làm nghề gì ? Trong bài viết này mình sẽ giải đáp hết tất cả thắc mắc của các bạn học sinh và các bậc phụ huynh nhé!
Khối tự nhiên là gì ? Gồm những môn gì ? Ngành nào ?
Khối tự nhiên là gì ?
Theo cách phân bài thi tốt nghiệp của Bộ Giáo dục và Đào tạo, chúng ta có hai Khối tự nhiên và Khối xã hội.
Khối Khoa học tự nhiên là khối “Bao gồm các môn khoa học nghiên cứu hướng đến mục đích nhận thức, mô tả, giải thích và tiên đoán về các hiện tượng và quy luật tự nhiên, dựa trên những dấu hiệu được kiểm chứng chắc chắn.”
Khối tự nhiên gồm những môn gì ?
Theo cách phân bài thi tốt nghiệp ta có Khối tự nhiên [hay Khối các môn Khoa học Tự Nhiên] là tổ hợp những môn Vật lí, Hóa học, Sinh học. Trong khi tổ hợp môn Khối xã hội bao gồm: Lịch sử, Địa lý, Giáo dục công dân.
Nguồn: //moet.gov.vn/tintuc/Pages/tin-tong-hop.aspx?ItemID=6725
Khối khoa học tự nhiên gồm có những ngành nào ?
Cũng như các môn học, khối Khoa học tự nhiên sẽ có những ngành đặc thù phù hợp với những môn học nặng về tính toán, logic này.
Trước khi chọn ngành, chúng ta phải chọn ra những tổ hợp môn thi có các môn tự nhiên. Những tổ hợp môn đó bao gồm:
- A00: Toán, Vật lý, Hóa học
- A01: Toán, Vật Lý, Tiếng Anh
- A12: Toán, Khoa học tự nhiên, Khoa học xã hội
- A14: Toán, Khoa học tự nhiên, Địa lý
- A15: Toán, Khoa học tự nhiên, Địa lý
- A16: Toán, Khoa học tự nhiên, Ngữ văn
- và một số ngành, nghề khối A khác.
Một số tổ hợp môn khối B như:
Từ những tổ hợp môn trên, ta có thể tìm được những ngành phù hợp với Khối khoa học tự nhiên như sau:
Nhóm ngành Kinh tế – Ngân hàng – Luật
Phần lớn – 90% các ngành thuộc nhóm ngành này đều có thể xét tuyển qua tổ hợp các môn tự nhiên. Một số ngành tiêu biểu như:
- Kinh tế
- Kế toán
- Marketing
- Tài chính ngân hàng
- Quản trị kinh doanh
- Và rất nhiều ngành khác. Xem thêm tại đây!
Những trường đào tạo những nhóm ngành này:
- Đại học Kinh tế
- Đại học Luật
- Đại học Ngân hàng
Nhóm ngành Nghệ thuật
Cái tên cũng đã nói lên tất cả. Nhóm ngành Nghệ thuật không phải là nhóm ngành Kỹ thuật. Do đó không có môn tự nhiên nào có thể dùng để xét tuyển vào ngành này cả.
Nhóm ngành Truyền thông – Báo chí
Phần lớn các ngành trong nhóm ngành này không có các tổ hợp môn xét tuyển thuần tự nhiên, mà thường là kết hợp giữa 2 môn xã hội, 1 môn tự nhiên. Một số ngành học điển hình của nhóm ngành này như sau:
- Ngôn ngữ Anh
- Quan hệ Quốc tế
- Quan hệ công chúng
- Báo chí
- Ngôn ngữ học
- Tâm lý học
- Và rất nhiều ngành khác, tham khảo thêm tại đây!
Những trường đại học đào tạo các ngành này:
- Trường Đại học Khoa học xã hội & Nhân văn
- Học viện báo chí tuyên truyền.
Nhóm ngành Văn hóa – Ngoại ngữ
Đa số các ngành trong nhóm ngành này đều không phải có tổ hợp xét tuyển khối tự nhiên, mà chủ yếu là khối C và khối D .
Nhóm các trường Kỹ thuật
Đọc tên thôi thì cũng thấy được rằng nhóm các trường Kỹ thuật CHẮC CHẮN sẽ có tổ hợp xét tuyển những môn tự nhiên rồi.
Những ngành nổi bật trong nhóm ngành Kỹ thuật bao gồm:
- Công nghệ thông tin
- Công nghệ cơ khí ô tô
- Cơ khí
- Công nghệ sinh học, thực phẩm
Các trường đại học đào tạo cho các nhóm ngành này bao gồm:
- Trường Đại học Công Nghệ Thông Tin
- Trường Đại học Sư Phạm Kỹ Thuật
- Trường đại học Bách Khoa
Nhóm ngành Giao thông
Nhóm ngành này cũng đa số đều có tổ hợp xét tuyển khối tự nhiên.
Các trường đào tạo các nhóm ngành này đều những Trường Đại học Giao Thông Vận Tải.
Nhóm ngành Xây dựng
Nhóm ngành này cũng đa số đều có tổ hợp xét tuyển khối tự nhiên [và có thêm một môn năng khiếu nữa].
Nhóm ngành này được đào tạo tại các Trường Đại học Xây dựng và nhiều trường đại học liên quan khác.
Nhóm ngành Kiến trúc
Đối với nhóm ngành này, học sinh ngoài thi những môn tự nhiên còn phải thi thêm các môn năng khiếu như Vẽ.
Nhóm ngành Khoa học tự nhiên – Kỹ thuật công nghệ
Nhóm ngành này chắc chắn sẽ cần những tổ hợp môn tự nhiên để xét tuyển rồi. Những nhóm ngành phổ biến cho nhóm ngành này như:
- Kỹ thuật phần mềm
- Kỹ thuật máy tính
- Khoa học máy tính
- Mạng máy tính & Truyền thông
- …và nhiều ngành Công Nghệ Thông Tin khác.
Các trường đào tạo nhóm ngành này đa số là các Trường Đại học Công Nghệ Thông Tin.
Nhóm ngành Cơ bản – Sư phạm – Sư phạm Kỹ thuật
Đối với nhóm ngành Sư phạm, nhóm ngành nào liên quan đến các môn tự nhiên thì sẽ có tổ hợp môn xét tuyển những môn đó.
Một số ngành cần các môn tự nhiên trong nhóm ngành này như:
- Sư phạm Hóa học
- Sư phạm Toán học
- Sư phạm Tin học
- Toán ứng dụng
Nhóm ngành Y dược – Nông lâm – Thú y
Đa số các ngành Y dược hay Thú y sẽ cần các tổ hợp môn xét tuyển khối B. Tuy nhiên, đối với nhiều ngành trong nhóm ngành Nông lâm thì có thể xét tuyển qua các tổ hợp môn khối A.
Ta có một số ngành phổ biến như:
- Chăn nuôi
- Công nghệ sinh học
- Bảo vệ thực vật
- Quản lý tài nguyên & môi trường
- Sư phạm
- …và nhiều ngành khác.
Các bạn có thể đăng ký thi vào các trường Đại học Nông Lâm để có thể học các ngành trên.
Nhóm ngành các Trường Đại học địa phương
Ngoài ra, các trường đại học địa phương như: Trường Đại học Cần Thơ, Trường Đại học Tây Nguyên, Trường Đại học Đà Lạt,… hoặc các trường đại học công lập như: Trường Đại học Hoa Sen, Trường Đại học Văn Lang,… đều có các ngành đào tạo khối A, với các tổ hợp môn xét tuyển tự nhiên.
Học khối/ban tự nhiên hay xã hội ?
Để quyết định học khối nào – ban nào, bạn cần hiểu rõ về mình. Biết mình mạnh gì, yếu gì, thích gì, muốn làm gì, có khả năng làm gì [nguồn lực của mình].
Khối tự nhiên đòi hỏi bạn phải có các tố chất sau:
- Tư duy logic tốt.
- Là con người thiên về lý trí.
- Thích các môn học thiên về kỹ thuật, tính toán.
- Thích việc lên kế hoạch, lên chiến lược và thực thi nó.
- Bạn thiên về não trái nhiều hơn.
Trong khi đó, khối Khoa học xã hội thì lại ngược lại, nó bao gồm những môn học liên quan đến mối quan hệ giữa người và người, nó liên quan đến con người nhiều hơn.
Bạn nên chọn Khối xã hội nếu bạn có những tố chất sau:
- Bạn thiên về tình cảm.
- Là con người thiên về cảm xúc nhiều hơn.
- Bạn thích những môn như lịch sử, ngôn ngữ học, thích hội họa,…
- Bạn có tính nghệ sĩ.
- Bạn thiên về não phải nhiều hơn.
Làm sao biết mình nên chọn, nên học khối tự nhiên hay xã hội ?
Để biết được mình nên học khối nào, các bạn học sinh có thể sử dụng những công cụ sau:
- Trắc nghiệm tính cách MBTI: biết và hiểu được tính cách MBTI của mình, bạn sẽ sẽ dễ dàng tìm ra được điểm mạnh của mình hơn!
- Trắc nghiệm mật mã Holland: cũng tương tự như MBTI, trắc nghiệm mật mã Holland sẽ giúp bạn xác định nhóm tính cách của mình, từ đó đưa ra những gợi ý nghề nghiệp phù hợp với bạn nhất.
- Hỏi bạn bè, họ hàng và những người thân xung quanh: Đôi khi, những người xung quanh – những người từng tiếp xúc, trò chuyện và làm việc với bạn – sẽ hiểu rõ bạn hơn. Có thể họ thấy được khả năng tiềm ẩn của bạn, thấy được những điều mới từ góc nhìn của họ. Hãy chú ý lời nhận xét của họ về bạn. Hãy lựa lời hỏi họ vài câu cơ bản sau: Mình giỏi gì ? Thích gì ? Mình có khả năng làm tốt nhất việc gì nhất ?
- Đọc sách: có rất nhiều sách để giúp bạn có thể hiểu được mình hơn: Đúng việc – Giản Tư Trung; Tuổi Trẻ Đáng Giá Bao Nhiêu – Rosie Nguyễn; Tôi, Tương Lai & Thế Giới – Nguyễn Phi Vân; Tôi của Tương Lai – Nguyễn Phi Vân;…
>>>> Tìm hiểu thêm về trắc nghiệm hướng nghiệp MBTI.
>>>> Tìm hiểu thêm về trắc nghiệm hướng nghiệp mật mã Holland.
Khối D thuộc ban tự nhiên hay xã hội ?
Hiện tại, khối D không hẳn nghiên về Tự nhiên hay Xã hội. Bởi một tổ hợp môn khối D sẽ bao gồm: Ngữ Văn [hoặc Toán] + 1 một tự nhiên hoặc xã hội + 1 môn ngoại ngữ.
>>>> Mọi người có thể tham khảo thêm về khối D gồm môn nào, ngành nào tại đây!
Văn Sử Địa là tự nhiên hay xã hội ?
Văn – Sử – Địa là tổ hợp môn khối C, cụ thể là C00. Văn Sử Địa có thể xem là tổ hợp môn tự nhiên.
Tuy nhiên, theo sự phân môn thi tốt nghiệp THPT của Bộ Giáo dục và đào tạo năm 2020, Ngữ Văn & Toán Học là 2 môn thi bắt buộc. Còn Lịch sử – Địa lý – Giáo dục công dân mới là tổ hợp các môn xã hội.
Toán lý hóa là tự nhiên hay xã hội ?
Văn – Sử – Địa là tổ hợp môn khối A, cụ thể là A00. Toán Lý Hóa cũng có thể xem là tổ hợp môn tự nhiên.
Tuy nhiên, theo sự phân môn thi tốt nghiệp THPT của Bộ Giáo dục và đào tạo năm 2020, Ngữ Văn & Toán Học là 2 môn thi bắt buộc. Còn Vật lý – Hóa học – Sinh học mới là tổ hợp các môn tự nhiên.
Học khối tự nhiên sau này làm nghề gì ?
Vô vàn.
Nếu bạn học khối tự nhiên, sau này bạn có thể chọn làm rất, rất nhiều nghề khác nhau. Các nghề này có thể thuộc các ngành nghề kỹ thuật; cơ khí; các ngành IT – Công nghệ thông tin; Công nghệ Sinh học;…. Hoặc bạn cũng có thể trở thành một nhà nghiên cứu, một người chuyên giảng dạy tại các trường đại học.
Vấn đề là bạn hiểu mình, biết mình muốn đi hướng nào để có thể phân loại, gom nhóm lại các ngành nghề khối tự nhiên phù hợp với mình nhất.
Để xác định được thì bạn hãy xem lại mục Làm sao biết mình nên chọn, nên học khối tự nhiên hay xã hội ? ở trên nhé!!!
Kết
Dù là học ngành nào, khối nào, ban nào thì để có một sự nghiệp thành công và đầy đam mê, bạn cũng phải thực sự hiểu mình, hiểu những thế mạnh, sở thích và mong muốn của mình.
Chúc các bạn có những lựa chọn hợp lý cho mình.